این روزها کمتر کسی پیدا می شود که نام یکی از انواع عمل لاغری را نشنیده باشد. طبق تحقیقات دانشمندان دانشگاه UCLA چاقی مزمن بیماری خطرناکی است که به مرور زمان برای بیمار مشکلات متعدد دیگری نیز ایجاد خواهد کرد. درمان چاقی مزمن نه تنها با استفاده از رژیم های لاغری و ورزش بسیار سخت است، بلکه در مواردی می تواند خطرناک هم باشد.
طبق گزارشات سازمان بهداشت آمریکا، سه نوع عمل برای لاغری به تایید FDA رسیده است. برای انجام هر سه عمل باید شاخص توده ی بدنی فرد (BMI) بیشتر از ۳۵ یا ۴۰، بدون سابقه ی بیماری زمینه ای ازجمله مشکلات قلبی باشد. این سه عمل عبارتند از:
۱- عمل بای پس یا Roux-en-Y
۲- عمل اسلیو
۳- عمل معده با حلقه
باقی عمل ها که خارج از این لیست هستند در دسته ی عمل زیبایی اندام قرار می گیرند؛ هر چند در اثر بعضی از عمل های زیبایی اندام نیز کاهش وزن صورت می گیرد که در ادامه توضیح می دهیم.
۱- عمل لاغری بای پس معده
بیش از ۲۰ سال است که عمل بای پس معده در سراسر جهان صورت می گیرد. بای پس یک عمل ترکیبی است که در آن سایز معده کوچک و جذب غذا کمتر می شود.
عمل بای پس معده برای چه کسانی خوب است؟
- افرادی که در اثر چاقی زیاد دچار بیماری هایی مانند کبد چرب، فشار خون، کلسترول بالا و… شده اند.
- افرادی که با وجود تلاش زیاد برای لاغری از طریق رژیم غذایی و ورزش نمی توانند وزن خود را پایین بیاورند.
- افرادی که کنترلی روی اشتهای خود ندارند.
نحوه ی انجام عمل بای پس معده
عمل بای پس معده که یکی از بهترین و رایج ترین روش های لاغری در آمریکا است، در سه مرحله انجام می شود:
- ابتدا جراح بخشی از بخش بالای معده را به اندازه یک تخم مرغ جدا می کند که به آن کیسهی معده می گویند. با این کار معده کوچک شده و فرد زودتر احساس سیری می کند. بخش باقی مانده از معده از بدن خارج نمی شود؛ بنابراین ماده ی گوارشی همچنان به راحتی ترشح می شود.
- سپس روده ی کوچک را به دو قسمت تقسیم کرده و قسمت پایین را مستقیما به معده متصل می کند. غذا با گذر از قسمت پایین روده کوچک زودتر هضم شده و بدن کالری کمتری جذب می کند.
- جراح بالای روده کوچک را به قسمتی در پایین متصل می کند. به این ترتیب ماده ی گوارشی از قسمت بای پس شده به پایین وارد می شود و عمل هضم کامل اتفاق می افتد.
بای پس باعث تغییر هورمون ها، باکتری های مفید و سایر موارد گوارشی می شود که در کم شدن اشتها تاثیرگذار هستند.
مزایای بای پس معده:
- کاهش بیش از ۵۰% از اضافه وزن در ۶ ماه اول و ادامه داشتن کاهش وزن تا ۲ سال پس از عمل
- احتمال بازگشت چاقی تا ۲۰ سال بین ۰.۱% تا ۵% است که خبر از موفقیت و دوام این عمل می دهد.
- این عمل می تواند موجب درمان دیابت نوع ۲ شود و از ابتلا به بیماری های قلبی در سنین بالاتر جلوگیری کند.
- مشکلات تنفسی حین خواب را از بین می برد.
- میزان جذب کالری را کاهش می دهد و روشی مناسب برای افراد ریزه خوار است.
معایب بای پس معده:
برخی از معایب به طور کلی پس از هر عمل جراحی می تواند به وقوع بپیوندد. از جمله عفونت، حساسیت به داروهای بی هوشی، خونریزی و ایجاد لخته خون در پاها و قسمت های دیگر بدن. برای جلوگیری از این نوع عوارض بهتر است در انتخاب پزشک و محل جراحی نهایت دقت را به خرج دهید. چرا که هرچه پزشک ماهرتر و محل جراحی مجهزتر و تمیزتر باشد، احتمال رخ دادن هرکدام از موارد بالا کمتر می شود.
برخی معایب اما مربوط به خود عمل جراحی بای پس است از جمله:
- حالت تهوع و زخم معده
- به دلیل جذب کمتر کلسیم و آهن در بدن، ممکن است فرد دچار کم خونی یا آنمی شود.
- دوره نقاهت و مراقبت طولانی تر، فرد باید تا ۱ سال پس از جراحی تحت نظر پزشک باشد و درمواقع لزوم آزمایش بدهد.
- به دلیل جذب کمتر مواد غذایی، فرد باید همواره غذای سالم و تازه به همراه مکمل های غذایی مصرف کند تا ویتامین ها و سایر مواد لازم به بدن برسد.
۲- عمل لاغری مینی بای پس معده
عمل مینی بای پس که در واقع ترکیبی از بای پس کلاسیک و اسلیو است، برای افرادی با شاخص توده بدنی بالای ۴۰ یا ۵۰ انجام می شود تا سرعت کاهش وزن را برای آن ها بیشتر کند.
تفاوت اصلی مینی بای پس با بای پس کلاسیک در مقدار برش معده و نقاط اتصال به روده است.
عمل بای پس کلاسیک با ۲ اتصال در روده انجام می شود؛ این درحالی است که در عمل مینی بای پس تنها ۱ نقطه اتصال در روده وجود دارد. بخش جدا شده از معده یا همان کیسه ی معده نیز کوچک تر است. به همین دلیل احساس سیری پس از مینی بای پس زودتر اتفاق می افتد.
از آنجایی که بیشتر این عمل شبیه به روش کلاسیک است بنابراین می توان تمامی مزایا و معایب آن را برای مینی بای پس نیز در نظر گرفت با این تفاوت که مینی بای پس برای افراد با وزن بسیار بالا روش سریع تری برای کاهش وزن است. همچنین از معایب آن نیز احتمال بروز نشتی در محل اتصال معده و روده است.
۳- عمل لاغری اسلیو معده
عمل لاغری اسلیو معده که به آن اسلیو معده ی عمودی (VSG) نیز می گویند، جزو عمل های محدود کننده برای لاغری است. دراین عمل که نزدیک به ۵ سال پیش مورد تایید FDA قرار گرفت، جراح بین ۸۰% تا ۸۵% از معده را به صورت کامل جدا کرده و از بدن خارج می کند. بخش باقی مانده لوله ی باریکی شبیه به موز است و به روده متصل می شود.
با حذف قسمتی از معده که مسئول ترشح بخش زیادی از هورمون گرسنگی به نام گرلین است، اشتهای فرد کاهش یافته و قند خون نیز کنترل می شود. همچنین باکتری های مفید، هورمون ها و سایر مواد گوارشی نیز تحت تاثیر قرار گرفته متابولیسم اشتها را کنترل می کنند.
مزایای عمل اسلیو معده:
- عمل کم ریسک، کوتاه و راحت
- مناسب برای افرادی که بیماری های خاص دارند.
- در اسلیو هیچ تغییری بر روده ی کوچک انجام نمی شود بنابراین نحوه ی جذب ویتامین ها و سایر مواد در بدن مانند قبل و به اندازه خواهد بود.
- در صورت نیاز می توان پس از ۱۲-۱۸ ماه عمل دیگری مانند بای پس انجام داد.
معایب عمل اسلیو معده:
- این عمل نیز مانند بای پس، قابل بازگشت به حالت اولیه ی معده نیست.
- تاثیر آن بر متابولیسم نسبت به بای پس کمتر است.
- رفلاکس معده
۴- عمل لاغری معده با حلقه
عمل لاغری با حلقه بیش از ۱۰ سال است که به تایید FDA رسیده و با مکانیزم محدودسازی موجب لاغری می شود. عمل با حلقه تهاجمی، قابل تنظیم و قابل بازگشت به حالت اولیه است.
جراح حلقه ای با قابلیت کوچک و بزرگ شدن از جنس سیلیکون را به دور بخش بالایی معده می بندند. معده به دو بخش بزرگ در پایین و کوچک در بالا تقسیم می شود که از طریق کانال بسیار باریکی به هم متصل هستند و عمل انتقال غذا از بخش بالا به پایین معده توسط کانال به آهستگی صورت می گیرد. مانند دو روش قبل، کیسه ی کوچک بالای معده موجب احساس سیری زودرس می شود. به طور متوسط افراد پس از جراحی بین نصف تا ۱ لیوان غذا را می توانند مصرف کنند.
حلقه ی دور معده با محلولی نمکنین پر شده است؛ بنابراین جراح می تواند پس از عمل با تزریق یا کاستن محلول از طریق محل ارتباط حلقه در زیر پوست یا پورت، سایز حلقه را تغییر دهد. بنابراین پس از عمل به جلسات متعددی برای تنظیم اندازه حلقه توسط جراح نیاز است. تنظیم اشتها و در نتیجه میزان کاهش وزن به تنظیم اندازه ی حلقه و مقدار غذای ورودی از بخش بالا به پایین معده وابسته است.
مزایای عمل معده با حلقه:
- عمل سرپایی، ساده و کم ریسک
- قابل انجام برای افراد با BMI 30 تا ۳۴
- دوران نقاهت کوتاه
- می توان عمل بازگشت را در صورت نارضایتی انجام داد
معایب عمل معده با حلقه:
- شل و فرسوده شدن حلقه ی دور معده پس از گذشت چند سال
- تاثیر کمتر بر روی درمان بیماری هایی مانند دیابت
- سرعت کاهش وزن کم است.
- معمولا ۳۵% تا ۴۰% از بیماران پس از ۱۰ سال حلقه را به دلیل ناکارامدی برمی دارند.
۵- عمل لاغری بالون معده
عمل بالون معده در سال ۲۰۱۵ به تایید FDA رسید و یکی از روش های محدودسازی برای کاهش وزن است. این عمل زیرشاخه ای از عمل معده با حلقه است.
طی این عمل جراح بالونی خالی را از راه دهان، با استفاده از گاستروسکوپی، وارد معده می کند. پس از جاسازی در معده، بالون را با محلول نمکی پر می کند.
مزایای بالون معده:
- عمل سبک و سرپایی بدون رفتن زیر تیغ جراحی
- بالون به صورت موقت و نهایتا تا ۶ ماه داخل بدن می ماند.
- بالون استفاده شده امن است و داخل آن محلول نمکی وجود دارد.
معایب بالون معده:
- به دلیل موقت بودن پروسه، تاثیر طولانی مدت ندارد و احتمال بازگشت چاقی وجود دارد.
- ممکن است باعث سر درد، حالت تهوع و درد عضلانی شود.
- ممکن است تا چند روز پس از عمل فرد دچار سوء هاضمه، دل درد، زخم معده و تهوع شود.
در سال ۲۰۱۶ ۱۲ گزارش مرگ در اثر این عمل برای FDA ارسال شد. این سازمان همچنان درحال رصد عمل بالون معده است تا از امنیت آن و میزان تاثیرگذاری مطمئن شود. بنابراین بهتر است تا به دست آمدن گزارشات بیشتر این روش را انتخاب نکنید.
عمل های لیست جزو عمل های زیبایی-لاغری هستند. پس از انجام عمل های لاغری شمرده شده در بالا و کاهش وزن، معمولا افراد به یکی از عمل های زیبایی برای حذف پوست های اضافه نیاز پیدا می کنند.
۶- عمل لاغری لیپوساکشن
یکی از اولین عمل های زیبایی لاغری که از سال ها پیش تا به امروز توسط پزشکان ایرانی اجرا میشود لیپوساکشن است. لیپوساکشن به زبان ساده عمل زیبایی است که در آن با استفاده از روش ساکشن و وسیله ای به نام کانولا چربی جمع شده زیر پوست را تخلیه می کنند. این عمل به صورت موضعی روی قسمت های مختلف بدن انجام می شود. برای مثال چربی شکم، ران، بازو، گردن و باسن را به این روش می توان تخلیه کرد. نام های دیگری نیز برای لیپوساکشن به کار می رود از جمله لیپوپلاستی و کانتور بدن. طی این عمل وزن چشمگیری از فرد کم نمی شود اما تاثیرات آن روی فرم بدن محسوس است.
در حال حاضر به دلیل وجود دیگر روش های زیبایی لاغری که روند عمل آن ها آسانتر و دوره نقاهت کمتری دارند، از لیپوساکشن فقط برای مواضع خاصی در بدن، درصورت نیاز استفاده می شود.
مزایای لیپوساکشن:
- حدف سلول های چربی اضافی در بدن
- ماندگاری بیشتر نسبت به سایر روش های حدف چربی
- این جراحی معمولا بدون نیاز به بی هوشی و با بی حسی انجام می شود.
- حذف مقدار قابل توجهی از چربی تنها با یک جلسه
- انجام مراحل پیکر تراشی با این شیوه به راحتی و طبق نظر مراجعه کننده، و مستقیما بر روی اندام مورد نظر مانند ران، شکم، سینه و… انجام می شود.
معایب لیپوساکشن:
- بدفرم شدن کانتور: اگر پزشک در کار خود به اندازه کافی حرفه ای نباشد یا عمل لیپوساکشن را با دقت انجام ندهد، ممکن است بدن در قسمت هایی دچار بد فرمی شود. قسمت هایی بیش از اندازه برجسته و قسمت های دیگر بیش از اندازه و نامتعادل فرو رفته شود. همچنین این عمل با استفاده از وسیله ای به نام کانولا انجام می شود که استفاده نادرست از آن ممکن است آثاری روی پوست باقی بگذارد که به مرور زمان نیز ترمیم نشود.
- بی حسی: گاهی اوقات بیماران گزارش می دهند که پس از عمل در نواحی جراحی بی حسی را تجربه می کنند. ممکن است این بی حسی موقتی یا دائمی باشد.
- عفونت: عفونت پوست و زیرپوست پس از عمل جزو موارد کم یاب است اما اگر به موقع به آن رسیدگی نشود خطر مرگ را در پی دارد.
- زخم داخلی: درموارد کمی نیز ممکن است به دلیل نفوذ بیش از حد کانولا به درون بدن، به بافت آن ناحیه آسیب وارد کند و موجب سوراخ یا زخم شدن بافت شود. در چنین مواردی باید سریعا عمل جراحی ترمیمی انجام شود.
- آمبولی چربی: بافت های چربی طی عمل لیپوساکشن شل و از بدن جدا می شوند. اگر دقت کافی در انجام عمل جراحی صورت نگیرد، ممکن است بخشی از این بافت جدا شده و وارد جریان خون شود و به سمت ریه یا مغز حرکت کند. آمبولی چربی به صورت خیلی اورژانسی باید درمان شود.
آیا چاقی پس از لیپوساکش بازگشت پذیر است؟
طبق گفته ی پزشکان و مراجعان بسیاری، ماندگاری این عمل بیش از سایر روش های پیکر تراشی است و فرم زیبایی برای بدن ایجاد می کند. افتادگی و شل شدن عضلات با گذشت زمان و افزایش سن بسیار طبیعی است اما معمولا این عمل دوام و ماندگاری زیادی بر اندام دارد.
۷- لیپوماتیک یا پیکرتراشی
لیپوماتیک نیز جزو عمل های پیکر تراشی است و تا حدودی شبیه به لیپوساکشن است با این تفاوت که با استفاده از دستگاهی به نام لیپوماتیک انجام می شود. اما درمیان عامه ی مردم عمل لیپوماتیک بیشتر با نام عمل پیکر تراشی معروف است.
از جمله مزایای این روش نسبت به لیپوساکشن:
- درد کمتر
- فرم دهی بهتر
- سپری کردن دوران نقاهت کمتر است. یعنی بیمار پس از گذشت ۲ روز از عمل به راحتی می تواند از بیمارستان مرخص شود و به منزل برگردد.
لیپوماتیک برای چه کسانی خوب است؟
همانطور که از نام کلی عمل، یعنی پیکر تراشی بر می آید، برای لاغری انجام نمی شود. بنابراین سطح سلامت عمومی بدن مراجع پیش از عمل باید در حد قابل قبولی باشد؛ برای مثال اگر کبد شما چرب است، مشکل کلیه یا زخم معده و … دارید، بهتر است سراغ عمل های پیکر تراشی ازجمله لیپوماتیک و لیپوساکشن نروید. همچنن این عمل با اینکه چربی بدن را تخلیه می کند، اما تاثیری روی سلولیت ها ندارد و بافت های سلولیت پس از عمل نیز روی بدن باقی خواهند ماند. شرایط دیگر نیز به شرح زیر است:
- داشتن پوست انعطاف پذیر و محکم
- عدم مصرف سیگار و سایر دخانیات
- اضافه وزن تا ۳۰% وزن ایده آل
- نداشتن فشار خون
- نداشتن بیماری های قلبی و دیابت
- دارا بودن سیستم ایمنی قوی
مزایای عمل لیپوماتیک:
- در لیپوماتیک از دستگاه های پیشرفته به روش vibration برای تخریب چربی های موضعی استفاده می شود.
- مانند لیپوساکشن، در لیپوماتیک هم طی یک جلسه درصد زیادی از سلول های چربی تخریب و تخلیه می شود.
- زمان بستری در این روش بسیار کوتاه است و در بعضی موارد نیز نیازی به بستری نیست و بیمار پس از جراحی می تواند به منزل بازگردد.
- بدون بی هوشی و با بی حسی انجام می شود.
- نتیجه بلافاصله پس از عمل قابل مشاهده است.
- کم خطرتر و امن تر از روش لیپوساکشن است و از حرارت و لیزر استفاده نمی شود.
- پوست بدن پس از این عمل ظاهر طبیعی و بهتری دارد.
معایب عمل لیپوماتیک:
در کل امکان رخ دادن معایب لیپوساکشن برای لیپوماتیک نیز وجود دارد. اما از آنجایی که عملی به مراتب آسانتر و امن تر است درصد رخ دادن عوارضی مانند عفونت و آسیب به بافت های داخلی بسیار کمتراست.
۸- عمل لاغری پلیکاسیون
عمل لاغری پلیکاسیون معده از جمله روش های لاغری سبک و کم خطر است. جراح به شیوه ی آندوسکوپی به معده دسترسی پیدا می کند و از بالا تا پایین آن را تا کرده و بخیه می زند. پس از کوچک شدن حجم معده، مانند دیگر روش ها، میزان دریافت غذا کم می شود و بیمار روند لاغری را آغاز می کند.
مزایای عمل پلیکاسیون:
- جراحی سبکی است
- دوران نقاهت کم آن است.
- این عمل را همواره یکی از کم خطر ترین روش ها می نامند.
معایب عمل پلیکاسیون:
- کمتر بودن سرعت کاهش وزن،
- کمتر بودن میزان کاهش وزن
- امکان بازگشت وزن است.
پلیکاسیون در میان جراحان و بیماران رایج و محبوب نیست. زیرا معمولا با گذشت زمان حجم معده بزرگتر شده و مراجع به عمل دوم یا سوم نیاز پیدا می کند.
۹- عمل لاغری ابدومینوپلاستی یا تامی تاک
با استفاده از عمل ابدومینوپلاستی یا تامی تاک می توان خطوط ناشی از چاقی یا زایمان را از بین برد و بافت آویزان را حذف کرد. این عمل به مراتب محبوب تر از لیپوساکشن و دیگر روش هاست و تاثیرات آن نیز بیشتر است.
مزایای عمل ابدومینوپلاستی:
- کاهش حجم بدن
- فرم دهی مناسب به بدن
- ازبین رفتن سلولیت و ترک های بدن، مانند ترک های ناشی از بارداری و چاقی
- سفتی عضلات شکم
- خونریزی کمتر نسبت به سایر روش های جراحی زیبایی
معایب عمل ابدومینوپلاستی:
- کبودی
- سختی و درد هنگام خواب یا حرکت
- بی حسی در قسمت های عمل
- ماندگاری جای زخم عمل را مشاهده خواهید کرد که به مرور زمان از بین می روند.
۱۰- کرایولیپولیز
کرایولیپولیز یا روش کول اسکالپ از جمله روش های دفع چربی اضافه ی موضعی در بدن است.
در این روش با استفاده از دستگاه چربی های بخشی از بدن را فریز می کنند. سپس چربی ها را شکسته و به آن ۳ تا ۶ ماه زمان می دهند تا از طریق کبد از بدن دفع شوند.
سازمان غذا و داروی آمریکا تایید کرده که این روش برای حذف چربی چانه، بازو، ران، شکم، پهلو، پشت و زیر باسن مناسب است.
مزایای روش کرایولیپولیز:
- نیازی به عمل جراحی ندارد.
- خطر جراحی و خطر عفونت پس از آن را ندارد.
- بدون بی هوشی انجام می شود.
- در هر جلسه می توان بیش از یک موضع را تحت درمان قرار داد.
- سلول های چربی حذف شده به صورت همیشگی از بدن حذف می شوند.
معایب روش کرایولیپولیز:
- امکان بازگشت چربی وجود دارد و در موارد کمیابی نیز بدن واکنش معکوس نشان می دهد و دوباره چربی را در قسمت های تخلیه شده ذخیره می کند.
- ممکن است پوست بدن پس از انجام این عمل صافی و یکدستی خود را از دست بدهد.
- نتیجه بلافاصله قابل ملاحظه نیست و بین ۳ تا ۶ ماه طول می کشد تا چربی از بدن خارج شود.
- اگر فرد به بیش از ۱ جلسه برای دفع چربی ها نیاز داشته باشد، فاصله ی بین جلسات باید بین ۶ تا ۸ هفته باشد تا پوست بتواند مجددا خود را بازیابی کند و بعد دوباره در معرض دستگاه کولینگ قرار بگیرد.
جمع بندی
در کل هر کدام از عمل های لاغری مزایا و معایب خود را دارند. همچنین هر کدام از آنها برای نوع خاصی از چاقی مناسب هستند و هرکس با توجه به شرایط بدن خود می تواند عمل مناسب خود را انتخاب کند.
اما در میان تمام روش ها، روش بای پس معده کلاسیک بیشترین بازدهی را در میان افراد داشته و به عنوان بهترین روش لاغری شکم و عمل لاغری شناخته می شود.
توجه داشته باشید که پیش از هر نوع عمل، با پزشک متخصص خود در مورد انتخاب نوع عمل مناسب حتما مشورت نمایید. پزشکان با استفاده از تعدادی تست و آزمایش و درنظر گرفتن شرایط بدن شما بهترین گزینه را معرفی می کنند. از جمله شرایط کلی عمل های لاغری معده چک کردن شاخص توده بدن یا BMI است که باید بیش از ۴۰ باشد، بررسی سلامت کبد، کلیه ها، معده و روده و آزمایش خون برای اطلاع از وضعیت سلامت تیروئید و… است.