خواص زیره سیاه

زیره سیاه (Caraway) با نام علمی Carum carvi که در برخی کشورها به زیره ایرانی نیز شناخته می شود، گیاهی متفاوت از زیره است اما طعم، بو و خواص مشابهی با آن دارد.

خواص زیره سیاه چیست؟

• زیره سیاه برای حل مشکلات گوارشی مانند نفخ و باد، سوزش معده، کاهش اشتها و اسپاسم و درد معده و روده مفید است.
• روغن زیره سیاه نیز برای کمک به بهبود کنترل ادرار، از بین بردن باکتری های بدن، برطرف کردن یبوست و درمان بالا آوردن خلط مورد استفاده قرار می گیرد.
• زنان برای شروع قاعدگی و برطرف کردن دل دردهای قاعدگی و همچنین افزایش شیر می توانند از زیره سیاه بهره ببرند.
• یکی دیگر از کاربردهای این ادویه به عنوان دهانشویه است.
• برای بهبود گردش خون در سطح پوست و بهتر شدن پوست می توانید از آن استفاده کنید.
• کاربرد اصلی زیره ایرانی، ادویه و طعم دهنده در آشپزی است.
• در صنایع دارویی برای طعم دهی به برخی داروها از این ادویه خوش بو استفاده می شود.
• در صنایع بهداشتی و آرایشی از رایحه آن استفاده می شود مثلا در ساخت صابون، خمیر دندان و غیره.

انواع زیره

در تصویر بالا ادویه ها به ترتیب ردیف بالا از سمت راست به چپ عبارتند از: بانیوم بولبوکستانوم ( Bunium bulbocastanum)، زیره سبز، زیره سیاه و ردیف پایین از راست به چپ عبارتند از: رازیانه، زنیان و انیسه.

این ادویه در درمان چه بیماری هایی مفید است؟

• درمان سوزش معده و سوء هاضمه

برای درمان سوزش معده و ترش کردن معده، ۵۹ تا ۱۰۰ میلی گرم روغن آن در روز مصرف کنید. می توانید چند گیاه دارویی مفید دیگر را نیز با آن ترکیب کنید.

• درمان مشکلات روده با زیره سیاه

چند ترکیب آنتی اکسیدانی فعال در زیره وجود دارد که خاصیت ضد التهابی دارد. اگر چه التهاب در بدن یک واکنش طبیعی به مهاجمانی مانند میکروب ها است اما گاهی اوقات التهاب واکنش تهاجمی و شدیدی است که از کنترل خارج شده و باید برطرف شود. التهاب مزمن می تواند به بیماری هایی مانند بیماری التهابی روده منجر شود. علائم آن زخم های گوارشی، نفخ، دل درد، اسهال، اضطرار در دفع و تحریک بافت های دستگاه گوارش است.

در یک پژوهش در موش های مبتلا به بیماری التهابی روده، مصرف عصاره زیره سیاه و همچنین روغن آن منجر به کاهش التهاب بافت روده شد و جالب اینجاست که تاثیر آن به اندازه داروهای استروئیدی (کورتونها) بود.

علی رغم نتایج امید بخش این پژوهش، تحقیقات انسانی نیز لازم است تا نتیجه گیری شود. تعدادی پژوهش های انسانی کوچک نشان می دهند روغن زیره سیاه بافت عضله ای دستگاه گوارش را شل می کند بنابراین به برطرف شدن علائم سوء هاضمه مانند نفخ و باد شکم و انقباضات شکم کمک می نماید.

یک پژوهش آزمایشگاهی نشان داد روغن این ادویه رشد باکتری های مضر دستگاه گوارش را محدود می کند در حالی که کاری به باکتری های مفید ندارد. این باکتری های مفید دستگاه گوارش، التهاب را کاهش می دهند، گوارش را بهبود می بخشند و از سلامت سیستم ایمنی پشتیبانی می نمایند.

در یک آزمایش دیگر چنین مشاهده شد که عصاره زیر سیاه با هلیکوباکتر پیلوری (باکتری که عامل اصلی زخم معده و التهاب دستگاه گوارش است) مبارزه می کند.

• کاهش وزن و لاغری با زیره سیاه

زیره ایرانی به کاهش وزن کمک می کند. در یک پژوهش ۹۰ روزه که ۷۰ زن شرکت کردند، کسانی که ۳۰ میلی لیتر روغن زیره سیاه ۱۰ درصد را هر روز مصرف می کردند نسبت به گروهی که دارونما مصرف می کردند، کاهش خیلی بیشتری در وزن، شاخص توده بدنی و درصد چربی بدن داشتند.

دانشمندان متوجه شده اند این تاثیرات می تواند به دلیل تغییر مثبت در باکتری های دستگاه گوارش باشد که این به نوبه خود بر تنظیم هورمون ها، سوخت و ساز چربی و اشتها تاثیر می گذارد. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

عوارض مصرف زیره سیاه

خوردن این ادویه در حد معمول مشکلی ایجاد نمی کند. همچنین برای بیشتر کسانی که تا حداکثر هشت هفته این گیاه دارویی را به مقدار دارویی (به مقدار بیشتر از معمول) مصرف می کنند نیز مشکلی ایجاد نمی شود.

روغن آن اگر همراه با روغن نعناع استفاده شود ممکن است باعث سوزش و ترش کردن معده، حالت تهوع و آروغ شود.

مطالعه بیشتر همه چیز درباره کاهش وزن

آیا زنان باردار و شیرده می توانند زیره سیاه مصرف کنند؟

مصرف این ادویه قدرتمند در بارداری و شیردهی اگر به مقدار معمول باشد مشکلی ندارد اما مصرف آن به مقدار دارویی می تواند خطرساز باشد. روغن زیره سیاه برای درمان تاخیر در قاعدگی مصرف می شود به همین علت ممکن است در زنان باردار باعث سقط جنین شود.

در مورد ایمنی مصرف روغن یا عصاره آن در زنانی که به کودک خود شیر می دهند تحقیقات علمی کافی وجود ندارد. بنابراین جانب احتیاط را رعایت کنید و مصرف را به حد متوسط محدود نمایید.

آیا بیماران دیابتی می توانند زیره سیاه مصرف کنند؟

این نگرانی وجود دارد که مصرف زیاد این ادویه باعث افت قند خون شود. اگر دیابت دارید و زیره ایرانی مصرف می کنید، به دقت مراقب قند خون خود باشید. ممکن است لازم باشد دوز دارویی که برای دیابت مصرف می کنید تنظیم شود.

زیره سیاه در چه کسانی منع استعمال دارد؟

• کسانی که آهن بدنشان بالاست: عصاره این گیاه دارویی جذب آهن را افزایش می دهد بنابراین مصرف زیاد عصاره آن همراه با مکمل آهن یا غذاهای حاوی آهن زیاد ممکن است باعث شود آهن بدن بالا برود. این وضعیت در کسانی که مشکل آهن زیاد در بدن دارند می تواند مسئله ساز شود.
• بیماران دیابتی
• کسانی که می خواهند عمل جراحی انجام بدهند یا داده اند: از آنجایی که زیره سیاه قند خون را پایین می آورد در حین جراحی یا پس از آن ممکن است در وضعیت قند خون تداخل ایجاد کند. بنابراین حداقل دو هفته پیش از جراحی از مصرف آن خودداری کنید.

زیره سیاه با چه داروهایی تداخل ایجاد می کند؟

داروهای دیابتی: این گیاه دارویی قند خون را کاهش می دهد بنابراین اگر همراه با داروهای درمان دیابت که قند خون را پایین می آورند مصرف شود ممکن است منجر به افت قند خون شود.

داروهای آرام بخش و ضد افسردگی: مصرف عصاره آن ممکن است باعث خواب آلودگی شود. اگر این ماده را همراه با داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند مانند داروهای آرام بخش مصرف کنید ممکن است خواب آلودگی تشدید شود. برخی از داروهای آرام بخش عبارتند از کلونازپام، لورازپام، فنوباربیتال و زولپیدم.