آب آوردن ریه در بین سالمندان بسیار شایع بوده و بین جوانان یا اتفاق نیفتاده و یا بسیار نادر بوده و به ندرت اتفاق می افتد. در واقع در ابن حالت که ریه پر از آب شده تنفس فرد با مشکل مواجه شده و مشخص ترین علامت آن تنفس های منقطع و کوتاه است بنابراین هر گاه در نفس کشیدن دچار مشکل شدید خصوصا هنگامی که نفس های کوتاه و منقطع کشیدید سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا تشخیص به موقع و درمان زودهنگام این بیماری بسیار موثر در درمان بیمار بوده و بیمار درمان موفق تری خواهد داشت.
نکته قابل توجه در خصوص این بیماری این است که مایع جمع شده در قسمت کیسه های هوایی ریه قرار می گیرد و چون کار تنفس با آن کیسه های هوایی انجام می شود تنفس فرد با مشکل مواجه می شود همچنین درمان این بیماری بسیار مشکل بوده و روند سختی دارد ما در این مقاله قصد داریم شما را با آب آوردن ریه در سالمندان و هر چه که به شما در شناخت و درمان این بیماری کمک خواهد کرد آشنا کنیم.
ادم ریه چیست؟
به وضعیتی که در آن مایعی مثل آب، خون یا اخلاط در ریه جمع شده و تنفس فرد را با مشکل مواجه می کند ادم ریه گفته می شود. در واقع در این حالت مایع جمع شده در کیسه های هوایی مانع دریافت اکسیژن کافی شده و تنفس فرد را با مشکل مواجه می کند این وضعیت به دلایل مختلفی چون ذات الریه، قرار گرفتن در معرض سموم و … اتفاق می افتد همچنین یکی از دلایل بسیار موثر در بروز این بیماری، بیماری های قلبی می باشد.
بیماری آب آوردن ریه در سالمندان بسیار جدی بوده و در صورت عدم درمان حتی زندگی فرد را به خطر می اندازد بنابراین در صورت ابتلا خصوصا در موارد حاد آن نیاز جدی و فوری به مراقبتهای پزشکی و درمان سریع دارید.
آب آوردن ریه در سالمندان به چه دلایلی رخ می دهد؟
هر بیماری برای بروز خود علت های مختلفی دارد در واقع چند علت که در یک گروه طبقه بندی می شوند به وجود آورنده یک بیماری هستند. علاوه بر نارسایی قلب که به عنوان مهم ترین علت ادم ریه شناخته می شود و به دلیل عدم پمپاژ درست خون و نشت مایع از رگ ها باعث این بیماری می شود آب آوردن ریه در سالمندان دلایل دیگری نیز دارد:
- حمله و یا سکته قلبی و سایر بیماری های قلبی
- فشار خون ناگهانی و اورژانسی
- ذات الریه و هر گونه آسیب و عفونت ریه
- بیماری ها و مسمومیت های شدید خونی
- نارسایی کلیه
- خونریزی پریکارد
- آریتمی شدید
- سندرم دیسترس تنفسی
- ضربه مغزی
- عوارض داروها
- سایر عوامل خارجی
انواع آب آوردن ریه در سالمندان
به طور کلی با توجه به وابستگی و منشایی که این بیماری به قلب دارد این بیماری به دو دسته تقسیم می شود:
- ادم ریوی غیر وابسته به قلب: مویرگ هایی که در کیسه هوایی هستند اگر بدون دخالت قلب و با توجه به ویژگی نفوذپذیری و نشت کنندگی خودشان نشت کنند و کیسه های هوایی را پر از مایع کنند ادم ریوی غیر وابسته نامیده می شوند زیرا نه به دلیل افزایش فشار قلب بلکه به دلایل خود ساخته ایجاد شده است.
- ادم ریوی وابسته به قلب: هنگامی که قلب قادر به پمپاژ کافی از ریه نبوده و این ناکارایی باعث فشار به دهلیز چپ و مویرگ های ریه شده این افزایش فشار باعث نشت مایع به کیسه های هوایی و به وجود آمدن آب آوردن ریه در سالمندان می شود.
علائم آب آوردن ریه در سالمندان
علائم آب آوردن ریه در سالمندان بسته به علت خود علائم خاصی ظاهر شده و در طول زمان ممکن است بیشتر شده و افزایش پیدا کند در واقع با توجه به اختلال تنفس و تلاش ریه برای دریافت اکسیژن مشخص ترین علامت آن تنفس سخت بوده اما علاوه بر این علامت علائم دیگری نیز وجود دارد:
علائم ادم ریوی ناگهان (حاد)
- احساس خفگی و تنگی نفس
- اضطراب و دلهره
- خس خس و نفس نفس زدن
- سرفه خونی یا همراه با خلط کف آلود
- تپش قلب یا ضربان نامنظم
- درد قفسه سینه
- خستگی زیاد
- تورم در بخش های پایین بدن و افزایش وزن
- لب کبود
- کوتاهی تتفس و اختلالات تنفسی که هنگام دراز کشیدن شدیدتر می شوند.
زمانی که حس کردید دچار این علائم شدید، سریعاً به پزشک اطلاع دهید و اگر حس کردید این علائم در شما در حال تشدید هستند، فوریت های پزشکی (۱۱۵) را خبر کنید.
علائم ادم ریوی بلند مدت
- هنگام فعالیت فیزیکی دچار تنگی نفس غیرعادی می شوید.
- زمانی که صاف دراز بکشید، تنفس تان دچار مشکل می شود.
- خس خس سینه پیدا می کنید.
- نیمه های شب با احساس تنگی نفس بیدار می شوید.
- دچار افزایش وزنی می شوید که علت آن تجمع مایعات در بدن است، در همین حین قلب نیز دچار نارسایی و گرفتگی می شود.
- اندام تحتانی تان متورم می شود.
- مدام خسته هستید.
علائم و نشانه های ادم ریوی در ارتفاع بالا (HAPE)
- سرفه های پیاپی می کنید.
- دچار مشکلات در راه رفتن می شوید و نمی توانید بر روی سطح های صاف راه بروید.
- دچار تب می شوید.
- بعد از فعالیت تان تنگی نفس شدید و شدیدتر می شود.
- سرفه های خون و کف آلود می کنید.
- درد و ناراحتی در قفسه سینه احساس می کنید.
- ضربان قلب تان نامنظم و شدید می شود.
- دچار سردرد شدید می شوید.
چطور آب آوردن ریه در سالمندان را تشخیص دهیم؟
مانند هر بیماری دیگر پزشک ابتدا از شما در مورد علائم و مشکلاتتان سوال کرده و سابقه پزشکی خصوصا ابتلا به بیماری های قلبی شما را بررسی می کند و پس از پرسش و پاسخ شروع به معاینه فیزیکی می کند که شامل موارد زیر است:
- گوش دادن با گوشی مخصوص به صدای ریه
- گوش دادن به ضربان قلب
- بررسی گردن برا تجمع مایع
- بررسی تورم و رنگ پوست پا و شکم
پس از معاینه فیزیکی برای اطمینان از تشخیص درست بیماری و جدا کردن بیماری از بیماری های مشابه تست های زیر را تجویز می کند:
- تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
- بررسی سطح اکسیژن با آزمایش خون
- بررسی مشکلات ریتم قلبی با الکتروکاردیوگرام
- بررسی فعالیت غیرطبیعی قلب با اکو کاردیوگرام
- شمارش خون
- رادیوگرافی قفسه سینه
- اشباع اکسیژن کمتر از ۹۰ درصد
- نوار قلب برای بررسی مشکلات ریتمیک
و …
آیا آب آوردن ریه در سالمندان باعث مرگ می شود؟
اگر میزان آب داخل ریه کم نشود و همین طور رو به افزایش باشد، باید سریعاً تخلیه شود در غیر این صورت باعث مرگ فرد می شود. زیرا مایعی که در فضای بین ریه و قفسه سینه قرار دارد، تمام حجم ریه را پر می کند و نمی گذارد که اکسیژن به ریه ها برسد و فرد در اثر کمبود اکسیژن میمیرد. این بیماری بسیار خطرناک است و سریعاً باید درمان شود.
درمان پزشکی آب آوردن ریه در سالمندان
این بیماری ، بسیار جدی بوده و برای همه افراد مبتلا ، خصوصا برای افرادی که به صورت ناگهانی به این بیماری مبتلا می شوند درمان فوری و جدی نیاز بوده و باید سریعا تحت درمان قرار بگیرد درمان های زیر برای این افراد توصیه می شود:
- داروی خاص این بیماری : برای از بین بردن مایعات ریه و درد قفسه سینه
- ماسک اکسیژن: اولین درمان برای این بیماری دریافت اکسیژن ۱۰۰ از طریق ماسک و یا کانولا بینی است.
- داروهای قلبی: برای کنترل فشار خون و کاهش فشار شریان ها و جلوگیری از نشت بیشتر تجویز می شود.
- کاهنده های preload: برای کاهش فشار مایعات در قلب و ریه ها استفاده می شود.
- کاهنده های Afterload: برای باز کردن رگ های خونی و کاهش فشار به قلب استفاده می شوند.
- ادرارآورها: با افزایش ادرار به کاهش فشار خون کمک می کند.
- مورفین: برای افرادی که دچار علائم درد دهلیز چپ استرس و اضطراب هستند تجویز می شود.
- نیترات: این دارو برای کاهش فشار خون و پرشدگی بطن چپ تجویز می شود.
- تزریق تنفس: در موارد شدید با یک لوله که در نای قرار می گیرد تنفس را به ریه های فرد بیمار تزریق می کنند.
- تخلیه آب ریه
درمان آب ریه با تخلیه آب چگونه انجام می شود؟
تخلیه آب ریه یکی از مناسب ترین و موثرترین درمان های ادم ریه می باشد. برای انجام این درمان پزشک از ابزار تخلیه آبی به نام چست تیوب استفاده می کند. در این درمان نیازی به بی هوشی و جراحی نیست، فقط پزشک با بی حسی موضعی این کار را انجام می دهد. ابتدا پزشک ناحیه مورد نظر یعنی جایی بین دو دنده را بی حس می کند، سپس با انگشتش کمی آن را باز می کند و لوله چست تیوب را در آن قرار می دهد.
انتهای این لوله را به مخزنی به اسم باتل چست وصل می کند و مایعات در این فضاها به داخل این مخزن پمپ می شوند. سعی کنید طی قرار دادن لوله آرام و بی حرکت باشید تا لوله تکان نخورد. زمان استراحت تان نیز بر روی آن نخوابید و برای غذا خوردن تان هم نگران نباشید. غذا خوردن را در طی چند مرحله و در وعده های کوچک انجام دهید. سعی کنید در هر ساعت ۸ بار سرفه کنید و عمیقاً نفس بکشید.
آیا کشیدن آب ریه درد دارد؟
خیر، تقریباً دردی حس نمی شود. زیرا زمان قرار دادن چست تیوب که پزشک موضع را بی حس می کند، زمان خروج مایع هم دردی حس نمی شود. این درمان طی ۱۵ دقیقه تمام می شود.
درمان خانگی آب آوردن ریه در سالمندان
هر چند این بیماری تنفس فرد را بسیار با مشکل مواجه کرده نیاز جدی به مراجعه به پزشک دارد زیرا در موارد حاد حتی عمل جراحی برای بیمار توصیه می شود اما با برخی روش های خانگی می توان به درمان بیماری کمک کرده و آن را بهبود بخشید:
- دراز کشیدن به پهلو: با توجه به اینکه این روش حرکت قفسه سینه را محدود می کند برای کاهش درد قفسه سینه به این حالت دراز بکشید.
- مصرف سیر: مصرف روزانه یک حبه سیر با آب به کاهش عفونت و التهاب و علائم ادم ریه کمک کرده و کمک می کند سیستم ایمنی شما قوی تر شده و به مقابله با آب آوردن ریه در سالمندان بپردازد.
- مصرف عسل: عسل دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی و مسکنی دارد همچنین باعث کاهش غلظت و فشار خون شده مصرف یک قاشق عسل هر روز برای این بیماری توصیه می شود.
- مصرف زنجبیل: این دارو برای درمان مشکلات تنفسی ناشی از ادم ریه کاربرد دارد.
- مصرف تولسی یا ریحان مقدس: این دارو با توجه به خاصیت ضد التهابی و ضدعفونی که دارد برای کاهش درد قفسه سینه و التهابات سینه استفاده می شود.
- رژیم غذایی سالم: شامل پتاسیم و ویتامین و انواع میوه ها و سبزیجات تازه برای کمک به درمان و بهبود بیماری.
- کاهش مصرف سدیم: مصرف زیاد نمک باعث جذب بیشتر آب و تشدید علائم بیماری است بنابراین آن را کاهش دهید.
درمان آب ریه توسط فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها می توانند درمان ادم ریوی را به چندین روش انجام دهند که بسیار موثر می باشند. مانند؛
- اکسیژن درمانی و تهویه
- انجام چرخه فعال تمرینات تنفسی
- اسپیرومتری تشویقی
- ترک سیگار
- کنترل علائم حیاتی مثل شنوایی ریوی
- توانبخشی ریه ها برای بهبود ظرفیت ورزش (PR)
- تمرین عضلات تنفسی (IMT) ورزش (ایروبیک، قدرت، انعطاف پذیری و تنفس) برای بازگشت به سطح عملکرد قبل
- کنترل فشار خون و بررسی مصرف داروها طبق تجویز پزشک
- CPAP، روشی که فیزیوتراپ برای کاهش علائم تجربه شده توسط بیمار صورت می گیرد.
لیست داروهای حذف آب ریه
- کاهنده های پیش بار داروهایی هستند که فشار مایعات از روی ریه و قلب را کم می کنند. به علاوه ادرار آورها هم که مایعات بدن را کاهش می دهند موثر هستند.
- کاهنده های پس بار یعنی داروهایی که رگ های خونی را متسع می کنند و از فشار قلب می کاهند.
- داروهای قلبی که تپش قلب، فشار خون و فشار درون شریان ها و وریدها را کاهش می دهند.
- مورفین ها که از میزان اضطراب و تنگی نفس کم می کنند.
چه افرادی بیش تر از دیگران در معرض ادم ریوی قرار دارند؟
همانطور که از نام بیماری پیداست این بیماری بیشتر برای افرادی با سنین بالا اتفاق می افتد به طوری که از هر ۷ سالمند بالای ۸۵ سال یک نفر به این بیماری مبتلاست اما علت های دیگری نیز برای ابتلا به این بیماری وجود دارد که افراد را بیشتر در معرض خطر قرار می دهد:
- افرادی که سابقه نارسایی قلبی دارند.
- افرادی که سابقه ابتلا به همین بیماری را دارند.
- افرادی که اختلالات عروقی دارند.
- افرادی که سابقه بیماری های ریوی مانند سل را دارند.
روش های پیشگیری
در واقع وقتی صحبت از پیشگیری می شود به این معنی نیست که شما به طور کامل می توانید از ابتلا به آب آوردن ریه در سالمندان جلوگیری کنید بلکه به این معنی است که شما خود را کمتر در معرض خطر ابتلا قرار می دهید این روش ها شامل موارد زیر می شود:
- تزریق واکسن آنفولانزا
- تزریق واکسن ذات الریه
- مصرف داروهای ادرارآور در صورت سابقه ابتلا
- حفظ تناسب اندام
- ترک دخانیات
- ورزش منظم
- تغذیه سالم (لیست تغذیه سالم و ناسالم)
- چکاپ کامل
رژیم غذایی سالم برای آب آوردن ریه
رژیم غذایی هر فرد بسته به شدت بیماری و میزان آب بدن فرق می کند اما به طور کلی برخی فاکتورهای غذایی برای این بیماری وجود دارد:
- استفاده از موادی که حاوی ویتامین دی هستند چون تخم مرغ، آجیل، حبوبات و …
- خوردن موادی که حاوی پروتئین کم چرب هستند چون تخم مرغ، حبوبات و …
- خوردن منابع پتاسیم و منیزیم چون موز، زردآلو و …
- مصرف میوه ها و سبزیجات تازه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به طور کلی بیماری آب آوردن ریه در سالمندان نیاز حتمی برای مراجعه به پزشک دارد اما در صورتی که به طور ناگهانی دچار این بیماری شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا این بیماری گاهی حیات فرد را تهدید می کند. همچنین برخی فاکتورهای خطر وجود دارد که در صورت مشاهده باید یا سریعا با اورژانس تماس گرفته و یا سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- احساس خفگی
- خس خس و حباب حباب شدن نفس کشیدن
- سرفه با خلط خونی و کف آلود
- تنگی نفس با تعریق زیاد
- افت فشار خون شدید
- آبی یا خاکستری شدن پوست
- تپش قلب نامنظم
- تشدید علائم ادم ریوی
- و…
آیا آب آوردن ریه خطرناک است؟
ادم ریه بستگی به علت و شدت آن عوارض خود را خواهد داشت اما در صورت ادامه داشتن و عدم درمان فشار داخل رگ ها افزایش پیدا کرده و عملکرد ضعیف قلب کم کم باعث از کارافتادگی آن می شود بنابراین در صورت عدم درمان و ادامه داشتن بیماری حتی خطر مرگ نیز فرد را تهدید می کند.
همچنین این بیماری می تواند عوارض دیگری چون احتقان و تورم کبد، ورم شدید پا و مشکل راه رفتن، مشکلات تنفسی و … میشود پس این بیماری بسیار جدی بوده و همه افراد مخصوصا سالمندان و افراد در معرض خطر باید پیشگیری های لازم را عمل آورده و در صورت ابتلا درمان به موقع را انجام دهند.
خلاصه و سخن پایانی
| دلایل آب آوردن ریه | ۱- بیماری قلبی ۲- دات الریه ۳- مسمومیت شدید خونی ۴- نارسایی کلیه ۵- ضربه مغزی ۶- و… |
| علائم ادم ریه | ۱- تنگی نفس ۲- خس خس ۳- اضطراب ۴- سرفه خونی ۵- درد قفسه سینه ۶- لب کبود ۷- تپش قلب ۸- و… |
| نحوه تشخیص | ۱- گوش دادن به ضربان قلب ۲- گوش دادن به صدای ریه ۳- تصویربرداری از قفسه سینه ۴- بررسی سطح اکسیژن با آزمایش خون ۵- نوار قلب ۶- و… |
| درمان های آب آوردن ریه | ۱- استفاده از دارو برای حذف مایعات ریه و کاهش درد قفسه سینه مانند داروهای قلبی، مورفین و … ۲- تخلیه آب ریه ۳- فیزیوتراپی ۴- درمان های خاگی مانند مصرف سیر، زنجبیل، عسل و… |
| روش های پیشگیری | ۱- تزریق واکسن آنفلوانزا ۲- تزریق واکسن ذات الریه ۳- ترک دخانیات ۴- وزرش منظم ۵- تغذیه سالم |
بیماری آب آوردن ریه در سالمندان که بیماری بسیار جدی بوده افرادی که سنین بالایی را تجربه می کنند را در معرض خطر قرار داده و بیماری بسیار جدی به شمار می رود پس برای افراد خصوصا سالمندان توصیه می شود که کاملا این بیماری و علائم و علت های آن را شناخته و برای پیشگیری و درمان آن تلاش کرده و سلامت خود را رقم بزنند.
