افسردگی چه تاثیری در زندگی روزمره افراد دارد؟

یکی از اختلالات شایع در جوامع امروزی که بر اثر مسائل و مشکلات گوناگون زندگی در سرتاسر دنیا به وجود آمده، “افسردگی” است. افسردگی بر روی تمامی احساسات، افکار و اعمال افراد تاثیرات مخربی می گذارد. اما سوالاتی مطرح می شود مبنی بر این که آیا هر نوع ناراحتی و غصه ای لزوما افسردگی نام دارد؟ آیا این بیماری نگران کننده خواهد بود؟ طول درمان آن چه مدت است؟ این ها سوالاتی هستند که در ذهن اکثر افراد ایجاد می شود. برای پی بردن به تمامی موضوعات مربوط به بیماری افسردگی در این مقاله با دکتر آسپیرین همراه باشید.

افسردگی چیست؟

اکثر افراد در طول زندگی خود احساس غم، ناراحتی و اندوه خفیف را تجربه می کنند که این یک امر و واکنشی طبیعی نسبت به از دست دادن یا رویارویی با چالش های سخت زندگی است. اما زمانی که این غم و اندوه همانند احساس درماندگی، ضعف، ناامیدی و بی ارزشی برای چندین روز یا هفته های متوالی به طول انجامد، فرد را از زندگی کردن عادی باز می دارد. در چنین شرایطی احتمال دارد فرد افسردگی بالینی داشته باشد و باید با کمک یک پزشک متخصص بیماری خود را درمان کند.

انواع افسردگی

نشانه های بیماری افسردگی در اکثر افراد یکسان نبوده و نمی توان یک درمان مشخصی را برای آ‌ن ها در نظر گرفت. بسیاری از افراد این بیماری را موقتی و مقطعی تجربه کرده و برخی دیگر به افسردگی شدید مبتلا می شوند. این بیماری نسبت به شدت و میزانی که بیمار به آن دچار شده به گروه های مختلفی تقسیم می شود. انواع افسردگی و میزان شدت آن عبارتند از:

۱.افسردگی اساسی

این اختلال با احساسات مداوم غم ، ناامیدی و بی کفایتی به وجود می آید و شدیدترین نوع افسردگی شناخته شده است. این اختلال بدون درمان و به تنهایی از بین نخواهد رفت. برای تشخیص این اختلال باید موارد زیر حداقل به مدت دو هفته در فرد ظاهر شود.

• میزان علاقه و شوق فرد نسبت به انجام فعالیت های روزانه کاهش می یابد.
• فرد از برنامه غذایی خاصی استفاده نکند و بدون دلیل دچار کاهش یا افزایش وزن چشمگیر ‌شود.
• فرد در اکثر ساعات روز احساس غم و اندوه داشته باشد.
• فرد دچار بی خوابی و یا برعکس پرخوابی شدید شود.
• فرد بدون داشتن فعالیت خاصی احساس ضعف و خستگی مفرط داشته باشد.
• فرد توانایی خود را نسبت به تصمیم گیری و تمرکز بر روی مسائل زندگی را از دست بدهد و نظرات پراکنده‌ و متفاوتی داشته باشد.
• بیمار مدام به مرگ و خودکشی برنامه ریزی شده فکر کند.

۲.اختلال افسردگی مداوم PDD ( persistent depressive disorder )

به این افسردگی دیس تامی ( dysthymia ) نیز گفته می شود که نوع خفیف و درجه پایین افسردگی است. در این نوع از اختلال، اکثر افراد معمولا احساس خفیف و دائمی افسردگی را تجربه می کنند و گاهی علائم آن کاملا برطرف می شود. علائم افسردگی دیس تایمی، شدید نیست اما دوره ابتلای آن حداقل باید به مدت ۲ سال ادامه داشته باشد. شیوع این اختلال در بانوان نسبت به آقایان بیش تر است. اکثرا افرادی که به مدت طولانی تحت فشارهای روانی بوده اند و یا فقدان های ناگهانی را تجربه کرده اند دچار این اختلال می شوند. علائم این اختلال معمولا در پایان روز شدت گرفته و عموما سنین ۲۵ تا ۳۰ سال را درگیر می کند. اگر فرد حداقل دو مورد از علائم زیر را داشته باشد به اختلال افسردگی مداوم مبتلا شده‌ است:

• فرد اکثر اوقات احساس بی انرژی بودن و بی حوصلگی را داشته باشد.
• فرد احساس کمبود خواب و یا پرخوابی داشته باشد.
• فرد به افزایش یا کاهش اشتها دچار شود.
• حس اعتماد به نفس در فرد کاهش یافته و مدام احساس ناامیدی داشته باشد.
• میزان قدرت تصمیم گیری و تمرکز فرد ضعیف شود.

۳.افسردگی مانیک یا اختلال دو قطبی ( Bipolar disorder )

این افسردگی به دسته ای از اختلالات خلقی افراد گفته می شود. تغییر در خلق و خو یک امر طبیعی است، اما زمانی که این تغییرات از حالات طبیعی خود خارج شوند، اختلال محسوب می شوند و عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار می دهند. این تغییرات زمانی که خلق و خو افراد بالا برود، “مانیا یا شیدایی” می گویند و هنگامی که پایین بیاید، “افسردگی” شناخته می شود. گاهی اوقات ممکن است فرد حالت افسردگی را قبل یا بعد از حالت شیدایی تجربه کند. این بیماری اغلب از اواخر دوره نوجوانی و اوایل بزرگسالی شروع می شود و معمولا نیاز به درمان طولانی مدت و یا گاهی مادام العمر را دارد و به خودی خود از بین نخواهد رفت. علائم تغییرات مانیک (مانیا یا شیدایی) عبارتند از:

• میزان انرژی در فرد بسیار افزایش یافته و سرخوشی بیش از اندازه داشته باشد.
• میزان خواب مورد نیاز در فرد کاهش یابد.
• شدت تحریک پذیری فرد افزایش یابد.
• میزان اعتماد به نفس در فرد افزایش یافته و احساس خود بزرگ بینی داشته باشد.
• فرد حالات و رفتارهای غیرمعمول و خود مخرب را داشته باشد.
• در موارد شدیدتر در فرد احساس توهم ایجاد می شود.

۴.افسردگی سایکوتیک

به اختلالاتی گفته می شود که فرد علاوه بر داشتن علائم افسردگی اساسی، علائمی از روانپریشی را تجربه می کند و توانایی ارتباط و روبرو شدن با واقعیت را نیز از دست می دهد. حتی ممکن است که فرد چیزهایی را ببیند و بشنود که وجود خارجی ندارند، بو و مزه هایی را حس کند که اصلا وجود ندارند، در این مواقع به این اختلالات که ممکن است با توهم یا هذیان نیز همراه باشند افسردگی سایکوتیک گفته می شود.

۵.افسردگی پریناتال ( دوران بارداری) و افسردگی پس از زایمان

افسردگی ، ممکن است در طول ۹ ماه دوران بارداری و یا چهار هفته پس از زایمان رخ دهد. این افسردگی با تغییرات هورمونی در دوران بارداری و زایمان، کمبود خواب و ناراحتی جسمی پس از تولد نوزاد اتفاق افتاده و باعث ایجاد نوساناتی در خلق و خو می شود. این نوع اختلال ممکن است برای هر شخصی رخ دهد اما زنانی که پشتیبان ندارند و یا قبلا تجربه افسردگی را داشته اند، بیش تر در معرض خطر ابتلا به این نوع افسردگی هستند، علائم افسردگی پریناتال عبارتند از:

• خشم و عصبانیت
• غم و اندوه
• اضطراب و استرس
• فرد در مراقبت از خود یا نوزاد با مشکل مواجه شود.
• فرد در مورد سلامتی جنین نگرانی بیش از حد معمول داشته باشد.
• افکار آزاردهنده در رابطه با آسیب رساندن به خود یا نوزاد

۶.ملال پیش از قاعدگی (PMDD)

اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD) نوعی شدیدتر از سندرم قبل از قاعدگی (PMS) است. بر خلاف سندروم قبل از قاعدگی که عمدتا دارای علائم جسمی و روانی است، ملال پیش از قاعدگی دراغلب مواقع با علائم روانی همراه است. این علائم روانی شدیدتر از موارد سندرم قبل از قاعدگی است. فردی که مبتلا به ملال پیش از قاعدگی است، سطح افسردگی و اندوهی را تجربه می کند که عملکرد روزانه آن را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم این اختلال پس از تخمک گذاری شروع شده و بعد از اتمام قاعدگی، کاهش می یابد. این علائم عبارتند از:

• حساسیت به پستان
• سردرد
• درد در قسمت مفاصل و عضلات
• غم و نا امیدی
• تحریک پذیری و عصبانیت
• نوسانات شدید خلق و خو و عدم تمرکز بر مشکلات
• افزایش اشتها
• حملات هراس یا اضطراب
• کمبود انرژی و افزایش بی خوابی

۷.افسردگی فصلی ( SAD )

این افسردگی به، “اختلال عاطفی فصلی” نیز معروف بوده و از نظر بالینی به عنوان “اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی” نیز شناخته می شود. این افسردگی مربوط به فصولی از سال است که نور خورشید در طول روز کمتر است. این افسردگی اغلب در فصل پاییز شروع می شود، تا پایان زمستان ادامه یافته و با آغاز فصل بهار علائم بهبود می یابند. این بهبود ممکن است مربوط به تغییر در ریتم های بدنی فرد در پاسخ به افزایش نور طبیعی باشد. علائم افسردگی فصلی عبارتند از:

• خواب فرد افزایش می یابد.
• وزن فرد به طور غیر عادی افزایش می یابد.
• فرد بیش تر زمان روز احساس ناامیدی، غم و ناراحتی دارد.

۸.افسردگی موقعیتی

افسردگی موقعیتی توسط رویدادها یا اتفاقات خاصی ایجاد می شود. البته حوادثی در طول زندگی افراد رخ می دهند که به طور طبیعی ایجاد احساس غم و اضطراب می کنند. اما افسردگی موقعیتی زمانی رخ می دهد که این احساسات متناسب با رویداد تحریک آمیز بوده و در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند. موقعیت ها و حوادثی که باعث بروز افسردگی موقعیتی می شوند عبارتند از:

• فرد به مدت طولانی بیکار باشد و با مشکلات شدید مالی روبرو شود.
• فرد با مشکلات گسترده و فراوان قانونی مواجه شود.
• فرد در روابط عاطفی خود دچار مشکل و یا شکست شود.
• فرد با یک واقعه یا بیماری مواجه شود که زندگی او را دچار اختلال کند.
• فرد یکی از نزدیکان یا عزیزان خود را از دست بدهد.
• مشکلات مربوط به طلاق یا حضانت فرزند را تجربه کند.

۹.افسردگی آتیپیک یا غیر معمول

افسردگی آتیپیک زیر مجموعه افسردگی معمولی با الگوی رفتاری خاص است. این نوع از افسردگی به روش های درمانی و دارویی واکنش مثبت داده و اگر در مراحل ابتدایی شناسایی شود سریع درمان خواهد شد. افرادی که مبتلا به افسردگی آتیپیک هستند، زمانی که یک اتفاق خوب را تجربه کرده و یا در جمع دوستان خود حضور دارند، یک احساس خوشی موقت و گذرا را تجربه کرده و بعد از آن مجدد به حالت ناراحت و غمگین خود بر می گردند. علائم این افسردگی شامل:

• اشتها فرد کاهش یا افزایش می یابد.
• فرد دچار بی خوابی و یا پرخوابی شود.
• فرد به مدت طولانی در طی روز در قسمتی از اعضای بدن خود همانند پاها یا بازوها احساس سنگینی می کند.
• فرد نسبت به انتقاد حساسیت داشته و احساس طرد شدن می کند.

مهم ترین علائم افسردگی چیست؟

اکثر افراد در طول زندگی خود علائم و نشانه هایی از افسردگی را تجربه می کنند و بسیاری از این علائم در بین آن ها مشترک هستند. اما هر چه میزان شدت این علائم بیش تر شده و مدت ماندگاری آن افزایش یابد، خطر ابتلا به افسردگی نیز زیاد می شود. علائم شایع افسردگی عبارتند از:

• احساس ناتوانی و ناامیدی شدید: فرد احساس می کند که هیچ راه حلی برای بهبود شرایط او وجود ندارد و ‌چیزی در زندگی وی بهتر نخواهد شد.
• از دست دادن علاقه برای انجام فعالیت های روزانه: فرد نسبت به فعالیت هایی که در گذشته انجام می داده هیچ حسی ندارد و نسبت به عادات، سرگرمی ها و حتی رابطه جنسی لذتی نمی برد.
• تغییر در اشتها و وزن: کاهش و یا افزایش بیش از حد معمول وزن در یک فاصله یک ‌ماهه (تغییرات بیش از ۵ درصد وزن)
• تغییرات در عادات خواب: فرد بی خوابی و یا پر خوابی بیش از حد طبیعی داشته باشد. به طوری که تا صبح بیدار مانده و تمام طول روز را بخوابد.
• عصبانیت یا تحریک پذیری شدید: با شروع افسردگی، فرد به شدت حساس و کم طاقت شده و احساس خشم، اضطراب و بی قراری می کند. به هر دلیلی می تواند عصبانی شود و همیشه در حال بحث و جدل است.
• از دست‌ دادن انرژی: ممکن است فرد در اعضای بدنش احساس سنگینی کند و حس کند حتی برای انجام کارهای کوچک نیز خسته و ناتوان است.
• احساس پوچی و بی فایده بودن: بیمار دائما از خود انتقاد کرده و خودش را مقصر اصلی تمامی اتفاقات زندگی می داند.
• رفتارهای خطرناک: فرد ممکن است درگیر سوء مصرف مواد، قمار، رانندگی خطرناک یا ورزش های خطرناک شود.
• عدم توانایی تمرکز: فرد در تمرکز کردن، به خاطر سپردن کارها و تصمیم گیری مسائل زندگی دچار مشکل می شود.
• دردهای بدون علت: افسردگی باعث بروز دردهای جسمی بی دلیل مانند سردرد، کمردرد، درد عضلات، معده درد و گرفتگی‌ ناگهانی ماهیچه ها می شود.

علائم افسردگی در مردان چیست؟

مردانی که به افسردگی مبتلا می شوند معمولا کم تر علائم نا امیدی و خود تخریبی دارند، اما به طور دائم خستگی و مشکلات خوابیدن دارند. علائم افسردگی مردان شامل:

• احساس خشم
• حساسیت بیش از حد نسبت به رفتار دیگران
• به‌ سرعت عصبانی و خشمگین می شوند.
• علاقه خود را نسبت به کارهایی که قبلا آن ها را سرگرم می کرد از دست می دهند.
• رفتارهای خطرناک از خود نشان می دهند و سوء مصرف مواد دارند.

علائم افسردگی در زنان چیست؟

بانوان برعکس آقایان در هنگام مبتلا شدن به افسردگی اغلب دچار نگاه خودتخریبی شده و بیش تر احساس گناه می کنند. بانوان در کل بیش تر مبتلا به افسردگی می شوند. آن ها در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی تحت تاثیر تغییرات هورمونی ممکن است به افسردگی خفیف دچار شوند. هم چنین افسردگی پس از زایمان نیز در زنان بسیار شایع بوده و معمولا از هر ۷ زن ۱ نفر به افسردگی بعد از زایمان مبتلا می شود. علائم افسردگی زنان شامل:

• زنان افسرده معمولا دچار خواب آلودگی بیش از حد می شوند.
• زنان افسرده دچار پرخوری و افزایش وزن می شوند.

علائم افسردگی در کودکان چیست؟

علائم افسردگی در کودکان بسیار متنوع است. این علائم در زمان ها و تحت شرایط مختلف متفاوت هستند. برخی از علائم شایع افسردگی کودکان عبارتند از:

• تحریک ‌پذیری، عصبانیت و مدام در حال بحث و جدل بودن
• احساس مداوم غم و ناامیدی
• کودک از فعالیت هایی که قبلا از آن ها لذت می برده و یا از افرادی که قبلا آن ها را بسیار دوست داشته دور می شود.
• کودک نسبت به تذکر، انتقاد یا نه شنیدن از طرف والدین حساسیت بیش تری پیدا می کند.

اطلاعات بیبشتر: استرس و اضطراب در کودکان

• تغییرات در اشتها (پرخوری یا بی اشتهایی عصبی)
• تغییر در میزان خواب (بی خوابی یا پرخوابی)
• گریه و بی تابی زیاد
• عدم توانایی در تمرکز
• خستگی دائمی و کمبود انرژی
• داشتن دردهای طولانی مدت مانند دل درد و سردرد که به درمان مقاوم هستند.
• درباره خودکشی و مرگ صحبت می کند. البته اقدام به خودکشی در کودکان زیر ۱۲ سال بسیار نادر است اما درصورتی‌که تحت اضطراب، عصبانیت و ناراحتی بیش از حد، سابقه خشونت خانوادگی، سوءمصرف مواد مخدر و یا سوء استفاده جنسی قرار بگیرند، بیش تر در معرض خودکشی هستند.

علائم این عارضه در سالمندان چیست؟

افراد مسن معمولا به جای درگیری با علائم عاطفی و معمولی افسردگی، بیش تر دچار دردهای جسمی و مشکلاتی مانند خستگی و فراموشی می ‌شوند. آن ها هم چنین ممکن است از مصرف داروهای روتین روزانه نیز خودداری کنند.

اختلال افسردگی تا چه میزان می تواند شایع باشد؟

طبق آمار و گزارشات به دست آمده، متوسط آمار ابتلا به این بیماری بین ۱۶ میلیون نفر انسان، در حدود ۶.۷ درصد بوده که جوانان بین ۱۸ تا ۲۵ سال مستعدترین گروه برای ابتلا به افسردگی هستند. در این میان زنان جوان بیش تر به افسردگی مبتلا شده و کم ترین آمار افسردگی مربوط به پسران ۱۲ تا ۱۸ سال و مردان بالای ۶۰ سال است. با وجود آمار بالای مبتلایان، درمان افسردگی به راحتی امکان پذیر بوده و خوشبختانه در صورت مراجعه به موقع بیمار معمولا ۹۵ درصد افراد درمان می شوند.

آیا پیشگیری از افسردگی امکان پذیر خواهد بود؟

راه حل قطعی و مطمئنی برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد، اما برخی از استراتژی ها ممکن است در کاهش خطر ابتلا به اختلالات افسردگی موثر باشند. این موارد عبارتند از:

• افراد استرس خود را کنترل کرده و مقاومت، صبوری و تقویت اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
• ورزش و فعالیت دائمی داشته باشند.
• بیش تر وقت خود را با خانواده و دوستان بگذرانند.
• در صورت مشاهده علائم افسردگی به پزشک مراجعه کرده و روند درمانی خود را کامل انجام دهند.
• مواد مخدر، داروهای روان گردان و مسکن های قوی را استفاده نکنند.
• از دیگران در هنگام برخورد با مشکلات سخت مشورت بگیرند.

نحوه تشخیص این بیماری چگونه است؟

در صورتی که حداقل به ۴ مورد یا بیش تر از علائم افسردگی به مدت بیش از دو هفته مبتلا شدید، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. متخصصین برای تشخیص افسردگی از موارد زیر استفاده می کنند:

• شرح حال: پزشک شرح حال پزشکی انجام داده و در مورد وضعیت سلامتی بیمار پرس و جو می کند. زیرا در بسیاری از مواقع افسردگی ممکن است با یک مشکل اساسی در زمینه سلامتی فرد در ارتباط باشد. ممکن است پزشک از طریق انجام برخی آزمایش ها مانند تشخیص بیماری تیروئید بهره ببرد تا از سلامت بدن شما مطمئن شود.
• ارزیابی روان پزشکی: متخصص اعصاب و روان درباره علائم، افکار، احساسات و الگوهای رفتاری بیمار سوال کرده و از برخی پرسشنامه های تشخیصی نیز استفاده می کند.
• DSM-5: متخصص اعصاب و روان ممکن است از معیارهای افسردگی ذکر شده در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روان پزشکی آمریکا منتشر شده است، استفاده کند.

درمان این مشکل بدون دارو ممکن است؟

افسردگی در صورتی که شدت آن خفیف باشد، بدون دارو قابل درمان خواهد بود. روش های درمانی افسردگی بدون مصرف دارو عبارتند از:

• روان درمانی: این روش از درمان از طریق صحبت کردن، یادگیری تکنیک ها و خودشناسی صورت می گیرد. این روش از طریق جلسات ۴۵ تا ۵۰ دقیقه ای و به صورت هفتگی و منظم برگزار می شود. روان درمانی انواع مختلفی دارد. بیش ترین تاثیر و شواهد متعلق به رویکردهای شناختی-رفتاری ( CBT ) و بین فردی (Interpersonal) است.
• آرتی ام اس ( RTMS ): دستگاهی است که به وسیله کویل هایی که در فاصله نزدیک به سر بیمار قرار داده می شوند، امواج مغناطیسی ساطع می کند. این امواج از طریق پروتکل هایی که روان پزشک براساس نوع افسردگی فرد تجویز می کند، برای بیمار به کار برده می شوند. این روش بدون درد و بی هوشی بوده و تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا برای افسردگی های مقاوم به درمان را دارد. درمان با آر تی ام اس ۲۰ تا ۳۰ جلسه بوده و هر جلسه ۲۰ دقیقه به طول می انجامد.
• الکتروشوک: این روش موثرترین درمان افسردگی است. اما معمولا اولین روش درمان نبوده و در موارد شدید افسردگی اعمال می شود. این درمان از طریق عبور امواج الکتریکی از مغز و ایجاد تشنج در بیمار، افسردگی را درمان می کند. این روش به بیهوشی عمومی نیاز دارد و در موارد خاص توسط روان پزشک تجویز می شود.
• کتامین ‌‌تراپی: کتامین تراپی سریع ترین درمان افسردگی است و امروزه مورد علاقه روانپزشکان و بیماران قرار گرفته است.کتامین دارویی است که در بیهوشی استفاده شده و خواص ضد افسردگی دارد. اثرات ضد افسردگی کتامین آن قدر زود ظاهر می شود که حتی برخی بیماران اثرات مثبتی را حتی چند ساعت بعد از تزریق ذکر می کنند. تجویز این دارو برای همه افراد مناسب نیست.

اطلاعات بیشتر: انواع قرص های آرام بخش

• رایحه درمانی یا آروماتراپی: در این روش‌ روغن های معطری همانند اسطوخودوس، نعنا، رزماری، ریحان، مریم‌گلی و … به صورت بخور و ماسک استفاده می شود. بر خلاف تصور عموم مردم، ورزش، مسافرت و شرکت در جشن و سرور در درمان افسردگی کاربردی ندارد، اما می توان بعد از درمان و رهایی از این مشکل برای پیشگیری از بروز مجدد این بیماری از این موارد بهره برد.

درمان افسردگی با طب سنتی و گیاهان دارویی چگونه ممکن است؟

درمان این بیماری با گیاهان دارویی، جایگزینی برای تشخیص و درمان پزشکی نیستند. اما داروهای گیاهی مشخص و مکمل های رژیمی، بر روی برخی افراد به خوبی عمل می کنند. برای تعیین این که کدام یک از این گیاهان موثرترند و یافتن عوارض جانبی احتمالی حتما نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص طب سنتی دارد. روش های درمانی افسردگی به روش سنتی عبارتند از:

• مصرف میوه هایی مانند سیب، گلابی و به
• از ادویه جات خوشبو مانند هل و زعفران استفاده کنید.
• از خشکبار مانند مویز، بادام درختی و پسته استفاده کنید.
• از غذاهایی که خلط سودا و اخلاط غیر طبیعی دیگر در بدن تولید می کنند (مانند عدس، بادمجان، گوشت گاو و ….) پرهیز کنید.
• از گیاهان دارویی از قبیل بادرنجبویه، افتیمون، اسطوخدوس، بابونه، بنفشه، گاوزبان، نیلوفر، زعفران، هلیله، سنا، بسفایج و … استفاده کنید.

روش های درمان این عارضه در خانه نیز عبارتند از:

• ساعات خواب و بیداری خود را منظم تر کنید.
• با مشغول شدن به کار ذهن را از تصورات آزاردهنده دور کنید.
• پاهای خود را در آب ولرم قرار دهید.
• لباس های رنگ روشن بپوشید.
• از کار و فعالیت شدید و خسته کننده بپرهیزید.
• از تنها ماندن در جای تنگ و تاریک پرهیز کنید.

سخن پایانی

 افسردگی یک اختلال مرتبط با مغز است و تمام درمان ها و روش هایی که برای بهبود این عارضه ذکر شد، تغییراتی در مغز ایجاد می کنند. خوشبختانه درمان این بیماری هم با روش های مختلف دارویی و غیردارویی امکان پذیر است. اما عدم درمان به ‌موقع آن می تواند منجر به وارد شدن صدمات جبران ناپذیر به جسم و روان فرد مبتلا و حتی اطرافیان وی شود. به طور کلی در صورت داشتن علائمی مانند دلسردی، ناامیدی، اضطراب و استرس، غم و… بیش تر از دو هفته، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و با شرح احساسات و عواطف خود از وی کمک بگیرید.