همه ما هر از گاهی باید برای چکاپ به پزشک مراجعه کنیم حتی اگر کاملا سالم به نظر می رسیم. هدف از این مراجعه ها و آزمایشهای ضروری سلامت زنان ، نظارت بر وضعیت سلامتی، بررسی احتمال مشکلات پزشکی در آینده، بررسی نیاز به تغییر روش زندگی، واکسنهای لازم و اطلاعاتی که لازم است در مورد بیماریها بدانید، می باشد.
مثلا تنها راه پی بردن به بالا بودن فشار خون، چک کردن مرتب آن است چون هیچ علائم خاصی ندارد. بالا بودن قند و کلسترول خون نیز در مراحل اولیه هیچ علائمی ایجاد نمی کنند. بنابراین با یک آزمایش خون ساده میتوانید وضعیت قند، چربی و کلسترول خود را بفهمید.
دختران و زنان بالای ۱۸ سال چه آزمایشهایی باید انجام بدهند؟
آزمایشهای سلامت زنان هجده سال به بالا، شامل موارد زیر می باشد:
۱-غربالگری کلسترول
سن شروع اندازه گیری کلسترول خون به عنوان یکی از آزمایشهای ضروری سلامت زنان ، ۴۵ سال است اما برای زنانی که عوامل زمینه ساز بیماری قلبی کرونری دارند باید از سن ۲۰ سالگی چکاپ کلسترول شروع شود. برای کسانی که دیابت دارند، مشکل کلیه یا بیماری خاص دیگری دارند دفعات چکاپ کلسترول باید بیشتر شود.
زنانی که مقدار کلسترول آنها نرمال بوده تا ۵ سال نیازی به تکرار آزمایش کلسترول ندارند. در صورتی که تغییری در شرایط یا سبک زندگی تان ایجاد شده مثلا نوع غذایی که می خورید یا تحرکتان تغییر کرده است، تکرار آزمایش کلسترول باید زودتر انجام شود.
۲- تست پاپ اسمیر
سن شروع پاپ اسمیر از سن شروع فعالیت جنسی یا به طور کلی از ۲۱ سالگی است، توصیه میشود هر سه سال یکبار این ازمایش انجام شود.
تست پاپ اسمیر تستی است که در آن سلول هایی که در دهانه ی گردن رحم شما وجود دارند در زیر میکروسکوپ بررسی می شوند این تست برای این انجام می شود که موقعیت سرطانی و پیش سرطانی گردن رحم در صورت وجود تشخیص داده شود. انجام این تست بسیار ساده است و با مراجعه به پزشک متخصص زنان در مطب به سادگی انجام می شود.
برای اطلاعات بیشتر: همه چیز درباره آزمایش پاپ اسمیر
برای انجام این تست شما روی تخت معاینه مخصوص زنان قرار می گیرید و سپس دکتر زنان با وسیله ای به نام اسپکولوم دهانه واژن شما را کمی باز می کند تا داخل کانال واژن قابل رؤیت شود سپس با استفاده از وسیله ای که شبیه گوش پاک کن است ولی دسته آن بلندتر است و سر آن پنبه ی نرم و استریل است نوک پنبه را به دهانه واژن شما تماس می دهد. و به این صورت کمی از بافت دهانه رحم به نوک پنبه می چسبد. سپس آن را روی یک اسلاید شیشه ای قرار می دهد و نمونه را برای آزمایشگاه می فرستد.
۳-غربالگری فشار خون
حداقل هر دو سال یک بار باید فشار خونتان را بررسی کنید. اگر فشار خون بالا یا سیستولیک، بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ است یا فشار خون پایین یا دیاستولیک، ۸۰ تا ۸۹ میلی متر جیوه است باید هر سال فشار خونتان را اندازه گیری کنید.
اگر عدد بالایی فشار خون ۱۳۰ یا بالاتر از آن باشد و یا عدد پایینی ۸۰ یا بالاتر از آن باشد، به پزشک مراجعه کنید تا راههای پایین آوردن فشار خون را یاد بگیرید.
اگر دیابت، بیماری قلبی، مشکلات کلیه یا بیماریهای خاص دیگری دارید باید دفعات چک کردن فشار خون تان بیشتر شود یا دست کم سالی یک بار فشار خون خود را اندازه بگیرید.
۴-غربالگری دیابت
اگر فشار خون شما ۱۳۰ روی ۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر است، آزمایش قند خون برای بررسی دیابت برایتان تجویز می شود. اگر شاخص توده بدنی (بی ام آی) شما بالاتر از ۲۵ باشد و یکی دیگر از عوامل زمینه ساز دیابت را نیز داشته باشید باید تحت غربالگری دیابت و بررسی قند خون قرار بگیرید. بی ام آی (BMI) بالای ۲۵ یعنی شما اضافه وزن دارید. برای آسیایی ها و آمریکایی آسیایی ها شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۳ معیار غربالگری دیابت است.
اگر عوامل زمینه ساز دیابت مانند داشتن خویشاوند درجه یک مبتلا به دیابت یا سابقه بیماری قلبی دارید، احتمالا آزمایش دیابت از شما گرفته می شود. اگر اضافه وزن یا عوامل دیگر مرتبط دیابت مانند فشار خون بالا دارید و قصد دارید باردار شوید، توصیه می شود آزمایش دیابت بدهید.
۵-تست سنجش تراکم استخوان
تست سنجش تراکم استخوان برای تشخیص پوکی استخوان انجام می شود و توصیه می شود زنان از ۶۵ سال و بعد از آن حداقل هر ۲ سال یکبار تکرار کنند. بعد از ۶۵ سال دیده شده که از هر ۳ زن یکی مبتلا به پوکی استخوان هستند.
پوکی استخوان شایع ترین بیماری استخوان است. کلسیم و فسفر دو ماده ی معدنی هستند که برای ساختمان سازی طبیعی استخوان ضروری هستند، در طی سال های جوانی بدن شما از این دو ماده معدنی برای استخوان سازی استفاده می کند و به تدریج با افزایش سن و شروع یائسگی، کلسیم و فسفر از استخوان برداشته می شوند و به بدن باز جذب می شوند و همین باعث ضعیف شدن استخوان می شود.
برای مطالعه ی بیشتر: علائم و نشانه های پوکی استخوان
تستی که برای تشخیص آن به کار می رود به آن تست سنجش تراکم استخوان (Bone Mineral density Testing) گفته می شود این تست مشخص می کند که شما چقدر بافت استخوانی دارید.
۶-معاینه دهان و دندان
یک یا دو بار در سال به دندانپزشک مراجعه کنید تا دهانتان را کامل معاینه کند. اگر نیاز به دفعات بیشتر چکاپ داشته باشید، دندانپزشک به اطلاع شما می رساند.
۷-معاینه چشم
اگر هر گونه مشکل بینایی دارید هر دو سال یک بار به دکتر مراجعه کنید. اگر دیابت دارید باید دست کم سالی یک مرتبه معاینه چشم انجام بدهید.
اطلاعات بیشتر : لیست بیمارستان های معروف چشم
۸-واکسیناسیون
برای افرادی که در گروههای پرخطر قرار دارند توصیه می شود هر سال واکسن آنفلوانزا دریافت کنند.
اگر در نوجوانی واکسن دیتفری – کزاز نزده اید، از سن ۱۹ سالگی، باید یک بار واکسن دیفتری – کزاز و سیاه سرفه را بزنید. پس از آن، هر ده سال یک بار واکسن یادآوری دیفتری کزاز را میزنید.
اگر تا به حال آبله مرغان نگرفته اید یا واکسن آن را نزده اید، باید دو دوز واکسن آبله مرغان بزنید.
یک یا دو دوز واکسن سرخک، اوریون و سرخچه نیز در صورتی که پیش از این نزده اید، باید بزنید.
اگر در شرایط پر خطر مانند سینه پهلو (ذات الریه) قرار داشته باشید ممکن است واکسن های دیگری نیز توصیه شود.
۹-غربالگری بیماری های عفونی
یکی دیگر از آزمایشهای ضروری سلامت زنان غربالگری بیماری های عفونی است. زنانی که رابطه جنسی دارند باید تا سن ۲۵ سالگی، تحت غربالگری کلامیدیا و سوزاک قرار بگیرند. زنان بالای ۲۵ سال در صورتی که در خطر بالا محسوب شوند نیاز به این غربالگری ها دارند.
همه افراد بزرگسال ۱۸ تا ۷۹ ساله باید یک بار آزمایش هپاتیت ث بدهند.
بسته به سبک زندگی که دارید ممکن است دکتر توصیه کند آزمایش ایدز، سیفلیس و یا آزمایشهای مربوط به سایر بیماریهای عفونی را انجام دهید.
بیشتر بخوانید : سوالات متداول و شایعات نادرست درباره ایدز
۱۰-چکاپ فیزیکی
قد، وزن، شاخص توده بدنی و فشار خون در هر بار معاینه فیزیکی باید ارزیابی شود. هر یک یا دو سال یک بار برای چکاپ فیزیکی میتوانید مراجعه کنید. غربالگری سرطان دهانه رحم از ۲۱ سالگی شروع می شود.
۱۱-غربالگری سرطان سینه (سرطان پستان)
برخی توصیه می کنند همه زنان سینه های خود را هر ماه معاینه کنند. با این حال کارشناسان بر مفید بودن این کار برای پیدا کردن سرطان سینه یا نجات زندگی بیمار، با یکدیگر توافق ندارند. بنابراین برای این که بدانید بهترین کار برای شما چیست، به پزشک مراجعه کنید.
ماموگرافی سینه برای بیشتر زنان زیر ۴۰ سال توصیه نمی شود.
- اگر مادر یا خواهرتان در سنین جوانی مبتلا به سرطان سینه شده است، هر سال ماموگرافی سینه انجام بدهید. برای شما غربالگری سرطان سینه با ماموگرافی باید در سنی پایینتر از سن ابتلای جوانترین عضو خانواده تان شروع شود.
- اگر عوامل زمینه ساز دیگری از سرطان سینه دارید، توصیه می شود ماموگرافی، سونوگرافی سینه یا ام آر آی بدهید.
- اگر متوجه تغییری در سینه های خود شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
- اگر بین ۱۸ تا ۳۹ سال سن دارید، معاینه بالینی سینه انجام بدهید.
۱۲-غربالگری سرطان دهانه رحم
آزمایش سرطان دهان رحم از سن ۲۱ سالگی باید شروع شود. پس از اولین آزمایش:
زنان ۲۱ تا ۲۹ ساله باید هر سه سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر بدهند. آزمایش اچ پی وی (ویروس پاپیلومای انسانی) برای این گروه سنی توصیه نمی شود.
زنان ۳۰ سال تا ۶۵ سال باید هر سه سال یک بار پاپ اسمیر و یا هر ۵ سال یک بار آزمایش اچ پی وی بدهند.
اگر شریک جنسی شما یا خودتان، شریک جنسی دیگری دارید باید هر سه سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر بدهید.
زنانی که تحت درمان وضعیت پیش سرطانی (دیسپلازی دهانه رحم) قرار گرفته اند، باید تا ۲۰ سال پس از درمان یا تا ۶۵ سالگی (هر کدام که طولانی تر است) آزمایش پاپ اسمیر بدهند.
اگر رحم و دهانه رحم تان برداشته شده است (هیسترکتومی کامل) و سرطان دهانه رحم نداشته اید، نیازی به آزمایش پاپ اسمیر ندارید.
۱۳-بررسی پوست
یکی از آزمایشهای ضروری سلامت زنان بررسی پوست است. خودتان همیشه پوست خود را بررسی کنید به خصوص اگر در خطر بیشتر سرطان پوست قرار دارید. کسانی که در خطر سرطان پوست قرار دارند کسانی هستند که قبلا سرطان پوست داشته اند، خویشاوند نزدیک گرفتار سرطان پوست داشته اند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
اطلاعات بیشتر : چه عواملی باعث خارش یا تحریک پوست باسن می شوند؟
اگر در مورد آزمایشهای سلامت زنان سوالی دارید یا نمیدانید چه باید بکنید، به پزشک مراجعه کنید.