خونریزی غیر طبیعی رحم زمانی گفته می شود که خارج از پریود ماهانه و طبیعی باشد، یا خونریزی از واژن باشد و یا ممکن است پریودی را تجربه کنید که شدیدتر یا طولانی تر از معمول باشد.
در مورد خونریزی پریود، یک قاعده خیلی دقیق و مشخص برای نرمال و طبیعی بودن، وجود ندارد بلکه شرایط هر کسی متفاوت است. اما اگر پریودتان تغییر کرده و این تغییر ماههای بعد هم تکرار می شود، میتوان آن را غیرطبیعی در نظر گرفت. اگر خونریزی پریود به قدری شدید یا غیر قابل پیش بینی است که باعث می شود نتوانید برخی فعالیتها را انجام بدهید یا حتی گاهی سرکار یا مدرسه نروید، ممکن است وضعیت پزشکی عامل آن باشد که نیاز به درمان دارد.
از کجا بفهمیم خونریزی غیر طبیعی رحم داریم؟
علائم و نشانه های خونریزی غیر طبیعی رحم به صورت زیر است:
- پریودهای شدید
- خونریزی بین پریودها، پس از رابطه جنسی یا در یائسگی
- پریود طولانی (بیشتر از هفت روز)
- قاعدگی نامنظم
هنگامی که برای خونریزی غیر طبیعی رحم به دکتر مراجعه می کنید، ابتدا موارد زیر را بررسی می کند:
- چند وقت یک بار پریود می شوید؟ قاعدگی باید نسبتا منظم باشد. طول مدت هر چرخه قاعدگی (از شروع پریود تا شروع پریود بعدی) نباید بیشتر از یک هفته تغییر کند. همچنین این فاصله نباید کوتاهتر از سه هفته یا طولانی تر از پنج هفته باشد.
- پریودتان چقدر طول می کشد؟ یک پریود معمولی چهار تا پنج روز طول می کشد. اگر پریود شما کمتر از دو روز یا بیشتر از یک هفته است، ممکن است نشان دهنده مشکل باشد.
- شدت خونریزی پریود چقدر است؟ بیشتر زنان در هر پریود تنها دو قاشق غذا خوری خون از دست می دهند. خونریزی بیشتر از ۵ قاشق غذا خوری، شدید و غیر معمول در نظر گرفته می شود. با این حال متاسفانه تعیین اندازه خونریزی سخت است. بنابراین سعی کنید با توضیح دادن دقیق درباره میزان مصرف نوار بهداشتی یا تامپون به پزشک، او را متوجه میزان خونریزی خود کنید. اگر بیشتر از یک نوار بهداشتی در ساعت مصرف می کنید، وضعیت خود را باید بررسی کنید. خونریزی شدید پریود را منوراژی می گویند.
- آیا بین پریودها، لکه بینی دارید؟
- آیا پس از مقاربت خونریزی یا لکه بینی دارید؟
اگر باردار هستید یا یائسه شده اید و هر گونه خونریزی را تجربه می کنید با پزشک تماس بگیرید.
آیا لکه بینی یا خونریزی در بارداری طبیعی است؟
برخی موارد لکه بینی، در اوایل بارداری طبیعی است اما از طرفی خونریزی میتواند نشان دهنده بروز مشکل جدی به نام بارداری خارج از رحم یا اکتوپیک باشد. در بارداری خارج از رحم، تخمک بارور شده در خارج از رحم (در اکثر موارد در لوله های فالوپ) لانه گزینی می کند. همچنین خونریزی در بارداری میتواند نشان دهنده سقط جنین باشد.
آیا خونریزی پس از یائسگی طبیعی است؟
پس از یائسگی، زنانی که درمان جایگزینی هورمونی مصرف می کنند ممکن است باز هم پریود شوند اما حتی در این صورت هم باید ابتدا وضعیت را با پزشک بررسی کنید تا مطمئن شوید مشکل دیگری وجود ندارد.
همچنین بخوانید : سوالات و نکات کلیدی در مورد پریود که باید بدانید
چه عواملی باعث خونریزی های غیر طبیعی رحم می شوند؟
الف) تغییرات هورمونی
مشکلات هورمونی شایعترین علت خونریزی غیر طبیعی رحم است. هنگامی که یکی از تخمدانها، تخمک آزاد می کند برخی هورمونها به بدن اعلام می کند دیواره رحم را ضخیم کرده و آماده نگهداری جنین شود. در نوجوانان و همچنین زنانی که نزدیک به یائسگی قرار دارند، دیواره رحم بیش از حد ممکن است ضخیم شود. این منجر به پریود شدید یا نامنظم یا لکه بینی بین پریوده می شود. عوامل زیر نیز میتواند باعث تغییرات هورمونی در بدن شوند:
- قرص های ضد بارداری و داروهای دیگر مانند وارفارین و درمان هورمونی
- کاهش وزن یا افزایش وزن سریع
- استرس روانی یا بدنی
- آی یو دی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک که به تنبلی تخمدان شهرت دارد.
پولیپ های آندومتری یا رحمی (توده هایی که در نواحی مختلف در تصویر بالا نشان داده شده است)
ب) مشکلات رحم
یکی دیگر از عوامل احتمالی خونریزی غیر طبیعی رحم، مشکل فیزیکی در رحم است. میلیونها نفر در دنیا فیبروم رحم دارند. فیبروم زایده های غیر سرطانی هستند که در عضله های دیواره رحم رشد می کنند.
پولیپ نیز نوع دیگری از زایده هایی است که در دیواره رحم ایجاد می شود. وضعیتی به نام آدنومیوز (adenomyosis) که در آن سلولهایی مشابه سلولهای دیواره رحم در بخش عضلانی رحم شروع به رشد می کنند و اندومتریوز (Endometriosis) که در آن بافتهایی شبیه به بافت دیواره رحم در خارج از رحم رشد می کنند نیز میتوانند از عوامل خونریزی های غیر طبیعی رحم باشند.
سایر مشکلات پزشکی که باعث خونریزی غیر طبیعی رحم می شوند عبارتند از:
- اختلالات خونریزی یا انعقاد خون یا داروهای رقیق کننده خون
- سرطان دهانه رحم، رحم یا اندومتر
- بیماریهایی که بر کلیه، کبد، تیروئید یا غدد آدرنال تاثیر می گذارند.
- عفونت دهانه رحم یا رحم
- بیماری های مقاربتی
اطلاعات بیشتر : فیستول واژن چیست؟
چه روشی برای تشخیص علت خونریزی غیر طبیعی رحم وجود دارد؟
علاوه بر توضیحات و اطلاعاتی که شما در اختیار پزشک قرار می دهید و معاینه بدنی که دکتر انجام می دهد، آزمایشهای دیگری هم برای پیدا کردن علت خونریزی و همچنین تاثیرات آن بر بدن صورت می گیرد:
- آزمایش بارداری
- آزمایش خون: برای بررسی کم خونی (به دلیل خونریزی های زیاد)، اختلالات خونی و وضعیت هورمونها
- سونوگرافی: در سونوگرافی با امواج صوتی تصاویری از داخل بدن بر روی نمایشگر ظاهر می شود و دکتر برخی مشکلات داخل بدن را از این طریق تشخیص می دهد از جمله فیبروم (میوم) و پولیپ
- هیستروسکوپی: دکتر داخل رحم را با دستگاه مخصوصی که حاوی لامپ کوچکی است و هیستروسکوپ نام دارد، مشاهده می کند. هیستروسکوپ از طریق واژن وارد می شود.
- نمونه برداری: ممکن است نمونه کوچکی از بافت رحم یا ضایعه مشکوک برداشته شود و به آزمایشگاه ارسال شود تا در زیر میکروسکوپ دقیق تر بررسی شود.
- ام ار آی: تصویربرداری رزنانس مغناطیسی یا ام آر آی یک روش تصویربرداری با کمک امواج رادیویی و میدان مغناطیسی است که در آن تصاویر دقیقی از رحم میتوان به دست آورد. از ام آر آی برای تشخیص بیماری های رحم زیاد استفاده نمی شود اما به تشخیص آدنومیوز کمک می کند.
درمان خونریزی غیر طبیعی رحم چیست؟
درمان بستگی به علت خونریزی دارد. در مواردی که یک بیماری مزمن یا اختلال خونی علت اصلی علائم باشد با درمان آنها، خونریزی نیز برطرف می شود.
روش درمان بستگی به این دارد که آیا قصد بچه دار شدن دارید یا خیر. برخی درمانها برای کسانی که قصد بارداری دارند مناسب نیست و برخی نیز برای این افراد غیر ممکن است. اگر نزدیک به یائسگی هستید، ممکن است دکتر زنان و زایمان از شما بخواهد فعلا صبر کنید تا ببینید با یائسگی وضعیت بهتر می شود یا نه.
در برخی موارد دارو معمولا اولین درمانی است که دکتر امتحان می کند:
- داروهای هورمونی: قرص های ضد بارداری و داروهای هورمونی دیگر ممکن است به منظم شدن قاعدگی و سبک تر شدن خونریزی کمک کنند.
- آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRHa): این داروها جلوی تولید برخی هورمون ها در بدن را می گیرند و به کوچک شدن برخی انواع فیبروم برای مدتی، کمک می کنند اما معمولا این درمان ها باید با درمان های دیگر همراه باشند.
- داروهای مسکن (ضد التهاب غیر استروئیدی): اگر مصرف مسکن هایی مثل ایبوپروفن، مفنامیک اسید یا ناپروکسن را چند روز پیش از پریود شروع کنید به کاهش خونریزی کمک می کنند.
- ترانگزامیک اسید: این قرص به منعقد شدن خون کمک کردن و جلوی خونریزی شدید رحم را می گیرد.
- آی یو دی: در برخی زنان آی یو دی های هورمونی کار گذاشته می شود که هورمونی به نام پروژستین آزاد می کند. این هورمون جلوی خونریزی شدید را می گیرد. برخی زنانی که از این دستگاه استفاده می کنند دیگر پریود نمی شوند.
گاهی اوقات عمل جراحی برای حل مشکل خونریزی رحم لازم است:
تخریب یا ابلیشن بافت اندومتری: در این روش از حرارت، سرما یا برق و یا لیزر برای تخریب ناحیه مورد نظر از دیواره رحم استفاده می شود. ممکن است این کار باعث شود کلا پریود نشوید. احتمالا پس از این درمان نمی توانید باردار شوید اما اگر باردار شوید، ممکن است خطرناک باشد. به همین علت تا یائسگی نیاز به قرص جلوگیری از بارداری دارید.
میومکتومی یا آمبولی رگ رحم: اگر فیبروم رحم باعث علائم شده باشد، ممکن است دکتر آن را طی عمل جراحی بردارد یا رگهای تغذیه کننده آن را قطع کند.
هیسترکتومی (رحم برداری): در صورتی که فیبروم خیلی بزرگ باشد یا آندومتریوز پیشرفته یا سرطان رحم یا آندومتر داشته باشید، دکتر توصیه به در آوردن رحم می کند. در مواردی که درمانهای دیگر موثر نبوده اند، این آخرین راه حل محسوب می شود.
همچنین بخوانید : آیا لکه بینی بعد از رابطه ی جنسی طبیعی است؟
خونریزی غیر طبیعی رحم چه عوارضی ایجاد می کند؟
معمولا این وضعیت با یک یا چند مورد از عوارض زیر همراه است:
- کم خونی
- مشکل در باردار شدن
- احتمال بیشتر سرطان زنان
اگر خونریزی غیر طبیعی رحم دارید، برای بررسی آن به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات درمان آن ممکن است بسیار ساده باشد و از طرفی از بروز عوارض جدی تر جلوگیری می شود.