انواع آنتی بیوتیک ها و موارد مصرف آن ها

برخی معتقدند که آنتی بیوتیک ها داروی همه بیماری ها هستند و باید برای هر دردی از سرماخوردگی گرفته تا سردرد مصرف کرد. برعکس، برخی دیگر متقاعد شده اند که آنتی بیوتیک ها سم وحشتناکی هستند که حتی در صورت لزوم، مثلا با ذات الریه، باید از آن اجتناب کرد.

در واقع یک آنتی بیوتیک مانند یک چاقوی بسیار تیز است. اگر به درستی و برای هدف مورد نظر استفاده شود، می تواند یک زندگی را نجات دهد و اگر بدون تجربه و هدف وارد عمل شود، مطمئنا ضرر بیشتری نسبت به سود خواهد داشت. در این مقاله با دکتر آسپرین همراه شوید تا با انواع آنتی بیوتیک ها، مصرف درست و عوارض آن ها آشنا شویم.

انواع آنتی بیوتیک و ویژگی های استفاده آن ها

آنتی بیوتیک ها داروهایی با اثر مستقیم هستند که فعالیت حیاتی باکتری ها را مهار کرده، روند تولیدمثل آن ها را متوقف می کنند و برای درمان بیماری های ناشی از عفونت های باکتریایی استفاده می شوند.

گروه های اصلی آنتی بیوتیک ها عبارتند از:

• پنی سیلین ها
• تتراسایکلین ها و ماکرولیدها
• سفالوسپورین ها
• کارباپنم ها و مونوباکتام ها
• فلوروکینولون ها
• آمینوگلیکوزیدها و گلیکوپپتیدها

بدن انسان به طور متوسط ​​حاوی ۳۹ تریلیون باکتری است که بیش تر آن ها بی ضرر و برخی حتی مفید هستند. با این حال، انواع خاصی از این میکروارگانیسم ها باعث بیماری های عفونی سیستم ها و اندام های مختلف انسان می شوند.

چه بیماری هایی با آنتی بیوتیک درمان می شوند؟

آنتی بیوتیک ها برای مبارزه با پاتولوژی های باکتریایی ساخته شدند. آن ها می توانند بیماری های عفونی اندام ها و بافت های زیر را درمان کنند:

• گوش (اوتیت میانی)
• گلو و حنجره (لارنژیت، فارنژیت، لوزه)
• بینی (سینوزیت)
• حفره دهان (عفونت دندان)
• ریه ها (پنومونی)
• مثانه (سیستیت، اورتریت)
• اندام تناسلی (سیفلیس)
• کلیه ها (پیلونفریت)
• مغز و نخاع (مننژیت)
• پوست (زخم)

اطلاعات بیشتر : عفونت ریه چیست و چگونه اتفاق میفتد ؟

توجه به این نکته ضروری است که آنتی بیوتیک ها تنها در درمان بیماری های ناشی از عمل باکتری ها کمک می کنند. آن ها در برابر بیماری های ویروسی مانند آنفولانزا، تبخال، و هم‌چنین برونشیت و گلودرد ناشی از ویروس ها ناتوان هستند. با این حال، آنتی‌بیوتیک‌ها برای بیماری‌های ویروسی، تنها در صورتی که عفونت ویروسی پیچیده باشد و عفونت باکتریایی متصل باشد، می‌توانند استفاده شوند.

برای این که بفهمید کدام نوع میکروارگانیسم ها باعث انحراف در سلامتی شده اند، لازم است با پزشک مشورت کنید و آزمایش های خاصی را انجام دهید. فقط یک متخصص واجد شرایط می تواند یک درمان موثر را تجویز کند.

برخی از عوامل ضد باکتری بر روی چندین نوع باکتری اثر می گذارند. آن ها آنتی بیوتیک های طیف گسترده نامیده شده و برای مبارزه با یک لیست کامل از بیماری ها استفاده می شوند. سایر داروهای این گروه با هدف مقابله با نوع خاصی از عوامل بیماری زا هستند و طیف باریک نامیده می شوند.

چرا مقاومت آنتی بیوتیکی ایجاد می شود؟

مصرف هر دارویی طبق تجویز پزشک خطر عوارض جانبی را به حداقل می رساند. با این حال، اگر آنتی بیوتیک ها به طور مکرر و در دوزهای بالا استفاده شوند، مقاومت آنتی باکتریال می تواند ایجاد شود، به این معنی که آنتی بیوتیک هایی که قبلا استفاده شده اند دیگر تاثیری بر باکتری ها نخواهند داشت.

چرا مصرف آنتی بیوتیک فقط در صورت نیاز مهم است؟

شما باید فقط در صورت نیاز آنتی بیوتیک مصرف کنید زیرا می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و به مقاومت آنتی بیوتیکی کمک کنند. زمانی اتفاق میفتد که باکتری ها تغییر می کنند و می توانند در برابر اثرات آنتی بیوتیک مقاومت کنند. این بدان معنی است که باکتری ها نمی میرند و به رشد خود ادامه می دهند.

هم‌چنین مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها ممکن است ایجاد شود اگر فردی دارو را برای چند روز مصرف کرده باشد، حال او بهتر شده و مصرف آن را قطع کند، اما پس از آن وضعیت سلامتی وی بدتر شده و دوباره شروع به مصرف آنتی بیوتیک کند. در طول استراحت، باکتری‌ها با داروهایی که قبلا مصرف شده سازگار می‌شوند، بنابراین در برابر آنتی‌بیوتیک مقاومت پیدا می‌کنند.

بر اساس آمار WHO، هر ساله تعداد افراد مبتلا به مقاومت در برابر اقدامات داروهای گروه مورد نظر در حال افزایش است که در نتیجه بیماری های عفونی مانند ذات الریه، سل، سوزاک، سالمونلوز بیش‌تر و بیش‌تر می شوند. درمان دشوار است اما اگر داروهای ضد باکتری را به درستی مصرف کنید، احتمال مقاومت حداقل خواهد بود.

زمان مصرف آنتی بیوتیک و نحوه مصرف آن بدون آسیب به بدن

آنتی بیوتیک ها داروهای تجویزی هستند و فقط باید طبق دستور پزشک مصرف شوند. خود درمانی می تواند منجر به عواقب منفی شود.

داروهای ضد باکتری نه تنها باکتری های بیماری زا، بلکه تمام میکرو فلورهای زنده لازم برای بدن را نیز از بین می برند. بنابراین، در کنار آنتی بیوتیک ها، مصرف پروبیوتیک ها و یا پری بیوتیک ها توصیه می شود.

پروبیوتیک ها باکتری ها و مخمرهای زنده ای هستند که برای انسان به خصوص سیستم گوارش مفید هستند. هنگامی که میکروارگانیسم های مفید به دلیل استفاده از قرص های ضد باکتری از بین می روند، پروبیوتیک ها می توانند جایگزین آن ها شوند. این داروها نیز باید توسط پزشک تجویز شوند.

پری بیوتیک ها مواد زائد باکتری ها هستند که محیط مساعدی را برای رشد و تکثیر میکرو فلورای مفید ایجاد می کنند.

نحوه مصرف آنتی بیوتیک

بسیاری از بیماران علاقه مند هستند که بدانند چه زمانی بهتر است آنتی بیوتیک مصرف کنند: قبل از غذا، در حین یا بعد از آن. هر دارو ویژگی های خاص خود را دارد و تمام قوانین مصرف در دستورالعمل ها ذکر شده است. عوامل آنتی باکتریال می توانند چندین شکل انتشار داشته باشند و بسته به این، قوانین استفاده از آن ها متفاوت است.

آنتی بیوتیک ها را می توان به روش های مختلفی مصرف کرد:

• خوراکی (قرص، کپسول)
• به صورت موضعی (کرم، اسپری، پماد، قطره چشم و گوش)
• داخل وریدی (انفوزیون)
• به صورت عضلانی (تزریق)

مصرف نادرست و افزایش مستقل دوز منجر به عواقب منفی می شود که اصلی ترین آن ها افزایش خطر عوارض جانبی است.

عوارض آنتی بیوتیک ها

شایع ترین عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها عبارتند از:

• اسهال
• حالت تهوع
• نفخ
• استفراغ
• درد معده
• از دست دادن اشتها
• کهیر

افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند نباید بدون مشورت با متخصص از داروهای دیگر استفاده کنند، زیرا ممکن است اثربخشی داروها را کاهش داده و منجر به عواقب منفی شود.

قبل از شروع درمان هر بیماری عفونی، با پزشک متخصص مشورت کنید و توصیه های او را به شدت جدی بگیرید. شما می‌توانید با دکتر آسپرین تماس گرفته و از پزشکان متخصص راهنمایی بگیرید.

رایج ترین آنتی بیوتیک ها

۱.آنتی بیوتیک سومامد (آزیترومایسین)

ماده اصلی داروی Sumamed آزیترومایسین است. این دارو به عنوان یک آزالید ماکرولید طبقه بندی می شود. Sumamed دارای طیف گسترده ای از عمل است.

بیوسنتز پروتئین سلول میکروبی را متوقف کرده، باعث توفق رشد و تولیدمثل باکتری ها می شود. پس از مصرف قرص با دوز ۵۰۰ میلی گرم، بیشترین غلظت ماده فعال در پلاسمای خون پس از ۲ تا ۳ ساعت مشاهده می شود. یعنی دارو پس از چند ساعت شروع به فعالیت فعال می کند.

۳۷ درصد از ماده موثره Sumamed به محل تولیدمثل باکتری های بیماری زا می رسد. و دفع کامل آن از بدن بعد از ۳۵ تا ۵۰ ساعت مشاهده می شود که نشان دهنده اثر طولانی مدت و خطر بالای عوارض نامطلوب است.

توصیه هایی برای تجویز آزیترومایسین، وجود عفونت باکتریایی است:

• پوشش بیرونی بدن انسان (پوست)
• دستگاه تنفسی فوقانی (حفره بینی و حلق)
• مرحله اولیه بیماری لایم
• اندام های گوش و حلق و بینی (عفونت های مختلف گوش، گلو، بینی)
• دستگاه تنفسی تحتانی (حنجره، ریه، برونش)
• دستگاه ادراری (کلیه ها، مثانه، حالب)

مصرف داروی مورد نظر ۱ بار در روز چند ساعت قبل از غذا توصیه می شود. با این حال، در موارد فردی، دوز و دفعات تجویز ممکن است متفاوت باشد، بنابراین با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض احتمالی آزیترومایسین:

• سردرد
• ضعف
• اختلال بینایی، شنوایی
• کاندیدیازیس (برفک دهان)
• لکوپنی (مشکل گلبول های سفید)
• بی اشتهایی (اختلال خوردن)
• واکنش های آلرژیک

مصرف این دارو با ارگوتامین و دی هیدروارگوتامین توصیه نمی شود، زیرا برای سلامتی خطرناک است و مصرف همزمان آزیترومایسین و داروهای ضد بارداری خوراکی باعث کاهش اثربخشی داروهای ضد بارداری می شود.

برای کودکان از ۳ سالگی به صورت قرص و برای نوزادان از ۶ ماهگی به صورت سوسپانسیون قابل مصرف است. در مورد مصرف آزیترومایسین توسط زنان باردار، شیرده و افراد مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی، باید داروی آزیترومایسین را با احتیاط و فقط طبق تجویز پزشک مصرف کنند.

۲.داروی ضد باکتری Zinnat (سفوروکسیم)

ماده اصلی فعال زینت سفوروکسیم است. این دارو جزو گروه آنتی بیوتیک های سفالوسپورین است. اثر این دارو با مهار فعالیت باکتری ها همراه است.

بیشترین تاثیر آن، هنگام مصرف دارو در طول وعده های غذایی حاصل می شود و حداکثر مقدار سفوروکسیم در خون ۲ تا ۳ ساعت پس از مصرف می رسد.

لازم به ذکر است که دفع دارو ۱ تا ۱.۵ ساعت طول می کشد. این ویژگی احتمال عوارض جانبی را به حداقل می رساند.

آنتی بیوتیک Zinnat برای موارد زیر تجویز می شود:

• عفونت های گوش و حلق و بینی (گوش، گلو، بینی)
• بیماری های دستگاه تنفسی فوقانی ناشی از فعالیت باکتری ها
• آسیب شناسی عفونی دستگاه تنفسی تحتانی
• بیماری های دستگاه ادراری ناشی از باکتری ها
• سوزاک، اورتریت سوزاک بدون عارضه و دهانه رحم
• درمان بیماری لایم در مراحل اولیه
• انواع عفونت های پوستی

دوره استاندارد درمان با این دارو، مانند تمام آنتی بیوتیک های این گروه، ۷ تا ۱۰ روز است. برای بزرگسالان و کودکان از ۳ ماهگی تجویز می شود. برای افراد مبتلا به بیماری کلیه ها، کبد و زنان باردار، زینت در صورتی که تمام داروهای دیگر بی اثر باشند، توسط پزشک تجویز می شود.

عوارض احتمالی سفوروکسیم:

• تست کومبس مثبت (وجود کم خونی)
• ائوزینوفیلی (واکنش های آلرژیک یا آلودگی های کرمی ممکن است ایجاد شود)
• لکوپنی (کمبود گلبول های سفید)
• سردرد
• ناهنجاری های دستگاه گوارش (تهوع، اسهال)
• سرگیجه
• بیماری آلرژیک (سندرم استیونز جانسون، بثورات پوستی)

زینت به شدت توصیه می شود که با فنیل کتونوری (بیماری مادرزادی) قبلا شناسایی شده، مصرف نشود. هنگامی که با دیورتیک ها ترکیب می شود، احتمال اثرات نفروتوکسیک (اثرات سمی بر کلیه ها) افزایش می یابد.

۳.آنتی بیوتیک آگمنتین (آموکسی سیلین)

آگمنتین حاوی دو ماده فعال است: اسید کلاوولانیک و آموکسی سیلین. این دارو متعلق به آنتی بیوتیک های گروه پنی سیلین است و دارای طیف اثر گسترده ای است.

این دارو باید قبل از غذا مصرف شود، زیرا به این ترتیب اجزای اصلی آن سریع تر جذب می شود و شروع به فعالیت می کند. مدت زمان ترک آن از بدن ۶ ساعت است.

دستورالعمل ها نشان می دهد که دارو باید سه بار در روز مصرف شود، اما در موارد فردی، فرکانس تجویز ممکن است متفاوت باشد.

آموکسی سیلین در صورت ابتلا به عفونت های زیر تجویز می شود:

• دستگاه تناسلی ادراری (به عنوان مثال، سوزاک)
• عضلات، پوست، تاندون ها
• اندام های گوش و حلق و بینی
• بافت استخوانی فک بالا و پایین، دندان و لثه
• برونش، حنجره، نای
• قسمت بینی از حلق، حفره بینی، قسمت دهانی حلق
• بیماری های عفونی مفاصل و بافت استخوانی ناشی از فعالیت باکتری ها (استئومیلیت)

هم‌چنین این آنتی بیوتیک اولین انتخاب به عنوان آنتی بیوتیک برای پنومونی است.

به طور متوسط، درمان ۵ روز طول می کشد و طول درمان نباید بیش از ۲ هفته باشد.

طبق تجویز پزشک، Augmentin را می توان به صورت مرحله ای استفاده کرد. ابتدا مصرف سوسپانسیون و سپس قرص.

اطلاعات بیشتر : بیماری مقاربتی چیست ؟

عوارض آنتی بیوتیک آگمنتین (آموکسی سیلین)

• واکنش های آنافیلاکتیک
• برفک (کاندیدیاز)
• لکوپنی (برگشت پذیر)
• از دست دادن حس تعادل
• اسپاسم
• بی خوابی
• افزایش اضطراب
• اختلالات دستگاه گوارش
• بثورات، خارش
• نفریت بینابینی

شما می توانید Augmentin را برای کودکان ۱۲ ساله و بزرگسالان با وزن بیش از ۴۰ کیلوگرم مصرف کنید. مصرف همزمان با پروبنسید توصیه نمی شود، زیرا می تواند بر عملکرد کلیه ها تاثیر منفی بگذارد.

 ۴.آنتی بیوتیک نووکس (لووفلوکساسین)

ماده اصلی فعال لووفلوکساسین است. این دارو در گروه فلوروکینولون ها قرار دارد. Novox دارای طیف گسترده ای از عمل است و در لیستی از بیماری ها استفاده می شود که رشد باکتری های مضر را متوقف می کند.

فراهمی زیستی (مقدار ماده ای که به محل عفونت می رسد) قرص های ۵۰۰ میلی گرمی ۱۰۰ درصد است. حداکثر مقدار لووفلوکساسین در پلاسما پس از ۶ تا ۸ ساعت به دست می آید و دفع آن بیش از ۷۲ ساعت طول می کشد. این ویژگی به این معنی است که دارو اثر طولانی مدت دارد، اما احتمال عوارض جانبی بالا است.

موارد مصرف لووفلوکساسین:

• التهاب غشاهای مخاطی بینی (سینوزیت)
• برونشیت مزمن (انسدادی)
• پنومونی
• التهاب غده پروستات (پروستاتیت)
• عفونت های پوست، مفاصل و غضروف
• بیماری های دستگاه تناسلی ادراری ناشی از باکتری های بیماری زا

بسته به بیماری، دارو ۱ تا ۲ بار در روز بین وعده های غذایی یا قبل از غذا مصرف می شود. قرص ها، کپسول های Novox باید با ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی لیتر آب مصرف شوند.

عوارض احتمالی آنتی بیوتیک نووکس (لووفلوکساسین)

• تحریک و قرمزی پوست، کهیر
• حالت تهوع، اسهال
• کاهش میزان گلوکز در خون
• اختلال خواب، خواب آلودگی
• تغییرات فشار خون، تاکی کاردی (افزایش ضربان قلب)
• درد در مفاصل و عضلات
• ضعف عمومی، تب

اطلاعات بیشتر : انواع عفونت واژن و روش های درمان آن

استفاده از داروهای مورد نظر در دوران شیردهی، بارداری، نارسایی کلیوی یا کبدی اکیدا ممنوع است.

لووفلوکساسین برای درمان کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال به دلیل احتمال زیاد بیماری های غضروف مفصلی تجویز نمی شود.

اثر داروی Novox با مصرف همزمان آن با آنتی اسیدهای حاوی منیزیم یا آلومینیوم و هم‌چنین نمک های آهن و سوکرالفات تضعیف می شود. بنابراین، این دارو باید جداگانه مصرف شود.

۵.لوپراکس، آنتی بیوتیک موثر برای برونشیت (سفیکسیم)

جزء اصلی لوپراکس، سفیکسیم است. این آنتی بیوتیک متعلق به سفالوسپورین های نسل سوم است. سنتز دیواره سلولی میکروارگانیسم ها را مختل کرده و از تقسیم و رشد سلول های بیماری زا جلوگیری می کند. ۴۰ تا ۵۰ درصد دارو به محل ضایعه می رسد و شروع به مبارزه با عفونت می کند. حداکثر مقدار سفیکسیم در سرم پس از ۴ ساعت به دست می آید.

موارد مصرف دارو:

• فارنژیت، سینوزیت، التهاب لوزه
• برونشیت حاد و مزمن
• پنومونی
• التهاب گوش میانی
• عفونت های بدون عارضه دستگاه ادراری

به عنوان یک قاعده، دوره درمان از ۳ تا ۱۴ روز طول می کشد. مصرف قرص لوپراکس توسط بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال مجاز است.

عوارض احتمالی لوپراکس (سفیکسیم)

• لکوپنی، نوتروپنی، ائوزینوفیلی (بیماری خون)
• سردرد
• اسپاسم و اختلالات روده
• سرگیجه
• نفریت بینابینی
• کهیر و بثورات پوستی
• کاندیدیاز واژینال (التهاب اندام تناسلی زن)
• خستگی، ضعف

مصرف یک عامل ضد باکتریایی همراه با داروهای ادرارآور توصیه نمی شود، زیرا این امر احتمال اثر نفروتوکسیک (آسیب سمی کلیه) را افزایش می دهد.

حرف آخر

اکنون نام ۵ آنتی بیوتیک موثر را می دانید. مراقب خود باشید و در صورت داشتن علائم ناراحتی با پزشک مشورت کنید. خوددرمانی و به خصوص خوددرمانی با آنتی بیوتیک می تواند آسیب های جبران ناپذیری به سلامتی وارد کند. در صورت داشتن سوال و نیاز به مشورت با پزشک، دکتر آسپرین همراه شما خواهد بود.