آبله مرغان در نوزادان و کودکان

آبله مرغان که به عنوان واریسلا نیز شناخته می شود، یک بیماری عفونی بسیار مسری است که باعث ایجاد بثورات پوستی خارش دار می شود. این بیماری که بیشتر در کودکان شایع است، توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود. بیماری آبله به راحتی از طریق تماس مستقیم با بثورات پوستی فرد بیمار یا از طریق تنفس هوای آلوده به قطرات تنفسی فرد بیمار، منتقل شده و با علائمی مانند تب، خستگی، سردرد، از دست دادن اشتها، سرفه و آبریزش بینی همراه است. معمولاً در ابتدا روی صورت، سر و تنه ظاهر می شود و سپس به دیگر قسمت های بدن گسترش می یابد. راه های پیشگیری از آبله مرغان در کودکان عبارتند از: واکسیناسیون، اجتناب از تماس با افراد بیمار و شستشوی دست ها.

علت آبله مرغان در نوزادان و کودکان

این بیماری از طرق مختلفی می تواند به کودکان و نوزادان منتقل شوند. این راه ها عبارتند از:

1. تماس مستقیم با فرد مبتلا: شایع ترین راه انتقال ویروس، تماس مستقیم با بثورات پوستی فرد مبتلا به آبله مرغان است. این بثورات حاوی ویروس بوده و می توانند به راحتی از طریق لمس یا از طریق تماس با لباس یا ملافه های آلوده، به دیگران منتقل شوند.
2. استنشاق قطرات تنفسی: تنفس در هوای آلوده به قطرات تنفسی فرد مبتلا به این بیماری، مانند ذرات منتشر شده در هنگام سرفه یا عطسه، می تواند باعث انتقال ویروس شود. نوزادان ممکن است از طریق موارد زیر نیز به این بیماری مبتلا شوند.
3. انتقال از مادر به جنین: اگر مادر در دوران بارداری به این بیماری مبتلا شود، ویروس می تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود. این امر به ویژه در صورتی که مادر در اواخر بارداری یا حین زایمان به بیماری مبتلا شود، خطرناک است.
4. تماس با فرد آلوده پس از تولد: نوزادان می توانند پس از تولد از طریق تماس با فرد مبتلا به آبله مرغان، چه در خانه و چه در محیط های دیگر، به ویروس آلوده شوند.

علائم آبله مرغان در نوزادان و کودکان

علائم آبله مرغان بر اساس مراحل بیماری، شامل موارد زیر می‌شوند:

• مرحله اول؛ نهفتگی (۱۰ تا ۲۱ روز): در این مرحله، هیچ علامتی وجود ندارد؛ اما فرد مبتلا می‌تواند بیماری را به دیگران سرایت دهد.
• مرحله دوم؛ ظهور علائم (۱ تا ۲ روز): تب خفیف تا متوسط (۳۸ تا ۳۹ درجه سانتیگراد)، خستگی، درد عضلات، سردرد و گلودرد، از دست دادن اشتها، سرفه و آبریزش بینی از جمله علائم شایع در این مرحله هستند. تب معمولاً ۱ تا ۳ روز طول می کشد.
• مرحله سوم؛ بثورات (۵ تا ۱۰ روز): بثورات پوستی آبله مرغان معمولاً ۱ تا ۲ روز پس از بروز سایر علائم ظاهر می شود. این بثورات ابتدا به صورت لکه های قرمز و تخت شروع می شوند و سپس به تاول های کوچک پر از مایع تبدیل می شوند. بثورات این بیماری، معمولاً ابتدا روی سر، صورت و تنه ظاهر می شوند و سپس به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند. این بثورات به تاول های کوچک و خارش دار تبدیل می شوند که در نهایت پوسته می بندند. در برخی موارد، خارش می تواند بسیار شدید باشد. بثورات این بیماری، معمولاً طی ۵ تا ۱۰ روز از بین می رود.

همچنین بخوانید: تشنج ناشی از تب در کودکان

نحوه تشخیص آبله مرغان در کودکان و نوزادان

تشخیص آبله مرغان معمولاً بر اساس علائم و معاینه فیزیکی انجام می شود. پزشک ممکن است از شما در مورد سابقه تماس شما با افراد مبتلا به این بیماری و همچنین سایر علائم شما سوال کند. در برخی موارد، ممکن است برای تأیید تشخیص، آزمایش خون انجام شود.

نحوه انتقال آبله مرغان به کودکان و نوزادان

در مجموع کودکان و نوزادان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند؛ زیرا سیستم ایمنی بدن آنها هنوز به طور کامل تکامل نیافته است و آنتی بادی علیه ویروس را ندارد (مگر اینکه از مادر مبتلا به آبله مرغان در دوران بارداری آنتی بادی دریافت کرده باشند). برخی از محیط هایی که خطر ابتلای کودکان و نوزادان به این ویروس را افزایش می دهد، عبارتند از:

1. مهد کودک ها و پیش دبستانی‌ ها: این مکان ها پر از کودکانی هستند که در تماس نزدیک با یکدیگر بوده و این امر انتقال ویروس را آسان می کند.
2. زمین های بازی: کودکان در زمین های بازی با یکدیگر تماس نزدیک دارند و ممکن است اسباب‌بازی ها را به اشتراک بگذارند که می تواند ویروس را انتقال دهد.
3. محیط های خانگی: اگر فردی در خانه به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلای سایر افراد خانه به این بیماری زیاد است.

درمان آبله مرغان در کودکان

برای درمان بیماری آبله مرغان، مراحل زیر را دنبال کنید:

مراقبت‌ های حمایتی

1. استراحت کافی: تشویق فرزندتان به استراحت کافی، برای تقویت سیستم ایمنی بدن او بسیار مهم است.
2. مایعات فراوان: نوشیدن مایعات فراوان مانند آب، آبمیوه و سوپ به هیدراته ماندن بدن و دفع سموم کمک می کند.
3. غذاهای ملایم: غذاهای نرم و ملایم مانند سوپ، پوره سیب زمینی و ماست به هضم آسان غذا و جلوگیری از ناراحتی معده کمک می کنند.
4. حمام ولرم: حمام ولرم با جوش شیرین یا جو دوسر، می تواند به تسکین خارش پوست کمک کند.
5. لباس های نرم: از پوشاندن لباس های تنگ و زبر به فرزندتان خودداری کنید. لباس های نرم و نخی، بهترین گزینه برای این دوران هستند.
6. کوتاه کردن ناخن ها: ناخن های فرزندتان را کوتاه نگه دارید تا از خاراندن بثورات و ایجاد زخم جلوگیری شود.

تسکین علائم

1. داروهای مسکن بدون نسخه: داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می توانند به کاهش تب و درد کمک کنند.
2. لوسیون های ضد خارش: لوسیون های کالامین یا پماد زینک اکسید، می توانند به تسکین خارش پوست کمک کنند.
3. حمام با بلغور جو دوسر: اضافه کردن بلغور جو دوسر به آب حمام، می تواند به تسکین خارش پوست کمک کند.
4. کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد روی بثورات می تواند به کاهش خارش و التهاب کمک کند.

همچین بخوانید: داروهای که باید بلد باشیم

اقدامات احتیاطی

1. جدا کردن بیمار: تا حد امکان، فرزندتان را از سایر کودکان و افراد مسن که در برابر آبله مرغان آسیب پذیر هستند، جدا نگه دارید.
2. شستشوی مرتب دست ها: شستشوی مرتب دست ها با آب و صابون، برای جلوگیری از انتشار ویروس ضروری است.
3. عدم خاراندن بثورات: خاراندن بثورات می تواند منجر به زخم شدن و عفونت شود.
4. توجه به علائم هشداردهنده: در صورت مشاهده علائمی مانند تب بالا، تنگی نفس یا گیجی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر تب کودک شما بیش از ۳۹ درجه سانتیگراد است.
• اگر کودک شما به طور مداوم استفراغ می کند.
• اگر کودک شما، گیج یا خواب آلود به نظر می رسد.
• اگر بثورات کودک شما بدتر می شود یا علائم جدیدی مانند بثورات دهانی یا مشکل در تنفس ایجاد می شود.
• اگر باردار هستید و قبلاً به این ویروس مبتلا نشده اید یا واکسن آن را نزده اید، با پزشک خود صحبت کنید.
• اگر کودکتان سیستم ایمنی ضعیف شده دارد، در مورد راه های پیشگیری از آبله مرغان با پزشک مشورت کنید.

عوارض آبله مرغان در کودکان

در حالی که آبله مرغان معمولاً یک بیماری خفیف در کودکان سالم است، اما می تواند منجر به عوارض جدی در برخی افراد شود؛ عوارضی از جمله:

1. عفونت های ثانویه: تاول های خارش دار این بیماری، دروازه ای برای ورود باکتریها به زیر پوست هستند. در واقع خراشیدن بثورات می‌تواند منجر به عفونت باکتریایی پوست شود. این امر می تواند منجر به عفونت های ثانویه باکتریایی شده و خطرات جدی را به دنبال داشته باشد. عفونت های پوستی، عفونت بافت های نرم و استخوان ها و سپسیس (عفونت خونی) از جمله این عوارض هستند.
2. مشکلات تنفسی: در موارد نادر، ویروس این بیماری می تواند به ریه ها حمله کرده باعث ذات الریه شود. این عارضه بیشتر در نوزادان، کودکان کم سن، افراد دارای نقص سیستم ایمنی و بزرگسالان رخ می دهد. ذات الریه حاصل از این بیماری، می تواند علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه و سرفه شدید ایجاد کند.
3. عوارض عصبی: سیستم عصبی نیز می تواند تحت تاثیر ویروس آبله مرغان قرار گیرد. التهاب مغز (انسفالیت)، یکی از جدی ترین عوارض عصبی این بیماری است که با علائمی مانند تب بالا، سردرد شدید، گیجی، تشنج و ضعف عضلانی بروز می کند.
4. سندرم ری: یک عارضه نادر اما به شدت خطرناک این بیماری،  سندرم ری نام دارد. این سندرم بیشتر در کودکان و نوجوانان رخ می دهد و با علائمی مانند استفراغ مداوم و گیجی همراه است. سندرم ری در صورت عدم درمان فوری، می‌تواند کشنده باشد.
5. زونا: این ویروس هرگز به طور کامل از بدن فرد مبتلا خارج نمی شود. این ویروس می تواند در حالت نهفته باقی بماند و سال ها بعد، به ویژه در افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، مجدداً فعال شده و بیماری زونا را ایجاد کند. زونا با بثورات دردناک و خارش دار در یک طرف بدن مشخص می شود.

پیشگیری از آبله مرغان کودک

1. واکسیناسیون: واکسن آبله مرغان بسیار موثر است و می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهد. CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها) واکسیناسیون را برای کودکان ۱۲ ماهه و بزرگتر و همچنین بزرگسالانی که قبلاً به این ویروس مبتلا نشده اند یا واکسن نزده اند، توصیه می کند.
2. اجتناب از تماس با افراد بیمار: اگر فرزندتان در معرض فرد مبتلا به این بیماری قرار گرفته است، او را تا زمانی که بثورات ظاهر شود و تمام تاول ها پوسته ببندد، در خانه نگه دارید.
3. شستشوی دست ها: شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون به ویژه پس از تماس با فرد مبتلا به این بیماری، می تواند به پیشگیری از شیوع ویروس کمک کند.

آبله مرغان در کودکان چند روز طول می کشد؟

به طور کلی، کودکان معمولاً طی ۷ تا ۱۰ روز از آبله مرغان بهبود می یابند. بثورات جدید تا ۵ روز پس از شروع بیماری ظاهر شده و ۱ تا ۲ هفته طول می کشد تا به طور کامل پوسته ببندند. فرد مبتلا از ۱ تا ۲ روز قبل از بثورات و تا زمانی که تمام تاول ها پوسته ببندند (معمولاً ۵ تا ۱۰ روز)، می تواند بیماری را به دیگران سرایت دهد. خارش بدن می تواند تا چند هفته بعد از ناپدید شدن بثورات ادامه یابد. تب نیز معمولاً طی ۱ تا ۳ روز فروکش می کند.

آیا آبله مرغان در چشم کودکان خطرناک است؟

یکی از عوارض نادر اما بالقوه خطرناک این بیماری، زونا چشمی یا کراتیت هرپسی است. زونا چشمی زمانی رخ می دهد که ویروس واریسلا-زوستر، عامل این بیماری پس از نهفته شدن در بدن، مجدداً فعال شده و به اعصاب صورت حمله می کند. این امر می تواند منجر به التهاب قرنیه، بخش شفاف جلوی چشم، و سایر مشکلات چشمی شود. در صورت ابتلای کودک به این بیماری، به او یاد بدهید از مالش چشم ها، خاراندن بثورات و تماس با افراد دیگر خودداری کند.

همچنین کودک باید دست های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشوید. داروهای تجویز شده توسط پزشک را به کودک خود بدهید. همچنین از کمپرس های خنک برای تسکین درد و خارش چشم استفاده نمایید. سعی کنید محیطی آرام و کم نور برای کودک فراهم کرده و در صورت مشاهده هر گونه تغییر در وضعیت چشم کودک، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

علائم و عوارض احتمالی زونا چشمی در کودکان شامل موارد زیر است:

اگر کودکتان پس از ابتلا به آبله مرغان، هر یک از این علائم را تجربه کرد، مراجعه فوری به پزشک متخصص چشم بسیار ضروری است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند به جلوگیری از آسیب دائمی چشم کمک کند.

آبله مرغان در کودکان از چه سنی شروع می شود؟

آبله مرغان بیشتر در سنین ۲ تا ۱۵ سالگی رخ می دهد و بیشترین شیوع آن بین ۵ تا ۱۰ سالگی است. به دلیل آنتی بادی های منتقل شده از مادر، ابتلای نوزادان زیر ۱ سالگی به این ویروس نادر است. اما استثنائاتی هم در این زمینه وجود دارد. در موارد خاص، نوزادان و شیرخواران زیر ۲ ماهگی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند که می تواند بسیار خطرناک باشد.

دقت کنید که  واکسن این بیماری بسیار مؤثر در پیشگیری از آن است. کودکانی که واکسینه نشده اند در مقایسه به کودکانی که واکسینه شده اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این ویروس هستند. همچنین کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، در معرض خطر ابتلا به موارد شدیدتر این بیماری هستند.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد بیماری آبله مرغان در کودکان و نوزادان صحبت کردیم. این بیماری، یک بیماری مسری رایج است که در کودکان شایع تر است؛ اما می تواند در بزرگسالانی که قبلاً به آن مبتلا نشده اند یا واکسن نزده اند نیز رخ دهد. دقت کنید که هیچ دارویی برای درمان این ویروس وجود ندارد؛ اما راه هایی برای کمک به تسکین علائم کودک شما وجود دارد که در این مقاله به آنها پرداختیم. در واقع نحوه مراقبت شما از کودک و رعایت نکاتی مانند عدم خاراندن بثورات، مصرف مایعات، استراحت کافی و …، از مهمترین عواملی هستند که باید به رعایت آنها پرداخت.

سوالات متداول