بیماری های اعصاب و روان

بیماری های اعصاب و روان مجموعه ای از اختلالات هستند که بر روی عملکرد شخص تاثیر می گذارند. این اختلالات شامل اختلالات اضطرابی، اختلالات افسردگی، اختلالات خواب، اختلالات خوردن، اختلالات رفتاری، اختلالات شخصیتی، اختلالات وسواسی، اختلالات خلقی هستند.

اختلالات شخصیتی

اختلالات شخصیتی یک گروه از بیماری های اعصاب و روان هستند که به طور عمده با الگو های نامناسب و ثابت در رفتار، احساسات و روابط اجتماعی فرد مرتبط هستند. این اختلالات ممکن است باعث بروز مشکلاتی در زندگی روزمره فرد شوند و کیفیت زندگی و روابط اجتماعی فرد را کاهش ‌دهند. در ادامه به معرفی انواع اختلالات شخصیت می پردازیم.

1- اختلال شخصیت اجتنابی:

اختلال شخصیت اجتنابی، یکی از اختلالات شخصیت است که روی رفتار ها، احساسات و نحوه تفکر فرد تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به این اختلال، معمولا دارای نگرش ها و الگوهای ناپایدار در روابط، هویت ناپایدار و احساسات ناپایدار هستند. علائم اختلال شخصیت اجتنابی ممکن است شامل بی ثباتی در روابط و عواطف، فرار از برقراری روابط نزدیک با دیگران، نیاز به تایید ‌شدن توسط دیگران باشند. این اختلال، زندگی روزمره، روابط بین فردی، شغلی و عاطفی فرد را تحت تاثیر قرار می‌ دهد.

2- اختلال شخصیت ضد‌اجتماعی:

افرادی که اختلال شخصیت ضد اجتماعی را دارند، اغلب رفتارهایی نامناسب دارند و به دیگران آسیب می زنند. آنها اغلب حقوق دیگران را رعایت نمی کنند و از انجام کارهای خلاف قانون لذت می برند. از علائم اختلال شخصیت ضد‌اجتماعی ، روابط غیرمنطقی و ناپایدار، کمبود توانایی در احساسات گوناگون مثل نداشتن ترس و پشیمانی،  آسیب زدن به دیگران و عدم رعایت حقوق آنان هستند.

3- اختلال شخصیت مرزی:

افرادی که شخصیت مرزی دارند، دچار نوسانات شدید در احساسات و رفتار هایشان هستند. آنها اغلب دچار ترس از رهایی و ترس از روابط نزدیک هستند. از علائم اختلال شخصیت مرزی، تغییرات شدید و ناگهانی در خلق و خو، ترس از رها شدن، تلاش برای جلوگیری از ترک شدن در روابط، تمایل به رفتار های خودکشی، عدم ثبات در احساسات و روابط میان فردی هستند.

4- اختلال شخصیت وابسته:

افراد وابسته، برای تصمیم گیری و حل مشکلاتشان به دیگران وابسته هستند و اغلب بخاطر ترس از رها شدن توسط دیگران از روابط نزدیک استقبال می کنند و اعتماد به نفس پایینی دارند.

5- اختلال شخصیت نمایشی:

افرادی که این اختلال را دارند، اغلب از رفتار های نمایشی و غیرمنطقی برای جلب توجه دیگران استفاده می کنند. به نظرات و افکار دیگران درباره خودشان اهمیت زیادی می دهند.

6- اختلال شخصیت خودشیفته:

اغلب افراد خودشیفته، اهمیت زیادی به خودشان می دهند و دنبال تحسین و توجه دیگران هستند. در ابراز هم دردی با دیگران ضعیف هستند.

7- اختلال شخصیت پارانوئید:

افرادی که اختلال شخصیت پارانوئید دارند، نسبت به تمام برخورد های دیگران مشکوک هستند و به طور مداوم دنبال پیدا کردن شواهد برای تایید تصورات حود هستند.

8- اختلال شخصیت اسکیزوئید:

افرادی که اختلال شخصیت اسکیزوئید دارند اغلب در درک واقعیت دچار مشکل هستند. این افراد از تنهایی خود لذت می برند نسبت به رویدادهای اجتماعی بی تفاوت هستند.

اختلالات رشد عصبی و ذهنی

اختلالات رشد عصبی و ذهنی مجموعه ای از بیماری های اعصاب و روان هستند که به دلیل ناهنجاری در عملکرد مغز و سیستم عصبی ایجاد می شوند. این اختلالات از طریق عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی یا بیولوزیکی ایجاد می شوند، که روی کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارند و نیاز به درمان دارند. در ادامه به معرفی انواع اختلالات رشد عصبی و ذهنی می پردازیم.

1- کم توانی ذهنی:

کم توانی ذهنی یا اختلال ذهنی-کارکردی یک اختلال رشدی است که با کاهش قابل توجه در توانایی های شناختی و عملکردی فرد همراه است. این اختلال می تواند در هر سنی شروع شود، اما معمولا در دوران کودکی تشخیص داده می شود. از علل ابتلا به کم توانی ذهنی می توان به عفونت های مادر در دوران بارداری، مصرف مواد مخدر و الکل توسط مادر در دوران بارداری و آسیب های سر و صورت در دوران نوزادی و کودکی اشاره کرد. علائم اختلال کم توانی ذهنی، کاهش توانایی‌ در صحبت ‌کردن، مشکلات در یادگیری و تفکر، مشکلات در برقراری روابط و تعاملات اجتماعی هستند.

2- اختلال تاخیر کلی رشد:

در اختلال تاخیر کلی رشد، رشد اعضای بدن فرد نسبت به محدوده سنی اش کمتر از حد میانگین است. این تاخیر می تواند در هر دوره ای از زندگی فرد اتفاق بیفتد، اما بیشتر در دوران کودکی و نوجوانی شایع است. از علل اختلال تاخیر کلی رشد می توان به عوامل ژنتیکی، تغذیه نامناسب، بیماری های مزمن، نارسایی های هورمونی، بیماری های کبدی و کلیوی، بیماری های قلبی و عروقی و عوامل روانی مانند استرس و اضطراب نام اشاره کرد. از علائم این اختلال، تاخیر در رشد دندان ها، تاخیر در رشد مو، تاخیر در حرف زدن، مشکلات در یادگیری، مشکلات در برقراری روابط اجتماعی هستند.

3- اختلالات ارتباطی:

در اختلالات ارتباطی، افراد در برقراری ارتباط با دیگران، توانایی درک کردن و تشخیص زبان با مشکلات متعددی مواجه هستند. این اختلالات می توانند در سنین مختلف آغاز شوند و شامل اختلالاتی مانند اختلال طیف اوتیسم، اختلال های توجه هستند. این اختلالات روی روابط اجتماعی، تحصیل و زندگی روزمره فرد تاثیر منفی می گذارند.

4- اختلال طیف اوتیسم:

اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصبی است که تاثیرات گسترده ای در ارتباطات، تعاملات اجتماعی و الگوهای رفتاری فرد دارد. بیماران مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در برقراری و حفظ روابط اجتماعی با دیگران دچار مشکل هستند و الگوهای رفتاری محدود و تکراری دارند.

5- اختلال بیش فعالی – نقص توجه:

اختلال بیش فعالی – نقص توجه (ADHD) یک اختلال رفتاری است که معمولا در دوران کودکی شروع می شود و ممکن است تا دوران بزرگسالی ادامه داشته باشد. علائم بیش فعالی شامل بی قراری، عدم تمرکز، بی انضباطی، دشواری در یادگیری، مشکلات در برنامه ریزی هستند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به سختی تصمیم بگیرند و به سرعت خسته شوند. اختلال بیش فعالی – نقص توجه یک اختلال نورولوژیک است که علل مختلفی دارد و تا کنون به صورت دقیق شناخته نشده است. با این حال، تحقیقات نشان داده اند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصب شناختی در ایجاد این اختلال نقش دارند.

اختلال اسکیزوفرنی

اختلال اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که با تغییرات در تفکر، احساسات، رفتار و واکنش های شخصیتی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است تصورات غلطی درباره واقعیت داشته باشند، احساسات ناشی از آن را تجربه کنند و رفتارهای عجیب و غیر عادی از خود نشان دهند. بعضی از علائم اسکیزوفرنی شامل تصورات غلط، هالوسیناسیون ها (شنیدن صداها یا دیدن تصاویری که وجود ندارند)، کاهش انگیزه و انرژی، مشکلات در تمرکز و توجه، اضطراب و افسردگی هستند. شرایط اجتماعی و فرهنگی مانند فقر، انزوا و ایزولاسیون اجتماعی ممکن است در افزایش خطر ابتلا به این اختلال تاثیرگذار باشند.

اختلالات مخرب، کنترل تکانه و سلوک

اختلالات مخرب، کنترل تکانه و سلوک به مجموعه ای از اختلالات رفتاری اطلاق می شود که  فرد نمی تواند عملکرد خود را به طور کامل کنترل کند و به صورت ناخودآگاه به رفتار هایی مخرب و نامناسب دست می‌ زند. این اختلالات شامل اختلال خوردن، اختلال خواب، اختلال اضطراب، اختلال اعتیاد و اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان هستند.

1- اختلال کلپتومانیا:

در این اختلال رفتاری، فرد میل شدید و ناگهانی به دزدیدن وسایل بی ارزش دارد. فردی که این اختلال را دارد، ممکن است بدون هیچ گونه دلیل قانع کننده ای اشیاء را دزدیده و آنها را پنهان کند.

2- اختلال پیرومانیا:

اختلال رفتاری پیرومانیا، میل شدید به روشن کردن آتش است. افرادی که این اختلال را دارند، ممکن است بدون هیچ گونه دلیل قانع کننده به صورت تکراری آتش روشن کنند.

3- اختلال انفجاری متناوب:

در این اختلال رفتاری، فرد در برخورد با اتفاقات زندگی با خشم و عصبانیت شدید پاسخ می دهد. افرادی که این اختلال را دارند، در اتفاقاتی که بقیه افراد، عادی برخورد می کنند این افراد به صورت ناگهانی و بدون ‌انگیزه قبلی واکنش های شدیدی از خود نشان می دهند.

4- اختلال سلوک:

در این اختلال رفتاری، فرد در کنترل عملکرد خود دچار مشکل می شود. افرادی که این اختلال را دارند، ممکن است نتوانند عملکرد خود را به طور کامل کنترل کنند و به صورت ناخودآگاه به رفتارهایی مخرب و نامناسب دست زنند.

اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی، یک اختلال روانی است که با تغییرات شدید در خلق و خوی، میزان انرژی و فعالیت، تغییرات در خواب و شهوت همراه است. در اختلال دو قطبی (علائم اختلال دو قطبی) دو فاز شیدایی و افسردگی مشاهده می شود. فرد احساس شادی و هیجان شدید، افزایش انرژی، اعتماد به نفس بیشتری دارد در این فاز فرد ممکن است خواب کمتری داشته باشد و به سختی خسته شود. در فاز افسردگی، فرد احساس افسردگی شدید و پایدار، کاهش انرژی، کاهش علاقه به فعالیت های روزمره، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب، بی خوابی یا خواب بیش از حد، افکار و احساسات منفی دارد. در این فاز، فرد ممکن است خواب بیشتری داشته باشد و به سختی بیدار شود. تحقیقات نشان داده اند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصب شناختی، تغییرات شیمیایی در سطح مغز و عوامل محیطی در ایجاد بیماری دو قطبی نقش دارند.

اختلالات عصبی شناختی

اختلالات عصبی شناختی مجموعه ای از اختلالات روانشناختی هستند که باعث اختلال در عملکرد مغز و سیستم عصبی می شوند. این اختلالات ممکن است به صورت موقت یا دائمی باشند و باعث بروز مشکلاتی در زندگی روزمره فرد شوند. در ادامه به معرفی انواع اختلالات عصبی شناختی می پردازیم.

1- اختلال یادگیری:

اختلال یادگیری، یکی از اختلالات عصبی شناختی است که باعث بروز مشکلاتی در مراحل یادگیری، تفسیر و فهم اطلاعات می شود. فرد در مهارت های خواندن، نوشتن، محاسبه، فهم مفاهیم ریاضی، توجه و حافظه دچار مشکلات متعددی می شود. این اختلال، توانایی فرد در تحصیل، کار، تعاملات اجتماعی و روابط فردی را تحت تاثیر قرار می دهد. با حمایت و راهنمایی، افراد مبتلا به اختلال یادگیری می توانند روش های موثری برای مدیریت و بهبود وضعیت خود پیدا کنند.

2- اختلال حافظه:

اختلال حافظه، باعث بروز مشکلات در ذخیره و بازیابی اطلاعات می شود. ذخیره سازی اطلاعات جدید و یادآوری اطلاعات قبلی در افراد مبتلا به این اختلال ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. بعضی از علائم اختلال حافظه شامل فراموشی مکرر، دشواری در یادآوری نام ها و محل ها و رویداد ها یا جزئیات گذشته و دشواری در تمرکز و حفظ توجه هستند. این اختلال می تواند بر کیفیت زندگی روزمره فرد تاثیر بگذارد. با استفاده از روش های مدیریت حافظه مانند تمرینات حافظه و استفاده از رویکردهای مشاوره و پشتیبانی، فرد می تواند با موفقیت این مشکلات را مدیریت کند.

3- اختلالات شناختی:

اختلالات شناختی می توانند به مشکلاتی در تفکر، فهم و پردازش اطلاعات منجر شوند. این اختلالات ممکن است باعث کاهش توانایی در تمرکز و توجه، مشکلات در حل مسائل، کاهش سرعت تفکر، دشواری در یادگیری، ایجاد مشکلاتی در حافظه، دشواری در استنتاج و پردازش اطلاعات پیچیده و تحلیل مشکلات شوند. این اختلالات می توانند در زندگی روزمره و عملکرد تحصیلی یا حرفه ای فرد تاثیر مستقیم داشته باشند. اما توجه به این نکته مهم است که با روش های مشاوره و مدیریت استرس می توان این مشکلات را بهبود بخشید و یادگیری شناختی را تقویت کرد.

4- اختلالات خلقی:

اختلالات خلقی، باعث تغییرات در خلق و خوی فرد، افسردگی، اضطراب و تنش در فرد می شوند. علائم اختلالات خلقی شامل افسردگی، ناراحتی مزمن، بی اشتهایی یا افزایش اشتها، خستگی و انرژی کم، از دست دادن لذت در فعالیت های روزمره، اضطراب، عصبانیت، خشم شدید، خنده و گریه بی دلیل، خواب نامنظم، مشکلات در تمرکز و توجه، افکار و احساسات منفی و انزوا هستند. این اختلالات ممکن است روز ها و هفته ها باقی بمانند و روی کیفیت زندگی و عملکرد فرد تاثیر بگذارند.

اختلالات افسردگی

اختلالات افسردگی یک گروه از بیماری های اعصاب و روان هستند که با کاهش انرژی، کاهش علاقه به فعالیت های روزمره، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب، بی خوابی یا خواب بیش از حد، افکار منفی و احساسات ناامیدی همراه هستند. علل ایجاد کننده این اختلالات، ترکیبی از عوامل فیزیولوژیکی، روانشناختی و ژنتیک هستند. در ادامه به معرفی انواع اختلالات افسردگی می پردازیم.

1- اختلال افسردگی اساسی:

افسردگی اساسی با احساس افسردگی شدید، کاهش انرژی، کاهش علاقه به فعالیت های روزمره، اختلالات خواب، کاهش میل جنسی، افکار منفی و احساس بی ارزشی همراه است. این اختلال ممکن است تاثیرات شدیدی بر روی کیفیت زندگی فرد داشته باشد و در بعضی موارد می تواند به خطرات جدی مانند خودکشی منجر شود.

2- اختلال افسردگی فصلی:

اختلال افسردگی فصلی معمولا در پاییز و زمستان شروع می شود و در بهار و تابستان بهبود می یابد. علائم این اختلال شامل افسردگی، اضطراب، خستگی، کاهش انرژی، کاهش تمرکز، افزایش خواب، افزایش وزن، تغییرات در روال خوردن و داشتن مشکلات در روابط اجتماعی هستند. علت اختلال افسردگی فصلی عمدتا به تغییرات فصلی و نور در طول روز بر می گردد.

3- اختلال افسردگی پیش از قاعدگی:

اختلال افسردگی پیش از قاعدگی یک نوع اختلال اضطرابی است که در زنان در دوران قاعدگی رخ می دهد. این اختلال با علائمی همچون افسردگی، اضطراب، تنش، خستگی، تغییرات خلقی، درد سینه، سردرد و مشکلات خواب همراه است. این علائم معمولا در هفته های پیش از قاعدگی شروع می شود و با شروع قاعدگی بهبود می یابد.

4- اختلال افسردگی ناشی از بیماری:

افسردگی یکی از علائم بیماری های قلبی، بیماری های تیروئید، بیماری های عصبی، بیماری های سرطانی و بیماری های مزمن شناخته می شود. مصرف بعضی داروها، مثل داروهای ضد پارکینسون نیز ممکن است باعث افسردگی شوند.

5- اختلال افسردگی ناشی از مصرف مواد:

افسردگی یکی از عوارض جدی مصرف مواد مخدر است. بعضی از مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین و ماریجوانا می توانند باعث افسردگی شوند. این حالت ممکن است موقت باشد و پس از قطع مصرف مواد افسردگی فرد بهبود یابد، اما در بعضی موارد ممکن است به صورت مزمن باقی بماند.

6- اختلال افسردگی ناشی از شرایط زندگی:

اختلال افسردگی ناشی از شرایط زندگی می تواند به دلیل تجربه رویداد ها یا شرایط خاصی در زندگی افراد ایجاد شود. رویداد های تنش زا مانند از دست دادن کار، ازدواج یا طلاق، مرگ عزیزان، مشکلات مالی، بیماری های جدی، مشکلات در روابط اجتماعی، فشارهای اجتماعی و اقتصادی، تغییر محل زندگی و کار می توانند افسردگی ناشی از شرایط زندگی را ایجاد کنند.

اختلالات اضطرابی

اختلالات اضطرابی یک گروه از بیماری های اعصاب و روان هستند که با احساس نگرانی، ترس، ناراحتی و استرس شدید همراه هستند. این اختلالات ممکن است تاثیرات شدیدی بر روی کیفیت زندگی فرد داشته باشند و در بعضی موارد می توانند به خطرات جدی مانند افسردگی، اختلالات خواب، مشکلات در روابط اجتماعی و اختلالات جسمی منجر شوند. اختلالات اضطرابی انواع مختلفی داشته که شامل موارد زیر است.

1- اختلال اضطراب اجتماعی:

این اختلال با تردید و نگرانی شدید در موقعیت های اجتماعی همراه است و ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در روابط اجتماعی فرد شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از شرکت در جمع های بزرگ، گفتگو با افراد جدید و حتی حضور در مکان های عمومی احساس ناراحتی و اضطراب کنند.

2- اختلال اضطراب فراگیر:

اختلال اضطراب فراگیر یکی از اختلالات روانی است که با نگرانی و استرس مداوم درباره مسائل مختلف زندگی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بدون دلیل واضحی احساس نگرانی کنند و این نگرانی ممکن است به موضوعات مختلفی از جمله مسائل مالی، سلامتی، روابط و کار مربوط شود.

3- اختلال اضطراب جدایی:

اختلال اضطراب جدایی یکی از اختلالات اضطرابی است که با ترس و اضطراب شدید به خاطر جدایی فرد از افراد مهم زندگی‌‌ همراه است. این اختلال ممکن است با ترس جدایی از همسر، فرزندان، دوستان، خانواده و حتی حیوانات خانگی همراه باشد. از علائم اختلال اضطراب جدایی، ترس و اضطراب شدید، نگرانی مداوم، احساس تنهایی، افسردگی، عدم توانایی در انجام کارهای روزمره، مشکل در برقراری روابط اجتماعی هستند.

بیشتر بخوانید: راه های درمان اضطراب کدامند؟

4- اختلال هراس (پانیک):

اختلال هراس یک اختلال اضطرابی است که با حملات ناگهانی و شدید هراس و اضطراب همراه است. در این حملات، فرد مبتلا احساس ترس و وحشت شدیدی می کند که ممکن است با علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، تعریق، لرزش و سرگیجه همراه باشد. این حملات معمولا در کمتر از ۱۰ دقیقه شروع می شوند و به طور ناگهانی خاتمه می یابند.

5- فوبیا:

فوبیا (انواع فوبیا) ترس بیش از حد از یک شی، موقعیت یا فعالیت خاصی است که ممکن است برای بسیاری از افراد عادی به نظر برسد، اما در فرد مبتلا به فوبیا، ترس و اضطراب شدیدی ایجاد می کند. معروف ترین فوبیاها، ترس از ارتفاع، ترس از حیوانات، ترس از بیماری، ترس از بیمارستان، ترس از فضاهای بسته، ترس از اجتماع، ترس از فضاهای باز، ترس از میکروب ها، ترس از مسافرت با هواپیما هستند.

اختلالات وسواس

اختلالات وسواس یک گروه از اختلالات اضطرابی هستند که با تکرار فکرها و عملکردهای ناخواسته و مکرر همراه هستند. علائم اختلالات وسواس شامل تکرار فکر ها و ایده های ناخواسته، انجام رفتارهای مکرر و ناگهانی، ناتوانی در کنترل فکر ها و رفتار ها و اختلال در زندگی روزمره هستند. بعضی از عوامل موثر در بروز این اختلال شامل عوامل ژنتیکی، تغییرات در سطح مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین و دوپامین، تجربه های ناخوشایند در زندگی هستند. اختلالات وسواس شامل انواع زیر می شوند.

1- اختلال بد شکلی بدن:

اختلال بد شکلی بدن یک اختلال روانی است که با تمرکز بر روی نقص و ظاهر بدن همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، به طور مداوم به دنبال نقصی در ظاهر بدن خود هستند که در واقع وجود ندارد یا دیده نمی شود. این افراد ممکن است ساعت ها در آینه نگاه کنند و به دنبال نقص هایی در صورت، بدن، مو، پوست و غیره باشند.

2- اختلال احتکار:

اختلال احتکار یک اختلال روانی است که افراد مبتلا به طور مداوم اشیاء غیر ضروری را جمع آوری می کنند و آنها را برای مدت طولانی نزد خود نگه می دارند.

3- اختلال کشیدن مو:

کشیدن مو یک اختلال روانی است که افراد مبتلا به این اختلال، به صورت ناخودآگاه موهای سر، صورت و ابروی خود را کشیده و در بعضی موارد آنها را بریده و یا جدا می کنند.

4- اختلال خراشیدن یا کندن پوست:

اختلال خراشیدن پوست، یک اختلال روانی است که به صورت مزمن و بیش از حد خراشیدن، کندن، فشار دادن و یا جمع کردن پوست بدن ارتباط دارد.

5- اختلال وسواس اجباری مرتبط با مواد یا دارو:

اختلال وسواس اجباری به صورت مستقل یا به دنبال مصرف مواد مخدر، داروها یا سایر مواد شیمیایی ایجاد می شود. افراد مبتلا به این اختلال، دچار افکار وسواسی و رفتارهای اجباری مرتبط با مواد مخدر، داروها یا سایر مواد شیمیایی می شوند.

اختلالات مرتبط با مواد روانگردان و رفتارهای اعتیادآور

اختلالات مرتبط با مواد روان گردان و رفتارهای اعتیادآور، مجموعه ای از اختلالات رفتاری و روانشناختی ناشی از مصرف مواد مخدر، الکل و سایر مواد روان گردان هستند. اختلال مصرف مواد باعث بروز علائم مختلفی مانند روان پریشی، اضطراب، هذیان، افسردگی، خشم و خشونت، اختلالات خواب، افزایش خطر بروز بیماری های جسمی مانند بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های کبدی و اختلالات رفتاری می شوند. همچنین، مصرف مواد مخدری مانند متا‌ ‌آمفتامین، الکل و کوکائین باعث بروز اختلالات رفتاری مانند اختلالات شخصیت، اختلالات رفتاری می شوند.

اختلالات استرس

تروما و اختلالات مرتبط با استرس، مجموعه ای از بیماری های اعصاب و روان هستند که ناشی از تجربه یک رویداد ترسناک، ناگوار و یا خطرناک مانند تصادفات، جنگ، خشونت، طوفان های شدید و زلزله ایجاد می شوند. علائم تروما و اختلالات مرتبط با استرس شامل افزایش تپش قلب، تعریق، لرزش، تنگی نفس، بی قراری، خشم، ناراحتی، افسردگی، اضطراب، خیالات و وسواس هستند. این نوع اختلالات شامل موارد زیر می‌شود.

1- اختلال استرس حاد:

اختلال استرس حاد یکی از اختلالات روانی است که ناشی از تجربه یک رویداد ناگوار، ترسناک و یا خطرناک است. این اختلال ممکن است در پاسخ به رویداد هایی خطرناک ایجاد شود. علائم اختلال استرس حاد شامل اضطراب شدید، ترس، لرزش، تعریق، تنگی نفس، فشار خون بالا، سردرد، شکم درد، بی قراری می شوند. این علائم ممکن است در مدت یک ماه پس از رویداد ناگوار شروع شده و در صورت عدم درمان، ممکن است برای مدت طولانی باقی بمانند.

2- اختلالات سازگاری:

اختلالات سازگاری به مجموعه ای از علائم و نشانه های روانی و جسمانی گفنه می شوند که در پاسخ به شرایط و موقعیت هایی که باعث تغییراتی در زندگی فرد می شوند ایجاد می شوند. علائم اختلالات سازگاری شامل اضطراب، استرس، افسردگی، خستگی، تغییرات خلق و خو، اختلالات خواب، درد بدن، سردرد، مشکلات گوارشی و افزایش مصرف مواد مخدر و الکل هستند.

3- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD):

اختلال استرس پس از سانحه یک اختلال روانی است که به خاطر پاسخ به یک تجربه ترسناک و شوک آور، مانند سانحه ایجاد می شود. افرادی که این اختلال را تجربه می کنند، ممکن است با علائمی مانند اضطراب، خشم، افسردگی، خودکشی، مشکلات خواب، فراموشی، افزایش حساسیت به محیط، ناراحتی از خاطرات و تصاویر مربوط به سانحه مواجه شوند.

4- اختلال دل بستگی واکنشی:

اختلال دل بستگی واکنشی یک اختلال روانی است که در کودکان و نوجوانان رخ می دهد و به علت نبودن یا کمبود تعاملات اولیه با والدین یا مراقبین ایجاد می شود. این کمبود می تواند به دلیل نادیده گرفتن نیاز های اساسی کودک، جدایی از والدین، تغییر مکرر مراقبین و یا تجربه سوء استفاده جنسی باشد. از علائم این اختلال، ناتوانی در برقراری روابط اجتماعی و ناتوانی در ابراز احساسات در روابط عاطفی هستند.

اختلالات تجزیه ای (گسستی)

اختلالات تجزیه ای یا گسستی یک گروه از بیماری های اعصاب و روان هستند که فرد از دست دادن هویت، حافظه و واقعیت را تجربه می کند. این اختلالات به دلیل تجربه تروما در گذشته ایجاد می شوند. از علائم اختلالات تجزیه ای، فراموشی های مکرر، تجربه از دست دادن هویت، تجربه از دست دادن زمان، تجربه از دست دادن قدرت کنترل بر رفتار و تجربه از دست دادن حافظه هستند. انواع اختلالات مربوط به اختلالات تجزیه ای شامل موارد زیر است.

1- اختلال مسخ شخصیت:

اختلال مسخ شخصیت یکی از اختلالات روانی شدید است که با تغییرات در تفکر، احساسات، رفتار و واکنش های فرد همراه هستند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است تجربه هالوسیناسیون ها (تجربه شنیدن، دیدن، بو کردن، چشیدن یا لمس کردن چیزی که در واقعیت وجود ندارد)، تجربه توهم (تفکرات غیرمنطقی)، اختلال در تفکر و تمرکز، اختلال در احساسات و رفتار و اختلال در روابط اجتماعی داشته باشند.

2- اختلال فراموشی تجزیه ای:

اختلال فراموشی تجزیه ای، یک بیماری مزمن و پیش رونده است که به نام آلزایمر شناخته می شود. در این بیماری، سلول های عصبی مغز تخریب می شوند و باعث کاهش قابل ‌ملاحظه ای در حافظه، تفکر و عملکرد روزمره فرد مبتلا می شوند. به طور کلی، فراموشی در ابتدای بیماری عمومی است و شامل فراموشی اتفاقات روزمره می شود. به مرور زمان با پیشرفت بیماری، فرد ممکن است در تشخیص زمان و مکان دچار مشکل شود، به تدریج توانایی مراقبت از خود را از دست بدهد و قادر به تشخیص و حل مشکلات خود نباشد.

3- اختلال هویت تجزیه ای:

اختلال هویت تجزیه ای یک اختلال روانی است که در آن فرد دارای دو یا چند هویت یا شخصیت مستقل است که در هر یک از آنها دارای رفتار ها، احساسات، نگرش ها و حتی حافظه مستقل است. این اختلال قبلا با نام اختلال شخصیت چندگانه شناخته می شد. در این اختلال، هویت های مختلف ممکن است با یکدیگر تعامل داشته باشند و در بعضی موارد حتی با یکدیگر در تضاد باشند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در یادآوری خاطرات و تجربیات خود در هنگام حالت های مختلف هویتی، فراموشی کامل داشته باشند. از عوامل ایجاد کننده این اختلال، تجربیات ترسناک، سوء استفاده جنسی در کودکی، استرس شدید و ضربه های شدید روانی هستند.

اختلال علائم جسمانی و اختلالات مربوطه

اختلال علائم جسمانی، یک نوع از بیماری های اعصاب و روان است که با علائم جسمانی مزمن و نامشخص همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، علائم جسمانی مانند درد، خستگی، تنگی نفس، سردرد، مشکلات گوارشی دارند، اما پزشکان نمی توانند علت فیزیکی این علائم را تشخیص دهند. در این اختلال، علائم جسمانی ممکن است به دلیل تنش های روانی و استرس های زیاد در زندگی فرد ایجاد شوند. افراد مبتلا به این اختلال، به دلیل نگرانی های شدید درباره علائم جسمانی خود، ممکن است به طور مکرر به پزشکان مراجعه کنند و درخواست انجام آزمایش های پزشکی متعدد کنند، اما نتیجه ی آزمایشات نشان می دهد که هیچ دلیل پزشکی برای علائم بیماری وجود ندارد. انواع اختلالات مربوط به علائم جسمانی شامل موارد زیر است.

1- اختلال اضطراب بیماری:

اختلال اضطراب بیماری، یک اختلال روانی است که با نگرانی شدید و بیش از حد درباره بیماری ها و احتمال ابتلا به آنها همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، به طور مداوم به دنبال علائم جدیدی در بدن خود هستند و به دنبال تشخیص و درمان بیماری هایی هستند که فکر می کنند ممکن است به آنها مبتلا باشند، حتی در صورتی که پزشکان تشخیص دهند هیچ بیماری‌ در فرد وجود ندارد. علت این اختلال نامشخص است، اما ممکن است به دلیل تجربه ی ناخوشایند مربوط به بیماری در گذشته، ترس از بیماری های واگیردار و ترس از مرگ باشد.

2- اختلال تبدیلی:

اختلال تبدیلی یک اختلال روانی است که با ایجاد علائم جسمی بدون دلیل پزشکی و قابل توجیه همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، علائم جسمی مانند لرزش، ناراحتی شدید، فلج شدن، ناتوانی در حرکت، کوری، کرختی، سرگیجه را تجربه می کنند، اما پزشکان نمی توانند هیچ علت پزشکی برای این علائم پیدا کنند. علت این اختلال نامشخص است، فشارهای روانی و استرس ها می توانند عامل ایجاد کننده این اختلال باشند.

3- اختلال ساختگی:

اختلال ساختگی یا همان سندرم مونچ هاوزن، یک اختلال روانی است که در آن فرد به صورت عمدی علائم بیماری برای خودش یا دیگران می سازد و به دنبال درمان و مراقبت های پزشکی می گردد. این افراد به طور عمدی علائم جعلی ایجاد می کنند و به دنبال درمان و مراقبت های پزشکی می گردند، حتی اگر نیازی به درمان نباشد. این اختلال معمولا در افرادی که به دلایل روانی توجه کافی دریافت نمی کنند رخ می دهد.

اختلالات تغذیه

اختلالات تغذیه و خوردن گروهی از بیماری های اعصاب و روان هستند که با الگوی نامناسب در تغذیه و خوردن همراه هستند. این اختلالات ممکن است باعث کاهش وزن، چاقی، نارسایی مواد مغذی، اختلالات گوارشی و سایر مشکلات جسمی شوند. اختلالات تغذیه و خوردن انواع مختلفی داشته که شامل موارد زیر است.

1- بی اشتهایی عصبی:

بی اشتهایی عصبی یکی از اختلالات تغذیه و خوردن است که در آن فرد از خوردن غذا به دلیل اضطراب، استرس و افسردگی خودداری می کند. این اختلال ممکن است باعث کاهش وزن، کمبود مواد مغذی و سایر مشکلات جسمی شود. علت بی اشتهایی عصبی تجربه رویدادهای ناگوار، اضطراب، افسردگی، استرس، اضطراب اجتماعی و اضطراب مرتبط با تغذیه است.

2- پرخوری عصبی:

پرخوری عصبی یکی دیگر از اختلالات تغذیه و خوردن است که در آن فرد به دلیل اضطراب، استرس، افسردگی و یا احساس گرسنگی بیش از حد غذا می خورد. این اختلال ممکن است باعث افزایش وزن، چاقی و سایر مشکلات جسمی شود.

بیشتر بدانید: علائم پرخوری عصبی چیست؟

3- اختلال نشخوار:

اختلال نشخوار یا اختلال انتخابی تغذیه، یکی از اختلالات تغذیه است که در آن فرد تنها بعضی از غذاها را می‌ خورد و برای غذا خوردن به شدت برای خود محدودیت می گذارد. این اختلال ممکن است باعث کاهش وزن، کمبود مواد مغذی و سایر مشکلات جسمی شود.

4- اختلال پیکا:

اختلال پیکا، یک اختلال تغذیه ای است که در آن فرد نیاز به اختلالات تغذیه و خوردن مواد غیر خوراکی مانند خاک، گل، مو، پوست، برف، یخ د. این اختلال معمولا در کودکان و زنان باردار رخ می دهد اما ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. علل این اختلال کمبود مواد مغذی، کمبود آهن، اضطراب، استرس، اختلالات روانی و مشکلات جسمی مانند بیماری های کلیوی و کبدی هستند.

5- اختلال پرخوری:

اختلال پرخوری یا بلیمیا نروتیکا، یکی از اختلالات رفتاری تغذیه ای است که در آن فرد مبتلا در یک بازه زمانی کوتاه مقدار زیادی غذا می خورد و سپس با استفراغ یا مصرف داروهای لاغری سعی در کاهش وزن خود دارد. این اختلال معمولا در زنان جوان رخ می دهد و ممکن است همراه با اضطراب، افسردگی، نارسایی در تنظیم احساسات و افزایش خود نمایی باشد. علل این اختلال فشار های اجتماعی، استاندارد های غیر واقعی درباره ظاهر، مشکلات خانوادگی و اختلالات روانی هستند.

اختلالات خواب و بیداری

اختلالات خواب و بیداری مجموعه ای از بیماری های اعصاب و روان هستند که با کاهش کیفیت خواب و یا خوابیدن زیاد در طول روز همراه هستند. این اختلالات تاثیرات منفی بر روی سلامت جسمی و روانی فرد دارند. دلایل مختلفی مانند استرس، اضطراب، اختلالات روانی، تغیر در الگوی زندگی، مصرف مواد مخدر یا داروها و مشکلات جسمی می توانند به اختلالات خواب و بیداری منجر شوند. انواع اختلالات مربوط به اختلالات خواب و بیداری شامل موارد زیر است.

1- اختلال نارکولپسی یا حملات خواب:

اختلال نارکولپسی یا حملات خواب، یکی از اختلالات خواب است که در آن فرد مبتلا به طور ناگهانی و بدون هشدار می خوابد. این حملات خواب ممکن است در هر زمانی در طول روز حتی در حین انجام فعالیت های روزمره اتفاق بیافتد.

2- اختلال بی خوابی:

در اختلال بی خوابی، فرد مبتلا هنگام خوابیدن دچار مشکلات متعددی می شود. این مشکلات شامل سختی در خوابیدن، بیدار شدن در طول شب، بیدار شدن زود هنگام در صبح، خواب در طول روز و یا خواب ناکافی باشد.

بیشتر بدانید: عوارض خواب ناکافی چیست؟

3- اختلال پرخوابی:

پرخوابی، یک نوع از اختلالات خواب است که در آن فرد به طور مداوم در حال خوابیدن است. این مشکل ممکن است باعث کاهش انرژی، کاهش تمرکز و کارایی و یا ایجاد مشکلات در روابط اجتماعی شود.

4- اختلال خواب مربوط به تنفس:

در اختلال خواب مربوط به تنفس، فرد در طول خواب دچار مشکلات تنفسی می شود. این مشکلات شامل توقف موقتی تنفس، تنفس سطحی، نفس کشیدن با صدای بلند و یا خفگی باشد.

5- اختلال پاراسومنیا:

فرد مبتلا به پاراسومنیا، در طول خواب رفتارهای ناخواسته و خطرناک انجام می دهد. این رفتارها شامل بلند شدن از خواب و انجام فعالیت های خطرناک مانند خوردن، رانندگی کردن، خرید و یا حتی حمله به دیگران هستند.

6- اختلال سندروم پاهای بی قرار

در سندروم پاهای بی قرار، فرد در طول شب در پاهای خود احساس حساسیت و بی قراری می‌ کند. این بی قراری باعث بیدار شدن مکرر در طول شب، کاهش کیفیت خواب و کاهش تمرکز و کارایی در روز می شود.

اختلالات جنسی

اختلالات جنسی به مجموعه ای از مشکلات جنسی اشاره دارد که ممکن است باعث کاهش رضایت جنسی و کیفیت زندگی شخص شود.  این مشکلات شامل کاهش میل جنسی، ضعف یا ناتوانی در ارضای جنسی، درد در هنگام رابطه جنسی و اضطراب جنسی هستند. اختلالات جنسی می توانند به خاطر مشکلات جسمی (مانند مشکلات هورمونی، بیماری های فیزیکی و داروها) یا مشکلات روانشناختی (مانند استرس، اضافه وزن، اضطراب) باشند. انواع اختلالات مربوط به اختلالات جنسی شامل موارد زیر است.

1- اختلال انتخاب جنسی:

در این اختلال، شخص نمی تواند تمایلات جنسی خود را به درستی شناسایی کند. در این وضعیت ممکن است فرد به شکل نامناسبی با افراد نا‌مناسب رابطه جنسی برقرار کند.

2- اختلال جنسی هیجانی:

اختلال جنسی هیجانی، یکی از اختلالات جنسی است که در آن فرد به خاطر عدم وجود هیجان، تمایلی به برقراری رابطه جنسی ندارد. این اختلال ممکن است باعث بروز مشکلاتی در زندگی جنسی فرد شود.

3- اختلال جنسی عصبی:

اختلال جنسی عصبی، به وجود مشکلات جنسی ناشی از عوامل روانی یا عصبی در فرد اشاره دارد. این مشکلات جنسی ممکن است به‌علت وجود مشکلات عصبی، استرس، اضطراب و افسردگی ایجاد شوند.

اختلالات پارافیلیک

اختلالات پارافیلیک به اختلالاتی گفته می شود که با تمایلات جنسی غیرعادی و نامناسب همراه هستند. از علایم متداول در اختلالات پارافیلیک، نگرانی زیاد به خاطر رفتارها، خیال پردازی ها یا تمایلات جنسی ناهنجار، ناتوانی در برقراری روابط جنسی نرمال، بروز تنش، اضطراب یا افسردگی به دلیل ناتوانی در کنترل رفتارها یا تمایلات ناهنجار هستند. ابتلا به اختلالات پارافیلیک به عوامل چندگانه و پیچیده ای بستگی دارد. عوامل ژنتیکی در ابتلا به اختلالات پارافیلیک تاثیرگذار هستند. عوامل روانی نیز نقش مهمی در اختلالات پارافیلیک ایفا می کنند.

تجربیات ناخوشایند در دوران کودکی، ضربه های روانی، ناهنجاری های جنسی در ابتلا به این اختلالات نقش مهمی دارند. فرهنگ، اجتماع و محیط اطراف نقش بسزایی در توسعه اختلالات پارافیلیک دارند. این عوامل به عنوان متغیر های شکل دهنده رفتار جنسی در جوامع مختلف، تاثیرگذار هستند. آموزش های نادرست، نقص در فراگیری رفتار جنسی سالم و عدم دسترسی به اطلاعات صحیح و کامل درباره جنسیت و رفتارهای جنسی نرمال به توسعه اختلالات پارافیلیک کمک می کنند. مهم است بدانید که این فاکتور ها همگی متناسب با هر شخص متفاوت هستند و ممکن است برای هر فرد علت خاص خود داشته باشد. در ادامه به معرفی انواع اختلالات پارافیلیک می پردازیم.

بیشتر بخوانید: انواع انحرافات جنسی و راه های درمان آن

1- اختلال پدوفیلی:

اختلال پدوفیلی به تمایلات جنسی نامناسب و غیرعادی نسبت به کودکان اشاره دارد. افراد مبتلا به این اختلال، تحریک جنسی و رضایت جنسی خود را در ارتباط با کودکان تجربه می کنند. این تمایلات شامل تصورات جنسی، افکار مستمر و مکرر درباره فعالیت های جنسی با کودکان، همچنین تمایل به انجام عمل جنسی و تحریک جنسی از طریق لمس بدن کودکان است.

2- اختلال یادگارخواهی یا فتیش:

اختلال یادگارخواهی یا فتیش، یک اختلال جنسی است که در آن فرد برای تحریک جنسی و رضایت خود از اشیاء مانند لباس های زیر، لوازم جنسی و اسباب بازی جنسی استفاده می کند. افراد مبتلا به این اختلال معمولا نیاز دارند که این اشیاء را لمس کنند، بو کنند یا با آنها در تعامل باشند تا به تحریک جنسی برسند.

3- اختلال نمایش گرایی:

اختلال نمایش گرایی، یک اختلال جنسی است که در آن فرد تمایل دارد بدن خود را به دیگران نشان دهد. فرد سعی می کند از طریق این نمایش تحریک جنسی و رضایت جنسی برای خود ایجاد کند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به صورت علنی بدون در نظر گرفتن محیط اجتماعی یا مرزهای قانونی، عملکرد جنسی خود را نشان دهند.

4- اختلال سکس با حیوانات یا زوفیلیا:

اختلال سکس با حیوانات یا زوفیلیا، یک اختلال جنسی است که در آن فرد از طریق رابطه جنسی با حیوانات، تحریک جنسی خود را تجربه می کند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به پرورش حیوانات خاصی علاقه مند شوند و در جستجوی فعالیت های جنسی با آنها باشند.

5- اختلال سومنوفیلی:

اختلال سومنوفیلی از اختلالات جنسی است که در آن فرد تحریک جنسی خود را برای دستیابی به رضایت جنسی از طریق تعرض به فرد بی هوش بروز می دهد. این اختلال به عنوان یکی از اختلالات جنسی حاد و نادر شناخته می شود.

6- اختلال اوروفیلی:

اختلال اوروفیلی یک شکل از انحرافات جنسی است که فرد با دیدن ادرار کردن دیگران یا خودش از لحاظ جنسی تحریک شده و به رضایت جنسی می رسد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از طریق تماشای ویدئوها، تصاویر، فیلم ها یا حضور در موقعیت هایی‌که شخص دیگری در حال ادرار کردن است، از لحاظ جنسی تحریک می شوند.

7- اختلال نکروفیلی:

نکروفیلی یا تمایل به اجساد، نوعی اختلال جنسی است که در آن فرد جذب و تحریک جنسی خود را نسبت به اجساد مرده تجربه می کند.

8- اختلال اسکاتولوژی:

اسکاتولوژی یک اختلال جنسی است که در آن فرد از طریق مکالمات تلفنی مستهجن تحریک می شود.

9- اختلال کوپروفیلیا:

اختلال کوپروفیلیا، یک اختلال جنسی است که در آن فرد از طریق مشاهده یا بو کردن مدفوع تحریک می شود. این اختلال ممکن است به صورت فانتزی یا عملی تجربه شود و فرد برای اجابت مزاج، شرکا را در این تحریکات جنسی ترغیب کند.