بیماری های تنفسی شایع

بیماری های تنفسی بسیاری وجود دارند که مردم بسیاری از سرتاسر دنیا را درگیر خود کرده اند. برخی از آنها مانند آسم و سرطان ریه را بیشتر میشناسیم و با برخی از آنها مانند پرفشاری شش یا فیبروز سیستیک شاید آشنایی چندانی نداشته باشیم. در اینجا به شایعترین بیماری های تنفسی میپردازیم.

انواع بیماری های تنفسی شایع

بیماری های تنفسی یکی از عوامل مشکلات پزشکی جدی و مرگ در سرتاسر دنیا به شمار می آید. در اینجا با برخی از آنها آشنا میشویم:

۱. بیماری انسداد مزمن ریه

بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) زمانی رخ میدهد که راه هوایی و شش ها آسیب می بینند و نفس کشِدن سخت میشود. این بیماری میتواند علائم زیر را به دنبال داشته باشد:

• سرفه هایی که برطرف نمیشوند
• خس خس سینه
• نفس نفس زدن
• احساس فشار و تنگی در سینه
• خستگی

شیوع بیماری انسداد مزمن ریه چقدر است؟

پژوهشها براورد میکنند ۴۸۰ میلیون نفر در دنیا در سال ۲۰۲۰ گرفتار این بیماری بوده اند. به بیان سازمان جهانی بهداشت، بیماری انسداد مزمن ریه سومین عامل مرگ و میر در دنیاست.

بیماری انسداد مزمن ریه دو نوع دارد:

• آمفیزم (emphysema): به دلیل آسیب دیدن کیسه های هوایی درون شش ها رخ میدهد و توانایی گردش هوا به درون و بیرون از بدن را کاهش میدهد.
• برونشیت مزمن: التهاب دائمی راه هوایی و تولید مخاط غلیظ در این وضعیت رخ میدهد.

چه عواملی باعث بیماری انسداد مزمن ریه میشوند؟

عوامل بسیاری میتوانند باعث این وضعیت شوند مانند سیگار کشیدن، آلودگی هوا و آلودگیهایی که در محیط کاری وجود دارند.

درمان بیماری انسداد مزمن ریه چیست؟

این بیماری درمان قطعی ندارد ولی نشانه های آن را میتوان با روشهای زیر کاهش داد:

• داروهایی که راه هوایی را باز نگه میدارند
• توانبخشی شش ها
• اکسیژن درمانی
• عمل جراحی

۲. آسم

آسم یک بیماری ریوی است که باعث التهاب در دستگاه تنفسی میشود و ماهیچه های راه هوایی را سفت و منقبض میکند. پیامد آن دشوار شدن تنفس و پدید آمدن نشانه های زیر می باشد:

• خس خس سینه
• سرفه های پی در پی
• تنگی نفس
• تند تند نفس کشیدن

شیوع بیماری آسم چقدر است؟

سازمان جهانی بهداشت براورد میکند ۲۶۲ میلیون نفر در دنیا در سال ۲۰۱۹ دچار آسم بوده اند. علت دقیق آسم روشن نشده است ولی بیشتر کسانی دچار آن میشوند که:

• کسی از خویشاوندان نزدیکشان دچار آسم بوده است
• وضعیتهای مرتبط با آلرژی دیگری مانند آلرژی بینی، آلرژی فصلی، اگزما و غیره داشته اند
• در محیط در معرض مواد محرک یا آلرژِی زا قرار داشته اند

در برخی افراد حمله های آسم میتواند جدی و مرگبار باشد.

درمان آسم چیست؟

پزشکان داروهایی برای شل کردن راه هوایی و برطرف شدن سفتی ماهیچه های این بخش میدهند تا تنفس آسانتر شود. همچنین داروهایی برای کاهش علائم آلرژی ممکن است داده شود.

برای اطلاع از داروهای موثر برای درمان آسم کلیک کنید.

۳. آپنه خواب انسدادی (وقفه تنفسی در خواب)

وقفه تنفسی در خواب یا اپنه خواب وضعیتی است که در آن در هنگام خواب چند لحظه تنفس قطع شده و دوباره برقرار میشود و این اتفاق پی در پی در طول شب رخ میدهد. وقفه تنفسی در خواب نمیگذارد اکسیژن رسانی به بافتها درست انجام شود.

علائم وقفه تنفسی انسدادی در خواب چیست؟

• خر و پف بلند
• صدای خرناس یا تنفس عمیق ناگهانی در خواب
• خواب آلودگی یا خستگی روز هنگام با وجود طولانی بودن خواب شبانه

وقفه تنفسی انسدادی چقدر شایع است؟

پژوهشگران براورد میکنند نزدیک به ۱ میلیارد نفر در دنیا دچار اپنه خواب انسدادی هستند.

عوامل زمینه ساز وقفه تنفسی در خواب چیست؟

این وضعیت در کسانی که ویژگیهای زیر را دارند شایعتر است:

• سن بالاتر
• چاقی
• سابقه خانوادگی اپنه خواب انسدادی

۴. پرفشاری شش ها (بالا بودن فشار ریه)

پرفشاری شش ها یا بالا بودن فشار ریه زمانی رخ میدهد که فشار خون در رگهایی که به ششها میروند بالا باشد. پیامد آن مشکلات جدی مانند لخته شدن خون، نارسایی قلبی و آریتمی قلب است.

علائم و نشانه های پرفشاری شش چیست؟

• درد سینه
• خس خس سینه
• سرفه
• گرفتگی صدا یا کلفت شدن صدا
• نفس نفس زدن
• سرگیجه
• تپش قلب
• خستگی
• ضعف
• ورم پایین بدن
• رنگ پریدگی یا کبودی رنگ ناخنها، پوست و لبها

پرفشاری شش چقدر شایع است؟

بر اساس مقاله ای در سال ۲۰۲۰، کارشناسان براورد کرده اند بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون نفر در دنیا دچار پرفشاری ریه هستند.

علت پرفشاری شش چیست؟

علت آن همیشه مشخص نیست اما برخی وضعیتهای پزشکی مانند نارسایی قلبی، بیماری ریه و لخته شدن خون در آن میتوانند نقش داشته باشند.

درمان پرفشاری ریه چیست؟

• داروهای پایین آوردن فشار خون و پیشگیری از لخته شدن خون
• اکسیژن درمانی
• عمل جراحی
• درمان بیماری زمینه ای

۵. بیماری بینابینی ریه (ILD)

بیماری بینابینی ریه به گروهی از وضعیتهای پزشکی گفته میشود که باعث تشکیل بافت جوشگاه (اسکار) در ریه میشوند که فیبروز نام دارد. هنگامی که بافت جوشگاه در ریه ساخته میشود، باعث سفت شدن بافت ریه شده و تنفس را سخت تر میکند.

علائم و نشانه ای بیماری بینابینی ریه چیست؟

• نفس نفس زدن
• سرفه خشک
• درد سینه
• خستگی

بیماری بینابینی ریه چقدر شایع است؟

برخی پژوهشها براورد میکنند. ۲.۲۸ میلیون نفر در دنیا در سال ۲۰۱۹ درگیر این بیماری بوده اند.

چه عواملی باعث بیماری بینابینی ریه میشود؟

بسیاری از عوامل بیماری بینابینی ناشناخته است. عوامل شناخته شده آن عبارتند از:

• قرار گیری در معرض مواد خطرناک
• اختلالات خود ایمنی مانند روماتیسم و سارکوئیدوز
• برخی داروها یا درمانهای پزشکی

درمان بیماری بینابینی ریه چیست؟

• درمان قطعی برای این بیماری هنوز در دسترس نیست اما داروهایی برای کاهش التهاب در ششها هستند که میتوانند سودمند باشند.
• همچنین اکسیژن درمان میتواند کمک کند.
• توانبخشی ریه نیز میتوان انجام داد.
• در موارد بسیار شدید پزشک ممکن است پیوند ریه را پیشنهاد نماید.

۶. سرطان ریه

سرطان ریه زمانی رخ میدهد که جهش و تغییرات سرطانی از سلولهای ریه آغاز شود. سرطان ریه دومین سرطان شایع در دنیاست و تنها در سال ۲۰۲۰، ۲.۲ میلیون بیمار وارد این دسته شده اند. همچنین درصد بالایی از مرگ و میر ناشی از سرطان در دنیا را سرطان ریه به خود اختصاص داده است. به گونه ای که ۱۸ درصد از تمام مرگ و میرهای سرطان به دلیل سرطان ریه رخ میدهد.

علائم و نشانه های سرطان ریه چیست؟

• سرفه های همیشگی که ممکن است در آن خون نیز دیده شود
• خس خس سینه
• نفس نفس زدن
• گرفتگی صدا
• درد سینه
• خستگی
• کاهش اشتها
• کاهش وزن بی دلیل

برای اطلاع از شایع ترین علائم سرطان ریه کلیک کنید.

چه عواملی باعث سرطان ریه میشوند؟

سیگار و دیگر دخانیات عامل اصلی سرطان ریه هستند و براورد میشود که باعث ۸۵% از همه موارد سرطان ریه باشند. عوامل زمینه ساز دیگر عبارتند از:

• قرار گیری در معرض دود سیگار دیگران
• سابقه خانوادگی سرطان ریه
• قرار گیری در معرض مواد مضر در محیط
• قرار گیری در معرض تشعشع از جمله گاز رادون در خانه یا ناشی از پرتو درمانی
• قرار گیری درازمدت در معرض آلودگی هوا

درمان سرطان ریه چیست؟

بسته به مرحله و نوع آن درمان میتواند یک یا چند مورد از اینها باشد:

• عمل جراحی
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• درمان هدفمند
• ایمنی درمانی

۷. بیماری ریه شغلی

بیماری ریه شغلی یا برخاسته از کار به آن دسته از بیماریهای تنفسی گفته میشود که پیامد قرار گیری در معرض مواد مضر هستند. برخی از نمونه های آن چنین هستند:

• بیماری انسداد مزمن ریه
• آسم شغلی
• آزبستوز
• مزوتلیوم
• بیش حساسی ریه
• سیلیکوز
• پنوموکونیوز

قرار گیری در معرض مواد مضر در محیط کار به ششها آسیب وارد میکند و نفس کشیدنر ا سخت تر می نماید.

علائم و نشانه های بیماری ریه شغلی عبارتند از:

• سرفه های همیشگی
• خس خس سینه
• نفس نفس زدن
• درد سینه
• افزایش تولید مخاط

بیماری ریه شغلی چقدر شایع است؟

پژوهشگران براورد میکنند تنها در سال ۲۰۱۶ حدود ۵۱۹ هزار مرگ در اثر بیماریهای ریه برخاسته از محیط کار رخ داده است. برخی مشاغل بیشتر در خطر این دسته از بیماریهای ریه قرار دارند مانند معدن کاری، کشاورزی و برخی نیروهای نظامی.

درمان بیماری های ریوی شغلی چیست؟

درمان بستگی به نوع بیماری دارد و شامل دارو، اکسیژن درمانی، توانبخشی ریه یا جراحی میتواند باشد.

بیشتر بخوانید: روش های از بین بردن تاثیرات مازوت

۸. فیبروز سیستیک / برونشکتازی

فیبروز سیستیک یک بیماری تنفسی ژنتیکی است که به دلیل فعالیت یک ژن معیوب رخ میدهد. در این بیماری راههای هوایی مخاط چسبنده و غلیظ میسازند که لوله ها و راههای هوایی را بند می آورد. این مخاط باعث عفونت های مکرر و خطرناک ریه میشود. همچنین این بیماری در پانکراس ممکن است نگذارد آنزیمهای مهم مواد مغذی را تجزیه کنند و بدن دچار کمبود مواد مغذی شود.

فیبروز سیستیک چقدر شایع است؟

براورد میشود بین ۷۰ هزار تا ۱۶۵ هزار نفر در سرتاسر دنیا دچار این بیماری هستند.

 ۹. دیگر بیماری های تنفسی

همچنین گروهی از بیماریهای تنفسی هستند که حاد (کوتاه مدت) هستند. از جمله این بیماریهای تنفسی عبارتند از:

• آمبولی ریه
• کلاپس یا فروپاشی ریه
• عفونتهای تنفسی مانند برونشیت، برونشیولیت (التهاب نایژکها)، سینه پهلو (ذات الریه)، سندرم زجر تنفسی حاد (acute respiratory distress syndrome)

چه کسانی بیشتر دچار بیماری های تنفسی شایع میشوند؟

عوامل زمینه ساز هر بیماری تنفسی متفاوت است اما بسیاری از بیماری های تنفسی، عوامل زمینه ساز یکسانی دارند. برای نمونه سیگار کشیدن و به طور کلی دخانیات یکی از عوامل زمینه ساز اصلی بیماری انسداد مزمن ریه و سرطان ریه است و از سویی دیگر برای وقفه تنفسی در خواب و پرفشاری شش ها نیز یک عامل زمینه ساز می باشد. تحریک حمله های آسم یا بدتر کردن علائم آن نیز از پیامدهای سیگار و قلیان است.

قرار گیری در معرض مواد خطرناک نیز همینطور است، هم در بیماری انسداد مزمن ریه، هم در بیماریهای دیگری همچون آسم، سرطان ریه و بیماری بیماری بینابینی ریه نقش دارد. از جمله مواد خطرناکی که باعث بیماریهای تنفسی میشوند عبارتند از:

• قرار گیری در معرض دود دخانیات دیگران
• آلودگی هوا
• گاز رادون
• آزبست
• غبار زغال
• هاگ قارچها
• مواد دفعی حیوانات

بیشتر بخوانید: آیا کشیدن ویپ باعث ایجاد مشکلت ریوی می شود؟

چگونه میتوان از بیماری های تنفسی شایع پیشگیری کرد؟

• اگر سیگاری هستید آن را ترک کنید. همچنین قلیان و دخانیات دیگر را کنار بگذارید.
• از قرار گیری دراز مدت در معرض دود سیگار دیگران، آلودگی هوا یا بوها و گازهای شیمیایی پرهیز کنید
• برای محافظت از دستگاه تنفسی در محیط کار، اقدامات احتیاطی و ایمنی را رعایت کنید
• سبک زندگی سالم داشته باشید: مرتبا ورزش کنید، وزن سالم داشته باشید، الکل را محدود نمایید، تغذیه خوب و متنوع داشته باشید، خواب کافی را فراموش نکنید و هر مشکل زمینه ای یا استرسی که دارید را مدیریت کنید.