روده انسان که بخش بسیار مهمی از دستگاه گوارش یعنی از دوازدهه تا مقعد را تشکیل می دهد به دو روده بزرگ و باریک تقسیم شده و بروز بیماری در هر بخش علائم مختص به خود را دارد اما به طور کلی این بیماری از جذب مواد مغذی بخ بدن جلوگیری کرده و علائمی چون اسهال، نفخ، یبوست، بی حالی و ... را با خود به همراه دارد.
این علائم به طور حتم نشان دهنده بیماری های روده نیستند و گاها به طور طبیعی در بدن اتفاق افتاده و نشان دهنده بیماری خاصی نیستند اما هنگامی که طولانی و شدید شده نیاز به مراجعه به پزشک و تشخیص و درمان دارد. زیرا در صورت عدم درمان اختلالات و بیماری های روده عوارض جبران ناپذیری چون کم خونی، تورم و التهاب مفاصل و … به همراه خواهد داشت.
انواع روده
غذا پس از وارد شدن به بدن و گذر از معده وارد روده شده تا روده آب و مواد مغذی را از آن گرفته و پس مانده را برای دفع بفرستد، روده دو نوع دارد روده بزرگ و روده باریک.
روده باریک: به عظیم ترین بخش دستگاه گوارش که حدود ۶ متر طول دارد روده باریک گفته می شود، دلیل نامگذاری این روده به باریک قطر کم حدودا دو سانتی متری آن است. این روده به سه بخش دوازدهه ( کوتاه ترین قسمت)، تهی روده و دراز روده تقسیم می شود.
روده بزرگ: پس از روده باریک و قبل از مخرج قرار دارد که حدود یک و نیم متر طول داشته و به دلیل قطر ۶ سانتی اش روده بزرگ نامیده شده است. این روده آب و مواد مغذی را بار دیگر جذب کرده و مدفوع را ب حالت جامد درمی آورد، این روده به سه نوع کور روده، راست روده و پس روده تقسیم می شود.
انواع بیماری های روده
بهتر است انواع اختلالات و بیماری های روده را شناخته و سریع برای درمان آن اقدام کنید زیرا یکی از مهم ترین دلیل های مرگ و میر در دنیا انواع سرطان مخصوصا روده میباشد، بیماری های روده انواعی دارد:
- بیماری التهابی روده: هنگامی که التهاب در بخش های مختلف سیستم گوارشی به وجود آمده و جذب مواد مغذی را به اختلال مواجه می کند این بیماری به وجود می آید که علائمی همچون درد، اسهال و … را با خود به همراه دارد. این بیماری در صورت عدم درمان به کم خونی، سوء تغذیه و ... منجر می شود.
- کولیت: کولیت روده که از بیماری های التهابی است معمولا در روده بزرگ به وجود می آید درمان خاصی نداشته و اغلب با رژیم غذایی و دارو کمی قابل کنترل می شود.
- کرون: این بیماری بر روی بخش های مختلف سیستم گوارشی اثر گذاشته و با ملتهب کردن آن درد و رنج را برای بیمار به همراه می آورد اکثر و موارد شایع این بیماری در روده کوچک بروز پیدا می کند و معمولا درمان کاملی ندارد.
- سلیاک: در این نوع بیماری بدن با نوعی اختلال مواجه شده و به جای حمله به ویروس و باکتری های مضربه سلول های روده کوچک حمله می کند و بیجاری روده را به وجود می آورد و علائمی همچون اسهال، استفراغ، درد، آرتروز و … را به همراه دارد. این بیماری نیز مانند سایر بیماری های روده درمان نداشته و تنها راه کنترل آن رژیم غذایی بدون گلوتن است.
- دیورتیکولوز: هنگامی که بخشی از روده ضعیف شده و در اثر فشار و ضعف در بافت خود برآمدگی ایجاد کند این بیماری به وجود می آید که علائمی همچون درد شدید، نفخ، یبوست و … به همراه دارد. این برآمدگی ها گاها عفونت کرده و پاره شده و سپسیس یا دیورتیکولیت را به وجود می آورد که راه کاهش علائم و یا درمان آن رژیم غذایی دارای فیبر، مصرف دارو و گاها جراحی می باشد.
علائم و نشانه های بیماری های روده
همانطور که گفته شد روده بزرگ و باریک کار جذب مواد مغذی و آب از مواد غذایی را بر عهده داشته و با اثرگذاری مستقیم بر دستگاه گوارش این مواد راگرفته و وارد خون می کند هنگامی که این کار با اختلال مواجه شده اختلالات و بیماری های روده را به وجود می آورد که علائم زیر را دارد:
- اسهال
- یبوست
- درد شدید
- نفخ
- گاز اضافی
- استفراغ
- بی اختیاری
و …
اطلاعات بیشتر : داروهای دل درد
شایع ترین اختلال روده
شایع ترین نوع اختلال روده که تا آخر عمر درمان نداشته و افراد زیادی را درگیر خواهد کرد سندرم روده تحریک پذیر است که حدود ده درصد از مردم دنیا را درگیر خود کرده است. این بیماری معمولا به راحتی قابل تشخیص نبوده و علائمی همچون درد، یبوست، اسهال و … را با خود به همراه دارد.
عوامل زیادی همچون استرس، تغییر رژیم غذایی و حساسیت به آن، تغییرات محیطی و … در بروز آن موثر هستند.
معمولا توصیه پزشکان در صورت تشخیص آن یک رژیم غذایی سالم برای کنترل و کاهش علائم آن است.
علل بیماری های روده
همانطور که گفته شد بیماری های روده ای انواعی دارد و هر کدام از آنها با توجه به نوع آن علت متفاوتی دارد این علت ها به طور کلی به موارد زیر تقسیم می شود:
- به هم خوردن تعادل باکتری های روده که باعث تغییر در ساختار روده شده و بیماری روده ای را به وجود می آورد.
- تغییرات سبک زندگی و محیط و فعالیت بدنی
- مصرف دخانیات
- عوامل وراثتی و سابقه خانوادگی ابتلا
- مصرف برخی داروهای ضد التهابی
تشخیص بیماری های روده
هنگام ابتلا به اختلالات و بیماری های روده نیاز به مراجعه به پزشک متخصص دارید که پزشک در ابتدا معاینه را شروع کرده تا با پرسش و معاینه فیزیکی بیمار و شناخت علائم و مطلع شدن از سابقه خانوادگی آن را تشخیص داده و جهت اطمینان پس از معاینه آزمایشات مختلفی را از بیمار می گیرد که انواعی دارد:
- آزمایش خون
- آزمایش مدفوع
- آزمایش ادرار
- ام آر آی
- آندوسکوپی برای بررسی بالایی نواحی گوارشی از راه دهان
- کولونوسکوپی برای بررسی داخلی از راه مخرج
و …
درمان بیماری های روده
اختلالات و بیماری های روده بسته به نوع آن درمان متفاوتی را خواهد داشت در برخی موارد با تغییر رژیم غذایی و مصرف آنتی بیوتیک ها این بیماری قابل کنترل بوده و در برخی موارد نیاز به عمل جراحی دارد به طور کلی درمان آن به دو نوع خانگی و دارویی تقسیم می شود:
درمان خانگی : به طور کلی بیماران مبتلا به این عارضه می توانند با عدم مصرف غذاهای دیر هضم مثل گوشت، فعالیت بدنی متناسب، پرهیز از استرس و … به درمان و یا کاهش علائم آن کمک جدی کنند.
درمان دارویی: پزشک در صورت عدم کارآمدی درمان های خانگی شروع به تجویز داروهای ضد التهاب و یا داروهایی چون آنتی بیوتیک ها، مسهل ها، ضد تهوع ها، ضد اسهال ها و … می کند و یا گاها در موارد شدیدترعمل جراحی را تجویز می کند.
اطلاعات بیشتر : اسهال خونی
اختلالات روده چگونه بر سایر بخش های بدن تاثیر میگذارد؟
پر واضح است که روده کار جذب مواد مغذی را بر عهده دارد در صورتی که این کار با اختلال مواجه شده فرد دچار سوء تغذیه شده و این عمل بر کل بدن تاثیر گذاشته و موجب ضعف سیستم ایمنی و بیماری های گسترده ای در بخش های بدن چوم پوست، چشم، کبد و … را به وجود می آورد. همچنین برخی از انواع اختلالات همچون سلیاک می تواند منجر به مشکلات مفاصل و استخوان در دراز مدت شود. بنابراین این بیماری ها نیاز جدی به مراجعه به متخصص و به کار بردن رژیم غذایی مناسب جهت کاهش علائم و یا درمان آن دارد.
سوالات متداول
آیا افزایش سن علت ابتلا به بیماری های روده ای و یبوست و ... است؟ خیر با بالا رفتن سن سبک زندگی رژیم غذایی و … دستخوش تغییراتی شده و استفاده از برخی داروها نیز به سبک زندگی اضافه می شود که ممکن است زمینه ساز این بیماری ها شود وگرنه پیری خود به تنهایی دلیل بیماری های روده ای نیست.
یکی از مهم ترین عوامل تشدید کننده بیماری های روده ای چیست؟ استرس یکی از مهم ترین تشدید کننده های بیماری های التهابی است.
بهترین نوع رژیم غذایی برای سلامت روده چیست؟ رژیم غذایی حاوی فیبر بالا هم کمک کننده روده در کارکرد خود و هم پیشگیرنده عوارضی چون یبوست به دلیل جلوگیری از جذب بیس از اندازه آب است.
مصرف چه نوع داروهایی می تواند علت بیماری روده باشد؟ داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می توانند عوارضی چون اختلالات و بیماری های روده داشته باشند.
چه نوع دارویی بهترین درمان این عارضه است؟ مصرف آنتی بیوتیک ها اولین و بهترین تجویز پزشک ها برای درمان این نوع بیماری است.
سخن پایانی
اختلالات و بیماری های روده به علل مختلفی همچون عوامل وراثتی، مصرف برخی داروها، مصرف زیاد مواد غذایی دیر هضم و … به وجود می آید و معمولا درمان قطعی ندارد و تا دراز مدت و یا آخر عمر بیمار را درگیر خود می کند که بهترین راه کاهش علائم آن رژیم غذایی مناسب و استفاده از آنتی بیوتیک ها و هنگام بروز طولانی مدت و شدید مراجعه به متخصص است.
