بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
تفاوت فصد خون با اهدا خون شامل فواید، معایب، محدودیت‌ها و عوارض خاص هر روش خون‌گیری است. در این مقاله به شرح کامل این تفاوت‌ها پرداخته و بهترین روش را معرفی کردیم.
| مقایسه از نظر | فصد خون | اهدای خون |
| مزایا | دفع بهداشتی خون | اهدای خون سالم به شخص دیگر و نجات زندگی یا ذخیره در بانک خون |
| معایب | احتمال عفونت و ابتلا به بیماری‌های خونی، احتمال از دست دادن خون اضافی | نیاز به زمان و انرژی زیاد |
| محدودیت ها | باید واجد شرایط فصد خون باشید. | داروهای مصرفی، ابتلا به بیماری‌های خونی و وضعیت سلامتی فاکتورهای مهم هستند. |
| نحوه جبران خون | تزریق سرم، تغذیه اصولی و مصرف ویتامین و مکمل | هیدراته نگهداشتن بدن، مصرف آهن و ویتامین سی |
مقایسه مزایای فصد خون و اهدا خون
تفاوت فصد خون با اهدا خون از لحاظ مزایا چیست؟ هر یک چه فوایدی دارند؟ هر یک را به طور جداگانه بررسی خواهیم کرد.
فواید اهدای خون
اهدای خون فواید زیاید برای سلامت روانی و جسمی دارد. طبق تحقیقات انجام شده در سازمان Mental Health Foundation اهدای خون به فرد کمک می‌کند که بهبودی‌های زیر را تجربه کند:
- نجات شخص اهداشونده از مرگ یا بیماری
- کاهش استرس
- ارتقا سطح سلامت روان
- بهبود سلامت عمومی بدن
- رهایی از احساسات منفی
- احساس تعلق و رهایی از حس تنهایی
فواید فصد خون
فصد خون بیشتر مزایای درمانی برای خود شخص دارد. فرد متقاضی این روش درمانی دارای بیماری‌های خونی یا دیگر مشکلات سلامتی است و واجد شرایط اهدای خون نیست. فواید فصد خون برای خود شخص عبارتند از:
- درمان بیماری‌های مرتبط با خون
- درمان میگرن
- بهبود غلظت خون بالا
- بهبود عملکرد دستگاه گوارش
- دفع سموم زائد بدن
- درمان کبد چرب
شرایط انجام فصد در مقایسه با اهدای خون
مقایسه تفاوت فصد خون و اهد خون از لحاظ شرایط انجام درمان را بررسی می‌کنیم. مراقبت‌های قبل از فصد خون و اهدای خون را می‌شناسید؟ چه کسانی واجد شرایط این روی‌های خون دهی هستند.
شرایط انجام اهدای خون
برای اهدای خون پزشکان باید یک ارزیابی کلی از سلامت بدن شما به دست آورند. مواردی که بررسی می‌شوند عبارتند از:
- نبض
- فشار خون
- دمای بدن
- سطح هموگلوبین
برای اطلاعات بیشتر: مراکز اهدای خون در تهران و شهرستان های اطراف تهران
این موارد یک ارزیابی جامع از سلامت کلی بدن شما نشان می‌دهند. این موارد نشان‌دهنده ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای خاص را هم مشخص می‌کنند. علاوه بر این ابتلا به بیماری‌های زیر هم بررسی می‌شوند:
- هپاتیت بی
- هپاتیت سی
- ایدز
- سیفیلیس
- ویروس نیل غربی
افراد واجد شرایط اهدای خون
- ۱۷ سال سن یا بیشتر
- وزن حداقل ۵۰ کیلوگرم
- مطلع کردن پزشک از داروهای مصرفی
- فاصله جلسات اهدای خون کامل ۸ هفته و اهدای سلول‌های قرمز ۱۶ هفته است.
- اهدای پلاکت خون هر ۷ روز یک بار و تا ۲۴ بار در سال انجام می‌شود.
شرایط لازم برای فصد خون
- افراد بالای ۱۴ سال و زیر ۶۰ سال
- عدم ابتلا به بیماری‌های صفراوی، کبدی، زری و یرقان
- شاخص توده بدنی طبیعی (وزن نرمال)
- افراد ساکن در مناطق گرمسیری
تفاوت نحوه انجام فصد خون با اهدا خون
رویه خون گیری در فصد کردن چگونه است؟ این روش چه تفاوتی با اهدای خون دارد؟ در هر دو روش خون را از رگ های دست خارج می‌کنند. پس تفاوت این دو چیست؟
نحوه انجام اهدای خون
برای فرآیند خون باید ابتدا ثبت‌نام کنید. سپس مدارک شناسایی و تاریخچه پزشکی ارائه می‌دهید و به صورت سرپایی معاینه می‌شوید. در صورت تایید سلامت کلی بدن و واجد شرایط بودن باید مراحل زیر را طی کنید. نحوه انجام اهدای خون به شرح زیر است:
- شما روی یک صندلی می‌نشینید یا روی تخت دراز می‌کشید.
- ناحیه کوچکی از بازوی شما را ضدعفونی کرده و از شما می‌خواهند دست خود را مشت کنید.
- با کش مخصوص بازوی شما را می‌بندند تا فشار خون به اندازه مدنظر برسد.
- بعد از بستن کش دستتان را شل کرده و پرستار یک سوزن استریل را وارد رگ دستتان می‌کند.
- شما در حالت نشسته یا درازکش باقی می‌مانید و خون به مدت تقریبا ۱۰ دقیقه از بدن شما خارج می‌شود.
- خون از طریق لوله وارد کیسه خون می‌شود.
سپس یک میان وعده یا نوشیدنی به شما می‌دهند. باید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در همان حالت بمانید. اگر احساس ضعف کنید باید کمی بیشتر استراحت کنید.
اهدای خون کامل رایج‌ترین نوع دادن خون به دیگران است چراکه بیشترین انعطاف‌پذیری را دارد. خون اهدایی می‌تواند به صورت کامل یابد یا به سلول‌های قرمز، پلاکت‌ها و پلاسما برای گیرندگان مختلف جدا شده و انتقال یابد.
همچنین بخوانید: حجامت چیست؟
تفاوت فصد و اهدای خون در آمادگی های لازم
برای انجام فصد خون یا اهدای خون باید چه شرایطی داشته باشید؟ چه کسانی کاندید مناسب است؟ چه کسی نمی‌تواند فصد خون کند؟ ممنوعیت‌های اهدای خون کدامند؟
برای اهدای خون چگونه آماده شوید؟
- قبل از اهدای خون خود ۵۰۰ میلی لیتر آب بنوشید.
- وعده غذایی سالم و کم چرب مصرف کنید.
- پیراهن آستین کوتاه یا پیراهنی با آستین‌های قابل بالا زدن بپوشید.
برای راحتی بیشتر به پرستار بگویید دوست دارید بنشینید یا دراز بکشید. می‌توانید حین اهدا با موسیقی یا کتاب گوش دهید. نباید حین خون دادن مضطرب باشید.
آمادگی لازم برای فصد خون
برای انجام فصد خون حتما باید شرایط زیر را رعایت کنید:
- با معده سبک حاضر شوید. یک وعده سبک میل و مقدار کافی آب میل کنید.
- شب قبل سونا و جکوزی نروید و رابطه جنسی برقرار نکنید.
تفاوت در مراقبت های پس از آنها
مراقبت پس از اهدای خون
برای رفع درد پس از اهدای خون به نکات زیر توجه کنید:
- تا ۶ ساعت پس از اهدا نخوابید و تا ۱۲ ساعت سیگار و الکل مصرف نکنید.
- تا ۲۴ ساعت از رابطه جنسی پرهیز کنید.
- تا ۴۸ ساعت ورزش سبک و حتی پیاده‌روی نکنید.
- تا سه روز نوشیدنی‌های مقوی بنوشید.
- در صورت بروز درد در ناحیه برش‌خورده از پک سرد و گرم استفاده کنید.
مراقبت پس از فصد خون
مراقبت‌های پس از فصد خون به دلیل از دست دادن حجم زیادی از خون اهمیت بسیار زیادی دارد.
- پرهیز از خوردن غذاهای چرب، سنگین و پرخوری
- استفاده از کمپرس گرم و روغن میخک برای تسکین درد
- خم و راست نکردن دست به مدت حداقل ۸ ساعت
- عدم مصرف خوراکی‌های تند و قندی به مدت ۴۸ ساعت
- مصرف غذاهای مفید و سبک مثل سوپ جو، گلابی، سیب، شیر برنج و خورشت قیمه
مقایسه عوارض این دو روش
هر روش درمانی عوارض خاص خود را دارد؛ گاهی این عوارض خفیف و موقت هستند و گاهی طولانی و جبران‌ناپذیر. هنگام انتخاب روش درمان بیماری باید عوارض را در نظر بگیرید تا بهترین تصمیم ممکن را را داشته باشید.
برای اطلاعات بیشتر: بهترین زمان برای انجام حجامت
عوارض اهدای خون
اهدای خون برای بزرگسالان خطری ندارد. اهدای خون در محیط آزمایشگاه و با تجهیزات کاملا بهداشتی و استریلیزه انجام می‌شود پس خطری فرد را تهدید نمی‌کند. احساس تهوع، سبکی سر یا سرگیجه پس از اهدای خون طبیعی و موقت است. پرستار به شما توصیه می‌کند دراز بکشید و پاهایتان را بالا نگه دارید تا حالتان بهتر شود. پس از حدودا ۱۵ دقیقه به حالت نرمال برمی‌گردید.
خونریزی در محل سوزن بسیار خفیف است. با بالا نگه داشتن دستتان و اعمال فشار برای چند دقیقه خونریزی متوقف می‌شود. پس از ترک آزمایشگاه و در موارد معدود ممکن است عوارض زیر را تجربه کنید:
- همچنان احساس سبکی سر، سرگیجه یا تهوع با وجود مراقبت (نوشیدن، خوردن و استراحت) از بین نرفته است.
- در محل سوزن برآمدگی ایجاد شده یا خونریزی ادامه دارد.
- احساس درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در دست ادامه دارد.
در صورت مشاهده این علائم با آزمایشگاه تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.
عوارض فصد خون
فصد خون یک روش درمان سنتی و باستانی به حساب می‌آید. معالجه به عهده درمانگران طب سنتی یا افراد سنتی مورد قبول افراد عام است. شخص معالج ممکن است در استریلیزه کردن تجهیزات کوتاهی کند یا حجم بیش از اندازه‌ای از خون را از بدن شخص خارج کند. هر یک از این سهل‌انگاری‌ها عوارض بسیار زیادی برای شخص دارد. تجهیزات ضدعفونی‌نشده ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های خونی را در فرد زیاد می‌کند. برخی از این بیماری‌ها اصلا قابل درمان نیستند و تنها می‌توان علائم آن را کنترل کرد. هپاتیت بی و سی، سیفیلیس و ایدز از جمله این بیماری‌ها هستند. از سوی دیگر در فصد خون حجم نسبتا زیادی خون از بدن خارج می‌شود. همین موضوع شخص را با سستی، مشکلات معده و کبد و سومزاج روبرو می‌کند.
کدام روش بهتر است؟
تفاوت فصد و اهدای خون را می‌توان از لحاظ مزایا، معایب و محدودیت‌های آن بررسی کرد. سوال مهم این است که فصد خون بهتر است یا اهدای خون؟
باید این نکته را در نظر داشته باشید که هر یک در شرایط خاصی و برای افراد با مشکلات یا اهداف متفاوتی انجام می‌شود. هر دو روشی برای خارج کردن خون هستند. اگر شخص مبتلا به بیماری‌های خونی باشد نمی‌تواند خون اهدا کند پس فصد روش بهتری است. افراد مبتلا به غلظت خون بالا هم باید سراغ فصد کردن بروند. بدن پس از اهدای خون به زمان کمتری برای ریکاوری نیاز دارد؛ این زمان برای فصد خون طولانی‌تر است. مراقبت‌های فصد خون حساسیت بیشتری می‌طلبد.
آیا میدانید تفاوت فصد خون با حجامت چیست؟ کدام بهتر است؟
کلام آخر
تفاوت فصد خون با اهدا خون شامل تفاوت در هدف، روش انجام و عوارض است. اهدای خون برای کمک به افراد نیازمند خون (از دست دادن خون در حادثه یا بیماری) و فصد خون با اهداف درمانی انجام می‌شود. تجیهزات مورد استفاده در اهدای خون مدرن و استریل هستند. خون اهدایی به فرد دیگر تزریق شده یا در بانک خون نگهداری می‌شود اما خون فصد به روش بهداشتی دفع می‌شود. تفاوت‌های جزئی‌تر و روش انجام را در مقاله بررسی کردیم.
