بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
جراحی آئورت چیست؟
جراحی آنوریسم، که به آن جراحی باز سنتی نیز گفته می‌شود، یک روش درمانی برای آنوریسم آئورت است. آنوریسم آئورت باعث آسیب به آئورت شما شده و عوارض خطرناک برای زندگی ایجاد می‌کند. هدف اصلی جراحی باز جلوگیری از پارگی یا دیسکسیون آنوریسم است. این جراحی همچنین می‌تواند پس از وقوع چنین رویدادی آسیب‌ها را ترمیم کند.
جراح قسمت آسیب‌دیده آئورت شما را برداشته و آن را با یک لوله‌ی مصنوعی از جنس پارچه جایگزین می‌کند. این لوله به عنوان یک پوشش جدید برای شریان شما عمل می‌کند تا خون بتواند به صورت ایمن عبور کند. جراح باید یک برش بزرگ در قفسه سینه یا شکم ایجاد کند تا به آنوریسم دسترسی پیدا کند. آنوریسم ممکن است در قفسه سینه (آنوریسم آئورت قفسه سینه) یا کمی پایین‌تر در شکم (آنوریسم آئورت شکمی) قرار داشته باشد.
جراحی آئورت، اغلب برای جلوگیری از عوارض جدی یا حتی مرگ، ضروری است. مانند هر جراحی بزرگی، این عمل نیز دارای ریسک‌هایی است. اما معمولاً مزایا بر ریسک‌ها غلبه می‌کنند. پزشک شما گزینه‌های مناسب برای بیماری را با شما بررسی خواهد کرد و تعیین خواهد کرد که آیا شما به جراحی نیاز دارید یا خیر.
چه کسانی نیاز به جراحی آئورت دارند؟
افرادی که دچار پارگی یا دیسکسیون آنوریسم آئورت شده‌اند به این جراحی نیاز دارند. این عمل برای نجات جان بیمار، ضروری است. سایر افراد نیز ممکن است زمانی که آنوریسم در خطر پارگی است اما هنوز پاره نشده به این عمل نیاز داشته باشند. این خطر زمانی افزایش می‌یابد که آنوریسم شما در حال بزرگ‌تر شدن باشد یا باعث بروز علائم شود.
علائم بیماری دریچه آئورت قلب
بیماری دریچه آئورت قلب می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد. برخی از این علائم عبارتند از:
- تنگی نفس: به ویژه هنگام فعالیت یا دراز کشیدن.
- درد قفسه سینه: مشابه درد آنژین صدری، به خصوص هنگام فعالیت.
- خستگی: حتی پس از فعالیت‌های معمولی.
- ضربان قلب نامنظم: احساس ضربان قلب سریع، نامنظم یا تپش قلب.
- ضعف یا سرگیجه: ممکن است به ویژه هنگام ایستادن یا انجام فعالیت‌های جسمی احساس شود.
- غش کردن یا سنکوپ: ممکن است بدون دلیل مشخص رخ دهد.
- ورم: در پاها، مچ پا یا شکم به علت تجمع مایعات.
- افزایش وزن ناگهانی: به علت احتباس مایعات.
این علائم ممکن است به تدریج ظاهر شوند و با گذشت زمان تشدید یابند. در صورت بروز هر یک از این علائم، مشاوره با پزشک ضروری است.
برای اطلاعات بیشتر: علائم بیماری های قلبی
میزان حساسیت عمل دریچه آئورت قلب چقدر است؟
عمل جراحی آئورت قلب یک جراحی حساس و پیچیده است که به تجربه و مهارت بالای تیم جراحی نیاز دارد. حساسیت این عمل به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- وضعیت کلی بیمار: سن، وضعیت عمومی سلامت، وجود بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا می‌تواند بر نتیجه جراحی تأثیر بگذارد.
- نوع جراحی: جراحی تعویض دریچه آئورت می‌تواند به روش باز (توسط جراحی قلب باز) یا به روش کمتر تهاجمی مانند تعویض دریچه آئورت از طریق کاتتر (TAVI) انجام شود. روش‌های کمتر تهاجمی معمولاً حساسیت کمتری دارند و دوره بهبودی کوتاه‌تری دارند.
- تجربه جراح: تجربه و تخصص جراح در انجام این نوع عمل جراحی نقش مهمی در کاهش ریسک‌ها و افزایش موفقیت عمل دارد.
- شرایط دریچه آئورت: نوع و شدت مشکل دریچه آئورت (مانند تنگی دریچه آئورت یا نارسایی دریچه آئورت) نیز بر حساسیت و پیچیدگی عمل تأثیر دارد.
نحوه انجام عمل آئورت قلب
این عمل می‌تواند به دو روش اصلی جراحی باز و روش کمتر تهاجمی مانند تعویض دریچه آئورت از طریق کاتتر (TAVI)انجام شود. در زیر نحوه انجام هر یک از این روش‌ها توضیح داده شده است:
۱. جراحی باز قلب (تعویض دریچه آئورت به روش سنتی)
بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد. جراح یک برش طولانی در قفسه سینه ایجاد می‌کند تا به قلب دسترسی پیدا کند. بیمار به دستگاه قلب-ریه متصل می‌شود که وظیفه پمپاژ خون و اکسیژن‌رسانی به بدن را در طول جراحی بر عهده دارد.
جراح، آئورت را باز می‌کند تا به دریچه آئورت دسترسی پیدا کند. دریچه معیوب برداشته می‌شود و با یک دریچه مصنوعی (بیولوژیکی یا مکانیکی) جایگزین می‌شود. پس از تعویض دریچه، آئورت بسته می‌شود و قفسه سینه به کمک بخیه بسته می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر: عمل قلب باز چیست ؟
۲. تعویض دریچه آئورت از طریق کاتتر (TAVI)
در این نوع جراحی آئورت، بیمار معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی سبک قرار می‌گیرد. جراح یک برش کوچک در شریان فمورال (کشاله ران) یا شریان دیگری ایجاد می‌کند. کاتتر (یک لوله نازک و بلند) که به یک دریچه مصنوعی متصل است، از طریق شریان به سمت قلب هدایت می‌شود. دریچه مصنوعی با استفاده از کاتتر به محل دریچه آئورت معیوب هدایت شده و در جای خود قرار می‌گیرد. پس از قرار دادن دریچه، کاتتر برداشته می‌شود و برش کوچک بسته می‌شود.
۳. نحوه جراحی آئورت با روش اندوواسکولار EVAR (کم تهاجمی)
جراح یک برش کوچک در کشاله ران و شریان زیرین (شریان فمورال) ایجاد می‌کند. سپس یک لوله نازک را در شریان قرار داده و آن را تا زمانی که به آنوریسم در آئورت برسد، هدایت می‌کند. در مرحله بعد، جراح گرافت را که به یک قطعه تجهیزات متصل است، از طریق شریان به محل آنوریسم می‌برد و از تصاویر اشعه ایکس برای هدایت گرافت به محل صحیح استفاده می‌کند. هنگامی که گرافت در جای خود قرار گرفت، آن را آزاد کرده و اطمینان حاصل می‌کند که به درستی مهر و موم شده است. این جراحی معمولا ۲ ساعت طول میکشد.
برای برخی افراد، به دلیل مکان یا شکل آنوریسم یا اندازه شریان‌های کشاله ران، EVAR ممکن نیست. حتی اگر EVAR برای شما مناسب باشد، ممکن است جراحی باز آئورت همچنان به عنوان یک گزینه جایگزین در نظر گرفته شود، به ویژه اگر شما جوان و در وضعیت بدنی خوبی باشید.
مزایای جراحی EVAR
- میزان از دست دادن خون، تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
- زمان ریکاوری در بیمارستان برای بیمار کمتر و این دوره راحت‌تر طی می‌شود.
- کاهش خطر حمله قلبی یا مرگ در زمان عمل نسبت به جراحی باز.
- زمان کوتاه‌تر عمل نسبت به جراحی باز.
برای بررسی ضرورت عمل آئورت قلب به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
برای بررسی ضرورت جراحی آئورت قلب، باید به یک متخصص قلب و عروق یا جراح قلب و عروق مراجعه کنید. این متخصصان دارای دانش و تجربه لازم برای تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی هستند و می‌توانند وضعیت آئورت و دریچه‌های قلب شما را به دقت ارزیابی کنند.
نکات مهم قبل از عمل آئورت قلب
آمادگی مناسب قبل از جراحی آئورت قلب می‌تواند به بهبود نتایج جراحی و کاهش عوارض کمک کند. نکات مهمی که باید قبل از عمل آئورت قلب رعایت کنید عبارتند از:
- بررسی وضعیت سلامتی و انجام آزمایش‌های لازم مانند خون، اکوکاردیوگرافی و سی‌تی اسکن
- تغییرات در سبک زندگی مانند ترک سیگار
- آمادگی ذهنی و روانی مانند مدیریت استرس
- مصرف داروهای تجویز شده توسط دکتر برای آمادگی قبل از عمل
- ناشتا بودن و منع خوردن و نوشیدن از ۸ ساعت قبل از عمل
مراقبت های بعد از عمل آئورت قلب
مراقبت در بیمارستان پس از عمل
پس از ترمیم یا تعویض دریچه آئورت، بیمار معمولا بین ۲۴ تا ۳۶ ساعت را در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) می‌گذراند. مایعات، تغذیه و داروها از طریق خطوط داخل وریدی (IV) به بیمار داده می‌شود. لوله‌های دیگری ادرار را از مثانه تخلیه کرده و مایعات و خون را از قلب و قفسه سینه خارج می‌کنند. مدت زمان اقامت در ICU و بیمارستان بسته به شرایط و نوع عمل می‌تواند متفاوت باشد.
انجام این فعالیت‌ها در طول اقامت در بیمارستان ضروری است:
- علائم عفونت در محل برش‌ها توسط پزشکان به طور مستمر بررسی شود.
- به طور دوره‌ای فشار خون، تنفس و ضربان قلب بیمار را چک شود.
- تشویق به راه رفتن منظم و روزانه و انجام فعالیت‌های روزمره به صورت فردی
- انجام تمرینات تنفسی برای جلوگیری از عفونت‌های ریوی و بهبود عملکرد ریه‌ها
همچنین بخوانید: کمک های اولیه هنگام ایست قلبی
مراقبت در خانه
- استراحت کافی
- پیگیری منظم ویزیت پزشک
- کنترل علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، تب یا تورم در محل جراحی
- مصرف داروهای ضدانعقاد خون، داروهای فشار خون و مسکن‌ها طبق دستور پزشک
- رعایت رژیم غذایی متعادل و سالم
- شروع ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی سبک زیر نظر پزشک
- پرهیز از مصرف الکل و سیگار
عوارض و خطرات عمل آئورت قلب
خطرات احتمالی مرتبط با جراحی ترمیم و تعویض دریچه آئورت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی
- لخته شدن خون
- مشکل یا خرابی دریچه جایگزین
- مشکلات ریتم قلب (آریتمی)
- عفونت
- سکته مغزی
- مرگ
برای اطلاعات بیشتر: ضربان قلب نرمال چقدر باید باشد ؟
هزینه عمل آئورت قلب
هزینه جراحی آئورت می‌تواند به عوامل مختلفی همانند نوع جراحی ( باز یا EVAR)، خصوصی یا دولتی بودن بیمارستان، تجهیزات و تکنولوژی استفاده شده، دستمزد پزشک و مدت زمان بستری در بیمارستان بستگی داشته باشد. جراحی باز دریچه آئورت معمولا بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان و جراحی‌های کم تهاجی بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه داشته باشد.
سخن آخر
عمل جراحی آئورت، چه به صورت باز و چه به روش کم‌تهاجمی، یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین جراحی‌های قلبی است که برای بهبود کیفیت زندگی بیماران و جلوگیری از عوارض جدی نظیر نارسایی قلبی انجام می‌شود. این جراحی می‌تواند در شرایط مختلفی مانند آنوریسم آئورت، تنگی یا نارسایی دریچه آئورت ضروری باشد.
تکنولوژی‌ها و روش‌های پیشرفته پزشکی در سال‌های اخیر، این امکان را فراهم کرده‌اند که جراحی آئورت با دقت بیشتر و خطرات کمتری انجام شود. انتخاب روش مناسب جراحی بسته به وضعیت خاص بیمار، سن، وضعیت سلامت کلی و توصیه‌های پزشک متفاوت است.
نتایج مثبت جراحی آئورت، از جمله بهبود عملکرد قلب، افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی بیماران، نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت این جراحی در درمان بیماری‌های آئورت است. با این حال، آگاهی از خطرات و عوارض احتمالی، پیگیری منظم پس از جراحی و رعایت توصیه‌های پزشکی برای دستیابی به بهترین نتایج حیاتی است.
