بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
از ام آر آی با تزریق برای تشخیص موارد زیر استفاده می شود:
- ترومبوز ورید مغزی (لخته شدن خون در مغز)
- ناهنجاری های ساختاری ورید
- فشار خون داخل جمجمه
- مشکلات جریان خون
ام آر وی (ام آر ونوگرافی) چیست؟
ام آر آی با تزریق یک روش تشخیصی که از ترکیب یک آهنربای بزرگ، فرکانس های رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن استفاده می کند. MRV از فناوری تشدید مغناطیسی و رنگ کنتراست داخل وریدی (IV) برای تجسم وریدها استفاده می کند. رنگ کنتراست باعث می شود رگ های خونی در تصویر اشعه ایکس کدر به نظر برسند و به پزشک اجازه می دهد رگ های خونی در حال ارزیابی را تجسم کند.
ام آر ونوگرافی را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد: MRV بدون کنتراست و MRV تقویت شده با کنتراست بر اساس استفاده از مواد حاجب مبتنی بر گادولینیوم. MRV بدون کنتراست، به نوبه خود، بیشتر با استفاده از تکنیک های زمان پرواز (TOF) یا کنتراست فاز (PC) انجام می شود.
نکته: استفاده از کنتراست گادولینیوم برای بهینه سازی نتایج MRV بسیار مهم است. این ماده کمک می کند تا به وضوح وریدها از بافت های اطراف مشخص شود و تشخیص هر گونه ناهنجاری مانند لخته شدن خون، مشکلات ساختاری ورید یا سایر بیماری های وریدی را آسان تر شود.
چرا ام ار ونوگرافی انجام می شود؟
پزشک از ام ار ای با تزریق برای کمک به تشخیص ارزیابی جریان خون در وریدها استفاده می کند و می تواند لخته شدن خون یا سایر ناهنجاری ها را تشخیص دهد. بیشتر موارد بیماری های جدی عروق خونی، مانند سکته مغزی و حمله قلبی، ناشی از مشکلات شریان ها است، نه مشکلات رگ ها. یکی از شرایط خاص که با MRV ارزیابی می شود، ترومبوز ورید مغزی نام دارد که یک لخته خون در وریدهای مغز است.
مزایای ام آر آی با تزریق
یکی از مهمترین مزایای ام آر آی با تزریق ماهیت غیر تهاجمی آن، عدم وجود اشعه یونیزان و قرار گرفتن در معرض کنتراست مبتنی بر ید است. دیگر مزایای مهم این روش عبارتند از:
- عملا هیچ عارضه جانبی وجود ندارد، زیرا قرار گرفتن در معرض تشعشعات مضر وجود ندارد.
- برخلاف سی تی ونوگرافی، نیازی به قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان ندارد.
متن انگلیسی:
“Produces highly detailed images of the veins in the brain and associated cranial structures. Detects venous abnormalities which may be obscured in other imaging studies”
ترجمه فارسی:
«تصاویر بسیار دقیقی از وریدهای مغز و ساختارهای جمجمه مرتبط ایجاد می کند. ناهنجاری های وریدی را که ممکن است در سایر مطالعات تصویربرداری پنهان شده باشند، تشخیص می دهد.»
به نقل از سایت neurosurg
نکته: با وجود این مزایا، ام آر آی با تزریق به طور گسترده انجام نمی شود، زیرا به طور کلی نیاز به یک تیم رادیولوژیست ماهر دارد که با این تکنیک تخصصی آشنا باشد. همچنین، MRV فاقد قابلیت حمل و نقل است و گاهی اوقات هزینه بیشتری در مقایسه با سایر تکنیک های مرسوم دارد.
ام آر وی چگونه انجام می شود؟
- بیمار به راحتی روی یک میز اسکن متحرک قرار می گیرد.
- دستگاهی حاوی سیم پیچ هایی که امواج رادیویی را ارسال و دریافت می کند در اطراف سر قرار می گیرد. ممکن است گیره هایی به گوش بیمار بزنند تا صداهای تولید شده توسط دستگاه ام آر آی را کمتر بشنود.
- ماده حاجب از طریق بازو تزریق می شود.
- تکنسین معاینه را از اتاق دیگری انجام می دهد و چندین عکس از مغز می گیرد که هر کدام چند دقیقه طول می کشد.
- از بیمار خواسته می شود تا جایی که ممکن است ثابت بماند تا واضح ترین تصاویر را به دست آید. یک میکروفون در دستگاه به بیمار امکان می دهد با تکنسین صحبت کند.
- اسکن شامل استفاده از امواج رادیویی است که به طور موقت اتم های هیدروژن در بدن را مجددا تنظیم می کند بدون اینکه هیچ گونه تغییر شیمیایی ایجاد کند. همانطور که اتم های هیدروژن به موقعیت طبیعی خود باز می گردند، بسته به نوع بافتی که در آن قرار دارند، مقادیر متفاوتی انرژی ساطع می کنند. اسکنر این تنوع انرژی را ثبت می کند و بر اساس این اطلاعات تصاویر دقیقی از وریدهای مغز ایجاد می کند.
آمادگی لازم قبل از ام آر وی
دستگاه ام آر آی با تزریق از آهنربا استفاده می کند، بنابراین اگر دستگاه فلزی کاشته شده (ایمپلنت) در بدن خود دارید، نمی توانید MRV (یا MRI یا MRA) انجام دهید. نیروی آهنربای قدرتمندی که در دستگاه استفاده می شود می تواند باعث مشکلات جدی مانند جابجایی آهنربا یا آسیب شود. اگر یک ضربان ساز قلب در بدن دارید، آهنربا می تواند باعث اختلال در عملکرد آن شود که با عواقب بالقوه جدی همراه است.
- در روز تصویربرداری از محصولات حاوی فلز مانند ضد تعریق، دئودورانت، آرایش، لوسیون بدن و عطر استفاده نکنید، زیرا ممکن است حاوی فلزات کمیاب مانند آلومینیوم و اکسید آهن باشند.
- از بیمار خواسته می شود هر گونه جواهرات یا اشیاء فلزی را درآورد و لباس های گشاد و راحت و بدون بست فلزی بپوشند. تمام اقلام فلزی از جمله جواهرات، گوشواره، ساعت و پیرسینگ را بردارید و در خانه بگذارید.
- اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید، لطفا به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است منع مصرفی وجود داشته باشد.
- حداقل ۴ ساعت قبل از انجام تصویربرداری از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
- در مورد تمام داروهایی (داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقادها)، آسپرین یا سایر داروهایی که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد) که مصرف می کنید پزشک خود را مطلع کنید.
برای اطلاع از لیست مراکز تصویربرداری بالای ۱۰۰ کیلوگرم در تهران کلیک کنید.
نکات مهم بعد از MRI با تزریق
شما می توانید به فعالیت های روتین خود بازگردید و بلافاصله پس از ام آر آی با تزریق، زندگی عادی خود را از سر بگیرید. اگر آرام بخش برای کمک به آرامش شما استفاده شده است، قبل از بازگشت به فعالیت های معمول خود، صبر کنید تا اثرات از بین برود.
پس از انجام عمل، تیم پزشکی ضربان قلب، ضربان تنفس و فشار خون شما را زیر نظر خواهند گرفت. آنها همچنین نبض پاهای شما و دما، رنگ و حس پاهای شما را بررسی می کنند. محل تزریق از نظر قرمزی، گرما، تورم و حساسیت بررسی خواهد شد تا عوارض را به حداقل برسانند.
عوارض و خطرات ام آر وی
- میدان مغناطیسی قوی تولید شده توسط روش ام آر ونوگرافی هیچ گونه اثرات مضر ایجاد نمی کند. با این حال، وجود قطعات فلزی در بدن مانند ایمپلنت، ممکن است از وضوح تصاویر بکاهند.
- ممکن است بیمار به رنگ کنتراست واکنش آلرژیک داشته باشد. این واکنش ها معمولا خفیف هستند و به راحتی با دارو قابل کنترل می باشند. عوامل کنتراست ممکن است بر شرایطی مانند آلرژی، آسم، کم خونی و فشار خون پایین اثر بگذارند.
- مواد حاجب مبتنی بر گادولینیوم که در ام آر آی با تزریق استفاده می شوند، می توانند یک بیماری نادر اما جدی به نام فیبروز سیستمیک نفروژنیک در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی ایجاد کنند.
- افراد مبتلا به کلاستروفوبیا و اضطراب ناشی از فضای محدود باید قبل از انجام ام آر آی با تزریق، پزشک را مطلع کنند.
- واکنش های خفیفی مانند حالت تهوع یا سردرد در موارد نادر ممکن است رخ دهد.
بیشتر بخوانید: رادیولوژی چیست؟
بعد از ام آر آی با تزریق چی بخوریم؟
پس از انجام MRI با تزریق محدودیتی برای تغذیه وجود ندارد، اما رعایت نکات گفته شده در زیر می تواند به بهبود کیفیت زندگی شما بعد از ام آر آی با تزریق کمک کند. در ادامه به شرح چند مورد می پردازیم:
۱. هیدراتاسیون: نوشیدن مقدار زیادی آب بعد از ام آر آی با تزریق بسیار مهم است. نوشیدن دو تا سه لیوان آب می تواند به از بین بردن و دفع سریعتر ماده حاجب از بدن شما کمک کند.
۲. زمان: بهتر است تا چند ساعت پس از ام آر آی با تزریق غذا نخورید تا خطر تهوع به حداقل برسد. اگر احساس می کنید آماده غذا خوردن هستید، گزینه های سالم زیر را مصرف کنید:
- سبزیجات: سیب زمینی آب پز، ذرت، آب سبزیجات (از جمله کلم بروکلی، گل کلم و اسفناج).
- حبوبات: لوبیا، نخود، محصولات سویا، عدس.
- آجیل و دانه ها: بادام، بادام هندی.
- پروتئین: تخم مرغ آب پز، خورشت مرغ، ماهی.
- غلات: جو، جو، نان تست غلات کامل.
- میوه ها: گلابی، تمشک، کیوی، گریپ فروت، انار و انگور سیاه، برش های سیب با کره بادام زمینی.
- سایر موارد: ماست بدون چربی، آووکادو، زیتون و شکلات تلخ در حد اعتدال.
مواد غذایی ممنوعه پس از ام آر وی با تزریق
برای جلوگیری از ناراحتی و عوارض جانبی احتمالی، از مصرف موارد زیر اجتناب کنید:
- غذاهای فرآوری شده: سوسیس، پنیر، کره، شیرینی، غذاهای کنسرو شده و تنقلات شیرین.
- غذاهای تند و سنگین: غذاهای سرخ شده، غذاهای خیابانی و غذاهایی که سرشار از ادویه و روغن هستند.
- الکل و نوشیدنی های قندی: این مواد می توانند هر گونه احساس تهوع یا ناراحتی را تشدید کنند.
کلام آخر
ام آر آی با تزریق روشی ایمن و موثر برای مشاهده وریدهای مغز بدون قرار گرفتن بیمار در معرض تشعشعات مضر است. این روش برای تشخیص بیماری هایی مانند ترومبوز ورید مغزی، ناهنجاری های ساختاری ورید، فشار خون داخل جمجمه و مشکلات جریان خون مفید است. ام آر آی با تزریق هزینه بیشتری نسبت به سایر روش های تصویربرداری دارد اما دقت تصاویر و جزئیات در این روش بالاست. اگر تا کنون تجربه ای از انجام ام آر آی با تزریق داشتید در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.
