بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
از دست دادن دندان بیشتر به دلیل پوسیدگی عمیق یا بیماری لثه رخ میدهد اما آسیب دیدگی و جراحت و بیماریها نیز میتوانند باعث آن شوند. همه ما میدانیم هنگامی که جای دندانی خالی می ماند، عوارضی مانند درست نجویدن غذا، گیر کردن غذا لای دندانها، اشکال در ادای واژه ها و صداها و تغییر الگوی جویدن تجربه میشود که آزار دهنده است اما عوارض خالی ماندن جای دندان محدود به اینها نیست. یکی از مشکلات اصلی از دست دادن دندانها، تحلیل رفتن استخوان محل دندان از دست رفته است. از این رو جایگزینی دندانهای از دست رفته اهمیت پیدا میکند. بهترین روش پر کردن جای خالی دندان، کاشت ایمپلنت است.
| موارد | توضیحات |
| مزایا |
|
| عوارض |
|
| مراحل |
|
| مراقبت های بعد از کاشت |
|
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان یک پروتز مصنوعی جایگزین دندان است که همان گونه که در شکل پایین میبینید، از دو بخش اصلی تشکیل شده است: ۱) بدنه پیچ مانند ایمپلنت ، ۲) اباتمنت و تاج
شکل- در تصویر بالا از بالا به پایین به ترتیب روکش دندان (تاج مصنوعی)، اباتمنت و بدنه ایمپلنت نشان داده شده اند.
همانگونه که در سمت چپ تصویر میبینید، بدنه ایمپلنت در زیر لثه بوده و اباتمنت بالای لثه قرار میگیرد اما روکش روی آن سوار شده و تنها تاج دندان را میتوانید ببینید.
انواع ایمپلنت دندان
به طور کلی دو دسته ایمپلنت دندان ساخته شده است:
- ایمپلنت اندوستیل: که در درون استخوان فک جایگذاری میشوند. ایمپلنت های پیچ مانند همگی از این دست ایمپلنتها هستند.
- ایمپلنت ساب پریوستیل: که بر روی فک جای میگیرند و با اسکلت فلزی ویژه ای که دارند روی لثه ثابت می مانند تا تاج مصنوعی دندان را نگه دارند.
در دسته بندی دیگری ایمپلنتها به گونه های زیر دسته بندی میشوند:
- ایمپلنت تکی: یک بدنه پیچ مانند دارد که در استخوان فرو میرود، اباتمنت روی آن بسته میشود و سپس روکش یا همان تاج مصنوعی دندان بر روی اباتمنت چسبانده یا پیچ میشود.
- بریج بر پایه ایمپلنت: در این روش چندین دندان با دو یا چند ایمپلنت جایگزین میشوند. برای نمونه، میتوان با استفاده از دو ایمپلنت، سه یا چهار دندان را به روش بریج جایگزین دندانهای از دست رفته کرد. تنها تفاوت آن با بریج معمولی در این است که به جای این که از دندانهای طبیعی خودتان استفاده شود، دو یا چند ایمپلنت در جای خالی دندانها کاشته میشوند و از آنها به عنوان پایه استفاده میشود.
- ست دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت: در این روش همه دندانهای یک فک بر روی چهار، شش و یا هشت ایمپلنت قرار میگیرند و بر روی فک ثابت میشوند.
برای اطلاعات بیشتر: بهترین برندهای ایمپلنت دندان
کاشت ایمپلنت چگونه است؟
کاشت ایمپلنت با عمل جراحی انجام میشود. در جراحی کاشت ایمپلنت، بدنه ایمپلنت که نمایی مانند پیچ دارد، در استخوان فک فرو میرود تا جایگزین ریشه دندان شود و بتواند تاج مصنوعی را ثابت و محکم در جای خود نگه دارد. اباتمنت قطعه ای است که بر روی ایمپلنت بسته میشود و تاج دندان بر روی آن سوار میشود. کار اباتمنت همانند کار دندانی است که میخواهید روکش بر روی آن بگذارید. یعنی واسطه بین ریشه (بدنه ایمپلنت) و تاج است.
مزایای کاشت ایمپلنت
ایمپلنت دندان کیفیت زندگی را بهبود میبخشد چون جای خالی دندان پر شده و از طرفی بر خلاف دندان مصنوعی و بریج، نیازی به مراقبت ویژه ندارد بلکه همانند دندانهای خودتان آن را مسواک میزنید.
- باز پس گیری توانایی جویدن
- بازیابی زیبایی دهان و فکها
- باز پس گیری توانایی تلفظ درست
- کمک به جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان فک
- حفظ سلامت لثه و استخوان پیرامون
- بدون هیچ گونه آسیب رساندن به لثه یا دندان های همسایه
- نداشتن نگرانی از تکان خوردن یا لغزیدن دندان
- دوام بالا
همچنین بخوانید: بهترین برند ایمپلنت سوئیسی به همراه قیمت
معایب و خطرات ایمپلنت
شاید بتوان گفت مهمترین ایراد کاشت ایمپلنت این است که نیاز به جراحی دارد. از این رو عوارض زیر ممکن است رخ دهد اگر چه احتمال آن با متخصص مجرب کمتر است:
- آسیب دیدن ساختار ریشه یا تاج دندان های همسایه
- صدمه دیدن بافت های پیرامون در حین جراحی مانند سوراخ شدن سینوس در هنگام جایگذاری ایمپلنت فک بالا
- درست کار نشدن ایمپلنت و نداشتن احساس راحتی با آن هنگام جویدن غذا
- احساس لقی دندان به دلیل شل بودن یا شل شدن پیچ اباتمنت
- جوش نخوردن ایمپلنت به استخوان که میتواند به دلیل عفونت سیستمی در بدن (مانند دیابت)، عفونت محلی در استخوان یا لثه نزدیک ایمپلنت و یا تاخیر در بهبودی زخم (در کسانی که سیگاری هستند) رخ دهد.
- عفونت
- صدمه دیدن عصب ها
چه کسانی می توانند ایمپلنت بکارند؟
بیشتر کسانی که یک یا چند و یا همه دندان های خود را از دست داده اند، اگر در وضعیت سلامتی خوبی باشند، میتوانند ایمپلنت بکارند.
اگر شرایط زیر را دارید برای کاشت ایمپلنت میتوانید اقدام کنید:
- بهداشت و سلامت لثه و استخوان های فک ها (مانند نداشتن بیماری لثه)
- رشد استخوان فک پایان یافته
- داشتن استخوان کافی در فک برای نگه داشته ایمپلنت یا داشتن توانایی پیوند استخوان
- نداشتن بیماری یا هر شرایطی که بر بهبودی زخمها و جوش خوردن استخوان تاثیر بگذارد
- توانایی کنار گذاشتن سیگار
- رعایت بهداشت و توصیه های دکتر در مدت جوش خوردن استخوان
چه کسانی نمیتوانند ایمپلنت دندان بکارند؟
- افراد زیر ۱۸ سال
- کسانی که دخانیات مصرف میکنند
- کسانی که بخش زیادی از استخوان فکشان تحلیل رفته است (با پیوند استخوان، کاشت ایمپلنت امکان پذیر است)
- کسانی که در رعایت بهداشت دهان سست هستند
- کسانی که پوسیدگی های دندانی بسیاری دارند و در آینده نزدیک دندانهای دیگرشان هم از دست خواهد رفت (ممکن است پزشک پیشنهاد کند دندانهای دیگر هم کشیده شوند و همه با هم جایگزین شوند و یا از روش دیگری استفاده کنید)
- کسانی که بیماری لثه (عفونت) دارند (پس از درمان لثه میتوان ایمپلنت کاشت)
- کسانی که اختلالات استخوانی یا بیماری هایی مانند دیابت کنترل نشده دارند یا داروهایی مصرف میکنند که در رشد استخوان اختلال ایجاد مینماید. اگر داروی رقیق کننده خون میخورید به دکتر بگویید. ممکن است دکتر از شما بخواهد بخشی از داروها را پیش از عمل متوقف کنید یا راهکار دیگری بیندیشد. یادتان باشد حتما پیش از هر گونه تغییر در داروها، با پزشک خود هم مشورت کنید.
مراحل کاشت ایمپلنت دندان
مراحل کاشت ایمپلنت دندان این گونه است:
- کشیدن دندان آسیب دیده (اگر نیاز باشد)
- پیوند استخوان (اگر نیاز باشد): باید استخوانی که در آن ایمپلنت کاشته میشود پر و بزرگ باشد. اگر پهنا یا درازای استخوان کم شده و. یا استخوان پوک باشد با پیوند استخوان میتواند آن را دوباره قوی و مستحکم کرد
- سوراخ کردن استخوان فک با دریل دندانپزشکی
- جایگذاری بدنه پیچ مانند ایمپلنت در سوراخ
- بخیه زدن لثه: میتوان ایمپلنت را به گونه ای کار کرد که سر آن از لثه بیرون زده و اباتمنت روی آن بسته شود تا دوباره نیازی به جراحی باز کردن لثه نباشد. پس از جوش خوردن استخوان به ایمپلنت، تاج دندان روی ایمپلنت پیچ یا چسبانده میشود. روش دیگر این است که ایمپلنت در زیر لثه بماند و با پیچ سوراخ آن مهر و موم شود. به این ترتیب ایمپلنت بیشتر محافظت میشود. پس از جوش خوردن استخوان به ایمپلنت، لثه برش کوچکی میخورد تا اباتمنت روی ایمپلنت بسته شود و دیگر مراحل انجام شود.
- دادن دندان مصنوعی موقت به بیمار: دندان مصنوعی موقتی برای پوشاندن جای خالی ایمپلنت برای دندان های جلویی که خیلی در معرض دید هستند تا چند ماه و گذشت زمان برای بهبودی زخم ها
- جایگذاری قطعه واسطه بین ایمپلنت و تاج مصنوعی (اباتمنت): گاهی همزمان با کاشت ایمپلنت، اباتمنت جایگذاری میشود. چون در این روش اباتمنت در دهان دیده میشود برای دندانهایی که در معرض دید هستند ممکن است انجام همزمان این کار توصیه نشود و چند ماه پس از کاشت ایمپلنت، اباتمنت سوار شود.
- قالب گیری و ساخت تاج مصنوعی: در این زمان فرصت برای بهبودی لثه (تا حدود دو هفته )
- جایگذاری تاج دندان یا روکش
کاشت ایمپلنت دندان چقدر موفق است؟
میزان موفقیت این درمان بسته به شرایط اندکی متفاوت است اما اگر بهداشت دهان را رعایت کرده باشید، بین ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد این درمان موفقیت آمیز است.
بهبودی پس از عمل کاشت ایمپلنت دندان چقدر طول میکشد؟
بهبودی پس از جراحی در افراد مختلف متفاوت است اما روی هم رفته بیشتر افراد پس از دو یا سه روز به فعالیتهای روزمره بازمیگردند. در روزهای نخست از فعالیت های سنگین پرهیز کنید.
عوارضی که پس از عمل تا چند روز تجربه میکنید به صورت زیر است:
- ورم و کبودی لثه و صورت
- درد فک
- کمی خونریزی
اگر ورم و درد با گذر زمان برطرف نشد با جراح تماس بگیرید.
برای اطلاعات بیشتر: علت بوی بد دهان بعد از ایمپلنت
مراقبت های پس از عمل کاشت ایمپلنت
- تا زمانی که لثه بهبود (دستکم تا یک هفته) یابد غذاهای نرم بخورید
- آنتی بیوتیک را طبق دستور بخورید
- دهان خود را همیشه تمیز نگه دارید
- از ۲۴ ساعت پس از عمل، با دهانشویه دستکم سه یا چهار بار در روز دهان را شستشو دهید
- برای کاهش درد مسکن بخورید
- در ۲۴ ساعت نخست از خوردن هر گونه خوراکی داغ پرهیز کنید
- از به کار گرفتن نی یا هر چیزی که نیاز به مکیدن دارد مانند سیگار، خودداری کنید
- به محل عمل زبان یا دست نزنید
- دستکم تا دو هفته نه الکل و نه دخانیات مصرف نکنید چون بهبودی زخم را کند کرده و خطر عفونت را افزایش میدهند
- روی محل عمل دندان مصنوعی نگذارید
همچنین بخوانید: مراقبت های بعد از ایمپلنت
