بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
بیماری اچ آی وی (HIV) مخفف عبارت human immunodeficiency virus به معنی ویروس نقص ایمنی انسانی است. این ویروس به دستگاه ایمنی بدن یورش میبرد و اگر به وسیله آزمایش ایدز زود تشخیص نداده و درمان آغاز نشود میتواند پیشروی کند. ایدز مخفف عبارت acquired immunodeficiency syndrome (AIDS) به معنی سندرم اکتسابی نقص ایمنی می باشد. از انواع آزمایش ایدز میتوان به آزمایش آنتی بادی، آزمایش آنتی ژن و آزمایش اسید نوکلئیک اشاره کرد. مدت زمان مورد نیاز برای دریافت جواب آزمایش فوری ۲۰ الی ۳۰ دقیقه می باشد.
انواع آزمایشهای اچ آی وی چیست؟
برای بیماری اچ آی وی (HIV) که مراحل پیشرفته آن ایدز نامیده میشود، سه نوع آزمایش فراهم است:
هنگامی که بدن در برابر ویروس قرار میگیرد، دستگاه ایمنی ما پادتنهایی میسازند تا با دشمن مبارزه کنند. آنتی ژنها مواد بیگانه هستند که باعث می گردند دستگاه ایمنی هوشیار شده و آماده مبارزه شود. اگر اچ آی وی داشته باشید، آنتی ژنی به نام p24 حتی پیش از ساخت پادتن، ساخته شده است. آزمایشهای اچ آی وی بیشتر بر روی خون یا مایعات دهان انجام میشوند. هر چند میتوان بر روی نمونه ادرار نیز این آزمایش را انجام داد.
۱. آزمایش آنتی بادی یا پادتن برای شناسایی ایدز
در آزمایش پادتن، بودن ویروس اچ آی وی در خون یا مایعات دهان بررسی میشود. این آزمایش بیماری ایدز سریعترین روش شناسایی اچ آی وی است. روی هم رفته آزمایشهای پادتن با استفاده از نمونه خون انجام میشوند و زودتر از دیگر آزمایشها (آزمایش مایعات دهان یا سرانگشت (فینگر استیک))، اچ آی وی را شناسایی می کنند.
۲. آزمایش آنتی ژن/ آنتی بادی برای شناسایی ایدز
در آزمایش آنتی ژن/ آنتی بادی به دنبال پادتنها و نیز آنتی ژنهای اچ آی وی میگردیم. این آزمایشها نیز با گرفتن خون از رگ انجام میشوند. همچنین یک روش سریعتر برای این کار گرفتن نمونه خون از سر انگشت است.
همچنین بخوانید: سوالات متداول و شایعات نادرست درباره ایدز
۳. آزمایش اسید نوکلئیک (NAT)
در آزمایش اسید نوکلئیک نیز به دنبال ویروس در نمونه خون میگردیم. در این روش، خون از رگ گرفته میشود و به آزمایشگاه فرستاده میشود. این روش نشان میدهد آیا فرد دچار اچ آی وی است یا نه و این که چه مقدار ویروس در خون او وجود دارد.
آزمایش اسید نوکلئیک میتواند اچ آی وی را سریعتر از برخی دیگر روشها شناسایی کند و برای کسانی که به تازگی در معرض ویروس این بیماری قرار گرفته اند یا نشانه های نخستین این بیماری را دارند و احتمال مواجه با ویروس را داشته اند و کسانی که آزمایش آنتی ژن/ آنتی بادی شان منفی بوده است انجام میشود.
چقدر طول میکشد تا نتیجه آزمایش ایدز بیاید؟
مدت زمان آماده شدن جواب آزمایش ایدز بستگی به آزمایشگاه و روش آزمایش دارد. برخی کیتهای آماده آزمایش اچ آی وی تنها ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارند. در آزمایش آنتی بادی فوری، معمولا از نمونه خون سر انگشت یا مایع دهان استفاده میشود و در کمتر از ۳۰ دقیقه نتیجه آماده میشود.
در آزمایش آنتی بادی/ آنتی ژن فوری که با سر انگشت انجام میشود نیز کمتر از نیم ساعت وقت نیاز است. در روش آزمایش آنتی ژن آنتی بادی معمولی یا اسید نوکلئیک چند روز طول میکشد تا نتیجه آماده شود.
عکس جواب ازمایش ایدز منفی و مثبت
آیا آزمایش اچ آی وی میتواند به محض آلوده شدن، ویروس را شناسایی کند؟
نه. هنوز هیچ آزمایش اچ آی وی نمیتواند بلافاصله پس از اینکه آلوده شدید، ویروس را شناسایی کند چون پس از آلوده شدن مدتی طول میکشد تا ویروس در آزمایشها قابل شناسایی باشد. بهترین زمان برای آزمایش ایدز بستگی به نوع آزمایش نیز دارد. برای مثال در آزمایش اسید نوکلئیک، معمولا در حدود ۱۰ تا ۳۳ روز پس از وارد شدن ویروس، میتوان آن را شناسایی کرد.
تفسیر آزمایش اچ آی وی چگونه است؟ (خواندن جواب آزمایش ایدز AIDS)
| Test (آزمایش) | HIV |
| Result (نتیجه) | ۰.۴ |
| Unit | — |
| Normal Range (محدوده نرمال) |
|
اگر آزمایش اچ آی وی یا ایدز داده اید باید بر روی برگه نتیجه به دنبال کلمه مثبت (positive) یا منفی (negative) باشید. اگر نتیجه آزمایش منفی است، یا این بیماری را ندارید یا نتیجه منفی کاذب است یعنی هنوز آزمایش نتوانسته بیماری را شناسایی کند. اگر جواب آزمایش non reactive بود بدین معناست که بدن فرد به ویروس اچ آی وی آلوده نمی باشد.
همان طور که پیشتر گفته شد، پس از داخل شدن ویروس در بدن، مدتی طول میکشد تا بتوان این رخداد را در آزمایش آشکار کرد. این مدت زمان به فرد و نوع آزمایش بستگی دارد و چیزی بین ۱۰ تا ۳۳ روز می باشد. در این مدت، از روشهای پیشگیری مانند کاندوم استفاده کنید و مراقبتهای پیشگیرانه را آغاز نمایید.
اگر نتیجه آزمایش پادتن مثبت باشد، یعنی احتمالا دچار این بیماری شده اید. اکنون باید آزمایشهای بیشتری بدهید تا تشخیص بیماری قطعی شود. اگر برای تشخیص ایدر از کیت تست خانگی استفاده کرده اید باید برای آزمایش های دقیق تر به آزمایشگاه بروید. اگر نتیجه اچ آی وی مثبت تایید شود یعنی شما اچ آی وی دارید.
آیا بیماری ایدز درمان قطعی دارد؟
هنوز درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و ویروس تا پایان زندگی در بدن می ماند اما با آغاز به موقع درمان، میتوان جلوی پیشروی آن را گرفته و زندگی سالم و طول عمری مانند دیگران داشت.
آیا آزمایش ایدز رایگان است؟
بله، مراکز ویژه ای برای این کار وجود دارند که این آزمایش را رایگان برایتان انجام میدهند. همه مراحل این آزمایش محرمانه است. به جز این مراکز ویژه، در آزمایشگاه های دیگر نیز با مقداری هزینه میتوانید آزمایش ایدز را انجام بدهید.
همچنین بخوانید: انواع بیماری های مقاربتی
چه زمانی آزمایش ایدز بدهیم؟
بهترین زمان برای آزمایش ایدز (HIV) زمانی است که ۲ الی ۶ هفته از رفتار پر خطر گذشته باشد. افرادی که بیش از دیگران در معرض ابتلا به اچ آی وی هستند، بایستی به طور منظم بین هر ۳ الی ۱۲ ماه یکدفعه چکاپ شوند.
آیا اچ آی وی از مادر به کودک منتقل میشود؟
ویروس اچ آی وی در همه مایعات بدن از جمله شیر مادر پخش میشود بنابراین امکان انتقال ویروس به کودک از راه شیر دادن یا در هنگام زایمان وجود دارد. درمان زود هنگام احتمال گسترش بیماری به کودک را کاهش میدهد. اگر درمان انجام نشود، یک چهارم تا یک پنجم کودکانی که از مادر مبتلا به اچ آی وی زاده میشوند، گرفتار این بیماری میشوند. اگر چه در مادرانی که از بیماری خود آگاه هستند و درمان را آغاز میکنند، احتمال گسترش بیماری به کودکشان کمتر از ۲ درصد است.
