عکس العملی است که وقتی انسان با عوامل یا شرایطی روبه رو می شود که او را اذیت، ناراحت و یا تحت فشار قرار می دهد از خود بروز می دهد. در واقع حس ترس یا نگرانی است که ممکن است قبل از هر رویداد مهم و تاثیرگذاری روی دهد مثلا رفتن به آزمون استخدامی، اضطراب بر روی روح و روان فرد تاثیر می گذارد و می دانیم اکثر بیماری های جسمی، ریشه ی روحی و روانی دارند بنابراین بر روی جسم نیز به طور ناخودآگاه تاثیر خود را خواهد داشت هر فردی حتما در زندگی خود این دوران را تجربه کرده است و حتما در آینده نیز با آن روبرو است. اضطراب ممکن است موقت و برای مدت زمان محدودی باشد که در این حالت میتواند سازنده باشد یا درحالی که اگر برای مدت طولانی ادامه داشته باشد می تواند آسیب زا باشد و خطرات جدی به دنبال داشته باشد.
انواع اضطراب کدام است؟
۱.پانیک: اختلالی که در آن فرد به طور اتفاقی احساس ترس شدید می کند این احساس آنقدر قوی بروز می کند که فرد در نفس کشیدن خود دچار مشکل شود یا ضربان قلب وی به شدت بالا رود یا دچار رنگ پریدگی شود افراد بیماری که مبتلا به این اختلال هستند از آن به عنوان حس مردن یاد می کنند.
۲.اجتماعی: حالتی است که در آن فرد ترس زیادی دارد که اگر در موقعیت اجتماعی مهم و تاثیرگذاری قرار گیرد مبادا مورد انتقاد دیگران قرار گیرد یا مبادا نتواند جواب گوی افراد حاضر در صحنه باشد در نتیجه چنین فردی در توانایی خود دچار مشکل می شود.
۳.فوبیا: فردی که دچار این اختلال است از موقعیت خاصی می ترسد بنابراین با این موقعیت ها رودررو نمی شود.
۴.فراگیر: فردی که دچار این نوع اختلال اضطراب است در اکثر مواقع احساس نگرانی یا ترس خیلی زیادی را از خود بروز می دهد بدون اینکه بداند علت این همه نگرانی یا ترس چه چیزی می تواند باشد و هیچ دلیل خاصی نمی تواند برای آن ذکر کند.
۵.آگورا فوبیا: در این اختلال فرد از موقعیت ها یا مکان هایی که خارج شدن از آن به راحتی امکان ندارد ترس یا نگرانی دارد مانند رفتن به سالن کنفرانس یا مترو.
۶.لالی انتخابی: در این اختلال بچه های کودکی که در خانواده به راحتی ارتباط با بقیه برقرار می کند اما پس از وارد شدن در محیط دیگر مثلا مدرسه نمیتواند خوب ارتباط داشته باشد.
۷.اضطراب ناشی از دارو : مصرف بعضی از مواد طبی به عنوان مثال داروهایی که برای کاهش وزن مورد استفاده واقع می شود یا مواد صنعتی مانند شیشه فرد را دچار اضطراب می کند.
۸.جدایی: فرد درگیر این اختلال از پیشامد اتفاقی برای فرد مورد علاقه خود هراس داشته و دائما آرامش خاطر خود را بهم می زند.
۹.تنها ماندن: فرد مبتلا به این اختلال که اعم است از بزرگسال یا کودک ترس شدید از اینکه تنها بماند و دیگران او را ترک کنند دارند.
۱۰.وسواس: افکاری که فرد بیمار را وادار می کند رفتارهای تکراری و به دور از منطقی را مدام انجام دهد
۱۱.وحشت زدگی: فرد چون در لحظه های ناگهانی دچار حمله شده است از حمله وحشت بعدی احساس ترس شدید یا نگرانی شدید دارد.
۱۲.بیماری : فرد مبتلا مدام درباره سلامتی خود یا دیگران نگرانی شدید دارد.
نشانه ها و علائم ابتلا به اضطراب چیست؟
اضطراب وارده به بدن نه تنها باعث میشود سیستم ایمنی بدن ضعیف شود بلکه در در اثر این ضعیف شدن بدن پایگاهی برای ورود انواع بیماری ها می شود.
- وقتی فرد به این اختلال دچار شود درباره ی عادی ترین مسائل نیز نگرانی و ترس شدید دارد
- فرد مبتلا در سیستم تنفسی خود نیز دچار مشکل می شود حس می کند نمی تواند نفس بکشد یا تند، تند نفس می کشد
- فرد مبتلا در به خواب رفتن نیز مشکل اساسی دارد و، وی خواب نرمالی ندارد.
- فرد مبتلا در اثر این اختلال ممکن است احساس درد در قلب یا سر خود داشته باشد.
- وقتی فرد با این اختلال مواجه می شود ممکن است به سیستم گوارش خود آسیب بزند و احساس سوزش یا درد در معده خود کند.
- فرد در اثر این اختلال اعتماد به نفس وی افول کرده در نتیجه به آینده خود امیدوار نبوده یا اینکه حس کند دارد میمرد.
- فرد مبتلا در زندگی عادی خود مدام احساس منفی دارد و هیچ حس مثبتی به زندگی ندارد.
علت بروز اختلال اضطراب
- محیط: این که فرد در چه محیطی بزرگ شده و دوران زندگی خود را چگونه پشت سر گذاشته است مثلا در محیطی رشد کرده است که فقر محیطی را پشت سر گذاشته یا خیر هرچند در محیطی که فقر محیطی نیز وجود ندارد این اختلال وجود دارد اما به مراتب کمتر.
- وراثت: اگر فرد در خانواده یا اقوام خود کسانی بوده باشند یا هستند که دچار این اختلال هستند احتمال دارد به فرد، این اختلال به ارث برسد.
- استفاده از برخی مواد : مثلا مواد گیاهی که برای لاغری یا چاقی مورد استفاده قرار می گیرد یا مصرف بعضی از مواد مخدر مثلا: روان گردان، شیشه و… یا حتی مصرف نوشیدنی ها ی گاز دار مثل انواع خاصی از نوشابه نیز می تواند فرد را دچار این اختلال کند.
- ضعیف بودن عزت نفس: وقتی که فرد عزت نفس پایینی دارد ممکن است مبتلا به این اختلال گردد.
- سوء استفاده جنسی: به خصوص وقتی که فرد در دوران کودکی مورد سوء استفاده قرار می گیر منجر می شود فرد دچار اختلال شدید این بیماری گردد.
- بیماری: ابتلا به برخی از بیماری ها خصوصا بیماری های داخلی می تواند زمینه ی ورود این اختلال باشد.
- حوادث منفی زندگی: اتفاقاتی که فرد در زندگی تجربه کرده است نیز به نوبه ی خود می تواند زمینه ساز این اختلال شود مثلا تصادف، جنگ، بیماری، طلاق، شکست عشقی و… می تواند منجر به این اختلال شود.
اطلاعات بیشتر : عوارض جسمی و روانی سوء استفاده و تجاوز جنسی بر قربانی
تشخیص اختلال اضطراب
وقتی که فرد دچار اضطراب می شود ممکن است علائمی کوتاه مدت که بعد از مدت زمان کوتاهی از بین می رود یا بلند مدت داشته باشد که حتما لازم است فرد به پزشک مراجعه کند پزشک نیز از فرد سوالاتی مثلا اینکه آیا وی به بیماری خاصی مبتلاست یا این که از چیز خاصی میترسد و… بپرسد یا این که پزشک تشخیص دهد که فرد آزمایشاتی انجام دهد یا وی را ارجاع به یک روان شناس یا روان پزشک دهد. و آن ها نیز سوالاتی در اختیار وی قرار می دهند و… که با توجه به پاسخ وی و علائم بیمار، این اختلال را تشخیص می دهند.
آیا اضطراب همان استرس است؟
افرادی که استرس را تجربه می کنند در کنترل خود موفق تر از افرادی درگیر اضطراب هستند در واقع این به این معنی است که کنترل پذیری استرس از این اختلال بیشتر است.
اگر فردی می خواهد امتحان بدهد و قبل از شروع امتحان نگران است او این اختلال را دارد یعنی قبل از انجام عملی معمولا این عارضه به وجود می آید اما اگر یک دفعه با دیدن سوالات دچار ترس شد او استرس دارد یعنی واکنش لحظه ای. وقتی فرد دچار این اختلال است ترس و نگرانی از اتفاقاتی دارد که هنوز به وجود نیامده یا اصلا به وجود نمی آید در حالی که در استرس فرد نگرانی و ترس از اتفاقی دارد که درحال اتفاق افتادن است.
فرد مبتلا به این عارضه علائم با آن ها ماندگاری بیشتری دارد و فرد حتی پس از حل کردن موضوعی که باعث به وجود آمدن این عارضه می شود نیز دچار این اختلال است در حالی که فردی که مبتلا به استرس است علائم موقتی دارد و بعد از مدت کوتاهی فرد حالت طبیعی خود را به دست می آورد.
دستورالعمل هایی جهت کنترل استرس
- یاد گرفتن روش های کاهش استرس می تواند مفید باشد مثلا وقتی دچار استرس می شوید نفس عمیق بکشید.
- زمان خود را کنترل و تنظیم کنید. وقتی بدانید در هر زمانی چه کاری را باید انجام دهید استرس کمتری را تجربه خواهید کرد
- در روز باید کارهای مهم را در اولویت قرارداد و کارهایی که احتیاج به زمان بیشتری دارند روی آن ها تمرکز کرد و کارهای بیهوده را از بین برد.
- وقتی دچار استرس می شوید باید سعی کرد به واکنشی که قبلا اتفاق افتاده بی اهمیت بود و خود را وابسته به اتفاقی که افتاده نکرد.
- وقتی دچار استرس می شوید خود را سرزنش نکنید چون این اختلال یک امر طبیعی است که در هر فردی با عکس العمل های متفاوت رخ می دهد.
- کاهش یا از بین بردن مواد کافئین دار، زیرا می تواند منجر به استرس شود.
عوارض ابتلا به اضطراب چیست؟
داشتن اضطراب یک عکس العمل طبیعی است که همه ی افراد با آن رودررو می شوند اما اگر این اضطراب مدت طولانی همراه با فرد باشد می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد که به شرح زیر است:
- فردی که دچار این اختلال است ممکن است به خودکشی فکر کند یا حتی آن را عملی کند هرچند بیشتر زمانی اتفاق می افتد که فرد با عوامل دیگری نیز به جز این اختلال رودررو بوده است.
- فرد مبتلا به این اختلال ممکن است به مواد مخدر روی آورد برای این که آرام شود.
- فرد مبتلا به این اختلال در زندگی خود دچار مشکل می شود و کارهای خود را نمی تواند به نحو مطلوب انجام دهد.
- وقتی فردی به این اختلال مبتلا می شود ممکن است دچار افسردگی شود.
راه های درمان اضطراب چیست؟
فرد مبتلا به این اختلال اگر درمان شود و اقدامات لازم جهت درمان خود را انجام دهد می تواند علائم خود را کنترل یا کاهش دهد شیوه های درمانی متفاوتی برای درمان این بیماری وجود دارد که می تواند مفید واقع شود که بعضی از این روش ها توسط پزشک تجویز می شود بعضی از روش های دیگر نیز خود فرد می تواند برای درمانش انجام دهد از جمله درمان های خانگی یا طبی که هر کدام به نوبه ی خود می تواند ثمر بخش باشد. برخی از روش های درمانی به شرح زیر است.
درمان های خانگی که فرد می تواند انجام دهد
- ورزش را در برنامه خود بگنجاند
- تمرینات آرام سازی مانند مدیتیشن یا مراقبه را انجام دهید
- غذاهای محرک زا را حذف کند
- با افرادی که این علائم را داشتند و خود را کنترل کرده اند صحبت کند و او نیز روش های خانگی که او به کار برده است را امتحان کند وقتی فرد بداند شخص دیگری توانسته خود را کنترل کند و درمان شود بر او نیز می تواند خیلی موثر واقع شود.
- وقت خود را صرف کاری های مفید مانند کتاب خواندن بکند.
- داروهای طبی که می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
- بعضی از دارو های گیاهی نیز می تواند مفید بشود از جمله سنبل الطیب یا گل گاوزبان البته باید قبل از استفاده از این دارو ها از پزشک مشورت گرفت.
اطلاعات بیشتر : عوارض مصرف قرص آلپرازولام چیست ؟
درمان های دارویی که فرد می تواند انجام دهد
درمان های پزشکی نیز که می تواند مورد استفاده قرار گیرد می تواند دارو درمانی یا روان درمانی باشد.
- دارو درمانی: پزشک ممکن است با توجه به علائم، دارو را مناسب تشخیص دهد و آن را تجویز کند از جمله داروهای تجویزی توسط پزشک برای رفع یا کاهش این اختلال می تواند بوسپیرون، آلپرازولام، ضد تشنج و … است که برخی از آن ها برای علائم شدید برخی برای علائم خفیف استفاده میشود که حتما باید توسط پزشک تجویز شود از مصرف خود سرانه آن جدا خودداری شود چون می تواند عوارض جدی ایجاد کند.
- روان درمانی: نوع دیگر درمان است که توسط روان شناس یا روان پزشک انجام می شود از جمله روش های روان درمانی رفتار درمانی است به طور کلی روان درمانی می تواند باعث تعادل فکر و رفتار شود و نتایج بسیار خوبی را به همراه داشته باشد.
سخن پایانی
اضطراب عکس العملی است که فرد از خود نشان می دهد و علائمی از جمله تنگی نفس، معده درد، ضربان سریع قلب و…را می تواند به همراه داشته باشد. این اختلال می تواند گذرا یا دوام داشته باشد و تبدیل به اختلال جدی شود که فرد حتما باید آن را جدی بگیرد و برنامه ی درمانی خود را منظم انجام دهد تا بتواند آن را کنترل کند و به روند عادی زندگی برگردد.
