ترشحات واژن چیست و چگونه درمان می شوند

ترشحات واژن مایعی شفاف یا سفید رنگ هستند که از واژن خارج می‌شوند. این ترشحات تا موقعی طبیعی هستند که دچار تغییری در مقدار، قوام، رنگ یا بو نشده باشند، در این صورت می توانند نشان‌دهنده عفونت یا مشکل دیگری نیز باشند. با دکتر آسپرین همراه باشید تا هر آن‌چه که لازم است در مورد ترشحات واژن بدانید، را بررسی کنیم.

ترشحات واژن چیست؟

ترشحات واژن یک ترشح اسیدی از دهانه رحم، آندومتر و واژن است که در محافظت از بدن زن با حفظ رطوبت در داخل واژن، محافظت از غشای مخاطی، تخلیه کثیفی و جلوگیری از ورود باکتری‌ها به رحم نقش اساسی است. هم‌چنین در زمان تخمک‌گذاری به ماده‌ای ژله مانند تبدیل می‌شود و ورود اسپرم را آسان‌تر می‌کند.

رنگ، مقدار و بوی این ترشحات بسته به سیکل قاعدگی و شرایط جسمانی، تغییر می‌کند، اما این چیزی است که هر خانمی در دوران قاعدگی خود دارد.

وضعیت ترشحات واژن از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است و هیچ چیز قابل مقایسه با دیگران نیست. با مشاهده وضعیت ترشحات طبیعی واژن می‌توان از چرخه، تغییرات و وضعیت فیزیکی بدن زن آگاه شد و از آن برای مدیریت شرایط فیزیکی بدن استفاده کرد.

ترشحات واژن برای چیست؟

ترشحات واژن به‌طور کلی دو نقش مهم دارند.

• خودپاکسازی: این ترشحات واژن را مرطوب نگه می‌دارند، از غشای مخاطی محافظت کرده و از هجوم و انتشار میکروب‌ها جلوگیری می‌کنند. هم‌چنین با تخلیه مواد زائد، مانند سلول‌های قدیمی در تمیز نگه داشتن واژن نقش دارند.
• پشتیبانی از لقاح: همان‌طور که تخمک‌گذاری اتفاق میفتد، مقدار ترشحات افزایش می‌یابد که این باعث می‌شود که پذیرش آرام اسپرم در طول رابطه جنسی تسهیل شود.

به این ترتیب ترشحات واژن نقش مهمی در حفظ سلامت واژن و رحم و آمادگی برای بارداری دارد.

انواع ترشحات واژن

با شروع بلوغ، بیشتر زنان به‌طور دوره‌ای در لباس زیر خود ترشحاتی مشاهده می‌کنند. این ترشحات معمولا بی‌رنگ و شفاف یا مایل به سفید هستند. مطمئنا شما هم مانند بسیاری از زنان دیگر، حتما به سرعت متوجه شده‌اید که این ترشحات واژن است و جای هیچ نگرانی نیست!

در اکثریت مواقع چنین ترشحی نشان می‌دهد که شما سالم هستید و همه چیز در بدن شما خوب است. با این حال، گاهی اوقات، ظاهر و قوام تغییر می‌کند و ممکن است مطمئن نباشید که آیا همه چیز همان‌طور که باید باشد است یا خیر!

برای تعیین ماهیت آن‌ها، سه پارامتر اصلی ترشح مورد بررسی قرار می‌گیرد: رنگ، بو و قوام.

۱. رنگ

یکی از رایج‌ترین تغییرات مربوط به رنگ ترشحات است. ممکن است اگر ناگهان متوجه رنگ دیگری شوید، برای شما عجیب به نظر برسد. شاید از خود بپرسید که چه رنگی در واقع طبیعی است. دکتر آسپرین به شما کمک می کند تا تنوع رنگ‌ها را رمزگشایی کنید. در ادامه مطلب برای ترشحات رنگی، معنی رنگ‌های مختلف را توضیح می‌دهیم و بررسی می‌کنیم چه زمانی باید با پزشک خود مشورت کنید یا با دکتر آسپرین تماس بگیرید.

• ترشحات شفاف: ترشحات شفاف در زمان‌های مختلف چرخه قاعدگی شما کاملا طبیعی است. چندین عملکرد را انجام می‌دهد و گاهی اوقات می‌تواند کمی نازک‌تر و سپس دوباره کمی ضخیم‌تر شود. در مجموع، ترشحات شفاف نشان می‌دهد که همه چیز در واژن شما خوب است و جای نگرانی وجود ندارد.

اطلاعات بیشتر : علائم پیش از قاعدگی چیست ؟

• ترشحات سفید: رایج‌ترین مکان برای یافتن ترشحات سفید در لباس زیر است. قوام ترشحات می‌تواند در طول ماه متفاوت باشند، از کمی غلیظ‌تر و خامه‌ای‌تر تا نسبتا رقیق و آبکی. این ترشح کاملا طبیعی است. با این حال، اگر ترشحات سفید، رنگی مانند پنیر دلمه‌ای به خود بگیرد، باید مراقب باشید. اگر چنین است، ممکن است دچار عفونت قارچی شده باشید. این مورد معمولا قابل درمان است، بنابراین جای نگرانی نیست. در این مورد، باید به دکتر مراجعه کنید و موضوع را روشن کنید.
• ترشحات زرد رنگ: اگر ترشحات واژن شما به رنگ زرد در آمد، می‌تواند به معنای چند چیز باشد. این اغلب به میزان قوی بودن ترشحات زرد بستگی دارد.اگر ترشحات واژن شما به رنگ زرد روشن و کرمی است، لازم نیست نگران باشید. برای برخی از زنان زرد، رنگ طبیعی ترشحات است.از سوی دیگر، اگر ترشحات شما به رنگ زرد قناری قابل توجه است، می‌تواند نشانه ای از STD یا عفونت باکتریایی باشد. این امر به ویژه در صورتی صادق است که ترشحات شما بوی قوی یا علائم دیگری مانند درد داشته باشد. در این صورت حتما باید برای تعیین علت دقیق و شروع درمان مناسب به متخصص زنان زایمان خود مراجعه کنید.
• ترشحات صورتی یا قهوه‌ای: بیشتر اوقات، رنگ صورتی یا قهوه‌ای به دلیل وجود مقداری خون در ترشحات شما است. این جای نگرانی نیست. خونریزی قاعدگی شما ممکن است نزدیک باشد یا ممکن است به تازگی متوقف شده باشد. هم‌چنین ممکن است روش‌های پیشگیری از بارداری را تغییر داده باشید یا اخیرا زایمان یا سقط جنین کرده باشید.
• در موارد بسیار نادر، ممکن است دلایل جدی‌تری برای تغییر رنگ وجود داشته باشد. بنابراین اگر در مدت طولانی متوجه ترشحات صورتی یا قهوه‌ای و یا متوجه بی‌نظمی‌های دیگری شدید، حتما باید توسط پزشک معاینه شوید.
• ترشح سبز رنگ: شایع‌ترین دلیل ترشح سبز، بیماری‌های مقاربتی یا عفونت‌های باکتریایی است. در هر دو مورد باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

۲. بو

یکی دیگر از علائم بالینی بو است. بوی ترش، شیرین یا نامطبوع مخاط را تشخیص دهید. این ترشحات نمی‌توانند کاملا بی‌بو باشند، اما سطح طبیعی آن‌ها معمولا به سختی قابل درک است. علاوه‌بر این، بدن به همان بو واکنش نشان نمی‌دهد. برای افراد مختلف متفاوت خواهد بود که ناشی از ویژگی‌های فردی ارگانیسم است. بو می‌تواند تغییر کند، تشدید شود و ناخوشایند باشد که در این صورت باعث ناراحتی می شود.

بوی شیرین یا ترش با ایجاد برفک ظاهر می‌شود. این به خاطر آن است که قارچ‌ها گلوکز را جمع و مصرف می‌کنند. قند اضافی همراه با مخاط دفع شده و باعث تغییر رنگ و بوی آن می‌شود.

بوی نامطبوع نتیجه یک عفونت باکتریایی است. باکتری‌ها، به ویژه بی‌هوازی‌ها، محصولات متابولیک را به صورت گندیدگی یا تخمیر الکلی دفع می‌کنند که منجر به ظهور چنین بویی می‌شود.

۳. قوام یا ثبات

یک معیار مهم در تعیین ماهیت ترشح، سازگاری است. به طور معمول، مخاط باید مایع باشد. قوام آن ممکن است بسته به مرحله چرخه قاعدگی کمی متفاوت باشد. در صورت آسیب‌شناسی، مخاط ممکن است غلیظ یا کف‌آلود شود:

• ترشح غلیظ به دلیل ایجاد کاندیدیازیس قارچی: چنین مخاطی را می‌توان با توده‌های کشک شده مقایسه کرد.
• ترشحات کف‌آلود با ایجاد یک ضایعه باکتریایی مشخص می شود: این علامت بیشتر مشخصه یک عفونت مقاربتی باکتریایی – تریکومونیازیس است.
• ترشحات واژن: علاوه بر کیفیت ترشحات، مقدار آن‌ها ممکن است متفاوت باشد. افزایش ترشح، به عنوان یک قاعده، نشان‌دهنده تغییرات هورمونی فیزیولوژیکی (طبیعی) در دوران بارداری یا در اواسط چرخه قاعدگی است. فقط تغییر در ترکیب کیفی توده‌های آزاد شده، آسیب‌شناسی را گزارش می‌دهد. کاهش ترشح در نتیجه اختلالات هورمونی است. این می تواند در دوران یائسگی، در آغاز دوره مصرف داروهای هورمونی، یا با هیپوپلازی و آتروفی غدد‌ مخاطی رخ دهد. چنین تغییراتی با احساس خشکی، آسیب به مخاط و احساسات دردناک در هنگام مقاربت همراه است.

ترشحات غیرطبیعی واژن

ترشحات واژن ممکن است طبیعی باشد یا ممکن است ناشی از التهاب واژن (واژینیت) مرتبط با عفونت باشد. بسته به علت ترشح، علائم دیگری نیز اغلب مشاهده می‌شود: خارش، سوزش، تحریک، قرمزی و گاهی اوقات درد در هنگام ادرار و مقاربت.

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، ترشحات طبیعی بی‌بو، سفید شیری، مایع و شفاف هستند. علت ترشحات طبیعی واژن ممکن است تغییر طبیعی سطح استروژن در موارد زیر باشد:

• در طول دوره قاعدگی، چند روز قبل از آزاد شدن تخمک
• در دختران تازه متولد شده در عرض یک یا دو هفته پس از تولد
• چند ماه قبل از اولین قاعدگی
• در دوران حاملگی

ترشحات واژن در موارد زیر غیرطبیعی تلقی می‌شود:

• زیادتر از حد معمول باشد.
• غلیظ‌تر از حد معمول
• چرکی، سفید و پنیری، خاکستری، سبز، زرد یا خونی، با بوی نامطبوع یا بوی ماهی همراه با خارش، سوزش، بثورات پوستی یا درد باشد.

علل و علائم احتمالی ترشحات غیرطبیعی

• وجود جسم خارجی در واژن (اغلب دستمال توالت، تامپون فراموش شده): این ترشحات معمولا بدبو و اغلب حاوی مقدار کمی خون هستند. اغلب قرمزی در ناحیه تناسلی و درد در هنگام ادرار و گاهی درد در هنگام مقاربت به همراه دارند.
• عفونت‌ها (مخمر، کرم سوزنی، استرپتوکوک، استاف): در این مورد خارش، قرمزی و تورم در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود و اغلب درد در هنگام دفع ادرار احساس می‌شود. با ترشحات کرم سوزنی و خارش همراه است که در شب افزایش می‌یابد. هم‌چنین باعث ایجاد عفونت‌های استرپتوکوک و استافیلوکوک، قرمزی و تورم در ناحیه تناسلی می‌شود.
• عدم رعایت بهداشت فردی: ایجاد خارش، قرمزی و بوی بد از ناحیه تناسلی و گاهی اوقات درد در هنگام دفع ادرار به وجود می‌آید.
• سواستفاده جنسی: ایجاد درد در ناحیه تناسلی و گاهی ترشحاتی که بوی بد می‌دهد یا حاوی خون است، دیده می‌شود. هم‌چنین ممکن است علائم مبهم (خستگی یا درد شکم) یا تغییرات رفتاری (تخلخل یا کناره‌گیری) ایجاد شود.
• واژینوز باکتریال: ترشحات ابری مایع، سفید یا خاکستری با بوی ماهی و احساس خارش و سوزش.
• عفونت‌های مخمری: باعث سوزش، خارش، قرمزی و تورم در ناحیه تناسلی یا ایجاد ترشحات پنیری ضخیم، سفید و توده‌ای می‌شود، در بعضی موارد، باعث بدتر شدن علائم بعد از مقاربت و قبل از قاعدگی شده و گاهی اوقات مصرف آنتی بیوتیک در گذشته نزدیک یا داشتن سابقه دیابت علت آن است.
• تریکومونیازیس (عفونت تک‌یاخته‌ای): معمولا ترشحات کف‌آلود زردسبز فراوان با بوی ماهی، خارش، قرمزی، تورم و درد در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود و گاهی اوقات هنگام مقاربت و ادرار احساس درد به وجود می‌آید.

اطلاعات بیشتر : اثرات سواستفاده جسمی و روانی روی قربانی

• بیماری التهابی لگن: درد در حال رشد در ناحیه لگن که می‌تواند در یک یا هر دو طرف احساس شود. ترشحی که گاهی بدبو است و ممکن است با پیشرفت عفونت به رنگ چرکی و سبز مایل به زرد درآید. خونریزی غیر‌طبیعی واژن و گاهی اوقات درد هنگام مقاربت و ادرار، تب یا لرز، حالت تهوع یا استفراغ به وجود می‌آید.
• نازک شدن پوشش واژن (واژینیت آتروفیک): در این مورد ترشح کم و درد هنگام مقاربت ایجاد می‌شود.
• تحریک (ناشی از ادرار): ایجاد قرمزی عمومی در ناحیه تناسلی و مقعد. شرایطی که خطر این نوع تحریک را افزایش می‌دهد (بی اختیاری ادرار یا زمانی که زنان به دلیل بیماری در بستر هستند).
• سرطان واژن، دهانه رحم، بدنه رحم: ایجاد ترشحات آبکی یا خونی. خونریزی واژینال پاتولوژیک اغلب تا زمانی که سرطان گسترش نیافته، هیچ علامت دیگری وجود ندارد. دردی که به تدریج ایجاد شده و گاهی مزمن می‌شود و در بعضی مواقع با کاهش وزن همراه است.
• تحریک ناشی از استفاده مواد شیمیایی: به دلیل استفاده از صابون، اسپری‌های بهداشتی یا کرم‌ها و پمادهای واژینال، قرمزی، خارش، تورم و درد در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود.
• فیستول (کانال غیرطبیعی) بین روده و دستگاه تناسلی: علل تشکیل فیستول واژن ، تروما در هنگام زایمان، جراحی، بیماری التهابی روده و سرطان دستگاه گوارش یا اندام تناسلی بوده که ترشحات با بوی نامطبوع به همراه دارند و در واژن یا ترشحات واژن مدفوع دیده می‌شود.
• التهاب (پس از پرتودرمانی، جراحی لگن، داروهای شیمی درمانی): اخیرا در اختلالات اندام‌های لگنی درمان شده، به وجود می‌آید. این ترشحات حاوی چرک و درد در هنگام ادرار و مقاربت هستند و گاهی اوقات تحریک، خارش، قرمزی، درد سوزش و خونریزی جزئی به همراه دارند.
• بیماری‌های پوستی (پسوریازیس، لیکن اسکلروزوس و کرم حلقوی): علائم آن، بثورات، خارش یا علائم دیگر، بسته به نوع اختلال است.

تشخیص ترشحات غیرعادی واژن

اگر پزشک شما احتمال دهد که علت ترشحات غیرعادی واژن شما، عفونت یا بیماری است ممکن است آزمایش‌های زیر را انجام دهد:

• معاینه لگن: معاینه لگن در مطب پزشک انجام می‌شود و بیشتر از چند دقیقه طول نمی‌کشد. در طول معاینه لگن، پزشک واژن، فرج، دهانه رحم، تخمدان‌ها، رحم، رکتوم و لگن را مورد بررسی قرار می‌دهد تا در صورت وجود هرگونه ناهنجاری در بافت و اندام‌های تناسلی، آن‌ها را تشخیص دهد.
• آزمایش بیماری‌های مقاربتی: در این آزمایش، نمونه‌ای از ترشحات برای بررسی وجود سوزاک، کلامیدیا، تریکومونیازیس یا سایر ارگانیسم‌هایی که ممکن است باعث ترشحات غیرطبیعی واژن شده باشند، به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
• روش لام مرطوب (wet mount): در این روش، پزشک نمونه‌ای از ترشحات واژن را مورد بررسی قرار می‌دهد تا بتواند در صورت وجود عفونت قارچی، باکتریایی یا تریکومونیازیس، آن‌ها را شناسایی کند.
• تست pH واژن: تست pH، مقدار اسیدی بودن ترشحات واژن را نشان می‌دهد، زیرا عفونت می‌تواند در تغییر pH واژن موثر باشد. این تست با کاغذ خاصی به نام کاغذ لیتموس (تورنسل) انجام می‌شود که در صورت قرارگیری در معرض یک ماده اسیدی یا قلیایی، تغییر رنگ می‌دهد. پزشک برای چند ثانیه این کاغذ را روی دیواره کناری واژن قرار می‌دهد. در روش دیگر، پزشک یک سواب خشک را روی دیواره کناری واژن قرار داده و سپس آن را چند بار روی کاغذ Ph می‌چرخاند و سپس نمونه تهیه شده برای حدود دو تا پنج دقیقه در دمای اتاق ثابت می‌ماند و تغییری نمی‌کند.

آیا ترشحات واژن باعث نازایی می شوند؟

در صورتی که این ترشحات به علت عفونت واژن باشند و درمان نشوند، عفونت از طریق مخاط به دهانه رحم و به سمت داخل رحم کشیده شده و در صورت درمان نشدن، سبب درگیری رحم و پیشرفت بیماری می‌شود. با پیشرفت بیماری علائمی چون دردهای شکمی، درد حین نزدیکی و عفونت‌های لگنی ایجاد می‌شود.

در صورت ایجاد عفونت‌های لگنی، درمان سخت‌تر خواهد شد، پس توصیه می‌شود در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائمی به پزشک مراجعه کرده یا با دکتر آسپرین تماس بگیرید تا به این علائم به زودی رسیدگی شود.

آیا ترشحات واژن خطرناک هستند؟

ترشحات غیر‌طبیعی باعث تغییر در بافت واژن می‌شوند. در صورتی که این نوع ترشحات درمان نشوند، ممکن است با مشکلات و بیماری‌هایی چون درد در زمان رابطه جنسی و کاهش میل جنسی مواجه شوید.

هم‌چنین در بلندمدت و عدم درمان، باعث ابتلا به خشکی واژن و بوی نامطبوع می‌شود که تمامی این موارد بر روابط جنسی فرد تاثیر منفی دارد.

پیشگیری از عفونت‌های واژن

در اینجا چند نکته برای پیشگیری از عفونت‌های واژن که می‌توانند منجر به ترشح غیرطبیعی شوند، توصیه شده است:

• واژن را با یک صابون ملایم و آب گرم از بیرون بشویید. نیازی به گذاشتن صابون به طور مستقیم در واژن نیست.
• به هیچ عنوان از صابون‌های معطر و دوش واژینال استفاده نکنید. هم‌چنین از استفاده اسپری‌های زنانه و حمام‌های حباب‌دار خودداری کنید.
• پس از رفتن به دستشویی، همیشه از جلو به عقب خود را بشویید تا از ورود باکتری به واژن و ایجاد عفونت جلوگیری شود.
• از شورت‌های صددرصد نخی استفاده کنید و از پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ خودداری کنید.

ترشحات غیرطبیعی چگونه درمان می‌شود؟

نحوه درمان به نوع ترشحات بستگی دارد. برای مثال:

• عفونت‌های قارچی معمولا با داروهای ضد قارچی که به شکل کرم یا ژل وارد واژن می‌شوند، قابل درمان هستند.
• واژینوز باکتریایی با قرص‌ها یا کرم‌های آنتی بیوتیک درمان می‌شود.
• تریکومونیازیس معمولا با داروی مترونیدازول یا تینیدازول درمان می‌شود.

برای ترشحات واژن درمان‌های خانگی نیز انجام می‌شود. برای آگاهی بیشتر توصیه می‌شود مقاله درمان خانگی ترشحات واژن را مطالعه کنید.