غده تیروئید یک غده ای به شکل پروانه بوده که در جلوی گردن قرار دارد و وظیفه آن تولید و ترشح هورمون های تیروئید است. این هورمون ها در عملکرد هر اندام بدن تاثیر به سزایی دارند. در صورت بروز اختلالاتی در غده تیروئید، فرد به به بیماری تیروئید دچار خواهد شد. طی دوران بارداری بدن زن دچار تغییراتی شده و اختلال در ترشح هورمون تیروئید تاثیر بسیاری بر عملکرد بدن او و حتی جنین خواهد داشت. در این مقاله با دکتر آسپرین همراه باشید تا به بررسی دقیق تیروئید در بارداری بپردازیم.
تیروئید در بارداری چه اهمیتی دارد؟
غده تیروئید یکی از موثرترین غدد درون ریز در بدن بوده که در متابولیسم (سوخت و ساز) بدن تاثیر بسیاری دارد. عملکرد طبیعی غده تیروئید در دوران بارداری، بسیار حائز اهمیت است، چرا که هورمون های تیروئید به رشد و نمو جنین به ویژه سیستم رشد طبیعی مغز و سیستم عصبی کمک کرده و نقش مهمی را ایفا می کنند.در ۳ ماه اول بارداری جنین به هورمون تیروئید شما وابسته است و این هورمون ها از طریق پیوند خارجی NIH جفت به جنین می رسد. در حدود ۱۲ هفتگی، تیروئید جنین شروع به کار کرده اما تا هفته ۱۸ الی ۲۰ بارداری هورمون تیروئید کافی را برای بدن او تولید نخواهد کرد و بدن جنین هم چنان به هورمون تیروئید مادر نیاز خواهد داشت.
بارداری در اکثر افراد باعث می شود که غده تیروئید از حالت طبیعی اندکی بزرگ تر شده تا بتواند میزان بیش تری هورمون تولید کند. در بارداری میزان هورمون های گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) و استروژن افزایش می یابد.
تشخیص برخی علائم پرکاری و کم کاری تیروئید در زنان باردار راحت است اما در اکثر مواقع به دلیل افزایش سطوح هورمون و سایر علائمی که به علت بارداری به وجود می آیند، تشخیص دشوار خواهد بود.
بیشتر مطالعه کنید: تست های غربالگری دوران بارداری کدامند؟
علائم کمکاری و پرکاری تیروئید در حین بارداری
برخی علائم پرکاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب بالا
- ایجاد مشکلاتی در برابر تحمل گرما
- خستگی
- خلق و خوی تند
- لرزش دست
- تهوع یا استفراغ
- مشکل خواب
- کاهش وزن
علائم کم کاری تیروئید در زنان باردار اغلب به صورت زیر نشان داده می شود:
- خستگی مفرط
- ایجاد مشکلاتی در مقابله با سرما
- گرفتگی عضلات
- یبوست شدید
- اختلال در حافظه یا تمرکز
علت تیروئید در بارداری
۱- پر کاری تیروئید:
یکی از علل شایع پرکاری تیروئید در بارداری بیماری گریوز است. این بیماری یک اختلال خود ایمنی در بدن بوده که سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی های بسیاری را به اشتباه می سازد و این موجب افزایش بیش از حد هورمون تیروئید خواهد شد. افزایش سطح هورمون تیروئید می تواند خطراتی برای سلامت مادر و جنین به همراه داشته باشد.
بیشتر مطالعه کنید: علت ایجاد عفونت ادراری در دوران باردرای چیست؟
۲- کم کاری تیروئید:
یکی از علت های شایع کم کاری تیروئید در بارداری را می توان بیماری هاشیموتو دانست که این مورد در ۲ تا ۳ مورد از هر ۱۰۰ بارداری ممکن است اتفاق بیفتد. بیماری هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی بوده که سیستم ایمنی با ساخت آنتی بادی هایی، به تیروئید حمله کرده و التهاب و آسیبی را منجر می شود که در پی این آسیب، تیروئید هورمون های کم تری خواهد ساخت و موجب کم کاری تیروئید می شود.
تشخیص بیماری های تیروئیدی در بارداری
پزشک پس از بررسی علائم، آزمایش هایی تجویز کرده و با این آزمایش ها موارد زیر را بررسی می کند:
- میزان آنتی بادی در خون
- سطح هورمون تحریککننده تیروئید (TSH)
- هورمونهای تیروئیدی T4
- هورمون های تیروئیدی T3
بیشتر بخوانید: دندانپزشکی در دوران بارداری چه خطراتی دارد؟
درمان بیماری های تیروئید در بارداری
- پر کاری تیروئید خفیف: معمولا نیازی به درمان نخواهد داشت و فقط در صورت استفراغ ناشی از پرکاری، ممکن است دارویی برای استفراغ و برای جلوگیری از کم آبی بدن تجویز شود.
- پر کاری تیروئید شدید: در این مورد پزشک ممکن است داروهای ضد تیروئید تجویز کند. این دارو بدن را مجبور به تولید کم تر هورمون تیروئید کرده و باعث می شود از ورود بیش از حد هورمون تیروئید به جریان خون جنین جلوگیری شود.
- کم کاری تیروئید خفیف: معمولا نیاز به درمان نخواهد داشت.
- کم کاری تیروئید شدید: در این نوع بیماری، درمان شامل جایگزینی برای هورمونی است که تیروئید توانایی ساخت آن را ندارد.
مشکلات تیروئید در دوران بارداری
در صورت عدم درمان مشکلات تیروئید، ممکن است خطراتی ایجاد شود:
- سقط جنین
- مرده زایی
- تولد زودرس
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
- فشار خون بالا در اواخر بارداری (پره اکلامپسی)
- بدتر شدن ناگهانی و شدید علائم
- نارسایی احتقانی قلب
- کم خونی
- کاهش ضریب هوشی نوزاد
- ایجاد مشکلاتی در روند رشد طبیعی
تغذیه مناسب برای پیشگیری از تیروئید بارداری
رژیم غذایی و تغذیه سالم در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که جنین مواد مورد نیاز خود را از طریق بدن و تغذیه مادر دریافت می کند. برای کمک به عملکرد خوب تیروئید و رشد و نمو جنین، میزان ید دریافتی بدن خود را کنترل کنید. ید یک ماده معدنی مهم برای غده تیروئید بوده که باید بدن در دوران بارداری به میزان ۲۵۰ میکروگرم دریافت کند. منابع سرشار از ید شامل موارد زیر هستند:
- لبنیات
- غذاهای دریایی
- تخم مرغ
- گوشت
- مرغ
- نمک یددار
بیشتر مطالعه کنید: دلیل رفلاکس معده در بارداری چیست؟
حرف آخر
اگر قصد باردار شدن دارید و دچار بیماری زمینه ای تیروئید یا مشکلات خود ایمنی هستید، حتما قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کنید. شما می توانید با مراجعه به سایت دکتر آسپرین، پزشک مورد نظر خود را پیدا کنید. پزشک با تجویز آزمایش های مناسب می تواند یک برنامه بارداری سالم را برای شما در نظر بگیرد و شانس بارداری را بالا ببرد و هم چنین می تواند بعد از بارداری با کنترل بیماری تیروئید، از شما و فرزندتان محافظت کند. در دوران بارداری اهمیت ورزش منظم، تغذیه سالم و کاهش سطح استرس را دست کم نگیرید.
