بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
عمل بازسازی سینه چیست؟
بازسازی سینه یک عمل جراحی پلاستیک است که برای بازسازی یک یا هر دو پستان و رساندن آن به شکل ، تقارن، اندازه و زیبایی طبیعی پس از عمل جراحی ماستکتومی (برداشتن پستان)، لامپکتومی (برداشتن توده) یا ناهنجاریهای مادرزادی انجام میشود.
در بازسازی سینه اغلب چندین عمل در چند گام انجام میشود تا درمان پایان پذیرد.
انواع عمل بازسازی سینه
عمل های بازسازی سینه معمولا در دو دسته جای میگیرند:
- بازسازی سینه بر پایه ایمپلنت یا پروتز: در رویکرد بازسازی سینه بر پایه ایمپلنت، از پروتز سینه برای ایجاد یک پستان با شکلی طبیعی و زیبا استفاده میشود.
- بازسازی فلپ سینه: در بازسازی فلپ یا اتولوگ، از بافت خود بیمار که از بخش دیگری از بدنش برداشت شده است، برای ساخت یک پستان تازه بهره برده میشود. گاهی وقتها که جراحی برداشتن سینه یا پرتودرمانی، بافت سالم کافی از سینه باقی نگذاشته است که بتوان پروتز سینه را پوشش داده و پشتیبانی کرد. در این موارد بازسازی سینه معمولا با تکنیک فلپ (برداشت بافت از جای دیگری از بدن) انجام میشود. همچنین در مواردی که بیمار نخواهد از پروتز سینه استفاده کند از این روش استفاده می شود.
آیا بازسازی سینه را میتوان همزمان با برداشتن سینه انجام داد؟
در این زمینه متخصص آنکولوژی (سرطان شناسی) باید تصمیم بگیرد. اگر از نظر سلامتی مشکلی نداشته باشد میتوانید همزمان این دو عمل جراحی ماموپلاستی را انجام بدهید. همچنین اگر بریتان زمان مناسب برای بازسازی پستان سوال است : بهتر است اگر قصد جراحی ماستکتومی (تخلیه سینه) دارید بگذارید مدتی از آن بگذرد و بدن کامل ریکاوری شود، بعد آن میتوانید با خیال راحت عمل ترمیم سینه را انجام دهید.
در چه مواردی بازسازی سینه با پروتز انجام می شود؟
بازسازی سینه با پروتز هنگامی انجام میشود که پس از جراحی ماستکتومی (عمل برداشتن پستان) یا پرتودرمانی (رادیوتراپی)، بافت باقی مانده بر روی دیواره سینه برای پوشش دادن و پشتیبانی پروتز بسنده کند. برای کسانی که بافت کافی در دیواره سینه شان باقی نمانده است یا نمیخواهند پروتز سینه بگذارند، عمل بازسازی پستان با رویکرد پیوند بافت از بدن خود بیمار روش جایگزین می باشد. در بیشتر وقت ها برداشت بافت از چربی و پوست پایین شکم انجام میشود.
بیشتر بخوانید: پروتز سینه چه عوارضی دارد
انواع بازسازی سینه با پروتز
برای بازسازی سینه با پروتز چند رویکرد را میتوان انجام داد که هر یک معایب و مزایای خود را دارد. برای آشنایی بیشتر، این روشها و چگونگی انجام آنها مختصری در زیر توضیح داده شده است:
۱. بازسازی فوری پستان در بالای ماهیچه سینه (پکتورال)
در این روش که همزمان با جراحی برداشتن سینه انجام میشود، بلافاصله پس از عمل از پستان برخوردار میشوید. پس از برداشتن پستان، جراح پروتز سینه را جایگذاری کرده و آن را در یک لایه بیولوژی به نام ماتریکس پوستی بدون سلول (acellular dermal matrix) یا ای دی ام (ADM) میپیچد تا به پروتز کمک کند جایگاه خود را حفظ نماید و جا به جا نشود.
مزیت بازسازی پستان در بالای ماهیچه سینه
بازسازی پستان به این روش، سریعتر است چون ماهیچه سینه بالا کشیده نمیشود. افزون بر این، پروتز پستان خود دیگر تحت تاثیر انقباض ماهیچه قرار نمیگیرد.
عوارض بازسازی پستان در بالای ماهیچه سینه
عوارض احتمالی اگرچه نادر است اما شامل این موارد میتواند باشد:
- از دست رفتن پوست
- خونریزی زیاد
- عفونت
- خوب نبودن جای پروتز و ناهماهنگی دو پستان
- چین خوردن پروتز سینه
- جمع شدن مایعات در زیر پروتز
- باقی ماندن محسوس جای زخم
- گاهی این عمل نیاز به جراحی دیگری برای تزریق چربی دارد تا از چین افتاده به پستان با گذر زمان، جلوگیری شود.
- خالی شدن باد پروتز
بیشتر بخوانید: بافت سینه از چه چیزهایی تشکیل شده است
۲. بازسازی فوری پستان در زیر ماهیچه سینه
در این روش که همانند مورد پیش، میتوان همزمان با جراحی برداشتن سینه انجام داد، بلافاصله صاحب سینه میشوید. معمولا از برش ماستکتومی برای بازسازی استفاده میشود. پس از این که برداشتن پستان تمام شد، جراح ماهیچه اصلی سینه (پکتورالیس) را بالا میکشد. این کار باعث میشود ماهیچه به سمت بالا خود را بکشد و فضای خالی در پشت و زیر آن ایجاد شود تا پروتز در آن جایگذاری گردد.
در این روش نیز از لایه زیست تجزیه پذیر ماتریکس پوستی غیر سلولی در کف پستان یا چین زیر پستان استفاده می شود. ماهیچه به این لایه متصل میگردد. سپس پروتز در زیر این لایه و زیر ماهیچه سینه جایگذاری میشود. به این گونه پروتز در جایگاه طبیعی پستان مینشیند و شکلی طبیعی و زیبا ایجاد میکند.
معمولا پس از عمل، درن به بیمار وصل میشود و پس از ۴۸ ساعت تا ۲ هفته (بسته به شرایط) کشیده میشود. درن شلنگی متصل به یک کیسه است که مایعات و خونابه را از زیر پوست سینه بیمار گردآوری میکند تا تورم کاهش یابد.
مزیت بازسازی پستان در زیر ماهیچه سینه
- این درمان یک مرحله ای است و نیازی به جراحی های دیگر ندارد.
- ماهیچه بالای پروتز به پیشگیری از چین خوردن بالای پستان کمک میکند.
عوارض بازسازی پستان در زیر ماهیچه سینه
اگرچه عوارض زیر نادر هستند ولی ممکن است رخ دهند:
- از دست رفتن پوست
- خونریزی بسیار
- عفونت
- جا به جایی پروتز و بهم خوردن تقارن پستانها
- چین و چروک افتادن پستان
- جمع شدن مایعات در زیر پروتز
- خالی شدن باد پروتز
- باقی ماندن محسوس جای زخم
۳. بازسازی دیرتر پستان با رشد دهنده بافت
پیش از بخش نخستین این جراحی باید جراح ماستکتومی استاندارد انجام دهد. در بسیاری موارد، یک درن بین ماهیچه و پوست سینه گذاشته میشود.
پس از این که عمل پایان گرفت، جراح ماهیچه های سینه را تقسیم کرده و بالا میکشد تا فضای خالی برای جایگذاری رشد دهنده بافت یا تیشو اکسپندر به دست بیاید. رشد دهنده بافت در قاعده پستان یا چین زیر سینه جایگذاری میشود و ماهیچه بسته میشود. گاهی نیاز است مقداری ماتریکس پوستی غیر سلولی نیز برای کمک به بسته شدن ماهیچه جایگذاری شود.
بسته به شکیبایی بیمار، رشد و بسط بافت یک هفته ای رخ میدهد. حجم بافت رشد یافته معمولا فراتر از وزن بافت ماستکتومی شده است. همین که فرایند رشد بافت به پایان رسید، اکسپنشن به مرحله غیرفعال میرسد و دیگر حجمی به بافت افزوده نمیشود. این باعث میشود ماهیچه و پوست فرصت کنند کشیده شده و سازگاری پیدا کنند. مدت زمان این فرایند فرد به فرد متفاوت است. پس از پایان این روند، عمل جراحی سرپایی باید انجام شود تا رشد دهنده بافت بیرون کشیده شده و پروتز سینه دائمی در سینه جایگذاری شود.
عوارض بازسازی دیرتر پستان با رشد دهنده بافت
اگر چه عوارض نادر است ولی این موارد میتواند رخ دهد:
- عفونت
- جا به جایی پروتز و عدم تقارن پستان ها
- چین خوردن پروتز
- جمع شدن مایعات در زیر پروتز
- درد در محل تزریق
- اسپاسم ماهیچه به دلیل رشد دهنده بافت
- باقی ماندن جای زخم
بیشتر بخوانید: تعویض پروتز سینه چگونه است
۴. بازسازی فوری پستان با رشد دهنده بافت
فرایند این درمان (Tissue Expander) مشابه رشد دهنده بافت سالین سینه است که دهه هاست به کار گرفته میشود. ولی به تازگی رشد دهنده تازه ای که هوا را به کار میگیرد استفاده میشود که باعث شده پزشک کنترل بیشتری بر درمان داشته باشد. عوارض و فواید این روش مشابه دیگر رویکردهای بازسازی فوری سینه است.
۵. بازسازی فوری سینه با ماهیچه لاتیسیموس دورسی
در این رویکرد بازسازی، عمل بلافاصله پس از ماستکتومی و یا مدتی پس از پرتودرمانی انجام میشود. هنگامی این روش به کار گرفته میشود که مقدار بافت نرم باقی مانده از جراحی برداشتن سینه، کم است و ماهیچه سینه (پکتورالیس) برداشته شده یا در پرتو درمانی آسیب دیده است.
کدام روش بازسازی سینه بهتر است؟
پاسخ برای هر فردی متفاوت است. این که کدام روش بازسازی سینه برای شما بهتر است به سه نکته زیر بستگی دارد:
- نوع ماستکتومی که داشته اید
- برنامه درمان سرطان پستان
- شرایط و نوع بدن
آیا نوک سینه را هم میتوان بازسازی کرد؟
اگر نیاز باشد میتوان نوک سینه تازه ای برای بیمار درست کرد.این کار با پیوند پوست از بخش دیگری از بدن انجام میشود. برخی افراد پس از بازسازی نوک سینه، تتوی سه بعدی برای بازسازی هاله پیرامون نوک سینه انجام میدهند.
عوارض و مشکلات بازسازی سینه
نتیجه بازسازی سینه فرد به فرد بسیار متفاوت است و ممکن است موارد زیر در برخی افراد تجربه شود:
- پستان بازسازی شده ممکن است حس یکسانی با پستان دیگر نداشته باشد
- جای زخم عمل همیشه روی سینه می ماند، خواه برای عمل ماستکتومی باشد یا ماموپلاستی. هرچند با گذر زمان جای زخم کمرنگ میشود.
- در برخی روشهای جراحی، در محل برداشت بافت اثر برش می ماند. اگرچه معمولا جراح جایی را برای برش انتخاب میکند که در چینها و بافتهای طبیعی بدن پنهان شود یا کمتر در معرض دید باشد.
شرایط و مراقبت های پیش از عمل بازسازی سینه
- آزمایش و عکسبرداری های لازم را پیش از عمل باید انجام بدهید.
- سیگار یا هر گونه دیگری از دخانیات را کنار بگذارید.
- هر دارویی که مصرف میکنید را به پزشک بگویید تا اگر نیاز است تغییری در برنامه دارویی تان بدهد.
- از مصرف هر گونه داروی گیاهی و مسکن هایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن از یک هفته پیش از عمل پرهیز کنید. چرا که برخی داروهای گیاهی و شیمیایی خون را رقیق کرده و احتمال خونریزی را بیشتر میکنند.
شرایط من پس از عمل بازسازی سینه چگونه است؟
- بسته به شرایط و نظر پزشک پس از جراحی ممکن است نیاز باشد یک شب تا یک هفته در بیمارستان بستری بمانید.
- پس از جراحی سوتین طبی باید بپوشید تا جلوی ورم بیشتر را بگیرد و از پستانها پشتیبانی کند.
- برای کاهش درد مسکن داده میشود. تا زمانی که درد دارید مسکن بخورید.
- معمولا پس از یک هفته برای کشیدن بخیه باید مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: مصرف گیاهان دارویی برای درمان انواع سرطان
مراقبت های پس از عمل بازسازی سینه
- همان گونه که از شما خواسته شده از زخم مراقبت کنید تا عفونت نکند. داروها به ویژه آنتی بیوتیک را طبق دستور مصرف کنید.
- ممکن است تا چهار هفته درد داشته و نیاز به مسکن داشته باشید. درد در روزهای نخست بیشتر بوده و با گذر زمان فروکش میکند. تا یک هفته پس از عمل نباید ایبوپروفن بخورید مگر این که تجویز شده باشد.
- مایعات زیاد بنوشید. نخست که تازه بهوش آمده اید با مایعات شفاف شروع کنید و پس از این که دیدید میتوانید غذا را تحمل کنید، کم کم غذاهای معمولی بخورید. از خوردن غذاهای ادویه دار و چرب تا ۴۸ ساعت پرهیز کنید.
- برای جلوگیری از نفخ وعده های غذایی تان را کوچک تر کنید اما دفعات آن را بیشتر کنید.
- در در پستانی که عمل شده و زیر بغل و شکم ورم خواهید داشت. با گذر زمان ورم فروکش میکند.
- ممکن است پوست سینه و شکمتان تا ۱۲ ماه بی حس باشد.
- تا سه یا شش هفته رابطه جنسی نداشته باشید.
- در شش هفته نخست نباید هیچ چیز سنگینتر از ۵ کیلوگرم بلند کنید.
- پس از ۴۸ ساعت پس از عمل میتوانید دوش بگیرید و موهای خود را بشویید ولی نباید جای زخم را آب بریزید و خیس کنید. اگر ناخواسته خیس شد آن را خشک کنید. تا شش هفته داخل وان آب یا استخر نباید بروید.
- در دو هفته نخست سرتان هنگام خواب باید بالاتر از بدن باشد و به پشت یا پهلو بخوابید ولی به شکم نباید بخوابید.
- هیچگونه دخانیات تا شش هفته نباید مصرف کنید. بهتر است کلا دخانیات را کنار بگذارید.
چه عواملی بر هزینه عمل بازسازی سینه تاثیر می گذارند؟
- خصوصی یا دولتی بودن مرکز جراحی
- دستمزد جراح و تخصص او
- هزینه های بیهوشی
- داروها و موادی که در بیمارستان برایتان مصرف میشود
- لباس طبی پس از جراحی
- آزمایشها و عکسبرداری های مورد نیاز
چه کسانی شرایط عمل بازسازی سینه را دارند؟
این تصمیم بسیار شخصی است و بسیاری از بیماران نمی خواهند این عمل را انجام بدهند و با روش های غیر جراحی دیگری (مانند پوشیدن سوتین های مخصوص) ظاهر سینه شان را اصلاح میکنند. اگر میخواهید این عمل را انجام بدهید باید شرایط زیر را در نظر داشته باشید:
- بیماری یا وضعیت پزشکی یا درمان ویژه ای که در بهبودی زخم ها اختلال ایجاد میکند نداشته باشید
- انتظار واقع بینانه از بازسازی پستان داشته باشید
- منع پزشکی نداشته باشید
سوالات متداول
