آبله میمونی (ام) چیست

شاید تا به امروز اسم بیماری آبله میمون را شنیده باشید. این بیماری اولین بار در سال ۱۹۵۸ توسط دانشمندان در میان میمون ها شناسایی شد و اولین مورد ابتلای انسان به این بیماری، در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو رخ داد. نام این بیماری امروزه توسط سازمان جهانی، به آبله ام یا mpox تغییر پیدا کرده است. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی بیماری آبله ام، علائم و درمان آن بپردازیم.

آبله میمون (mpox) چیست؟

آبله میمونی، که به تازگی به عنوان mpox شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌ های ویروسی نادر و ناشی از ویروس‌های متعلق به خانواده‌ی poxvirus است. این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ در بین میمون‌های مورد استفاده در تحقیقات علمی شناسایی شد و به همین دلیل نام “آبله میمونی” به خود گرفت.  در سال‌های اخیر، آبله میمونی توجه جهانی را به خود جلب کرده است، به ویژه با ظهور سویه‌های جدید مانند Clade Ib که به سرعت در مناطق مختلف گسترش یافته و باعث نگرانی‌های بهداشتی جدی شده است. این بیماری، اگرچه در بسیاری از موارد با علائمی مشابه علائم آبله مرغان بروز می‌کند، اما می‌تواند در برخی افراد به ویژه کودکان، زنان باردار و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، عوارض شدیدی ایجاد کند.

ویروس آبله ام یک ویروس DNA دو رشته ای پوشش دار بوده که به جنس Orthopoxvirus از خانواده Poxviridae تعلق دارد و دارای دو نوع مختلف است:

• ویروس آفریقای غربی
• ویروس حوضه کنگو

سویه جدید Clade Ib چیست؟

سویه Clade Ib یک نوع جدید از ویروس mpox (که قبلاً به عنوان آبله میمون شناخته می‌شد) است که اخیراً در جمهوری دموکراتیک کنگو شناسایی شده و به سرعت به کشورهای همسایه مانند بروندی، کنیا، رواندا و اوگاندا گسترش یافته است. این سویه جدید به عنوان یک جهش از Clade 1 شناخته می‌شود که باعث بیماری‌های شدیدتر در کودکان، زنان باردار و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف می‌شود. میزان مرگ و میر ناشی از Clade Ib حدود ۳.۶ درصد گزارش شده است.

این سویه جدید به دلیل سرعت بالای انتشار و شدت بیماری‌زایی، موجب نگرانی سازمان جهانی بهداشت شده و باعث اعلام وضعیت اضطراری بهداشت عمومی در سطح بین‌المللی شده است. انتقال این ویروس عمدتاً از طریق تماس نزدیک با فرد مبتلا صورت می‌گیرد، که می‌تواند شامل تماس جنسی، بوسیدن یا حتی لمس ساده باشد.

علائم آبله میمون (آبله ام)

علائم آبله ام مشابه علائم آبله و معمولا خفیف تر است. دوره کمون (فاصله از عفونت تا شروع علائم) این بیماری، به طور معمول بین ۶ تا ۱۳ روز است اما می تواند از ۵ تا ۲۱ روز نیز متغیر باشد.

علائم اولیه این بیماری شامل موارد زیر است:

• تب و لرز
• خستگی
• سردرد
• درد های عضلانی
• کمر درد
• تورم غدد لنفاوی
• بثورات پوستی
• گلودرد
• کمبود انرژی

همچنین بخوانید: علائم بیماری زونا

پس از ۱ تا ۳ روز بعد از ایجاد تب، بثورات پوستی روی صورت، چشم ها، دهان، دست ها، پاها، دستگاه تناسلی و مقعد ایجاد می شود.  این بثورات پس از خشک شدن ضایعات و پوسته پوسته شدن، خواهند ریخت و این علائم به طور معمول بین ۲ تا ۴ هفته طول کشیده و بدون درمان بهبود می یابند.

برای برخی افراد، اولین علامت آبله میمونی یک بثورات پوستی است، در حالی که دیگران ممکن است ابتدا تب، دردهای عضلانی یا گلودرد را تجربه کنند.

بثورات آبله میمونی اغلب روی صورت شروع می‌شود و به تمام بدن گسترش می‌یابد، از جمله کف دست‌ها و کف پاها. همچنین ممکن است روی قسمت‌ هایی از بدن که در تماس با ویروس قرار گرفته‌اند، مانند ناحیه تناسلی، ظاهر شود. این بثورات به صورت زخم صاف شروع می‌شوند که به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند که ممکن است خارش‌دار یا دردناک باشند. با بهبودی بثورات، ضایعات خشک شده، پوسته‌پوسته می‌شوند و می‌ریزند.

برخی افراد ممکن است یک یا چند ضایعه پوستی داشته باشند و برخی دیگر صدها یا بیشتر. این ضایعات می‌توانند در هر جایی از بدن از جمله:

• کف دست‌ها و کف پاها
• صورت، دهان و گلو
• کشاله ران و ناحیه تناسلی
• مقعد

برخی افراد نیز تورم دردناک مقعد (پروکتیت) یا درد و مشکل در ادرار (دیورزی) یا بلع را تجربه می‌کنند.

Mpox causes signs and symptoms which usually begin within a week but can start 1–۲۱ days after exposure. Symptoms typically last 2–۴ weeks but may last longer in someone with a weakened immune system.

آبله میمونی (mpox) علائم و نشانه‌هایی ایجاد می‌کند که معمولاً طی یک هفته پس از تماس با ویروس شروع می‌شود، اما ممکن است بین ۱ تا ۲۱ روز پس از تماس نیز ظاهر شوند. علائم معمولاً ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشند، اما ممکن است در افراد با سیستم ایمنی ضعیف مدت بیشتری ادامه یابند.

www.who.int

برخی افراد با آبله میمونی به شدت بیمار می‌شوند. به عنوان مثال، پوست ممکن است با باکتری‌ها آلوده شود و منجر به آبسه‌ها یا آسیب‌های جدی پوستی شود. عوارض دیگر شامل ذات‌الریه؛ عفونت قرنیه با از دست دادن بینایی؛ درد یا مشکل در بلع؛ استفراغ و اسهال که منجر به کم‌ آبی یا سوء تغذیه می‌شود؛ و عفونت‌های خون (سپسیس)، مغز (آنسفالیت)، قلب (میوکاردیت)، مقعد (پروکتیت)، اندام‌های تناسلی (بالانیت) یا مجاری ادراری (اورتریت) هستند. آبله میمونی در برخی موارد می‌تواند کشنده باشد.

نحوه انتقال آبله ام به چه صورت است؟

ویروس آبله ام می تواند از طریق موارد زیر منتقل و پخش شود:

• تماس با خون و مایعات بدن
• تماس با ضایعات پوستی یا مخاطی
• تماس با قطرات تنفسی (برای تماس انسان با انسان)
• تماس با اشیا، پارچه ها یا سطوح حاوی ویروس
• از طریق جفت به جنین در زنان باردار
• در آغوش گرفتن، بوسیدن و ماساژ دادن
• رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال
• لمس اندام تناسلی یا مقعد فرد
• مبتلا به ویروس آبله ام
• تماس صورت با صورت به مدت طولانی
• دست زدن به اشیا حاوی ویروس
• در حین رابطه جنسی ( مثل ملحفه، حوله یا اسباب بازی های جنسی)
• نیش و خراش توسط حیوانات مبتلا به آبله میمون
• خوردن گوشت حیوان مبتلا به آبله ام

اطلاعات بیشتر : عفونت ریه چیست و چگونه اتفاق میفتد؟

میزان شیوع ویروس آبله میمونی جدید چقدر است؟

بر اساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیش از ۱۰۰ مورد تأیید شده از این سویه در ماه گذشته در کشورهای بروندی، کنیا، رواندا و اوگاندا ثبت شده است، که نشان می‌دهد شیوع این ویروس در حال گسترش است. این کشورها پیش از این هیچ گزارشی از موارد آبله میمونی نداشتند، که نشان‌دهنده‌ی انتشار سریع این سویه جدید است​.

با توجه به افزایش موارد جدید و نگرانی‌ها درباره‌ی سرعت انتشار این سویه، WHO این وضعیت را به عنوان یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی در سطح بین‌المللی اعلام کرده است. این موضوع به طور ویژه در مناطقی با سیستم بهداشتی ضعیف و همچنین در میان افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

سوال کاربران در مورد شیوع آبله میمونی و پاسخ پزشک

عوارض آبله ام

این بیماری ممکن است باعث ایجاد عوارضی شود. این عوارض شامل موارد زیر هستند:

برونکوپنومونی: التهاب حاد نایژه و ریه ها بوده که زیر مجموعه ای از سینه پهلو است.
سپسیس: نوعی مسمومیت خونی و التهاب است که بر اثر واکنش شدید سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت ها به وجود می آید
آنسفالیت: التهاب بافت مغز است.
عفونت قرنیه: ممکن است موجب از دست دادن بینایی شود.
عفونت: عفونت های ثانویه
مشکلات پوستی: ادغام شدن ضایعات پوستی در موارد شدید که باعث از بین رفتن ناحیه وسیعی از پوست می شود.

آیا آبله ام کشنده است؟

طبق تحقیقات، این بیماری به ندرت کشنده بوده و می توان گفت در ۹۹ درصد موارد افرادی که به نوع آفریقای غربی آبله ام مبتلا شده اند، زنده می مانند. خطر مرگ برای عوامل خطر زیر و اشخاصی که به نوع حوضه کنگو مبتلا هستند بیش تر است:

• افرادی دارای سیستم ایمنی ضعیف
• کودکان زیر ۸ سال
• خانم های باردار یا شیرده
• افراد با سابقه اگزما
• افرادی که عفونت های باکتریایی ثانویه دارند.

آیا آبله میمون به راحتی قابل تشخیص است؟

تشخیص آبله میمونی (mpox) می‌تواند دشوار باشد زیرا سایر عفونت‌ها و شرایط نیز می‌توانند علائمی مشابه داشته باشند. مهم است که آبله میمونی از بیماری‌ هایی مانند آبله مرغان، سرخک، عفونت‌ های باکتریایی پوستی، گال، هرپس، سیفلیس، سایر عفونت‌های مقاربتی، و آلرژی‌های مرتبط با داروها تمیز داده شود. فردی که به آبله میمونی مبتلا است، ممکن است همزمان به یک عفونت مقاربتی دیگر مانند سیفلیس یا هرپس نیز مبتلا باشد. به همین ترتیب، کودکی که به آبله میمونی مشکوک است، ممکن است همزمان به آبله مرغان نیز مبتلا باشد. به همین دلایل، انجام آزمایشات برای تشخیص و درمان زودهنگام و جلوگیری از بیماری شدید و گسترش بیشتر آن بسیار مهم است.

آزمایش ترجیحی برای تشخیص آبله میمونی، تشخیص DNA ویروس از طریق واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) است. بهترین نمونه‌های تشخیصی مستقیماً از بثورات پوستی – پوست، مایع یا پوسته‌ها – با استفاده از سواپ‌های محکم جمع‌ آوری می‌شوند. در صورت عدم وجود ضایعات پوستی، می‌توان از سواپ‌های گلو یا مقعد برای انجام آزمایش استفاده کرد. آزمایش خون توصیه نمی‌شود. روش‌ های تشخیص آنتی‌ بادی‌ ها ممکن است مفید نباشند زیرا نمی‌توانند بین ویروس‌های مختلف *orthopox* تمایز قائل شوند.

آزمایش HIV باید برای بزرگسالان مبتلا به آبله میمونی و کودکان در صورت لزوم پیشنهاد شود. آزمایش‌ های تشخیصی برای سایر بیماری‌ ها نیز در صورت امکان باید در نظر گرفته شود، به عنوان مثال، ویروس زونا واریسلا (VZV)، سیفلیس و هرپس.

درمان آبله میمون

دانشمندان تا به امروز هنوز نتوانسته اند درمانی برای این بیماری پیدا کنند اما این بیماری معمولا بدون درمان بهبود می یابد. برای کنترل این بیماری و پیشگیری از شیوع آن، ممکن است از داروهای زیر استفاده شود:

• واکسن واکسینیا (واکسن آبله)
• گلوبولین ایمنی واکسینیا
• داروهای ضد ویروسی (در حیوانات)
• داروی تکوویریمات ((tecovirimat (TPOXX)
• داروی برینسیدوفوویر (Tembexa)
• داروی سیدوفوویر (Cidofovir)
• مسکن ها، کرم های موضعی و آنتی هیستامین های خوراکی

آبله میمون در کودکان و افراد مسن

آبله میمونی (mpox) در کودکان و افراد مسن به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر یا کمتر توسعه‌یافته، می‌تواند شدیدتر باشد و عوارض جدی‌تری ایجاد کند. این گروه‌ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های شدید و عوارض جانبی قرار دارند. در کودکان، آبله میمونی می‌تواند با علائمی مانند بثورات پوستی گسترده‌تر و عفونت‌های باکتریایی ثانویه همراه باشد که ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی بیشتری داشته باشد.

افراد مسن نیز به دلیل ضعف سیستم ایمنی یا وجود بیماری‌های مزمن، ممکن است تجربه شدیدتری از بیماری داشته باشند. این افراد ممکن است بیشتر در معرض عوارض جانبی مانند ذات‌الریه، عفونت‌های پوستی، و حتی عفونت‌های خون (سپسیس) باشند. علاوه بر این، آبله میمونی در افراد مسن می‌تواند باعث تضعیف بیشتر سیستم ایمنی شده و دوره بهبودی را طولانی‌تر کند.

Children, pregnant people and people with weak immune systems, including people living with HIV that is not well controlled, are at higher risk for serious illness and death due to complications from mpox.

کودکان، زنان باردار و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، از جمله افرادی که به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند و کنترل خوبی بر آن ندارند، در معرض خطر بالای بیماری شدید و مرگ به علت عوارض آبله میمونی قرار دارند.

www.who.int

پیشگیری از ابتلا به آبله ام

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که واکسن آبله در حدود ۸۵ درصد می تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. اگر فردی واکسن آبله میمون را در کودکی دریافت کرده باشد، در صورت ابتلا به این ویروس علائم خفیف تری خواهد داشت.

تزریق این واکسن به افراد زیر که در معرض خطر بیش تر ابتلا به این ویروس هستند، توصیه می شود:

• در صورت تماس نزدیک با فرد مبتلا به آبله ام
• رابطه جنسی در ۲ هفته گذشته با فردی که برای او تشخیص این بیماری داده شده است.
• کسانی که به واسطه داشتن شغل خود، در معرض ویروس قرار دارند.

شستن مکرر دست ها و اجتناب از تماس مستقیم با افرادی که دچار این بیماری هستند، در کنار واکسن تاثیر بسیاری خواهد داشت.

خلاصه

بیماری آبله ام، یک بیماری ویروسی بوده که بین انسان ها و حیوانات مشترک است. این بیماری خود را با علائمی چون تب، دردهای عضلانی، تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی نشان می دهد. برای این بیماری درمان قطعی پیدا نشده است اما با استفاده از واکسن می توان تا ۸۵ درصد از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.

سوالات متداول