بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
آیا خونریزی یا لکه بینی بعد از رابطه جنسی طبیعی است؟ بسیاری از زنان ممکن است زمانی در طول زندگی خود خونریزی یا لکه بینی پس از رابطه جنسی را تجربه کنند. در واقع ۶۳ درصد از زنان پس از یائسگی، خشکی واژن و خونریزی یا لکه بینی پس از مقاربت را تجربه می کنند. علاوه بر این، ۹ درصد از زنان در سن باروری نیز خونریزی پس از رابطه جنسی را تجربه می کنند.
اگر هر از گاهی خونریزی جزئی پس از مقاربت دارید، معمولا جای نگرانی نیست. اما اگر وارد یائسگی شده اید یا برخی عوامل زمینه ساز خاصی را دارید، یا این اتفاق برایتان زیاد پیش می آید، در صورت تجربه چنین وضعیتی باید به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث خونریزی یا لکه بینی پس از رابطه جنسی می شوند؟
به خونریزی یا لکه بینی پس از مقاربت، “خونریزی پست کویتال” می گویند. این وضعیت در هر سنی ممکن است تجربه شود اما در زنانی که هنوز به یائسگی نرسیده اند، معمولا منشا خونریزی دهانه رحم (سرویکس) است.
در کسانی که وارد یائسگی شده اند، منشا خونریزی متفاوت است و ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- دهانه رحم
- رحم
- لبه های واژن
- پیشابراه
به طور کلی در مورد خونریزی های غیر طبیعی، مهمترین نگرانی سرطان دهانه رحم است. به خصوص در زنانی که یائسه شده اند بررسی این امر مهمتر می باشد. با این حال خونریزی پس از یائسگی بیشتر به عوامل شایع دیگر غیر از سرطان مربوط می شود.
۱- عفونت یا التهاب
برخی عفونتها باعث التهاب بافتهای واژن شده و منجر به خونریزی در چنین شرایطی میشوند. از جمله این عفونتها عبارتند از:
- بیماری التهابی لگن
- عفونتهای مقاربتی
- التهاب دهانه رحم (سرویسیت)
- التهاب واژن (واژینیت)
۲- سندرم ادراری تناسلی یائسگی
سندرم ادراری تناسلی یائسگی یا جی اس ام، سابقا به عنوان آتروفی واژن شناخته میشد. این وضعیت در کسانی که در دوره پیش از یائسگی و یا یائسگی قرار دارند و یا کسانی که تخمدانهایشان را برداشته اند، شایع است.
با افزایش سن به خصوص هنگامی که پریودهای قاعدگی متوقف می شود، بدن استروژن کمتری تولید می کند. استروژن هورمون مسئول تنظیم دستگاه تناسلی است.
هنگامی که سطح استروژن پایین می آید، چند اتفاق برای واژن روی می دهد.
بدن مایع روان کننده واژنی کمتر تولید می کند بنابراین واژن خشک و ملتهب می شود.
استروژن کمتر باعث می شود خاصیت کشسانی واژن نیز کاهش یابد. بافتهای واژن شکننده تر می شوند، گردش خون در آنها کمتر می شود و در نتیجه بیشتر مستعد پارگی و تحریک و التهاب می شوند. این به درد، خونریزی یا اذیت شدن در حین رابطه جنسی منجر می شود.
۳- خشکی واژن
خشکی واژن میتواند به خونریزی منتهی شود. خشکی واژن علاوه بر سندرم ادراری تناسلی یائسگی، در اثر عوامل دیگری مانند زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
- شیردهی
- زایمان
- برداشتن تخمدانها
- برخی داروها از جمله داروهای سرماخوردگی، آسم، برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد استروژن
- شیمی درمانی و پرتو درمانی
- رابطه جنسی پیش از برانگیختگی جنسی کامل
- دوش واژنی
- استفاده از مواد شیمیایی در محصولات بهداشتی بانوان، مواد شیمیایی خشکشویی و غیره
- سندرم شوگرن (بیماری التهابی سیستم ایمنی که باعث کاهش تولید رطوبت در غدد بدن می شود)
۴- پولیپ
پولیپ رحم به برخی انواع زایده های غیر سرطانی گفته می شود که در دهانه رحم یا دیواره داخلی رحم رشد می کنند. پولیپ همانند یک حلقه زنجیر به رحم آویزان است و حرکات آن میتوانند باعث تحریک بافتهای اطراف شده و خونریزی رگهای خونی کوچک را به دنبال داشته باشد.
۵- پارگی واژن
رابطه جنسی به خصوص اگر شدید یا خشن میتواند باعث ایجاد بریدگیهای کوچک یا خراشیدگی واژن شود. این بیشتر در مواردی اتفاق می افتد که واژن به دلیلی، خشک است.
۶- سرطان
خونریزی های نامنظم یا معمول واژن از جمله خونریزی یا لکه بینی پس از رابطه جنسی میتواند نشان دهنده سرطان دهانه رحم یا واژن باشد. در واقع در ۱۱ درصد از کسانی که سرطان دهانه رحم دارند این وضعیت از اولین نشانه های آن است. خونریزی پس از یائسگی نیز میتواند نشان دهنده سرطان رحم باشد.
خونریزی پس از رابطه جنسی در چه کسانی محتمل تر است؟
در موارد زیر، احتمال این وضعیت بیشتر است:
- سرطان دهانه رحم یا سرطان رحم داشته باشید.
- در دوره پیش از یائسگی یا یائسگی قرار دارید.
- اخیرا زایمان داشته اید یا در حال شیردهی هستید.
- پیش از رابطه جنسی، کامل برانگیخته نشده اید.
- زیاد دوش واژنی می گیرید.
اطلاعات بیشتر : چه عواملی باعث پریود غیر طبیعی می شود ؟
در چه صورت برای خونریزی یا لکه بینی پس از رابطه جنسی باید به پزشک مراجعه کنم؟
این علائم دلایل مختلف میتوانند داشته باشند. اگر یائسه نیستید، هیچ ریسک فاکتور یا عامل زمینه ساز بیماری یا سرطان ندارید و تنها اندکی لکه بینی پس از مقاربت دارید که فورا برطرف می شود احتمالا نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید اما اگر یائسه شده اید، برای هر گونه خونریزی از واژن باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
همچنین در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه می کنید، باید به پزشک مراجعه کنید:
- سوزش یا خارش واژن
- احساس سوزش در حین دفع ادرار
- درد در حین مقاربت
- خونریزی زیاد
- دل درد شدید
- درد پایین کمر
- حالت تهوع یا استفراغ
- ترشحات غیر معمول از واژن
راه درمان خونریزی پس از رابطه جنسی چیست؟
درمان بستگی به عامل آن دارد. به طور کلی یکی از روشهای زیر برای جلوگیری از لکه بینی یا خونریزی پس از مقاربت توصیه می شود:
- ژل های روان کننده یا لوبریکانت
اگر علت خونریزی، خشکی واژن باشد با مرطوب کننده های واژن میتوان جلوی آن را گرفت. این محلولها به خوبی از دیواره واژن جذب می شوند و اسیدیته طبیعی واژن را برقرار می کنند. توجه داشته باشید لوبریکانتهای بر پایه نفت مانند انواع وازلین دار، به لاتکس کاندوم صدمه میزنن بنابراین اگر کاندوم استفاده می کنید، از لوبریکانت حاوی آب یا سیلیکون استفاده کنید.
- استروژن درمانی
اگر علت خشکی واژن، کاهش استروژن باشد دکتر ممکن است استروژن درمانی را به شما توصیه کند. استروژن های موضعی واژن مانند کرم و لوسیون نیز وجود دارند. همچنین حلقه استروژن یک حلقه انعطاف پذیر است که داخل واژن جایگذاری می شود تا دوز کمی استروژن را ظرف ۹۰ روز به تدریج آزاد کند. در صورتی که بدنتان نیاز به استروژن و پروژستین داشته باشد ممکن است هورمون درمانی خوراکی به شما توصیه شود.
- سایر درمانهای خونریزی پس از رابطه جنسی
التهاب واژن ممکن است در اثر خشکی واژن و یا عفونت ایجاد شود. ممکن است علت آن ناشناخته باشد. بسته به عامل آن، ممکن است یک دوره درمان با آنتی بیوتیک برایتان تجویز شود.
برای درمان بیماری التهابی لگن نیز آنتی بیوتیک تجویز می شود.
اگر دهانه رحم صدمه دیده باشد (مثلا در اثر عفونت)، ممکن است دکتر سلولهای آسیب دیده را با کرایوسرجری (انجماد درمانی) بردارد. در این فرآیند سلولهای آسیب دیده منجمد شده و می میرند.
