دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
دوران بارداری یکی از حساس ترین دوران ها برای مادر و جنین است، از این رو مصرف داروها در این دوران فقط باید زیر نظر پزشک انجام شود. یکی از داروهایی که به طور کلی در دوران بارداری توسط پزشک توصیه نمی شود، قرص آسپرین است. تنها در صورتی پزشک آسپرین را در این دوران حساس تجویز می‌کند که با هدف درمان بیماری خاصی باشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا به طور جامع به بررسی مصرف آسپرین در بارداری بپردازیم.
آسپرین چیست؟
آسپرین یک اسید استیل سالیسیلیک (ASA)، دارویی از گروه داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است. اثرات دارو وابسته به دوز است، یعنی اثرات متفاوتی در دوزهای مختلف ظاهر می شود. در دوزهای پایین (۸۰ تا ۲۰۰ میلی گرم) دارای اثرات ضد التهابی، ضد انعقادی و ضد پلاکتی است. در دوز ۵۰۰ میلی گرم، اثرات ضد درد و ضد تب ظاهر شده و برای کاهش دما نیز استفاده می شود.
| علل تجویز | عوارض برای مادر | عوارض برای جنین | موارد منع مصرف |
| بیماری پره اکلامپسی | عقب افتادن زایمان | مشکلات قلبی | آسم شدید |
| سندرم آنتی فسفولیپید | درد های شدید معده | افزایش فشار خون | نارسایی قلبی |
| بیماری مزمن کلیوی | استفراغ خونی | سقط جنین | داشتن هموفیلی |
| دیابت نوع ۱ و ۲ | تورم صورت و بدن | مشکلات تنفسی | بیماری شدید کبدی |
| فشار خون مزمن | خس خس سینه | کمبود وزن نوزاد | بیماری مزمن کلیه |
| بهبود گردش خون | مدفوع خونی | نقص در تولد | زخم معده فعال |
علت تجویز آسپرین در دوران بارداری چیست؟
بدن زن در طول دوران بارداری، بار هورمونی قابل توجهی را تجربه می‌کند. هورمون های جنسی مستقیما بر ویسکوزیته خون تاثیر گذاشته و در کنار آن، رحم در حال رشد به طور مکانیکی رگ های خونی بزرگ را فشرده می کند و باعث رکود خون در پاها نیز می شود. این دو عامل باعث ایجاد نارسایی وریدهای محیطی و ترومبوز می شوند.
یکی از دیگر از علل تجویز آسپرین، بیماری مانند پره اکلامپسی بوده که فقط در زنان باردار ایجاد می شود. پره اکلامپسی یک بیماری بسیار جدی برای زنان باردار بوده که اغلب با علائمی چون فشار خون بالا و پروتئین در ادرار همراه است. این بیماری جدی هنوز هم یکی از عوامل اصلی مرگ و میر و ناتوانی مادران و نوزادان است.
یک وضعیت نادر اما بسیار خطرناک در زنان باردار، سندرم آنتی فسفولیپید APLS (یک بیماری خود ایمنی همراه با تشکیل لخته های خون در مجرای رگ های خونی) است. این بیماری سلامت و زندگی مادر و جنین را به طور مستقیم تهدید می کند. بهترین راه برای جلوگیری از عوارض احتمالی آن، درمان با رقیق کننده خون است.
از دیگر دلایل تجویز آسپرین در دوران بارداری، می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
- محدودیت و کندی رشد داخل رحمی
- بهبود گردش خون در دایره جفت رحمی
- سندرم HELLP
- بیماری مزمن کلیوی
- دیابت نوع ۱ و ۲
- فشار خون بالا در بارداری قبلی
- فشار خون مزمن
- پروتئین کم پلاسمای مرتبط با بارداری (PAPP-A) در آزمایش خون غربالگری
- پره اکلامپسی در بارداری قبلی
- مرده زایی در بارداری قبلی
در صورت وجود حداقل دو مورد از عنوان های زیر، پزشک آسپرین را تجویز می کند:
- برای بار اول باردار شده باشید.
- فاصله بارداری قبلی ۱۰ سال باشد.
- در خانواده سابقه ابتلا به پره اکلامپسی داشته باشید (مادر یا خواهر).
- ۴۰ سال یا بیش تر داشته باشید.
- بارداری IVF (بارور ساختن تخمک در آزمایشگاه)
- حاملگی چند قلو
- چاقی (شاخص توده بدنی (BMI) 35 یا بیش تر)
عوارض و خطرات مصرف ASA در بارداری چیست؟
مصرف آسپرین در دوران بارداری می تواند عوارض و خطراتی را با خود به همراه داشته باشد:
خطرات:
- استفاده در زمان لقاح و اوایل بارداری باعث افزایش احتمال خطر سقط جنین می شود.
- بر رشد جنین تاثیر گذاشته و منجر به افزایش ریسک جدا شدن جفت می شود.
- مصرف در سه ماهه آخر، زایمان را عقب انداخته و خطر ایجاد مشکلات قلبی در نوزاد را زیاد می کند.
- ایجاد خونریزی مداوم به دلیل اثر رقیق کننده خون آسپرین.
- استفاده پس از هفته سی ام می تواند منجر به کمبود شدید مایع آمنیوتیک شده و پیامدهایی چون رشد ناکافی مثانه جنین، رشد ضعیف ریه های جنین، عیب در جمجمه و استخوان های پای جنین و له شدگی بند ناف را به همراه داشته باشد.
عوارض:
- دردهای شدید معده
- استفراغ به همراه خون
- تورم لب‌ها، صورت یا بدن
- بثورات پوستی
- خس خس سینه
- وجود خون در مدفوع
در صورت مشاهده هر یک از این عوارض فورا به پزشک مراجعه کرده و یا با کمک سایت دکتر آسپرین با یک متخصص مشورت کنید.
آیا مصرف آسپرین برای جنین بی خطر است؟
درست است که استفاده از یک دوز کامل آسپرین نمی تواند برای آسیب دائمی به جنین کافی باشد، اما استفاده همیشگی از آسپرین در بارداری منجر به افزایش احتمال خطر آسیب های هنگام تولد برای جنین خواهد شد. از این رو از مصرف آسپرین در بارداری ، بدون مشورت پزشک خودداری کنید. خطرات احتمالی برای جنین شامل موارد زیر می‌شوند:
- ایجاد مشکلات قلبی در جنین
- ایجاد تداخل با رگ های ریوی و بسته شدن رگ های قلب
- افزایش فشار خون مادر و جنین
- سقط جنین
- محدودیت و کندی در رشد
- کم بودن وزن نوزاد در زمان تولد
- نقص در تولد
برای اطلاعات بیشتر: عوارض سقط جنین
زنان باردار در چه صورتی مجاز به مصرف آسپرین نیستند؟
موارد منع مصرف آسپرین در بارداری شامل موارد زیر می شوند:
- آسم شدید
- نارسایی شدید قلبی
- بیماری های خون مثل هموفیلی و کمبود پلاکت
- بیماری شدید کبدی همراه با انعقاد
- مشکلات مزمن کلیه
- اختلالات خونریزی (دوز ضد پلاکتی)
- حساسیت به آسپرین و سایر NSAID ها
- زخم معده فعال
نکات و توصیه های استفاده از آسپرین در دوران بارداری
- پس از هفته ۳۰ بارداری آسپرین فقط طبق صلاح دید پزشک مصرف شود.
- در صورت استفاده از آسپرین قبل از بارداری، بهتر است مصرف آن را در دوران بارداری با مشورت پزشک ادامه دهید.
- دوز تجویزی و مدت زمان آسپرین را در طی بارداری بدون مشورت با پزشک زیاد یا کم نکنید.
- ممکن است پزشک مصرف این دارو را در هفته بیستم به علت برخی عوارض جانبی برای جنین قطع کند.
- در برخی موارد و با توجه به شرایط بیمار، مصرف آسپرین تا ۳۰۰ میلی‌گرم در روز مجاز است اما این مورد را فقط پزشک باید مشخص کند.
- به هیچ عنوان آسپرین را در دوران بارداری خودسرانه و بدون مشورت پزشک مصرف نکنید.
طبق مطالعات انجام شده، مصرف آسپرین در ماه های آخر بارداری خطراتی جدی برای مادر و جنین به همراه دارد.
طریقه مصرف و مدت زمان مصرف آسپرین در بارداری چگونه است؟
توصیه می شود که میزان دوز تجویزی از هفته دوازدهم بارداری تا زمان زایمان، هر شب مصرف شود. در صورت داشتن سابقه بیماری و مصرف سایر داروها، حتما با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است با توجه به شرایط بیمار و علت تجویز آسپرین، دوز دارو و مدت زمان مصرف را تغییر دهد. علاوه بر این، برای کم تر اذیت شدن معده، پیشنهاد می شود این قرص را به همراه غذا و یا بعد از غذا استفاده کنید.
بیشتر مطالعه کنید علت پدید آمدن حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری چیست؟
میزان دوز مصرفی چقدر است؟
مناسب ترین دوز مصرفی آسپرین در دوران باردای ۶۰ تا ۱۵۰ میلی گرم در روز بوده که بهتر است هر روز در ساعت مشخصی مصرف شود.
ارتباط مصرف آسپرین و سقط جنین در چیست؟
همانطور که مصرف آسپرین در دوز بالا می تواند در بارداری خطرساز باشد، در برخی موارد نیز می تواند یکی از بی خطرترین درمان ها محسوب شود. طی تحقیقات انجام شده، مصرف آسپرین در بارداری می تواند تا ۸۰ درصد خطر سقط جنین را افزایش دهد اما پزشکان تا به امروز نتوانسته اند نتیجه قطعی را اعلام کنند.
مصرف آسپرین در سه ماهه اول بارداری
حتما در رابطه با مصرف آسپرین در دوران بارداری مخصوصا سه ماهه اول با پزشک متخصص خود مشورت کنید.مصرف آسپرین در سه ماهه اول بارداری ممکنه باعث افزایش بروز نقص های مادرزادی، از جمله نقص های قلبی، مغزی و ستون فقرات شود. به هیچ عنوان آسپرین را از روی عادت و یا خود درمانی استفاده نکنید.
مصرف آسپرین در سه ماهه سوم بارداری
مصرف آسپرین از ۷ ماهگی و یا همان هفته ی ۳۰ بارداری در مقادیر بالا باعث تاخیر در زایمان و تولد خواهد شد.مصرف اسپرین در مقادیر تائید شده توسط پزشک جای نگرانی ندارد.هشدار برای مصرف مقادیر بالاست.
حرف پایانی
گاهی اوقات ممکن است فردی در دوران بارداری به علت مشکلات و بیماری هایی مجبور به استفاده از قرص آسپرین شود. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب استفاده از این دارو در دوران بارداری پرداختیم. امید است با مطالعه این مقاله به پاسخ سوالات خود رسیده باشید و به سلامت این دوران طلایی را سپری کنید. مهم است در دوران بارداری این نکته را همیشه به خاطر داشته باشید که استفاده از هر دارویی بدون مشورت با پزشک ممنوع است.
من خیلی نگران شدم بالاخره چقدر باید مصرف کنیم در دوران بارداری؟
دکتر برا منم تجویز کرده از دیشب سردرد گرفتم نمیدونم چکار کنم واقعا
با سلام، برای رفع هرگونه ابهام و یا در صورت بروز هرگونه عوارض حتما با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض احتمالی بعدی پیشگیری شود.
سلام من درهفت هفته هستم دکترم برای من آمپول غلظت خون نوشتن برام ولی من تزریق نکردم خطر دارد لطفا جوابمو بدید
سلام وقت بخیر
اگر در بارداری کم خونی شدید داشته باشید و متخصص زنان برایتان تجویز کرده باشند مشکلی ندارد میتوانید تزریق کنید. ونوفر و یا فرینجکت را میتوانید تزریق کنید.