بوتاکس (Botulinum Toxin) یک داروی تزریقی است که از باکتری کلستریدیوم تولید می شود و در پزشکی به منظور تسکین علائمی مانند چین و چروک های پوست، تعرق بیش از حد، اسپاسم عضلانی و برخی اختلالات دیگر استفاده می شود.
عملکرد بوتاکس بر اساس مهار عصب ها برای انتقال پیام های عصبی به عضلات است. با تزریق بوتاکس به ناحیه های مختلف بدن، ارتباط بین عصب ها و عضلات تضعیف می شود و از نتیجه گیری پیام های عصبی به عضلات جلوگیری می کند. این باعث می شود عضلات به طور موقت فلج شده و تراکم نشانه های غیرمطلوبی مانند چروک ها و چین های پوست کاهش یابد.
بوتاکس به عنوان یک روش غیرجراحی برای بهبود ظاهر پوست و کاهش علائم پیری مورد استفاده قرار می گیرد. این روش برای تسکین خطوط اخم، چین و چروک های پوستی، کاهش تراکم تعرق زیاد در مناطق مختلف و حتی به عنوان درمان تکمیلی در برخی اختلالات عصبی مورد استفاده قرار می گیرد.
مهم است که تزریق بوتاکس توسط پزشک متخصص و مجرب انجام شود و با رعایت دقیق دستورات پزشکی صورت گیرد، زیرا عدم رعایت موارد ایمنی می تواند منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود.
کاربرد های بوتاکس
بوتاکس (بوتولینوم توکسین) در حوزه های پزشکی و زیبایی دارای مصارف متعددی است. این دارو به صورت تزریقی برای کنترل عضلات و بهبود مشکلات مختلف بدن مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از کاربردهای بوتاکس عبارتند از:
۱- کاربردهای درمانی
- رفع تعریق بیش از حد در مناطقی مانند کف دست، پاها و زیر بغل (بوتاکس ضد تعریق)
- کمک به درمان ساق پاهای ضخیم و تحلیل عضلات ساق پا
- کاهش دندان قروچه (راه های درمان دندان قروچه) با تضعیف عضلات جویدن و کاهش انقباض آنها
- کاهش انقباض عضلات گردن و درمان کجی گردن
- درمان افراطی و غیر قابل کنترل پلک زدن
- رفع شلی و ضعف در اسفنکتر تحتانی مری
- تسکین و کاهش اسپاسم عضلات پس از سکته
- درمان میگرن و انواع سردردهای تنشی و خوشه ای
- درمان اختلالات ماهیچه ای چشم و کمک به بهبود مشکلات چشمی
- از بین بردن اسکارهای برجسته و گوشت اضافه روی پوست
- کمک به درمان مشکلات مثانه پیش فعال و بزرگی پروستات
- درمان درد کمر
- کاهش اسپاسم های عضلات گردن
- پیشگیری از انقباض کپسولی و تسکین عضلات تنشی
بیشتر مطالعه کنید: انواع روش های لیفت چشم کدامند؟
۲- کاربردهای زیبایی
- از بین بردن خطوط و چین و چروک ایجاد شده در پوست، به خصوص در نواحی پیشانی، اطراف چشم ها، دهان و گردن
- جلوگیری از توسعه چین و چروک ناشی از کاهش کشسانی پوست در آینده
- رفع خطوط و چین و چروک در نواحی گردن، چانه و دور لب
- از بین بردن خط اخم موجود بین ابروها یا در نواحی دیگر چهره
- بالا کشیدن گوشه لب های آویزان و بهبود حالت چهره
- رفع خطوط ایجاد شده در اطراف چشم ها که به طور معمول به عنوان پنجه کلاغی شناخته می شوند
- بهبود و شکل دهی به ابروها
- جلوگیری از دیده شدن بیش از حد لثه در زمان خندیدن (درمان لبخند لثه ای)
- بالا بردن نوک بینی و تغییر شکل آن
- بهبود و تغییر شکل چشم ها به شکل گربه ای
- رفع خطوط و چین و چروک ایجاد شده در منطقه پیشانی و دیگر نواحی چهره
برای اطلاعات بیشتر: بوتاکس ابرو و تاثیرات آن بر جوانسازی صورت
فواید و عوارض بوتاکس
این درمان دارای فواید و عوارض خاصی است که در ادامه برای شما توضیح داده می شود:
۱- فواید
- کاهش چین و چروک: بوتاکس با کنترل حرکت ماهیچه ها می تواند چین و چروک های صورت را کاهش دهد و باعث ظاهر جوان تری شود.
- کنترل تعرق بیش از حد: بوتاکس می تواند تعرق بیش از حد را در نقاط مشخصی از بدن کنترل کند، مخصوصا در ناحیه زیر بغل و دست ها.
- افزایش اعتماد به نفس: افرادی که از بوتاکس استفاده می کنند و نتایج مثبتی مشاهده می کنند، ممکن است اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.
- نتایج سریع: تاثیرات بوتاکس به سرعت قابل مشاهده هستند و اغلب در چند روز پس از تزریق ها ظاهر می شوند.
۲- عوارض
- آبریزش چشم: در برخی موارد، ممکن است بوتاکس باعث آبریزش چشم یا خشکی چشم (علت های به وجود آمدن خشکی چشم) شود.
- سردرد: بعضی افراد ممکن است پس از تزریق بوتاکس احساس سردرد کنند.
- احساس کوچکی و بزرگی های عضلانی: در برخی موارد، احساس کوچکی یا احساس بزرگی عضلات در ناحیه هایی که تحت تزریق قرار گرفته اند ممکن است رخ دهد.
- سرخی و تورم: پس از تزریق های بوتاکس، سرخی و تورم در ناحیه تزریق ممکن است به وجود آید که به طور معمول به مرور زمان کاهش می یابد.
قبل از تصمیم گیری برای استفاده از بوتاکس یا هر نوع درمان زیبایی دیگر، بهتر است با پزشک متخصص یا پزشک زیبایی مشورت کنید تا اطلاعات دقیق تری در مورد فواید و عوارض این درمان بدست آورید.
بهترین کاندیدای بوتاکس
به طور کلی می توان افراد زیر را به عنوان بهترین کاندیداها برای تزریق بوتاکس در نظر گرفت:
- افراد با چین و چروک های صورت: افرادی که چین و چروک هایی در اطراف چشمان، بین ابروها یا دهان و … دارند، معمولا به تزریق نیازمندند.
- افرادی که تمایل به پیشگیری دارند: افرادی که از سنین جوانی به تزریق بوتاکس روی مناطق حساس مانند پیشانی، چشمان و دهان به عنوان پیشگیری از بروز چین و چروک های عمیق استفاده می کنند.
- افراد با میمیک قوی: افرادی که عادت دارند به میمیک های قوی و پررنگ با عضلات صورت، معمولا بهبود قابل توجهی در اثر تزریق بوتاکس مشاهده می کنند.
- افراد با زندگی ناسالم: افرادی که به مصرف الکل، سیگار و تعرض بیشتر به آفتاب معرض هستند، ممکن است نیاز به تزریق بوتاکس در سنین پایین تر داشته باشند.
- افراد با نیاز به ترمیمی بعد از جراحی پلاستیک: افرادی که جراحی پلاستیکی انجام داده اند و نیاز به ترمیم عضلات و پوست دارند، ممکن است از تزریق بوتاکس برای بهبود نتایج خود استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: سولاریوم چه عوارضی دارد؟
چه کسانی نباید بوتاکس انجام دهند؟
تزریق بوتاکس یک روش زیبایی موثر است، اما ممکن است برخی از افراد به دلایل بهداشتی یا پزشکی نباید این روش را انجام دهند. افراد زیر از تزریق بوتاکس به طور کلی باید پرهیز کنند:
- بارداری و شیردهی: تزریق بوتاکس در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود، زیرا تاثیرات این ماده بر جنین و نوزاد هنوز کاملا مشخص نشده اند.
- افراد با عفونت های پوستی یا التهابی: اگر در منطقه هایی که قرار است بوتاکس تزریق شود عفونت پوستی یا التهاب دارید، بهتر است تا زمان بهبود این وضعیت منتظر بمانید.
- افراد با حساسیت یا آلرژی به بوتاکس: در صورتی که به مواد موجود در بوتاکس حساسیت دارید یا به طور قبلی به آن آلرژی داشته اید، باید از تزریق آن پرهیز کنید.
- افرادی که داروهای مشخصی مصرف می کنند: برخی داروها ممکن است با بوتاکس تداخل داشته باشند و عوارض جدی ایجاد کنند. قبل از تزریق بوتاکس، به پزشک خود اعلام کنید که داروهایی که مصرف می کنید، شامل داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و مکمل های غذایی.
- افراد با بیماری های عضلانی و عصبی: افراد مبتلا به برخی از بیماری های عضلانی و عصبی مانند میاستنیا یا اسکلروز علیه جانگیر، ممکن است به تزریق بوتاکس حساسیت داشته باشند و خطر تداخل با بیماری شان وجود داشته باشد.
- افراد زیر ۱۸ سال: تزریق بوتاکس برای افراد زیر ۱۸ سال به طور کلی توصیه نمی شود، مگر اینکه به دلایل پزشکی خاص مورد تایید پزشک قرار گیرد.
قبل از اقدام به تزریق بوتاکس، بهتر است با پزشک تخصصی مشورت کنید تا به توجیه عوامل مرتبط با وضعیت شما برای تصمیم گیری مناسب برسید.
بهترین سن برای تزریق بوتاکس
بهترین سن برای شروع تزریق بوتاکس به صورت زنان واقعا به وضعیت پوست شما، عوامل ژنتیکی، میزان خطوط و چین ها، و هدف هایتان بستگی دارد. هرچند هیچ سن جادویی برای شروع تزریق وجود ندارد، اما در اوایل دهه های ۲۰ و ۳۰ معمولا به عنوان زمانی مناسب برای شروع تزریق بوتاکس به منظور پیشگیری از چین و چروک های زود هنگام توصیه می شود.
در این دوره های سنی، علائم زود هنگام پیری اغلب شروع به ظاهر شدن می کنند و این می تواند زمان مناسبی برای اعمال پیشگیری با بوتاکس باشد. تزریق در این سن می تواند کمک کند تا ترکیبات شیمیایی مسئول ایجاد چین و چروک ها در مراحل ابتدایی پیری کاهش یابد.
با این حال، هر کسی شرایط متفاوتی دارد و مهمترین چیز این است که با یک پزشک متخصص مشورت کنید. پزشک شما می تواند پوست شما را بررسی کرده، عواملی مانند نوع پوست، عادات زندگی و هدف های شما را مورد ارزیابی قرار داده و توصیه های دقیق تری را در مورد زمان مناسب برای شروع تزریق بوتاکس ارائه خواهد داد.
مدت زمان ماندگاری
ماندگاری اثرات بوتاکس بستگی به عوامل مختلفی دارد که در زیر به آنها اشاره می شود:
- عمق و میزان چروک ها: چروک های عمیق تر و بزرگتر معمولا نیاز به تزریق های مکررتر دارند تا اثرات بوتاکس به طولانی مدت حفظ شود.
- ناحیه تزریق: ماندگاری اثرات بوتاکس بستگی به ناحیه ای دارد که در آن تزریق انجام می شود. برخی نواحی ممکن است اثرات به مدت کوتاه تری داشته باشند.
- سن و پوست فرد: در افراد جوان تر، اثرات بوتاکس ممکن است بیشتر و برای مدت طولانی تری باقی بماند. با پیر شدن و تغییرات در پوست، اثرات ممکن است کمتر و مدت زمان آنها کوتاه تر شود.
- تکرار تزریق ها: بعد از گذشت سه تا شش ماه، اثرات بوتاکس آرام آرام کمرنگ می شوند و خطوط چین و چروک ها دوباره ظاهر می شوند. در نتیجه، تزریق های مکرر ممکن است نیاز باشد تا اثرات مدنظر را حفظ کنید.
- توصیه پزشک: تعیین فواصل زمانی بین تزریق ها و تعداد تزریق ها بر اساس نیاز و وضعیت هر فرد ممکن است متفاوت باشد. توصیه پزشک تخصصی که این تزریق ها را انجام می دهد، برای حفظ نتایج به مرور زمان بسیار مهم است.
به طور کلی، اثرات بوتاکس معمولا تا سه تا شش ماه دوام دارند و نیاز به تزریق های دوره ای تازه دارند تا اثرات را حفظ کنند.
برای اطلاعات بیشتر: فواید بوتاکس زیربغل
برندهای معتبر بوتاکس
بهترین مارک بوتاکس واحد و مطمئنی وجود ندارد، زیرا عملکرد مارک های مختلف در هر فرد ممکن است متفاوت باشد و به میزان تجربه تولید کننده، استانداردهای کیفیت و دیگر عوامل بستگی دارد.
بعضی از برندهای معروف بوتاکس عبارتند از:
- BOTOX (تولید شرکت Allergan)
- Dysport (تولید شرکت Ipsen)
- Xeomin (تولید شرکت Merz)
- Azzalure (تولید شرکت Galderma)
- Nabota (تولید شرکت Daewoong Pharmaceuticals)
- Lantox (تولید شرکت United Pharmatek)
- Relatox (تولید شرکت Biocell Laboratories)
- Botulax (تولید شرکت Hugel)
- Neurobloc (تولید شرکت Eisai)
- Regenox (تولید شرکت Pharmaplast)
- Siax (تولید شرکت Medy-Tox)
- Botulax (تولید شرکت Hugel)
- Neuronox (تولید شرکت Medy-Tox)
- Xeomin (تولید شرکت Merz Pharmaceuticals)
- Prosigne (تولید شرکت Medy-Tox)
- Myobloc (تولید شرکت Solstice Neurosciences)
برای اطلاعات بیشتر: کدام برند بوتاکس بهتر است
اقدامات لازم قبل از تزریق
قبل از تزریق بوتاکس، مراعات اقداماتی می تواند به موفقیت و سلامت فرآیند کمک کند. در ادامه چند اقدام لازم قبل از تزریق بوتاکس آورده شده است:
- مشاوره با پزشک: ابتدا با پزشک متخصص پوست مشورت کنید. پزشک با معاینه و تحلیل نیازها و معضلات زیبایی شما به شما راهنمایی خواهد کرد.
- تاریخچه پزشکی: پزشک نیاز به اطلاعاتی درباره تاریخچه پزشکی شما دارد، مانند داروهایی که مصرف می کنید یا بیماری های مزمنی که دارید.
- عدم مصرف الکل و دخانیات: حداقل یک هفته قبل از تزریق بوتاکس، مصرف الکل و دخانیات را کاهش دهید. این مواد می توانند تورم و کبودی پس از تزریق را افزایش دهند.
- داروها: اگر داروهایی مانند آسپیرین یا داروهای ضد التهاب مصرف می کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا باید قبل از تزریق آنها را متوقف کنید یا خیر.
- مکمل ها: اگر مکمل هایی مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی مکمل ها ممکن است با تزریق بوتاکس تداخل داشته باشند.
- وضعیت پوست: پوست شما باید پاک و خشک باشد. داشتن آرایش یا استفاده از محصولات پوستی قبل از تزریق توصیه نمی شود.
- معاینه جسمی: پزشک ممکن است قبل از تزریق، معاینه جسمی کند و نقاطی که قرار است بوتاکس تزریق شود را تعیین کند.
- توقف داروهای خاص: اگر داروهایی مانند آنتی کوآگولانت ها (داروهای رقیق کننده خون) مصرف می کنید، ممکن است پزشک شما قبل از تزریق از شما بخواهد که تا مدتی از مصرف آنها خودداری کنید.
- مشکلات پوستی: اگر در نقاطی که می خواهید بوتاکس تزریق شود، مشکلات پوستی دارید مانند عفونت یا آفتاب سوختگی، بهتر است تزریق را به تاخیر بیاندازید تا پوست بهبود یابد.
بیشتر بدانید: انواع روش های کاشت ابرو کدامند؟
مراقبت های لازم پس از تزریق
بعد از تزریق بوتاکس، مراعات مراقبت های مخصوصی می تواند به بهبود نتایج و جلوگیری از مشکلات کمک کند. در ادامه تعدادی از اقدامات مراقبتی پس از تزریق بوتاکس آورده شده است:
- استفاده از آیس پک: بلافاصله پس از تزریق، از آیس پکی که در پوششی از گاز استریل قرار دارد، استفاده کنید. این کار به کاهش ریسک کبودی در نواحی تزریق شده کمک می کند.
- اجتناب از خوابیدن به روی صورت: اگر تزریق بوتاکس در نواحی صورت انجام شده، بهتر است برای ۵ تا ۸ ساعت پس از تزریق از خوابیدن روی صورت اجتناب کنید.
- دوش نگرفتن: بعد از تزریق، به مدت ۱ روز از دوش گرفتن خودداری کنید. اگر قبل از تزریق دوش گرفته اید، حداقل ۱ روز بعد از تزریق دوش نگیرید.
- استفاده از کرم یا لوازم آرایشی: از استفاده از کرم ها یا محصولات آرایشی بلافاصله پس از تزریق بوتاکس اجتناب کنید. در روزهای بعدی، مصرف آرایش و محصولات کرمی مشکلی ندارد.
- انجام ورزش سبک: به مدت ۷ تا ۱۰ روز از انجام ورزش های سنگین که فشار زیادی به عضلات صورت وارد می کنند مثل شیرجه زدن یا وزنه برداری خودداری کنید.
- ورزش های سبک: ورزش هایی مانند پیاده روی ملایم یا نرمش در روزهای پس از تزریق بلامانع است.
- مصرف الکل و سیگار: از مصرف الکل، سیگار و قلیان به مدت چند روز (طبق توصیه پزشک) پرهیز کنید.
- عدم فشار بر نواحی تزریق: از فشار آوردن یا ماساژ دادن به نواحی تزریق پرهیز کنید.
- تزریق مجدد: اگر قصد دارید در نواحیی که قبلا تزریق بوتاکس شده، تزریق مجددی انجام دهید، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض بوتاکس صورت
تزریق بوتاکس یک روش غیرتهاجمی و مناسب برای رفع چین و چروک های صورت است، اما همانند هر اقدام زیبایی دیگری، ممکن است عوارض و پیامدهای خاصی هم داشته باشد. برخی عوارض احتمالی بوتاکس صورت عبارتند از:
- کبودی موقتی: این عارضه معمولا ناشی از ورود سوزن به پوست و عروق کوچک زیر پوستی است. کبودی ها ممکن است در نواحی تزریق بوتاکس به صورت موقت ظاهر شوند، اما معمولا خیلی زود از بین خواهند رفت.
- تورم و قرمزی: تورم و قرمزی موقتی می توانند در نواحی تزریق بوتاکس ایجاد شوند. این علائم به طور معمول در عرض چند ساعت یا روزهای اولیه پس از تزریق بهبود می یابند.
- سردرد: برخی افراد پس از تزریق بوتاکس ممکن است به طور موقت سردردهایی را تجربه کنند که در مدت زمان کوتاهی پس از تزریق به پایان می رسند.
- افتادگی پلک (Ptosis): اگر تزریق بوتاکس به صورت نادرست انجام شود و مواد به مناطق نادرستی تزریق شوند، ممکن است باعث افتادگی پلک شود. این افتادگی معمولا موقت و به طور تدریجی اصلاح می شود.
آیا تزریق بوتاکس درد دارد؟
درد حاصل از تزریق بوتاکس بسیار جزئی و معمولا خیلی کم است. اغلب افراد احساس یک سوزش بسیار خفیف در محل تزریق احساس می کنند، اما این حس به سرعت از بین می رود. به علاوه، بیشتر متخصصان پزشکی تزریقی را با استفاده از سوزن های بسیار نازک و تکنیک های دقیق انجام می دهند تا این احساس به حداقل برسد.
معمولا بعد از چند دقیقه تا چند ساعت از تزریق، هر نوع ناراحتی یا احساس درد به طور کامل از بین می رود. در واقع، اغلب افراد به عنوان عوارض پس از تزریق، احساس کمی سرفه، حساسیت نسبت به نواحی تزریق یا دردی بسیار ناچیز در نقاط تزریق از گذشت چند روز به عنوان مسائل کوچک اشاره می کنند. این عوارض معمولا موقتی و کوتاه مدت هستند و به طور کلی تاثیری بر فعالیت های روزانه نخواهند داشت.
تفاوت بین بوتاکس و ژل
تفاوت اصلی بین بوتاکس و ژل (فیلر) در روش عملکرد و هدف اصلی آنها است:
بوتاکس (Botox):
بوتاکس از سم بوتولینوم تولید می شود و با تزریق آن به موقعیت های خاصی از صورت، تاثیری در کاهش چروک ها و جلوگیری از تشدید آنها ایجاد می کند. این ماده با مسدود کردن اشاره های عصبی به عضلات، باعث شل کردن موقت عضلات می شود. این بازدارنده عضلات در نتیجه باعث کاهش ترسیم چین و چروک ها می شود. اثر بوتاکس معمولا برای ۵ تا ۸ ماه مشهود است.
ژل (فیلر):
ژل ها یا فیلرها اغلب از مواد ژل واکنشی تشکیل شده اند که به ناحیه های مختلف صورت تزریق می شوند. این مواد به عنوان حجم دهنده ها عمل کرده و حجم و پرکردگی را به نواحی مختلف اضافه می کنند. فیلرها معمولا برای پرکردن چین و چروک ها، افزایش حجم لب ها، افزایش یا لیفت کردن گونه ها و سایر اهداف زیبایی استفاده می شوند. مدت دوام فیلرها می تواند متفاوت باشد و معمولا بین ۶ تا ۱۸ ماه است.
به طور خلاصه، بوتاکس بیشتر برای کاهش حرکت عضلات و پیشگیری از تشدید چروک ها و خطوط صورت استفاده می شود، در حالی که ژل (فیلر) برای پرکردن نواحی، افزایش حجم، لیفت صورت و بهبود شکل صورت مورد استفاده قرار می گیرد. تعیین نوع و میزان موادی که باید تزریق شود، به توصیه و دستورات پزشک متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بهترین زمان برای مراجعه به پزشک برای تزریق بوتاکس، زمانی است که نیاز خود به جوانسازی پوست یا کاهش چین و چروک را تشخیص داده اید و تصمیم می گیرید ظاهر پوستتان را تغییر دهید. اگر در دهه های ۲۰ و ۳۰ سالگی هستید و می خواهید از پیری صورت پیشگیری کنید، یا اگر در سنین مختلف هستید و مشکلات مرتبط با پوست و ظاهر صورت دارید، بهتر است با پزشک متخصص پوست و زیبایی مشورت کنید. پزشک با ارزیابی وضعیت پوست و نیازهای شما، به شما راهنمایی های لازم را می دهد.
