بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
حجامت معمولا توسط متخصصین یا پزشکان مجرب به عنوان یکی از روش های تکمیلی درمانی پیشنهاد می شود.
حجامت چه تاثیری بر بدن دارد؟
تاثیرات آن بر بدن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تحریک جریان خون: ممکن است منجر به بهبود تدریجی جریان خون و اکسیژناسیون بهتر اندام ها و بافت ها شود.
- تسکین درد: ممکن است بهبودی در برخی نوع های درد و التهاب فراهم کند. این تاثیر می تواند به دلیل تحریک جریان خون و کاهش التهاب در منطقه مورد نیاز باشد.
- آرامش عضلات: به آرامش عضلات در عضو مورد نظر کمک می کند.
- دفع سموم: می تواند با جذب خون غلیظ شده به دفع سموم از بدن کمک کند.
- تاثیرات روانی: برخی از افراد با انجام آن احساس آرامش و رهایی از استرس و اضطراب کرده اند. این امر ممکن است به عوامل روانشناختی و آرامش بخشی این روش درمانی مرتبط باشد.
مهم است بدانید که تاثیرات حجامت واکنش فرد به آن، به عوامل متعددی از جمله وضعیت سلامتی فرد، نوع بیماری یا علائم، فنون انجام و شدت درجه استفاده ای که از حجامت صورت می گیرد، بستگی دارد.
انواع حجامت
این روش یک تکنیک درمانی است که در طول سالیان متمادی به شکل ها و نوع های مختلفی انجام شده است. در زیر، به برخی از انواع رایج حجامت اشاره می کنیم:
- حجامت خونی یا تر: این نوع با استفاده از لیوان های شیشه ای یا فنجان های پلاستیکی انجام می شود. پوست بریده می شود و لیوان یا فنجان را روی آن قرار داده می شود. سپس با اعمال فشار و جذب هوا، خون از عروق زیر آن جذب می شود. این نوع حجامت روی قسمت های خاصی از بدن شامل بین دو کتف، سر، گودی کمر، ساق پا، پشت گوش و گیجگاه انجام می شود.
- حجامت خشک: در این روش، بدون خون گیری، عمل مکش روی پوست انجام می شود. این روش بهبود گردش خون و گرفتگی عضلات را رفع می کند.
- حجامت سوزان: در این نوع، از آتش استفاده می شود. یک کوپ پنبه ای مخصوص را بر روی پوست قرار داده و آن را به آتش می کشند تا حرارت ایجاد شود و خون از طریق منافذ پوستی خارج شود.
- حجامت ترکیبی: حجامت ترکیبی یا مختلط از ترکیب دو یا چند نوع مختلف استفاده می کند. در این روش، ممکن است ابتدا حجامت خونی انجام شود و سپس حجامت خشک بر روی مناطق دیگر بدن اعمال شود یا برعکس.
همچنین، علاوه بر انواع روش هایی که ذکر شد، ممکن است در برخی مناطق و فرهنگ ها روش های خاص دیگری برای انجام این تکنیک وجود داشته باشد.
حجامت در چه نواحی از بدن نباید انجام شود؟
در زیر لیستی از نواحی خاص بدن که بهتر است حجامت در آنها انجام نشود آورده شده است:
- صورت: در مناطق حساسی مانند چشم ها، لب ها، بینی و دهان باعث ایجاد مشکلات جدی مانند التهاب، عفونت و آسیب به ساختارهای حساس صورت می شود.
- گلو و حلق: در نزدیکی گلو و حلق ممکن است باعث آسیب به بافت های حساس و عفونت شود.
- شکم: در منطقه ی شکم، ریسک ایجاد آسیب داخلی یا خروج محتویات معده را افزایش می دهد.
- مناطق جذب خون کمتر: بخش هایی از بدن که پوست ضخیم دارند و خون را به خوبی جذب نمی کنند، مانند پاها، مناطق تحتانی و قسمت پشتی بدن نیز برای انجام حجامت مناسب نیستند.
- بینی: در بینی ممکن است باعث مسدود شدن عروق مربوط به تنفس و عارضه های ناخوشایند ناشی از آن شود.
عموما، انجام این کار در نواحی که احتمال بروز عوارض و مشکلات دارند، توصیه نمی شود.
حجامت چه بیماری هایی را درمان می کند و آیا ترکیب آن با طب سوزنی فوایدی دارد؟
برخی از بیماری ها و آسیب ها که حجامت برای درمان آنها مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از:
- درد عضلانی و التهابات: می تواند در کاهش درد و التهاب عضلانی مانند دردهای ناشی از فشار یا تنش عضلانی موثر باشد.
- مشکلات روماتیسمی: برخی از افراد با مشکلات روماتیسمی مانند التهاب مفاصل، آرتریت و فیبرومیالژی مزایایی از حجامت در کاهش درد و بهبود علائم را گزارش کرده اند.
- نارسایی عروقی: ممکن است در بهبود گردش خون و کاهش نارسایی عروقی مفید باشد. با جذب خون از عروق زیر پوست، حجامت به گردش خون در ناحیه مورد استفاده کمک می کند.
- سردردها: برخی افراد گزارش داده اند که حجامت می تواند در کاهش سردردها مانند میگرن و سردرد تنشی موثر باشد.
- مسائل ریوی: در برخی موارد به عنوان روش تکمیلی در درمان مسائل ریوی مانند آسم، سینوزیت و عفونت های تنفسی استفاده می شود.
درباره ترکیب حجامت با طب سوزنی، در برخی موارد این دو روش به صورت ترکیبی استفاده می شوند. این ترکیب ممکن است در تسهیل فرآیند التیام، کاهش درد و بهبود علائم بیماری ها موثر باشد.
عوارض حجامت
این فرآیند طبی ممکن است با عوارض جانبی کوچکی همراه باشد. این عوارض معمولا موقتی هستند و در عرض چند روز بهبود پیدا می کنند. برخی از عوارض آن عبارتند از:
- التهاب و تورم: پس از انجام، ناحیه حجامت ممکن است ملتهب شود و تورم داشته باشد. این شامل قرمزی، درد و گاهی اوقات احساس داغی است. معمولا این التهابات و تورم ها در عرض چند روز کاهش می‌یابند.
- خونریزی: پس از حجامت، ممکن است در ناحیه حجامت خونریزی کوچکی رخ دهد. این خونریزی معمولا در عرض چند دقیقه متوقف می شود و با استفاده از الیاف جذب کننده قابل کنترل است. در صورتی که خونریزی شدید یا طولانی مدت شد، به پزشک مراجعه کنید.
- نقاط سیاه: پس از حجامت، ممکن است در ناحیه حجامت روی پوست نقاط سیاه کوچکی شکل بگیرد. این نقاط معمولا ناشی از پادری اکسیداسیون خون هستند و در عرض چند روز پس از حجامت از بین می روند.
- درد و تحریک: این روش ممکن است باعث درد و تحریک در ناحیه مورد نظر شود. معمولا این درد در عرض چند روز بهبود می یابد و می توانید از مسکن های آنتی التهابی مانند آسپرین یا آیبوپروفن نیز برای کنترل درد استفاده کنید، اما قبل از مصرف هر دارویی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- عفونت: عفونت ناحیه حجامت نادر است، اما ممکن است رخ دهد. به منظور جلوگیری از عفونت، مهم است که این نواحی را تمیز نگه دارید و هرگونه علایم عفونت مانند تورم شدید، گرمی غیرطبیعی، قرمزی مزمن و ترشحات غیرعادی را به پزشک خود گزارش دهید.
لازم به ذکر است که این عوارض برای همه افراد یکسان نیستند و ممکن است در هر فرد متفاوت باشند.
همچنین بخوانید: بهترین زمان برای انجام حجامت
علائم جدی و نگران کننده
در صورتی که علائم جدی و نگران کننده ای پس از حجامت تجربه کردید، به پزشک خود مراجعه کنید. برخی از علائمی که نیاز به توجه فوری دارند عبارتند از:
- خونریزی شدید و طولانی مدت در محل انجام
- التهاب شدید، قرمزی، و گرمی در محل انجام
- عفونت ناحیه حجامت با علائمی مانند تورم شدید، ترشحات پوستی غیرعادی، و تب
- درد شدید و غیرقابل تحمل در ناحیه حجامت که با مسکن های معمول کنترل نمی شود
به طور کلی، همواره ارتباط با پزشک خود و دنبال کردن راهنمایی های آنها می تواند در شناسایی و مدیریت عوارض احتمالی به شما کمک کند.
روش های انجام
روش انجام به طور کلی شامل مراحل زیر است:
| مراحل | توضیحات |
| آماده سازی | در این مرحله، منطقه ای که قرار است حجامت انجام شود با آب و صابون شستشو داده می شود تا پاک شود. |
| ایجاد فشار مناسب | برای ایجاد فشار، ابزار (معمولا فنجان های حجامت شیشه ای یا پلاستیکی) را روی پوست قرار می دهند و هوا را از داخل آنها خارج می کنند. این باعث می شود که پوست به داخل فنجان جذب شود و خون جمع شده در آن قرار گیرد. |
| ایجاد برش | پس از ایجاد فشار مناسب و قرار گرفتن خون در فنجان، با یک نوک تیز روی پوست یک برش کوچک ایجاد می شود. این برش به افزایش حجم خون در فنجان کمک می کند و فشار خون را تنظیم می‌کند. |
| حذف هوا و فنجان | پس از ایجاد برش، هوای موجود در فنجان باید خارج شود تا فشار داخلی را تنظیم کند. سپس فنجان از روی پوست برداشته می شود. این عمل باعث می شود که خون جمع شده در فنجان خارج شود. |
| تمیزکاری و ضد عفونی | پس از اتمام کار، منطقه مورد حجامت با آب تمیز می شود. سپس از یک ماده ضد عفونی استفاده می شود تا از بروز عفونت پیشگیری کند. |
این اقدامات مراحل کلی حجامت است و ممکن است بر اساس فرهنگ و رسوم مختلف این مراحل بیشتر شود.
زمان مناسب برای انجام
زمان مناسب برای انجام حجامت یک موضوعی است که به شرایط فرد و نیازهای او بستگی دارد. حجامت معمولا در روزهای اول ماه قمری و به خصوص در روزهای سه شنبه و پنج شنبه انجام می شود. اما برخی افراد به دلایل مختلف ممکن است در هر زمان دیگری حجامت را انجام دهند.
همچنین، در صورت داشتن بیماری یا مشکلات جسمی خاص، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید تا زمان مناسبی را تعیین کنید.
انجام حجامت برای چه افرادی ممنوع است؟
این روش برای اکثر افراد امن و موثر است، اما در برخی موارد خاص نباید حجامت انجام شود. موارد زیر نشان دهنده افرادی هستند که باید از انجام حجامت خودداری کنند:
- افرادی که داروهای ضد انعقاد مصرف می کنند: برخی داروها مانند آسپرین و داروهای ضد انعقاد دیگر می توانند باعث افزایش خونریزی شوند.
- افراد دارای بیماری های خاص: در برخی بیماری ها مانند هموفیلی، بیماری های پوستی شدید و عفونت ها، حجامت توصیه نمی شود.
- زنان باردار: انجام این کار در دوران بارداری، ممکن است باعث ایجاد فشار و ریسک برای جنین شود.
- افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند: اگر سیستم ایمنی شما ضعیف است یا دچار بیماری هایی مانند HIV/AIDS هستید، این کار ممکن است باعث عفونت و عوارض جانبی شدید شود.
البته ممکن است این افراد نیز بتوانند تحت نظر متخصص تجربه خوبی از انجام حجامت داشته باشند.
