بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
ریزش مو مشکلی است که هم در زنان و هم در مردان دیده می شود اگر چه الگوی آن متفاوت است. ممکن است در دوره های گوناگون زندگی مانند بارداری، یائسگی و … شدت ریزش مو تفاوت کند. در مردان بیشتر موارد ریزش مو به صورت طاسی با الگوی مردانه اتفاق می افتد که اختلالی ارثی است.
برای بررسی ریزش مو، آزمایش هایی می توان انجام داد تا علت آن مشخص شود. دلایل و آزمایش های تشخیصی ریزش مو به صورت زیر است.
عوامل ریزش مو
۱. ژنتیک : طاسی با الگوی مردانه متداولترین علت ریزش مو در مردان است. این وضعیت ارثی است و به واسط عملکرد ترکیبی از ژن ها ایجاد می شود.
۲. هورمون ها : ریزش مو می تواند ناشی از عدم تعادل در هورمون هایی مانند استروژن، تستوسترون و هورمون های تیروئید رخ دهد.
۳. وضعیت های پزشکی : ریزش مو می تواند نشان دهنده وضعیت پزشکی به نام آلوپسی یا طاسی منطقه ای ( alopecia areata)، مشکل تیروئید و یا کم خونی باشد.
۴. برخی داروها: برخی از داروها مانند داروهای شیمی درمانی و ضد افسردگی می توانند باعث ریزش مو شوند.
۵. استرس: استرس در برخی افراد ریزش مو را تحریک می کند.
۶. سبک زندگی: تغذیه ناسالم، کم تحرکی، سیگار و دیگر دخانیات و عوامل دیگر مربوط به سبک زندگی در ریزش مو نقش دارند.
آزمایش های ریزش مو
آزمایش های زیر در تشخیص علت ریزش مو می توانند مفید باشند:
۱. آزمایش هورمون ها : چند هورمون وجود دارد که در موارد ریزش مو باید بررسی شود. این هورمون ها عبارتند از پرولاکتین، تستوسترون، هورمون لوتئینه کننده یا ال اچ (LH)، هورمون تحریک فولیکار یا اف اس اچ (FSH) و DHEA.
۲. آزمایش های عملکرد تیروئید: در این آزمایش هورمون های T3، T4 و TSH خون اندازه گیری می شود.
۳. آهن و فریتین سرم خون: در این آزمایش خون، مقدار ترکیباتی مانند آهن و فریتین خون اندازه گیری می شود چرا که هر گونه ناهنجاری در این موارد می تواند به ریزش مو منتهی شود.
۴. سی بی سی CBC: در آزمایش سی بی سی خون، شمار سلول های خون اندازه گیری می شود.
همچنین بخوانید: درمان های ریزش مو
۵. تست VDL: کسانی که دچار سیفیلیس (Syphilis) هستند، ممکن است دچار ریزش مو شوند. آزمایش وی دی ال برای تشخیص سیفیلیس انجام می شود.
۶. تست کشش مو: در این آزمایش که توسط پزشک صورت میگیرد، دسته ای از موها کشیده می شوند. اگر بیش از سه تار مو بیفتد، به این معنی است که شما ریزش مو دارید. همچنین به این روش فاز رویش مو مشخص می شود.
۷. تست نمونه برداری ریزش موی سر: در این آزمایش، بخش کوچکی از پوست سر نمونه برداری می شود تا در زیر میکروسکوپ بررسی شود. در موارد ریزش موی شدید این تست توصیه می شود.
سایر آزمایش هایی که ممکن است پیشنهاد شوند عبارتند از:
- آزمایش کلسیم خون
- آزمایش فسفر خون
- آزمایش کل تستوسترون
- بررسی میکروسکوپی مو
از کجا بدانیم ریزش موی ما هورمونی است؟
نخستین گام در شناسایی علت ریزش مو، آزمایش است. اگر چه طاسی با الگوی مردانه اغلب به سن و ژنتیک نسبت داده می شود اما تغییرات هورمونی می توانند باعث شروع این اتفاق در سنین پایین تر از آن چه نرمال است بشوند.
ریزش موی هورمونی اگر به دلیل شیمی درمانی یا اختلالات خود ایمنی نباشد، تدریجی اتفاق می افتد و ممکن است به واسطه پسروی مرز رویش مو، کم پشتی مو یا مشهود شدن پوست سر متوجه آن شوید.
به هر روی، این آزمایش خون است که نتیجه قطعی را مشخص می کند.
همچنین بخوانید: بهترین سن برای کاشت مو
از کجا بفهمیم ریزش موی ارثی داریم؟
ریزش موی ارثی با الگوی ریزش مو بیشتر شناخته می شود. همچنین سابقه همان نوع ریزش مو در خانواده باید بررسی شود. در بسیاری از موارد ریزش مو چند عاملی است و ممکن است هم زمینه ژنتیکی و هم هورمون ها و هم افزایش سن در آن دخیل باشند.
آیا شامپو میتواند باعث ریزش مو شود؟
اگر چه برخی از شامپوها به برخی انواع نمی سازند اما بر اساس شواهد موجود، ترکیب خاصی در شامپوها وجود ندارد که عامل ریزش مو باشد. با این حال اگر پس از استفاده از شامپوی خاصی ریزش مویتان بیشتر می شود، ممکن است آن شامپو با موی شما سازگار نباشد.
برخی می گویند سولفات (یک ترکیب شوینده) و فرمالدهید (یک ترکیب نگهدارنده) می توانند در ریزش مو نقش داشته باشند اما تا کنون هیچ پژوهشی این ادعاها را ثابت نکرده است.
اگر چه سولفات و فرمالدهید و برخی از ترکیبات دیگر موجود در شامپوها می توانند آسیب های دیگری به جز ریزش مو به موها وارد کنند.
همچنین بخوانید: آزمایش ایدز
آیا محکم بستن مو باعث ریزش مو می شود؟
شوربختانه بله. مدل دادن زیاد به موها به هر روشی که زیاد به موها فشار بیاورد یا به مدت طولانی فولیکول ها را تحت فشار بگذارد می تواند باعث آسیب های ماندگار فولیکول های مو شود و به ریزش موی ناشی از کشش منجر گردد. از جمله مدل های مو که باعث آسیب دیدن فولیکول های مو می شوند عبارتند از:
- موی دم اسبی
- بافت محکم
- از پشت بستن موها
- مدل موی کورن رو (مزرعه ذرت)
- مدل موی لاکس
اگر هر از گاهی موهای خود را این مدلی آرایش می کنید مشکلی ایجاد نمی شود اما اگر دائما موها تحت این فشار قرار بگیرند به مرور صدمه دائمی می بینند.
آیا استفاده از سشوار و اتو مو باعث ریزش مو می شود؟
همه ابزارهایی که به مو گرمای بالایی منتقل می کنند مانند سشوار در دمای بالا، اتو مو، فر کننده مو (بیگودی گرمایشی) و شانه گرمایشی (برس حرارتی) می توانند به موها آسیب برسانند. همچنین استفاده زیاد از رنگ مو، دکلره و مواد شیمیایی دیگر می توانند موها را خراب کنند. معمولا این نوع آسیب صرفا شامل خود مو می شود نه فولیکول مو. به مرور زمان با استفاده پی در پی از این روش ها، موها شکننده و ضعیف شده و ریزش مو تجربه می شود.
برای تجویز آزمایش چکاپ مو به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
پزشک متخصص پوست و مو در این زمینه تخصص دارد و می تواند آزمایش های اختصاصی مو را برایتان بنویسد.
