داروهای تقویت تخمدان برای بارداری

برای تنظیم کار تخمدان و منظم شدن تخمک گذاری، پزشک بسته به شرایط شما ممکن است داروهایی تجویز نماید. یادتان باشد بهبود کار تخمدان و منظم شدن آن تنها برای بارداری نیست بلکه حتی اگر نمیخواهید باردار شوید هم نیاز به منظم شدن کار تخمدانها دارید.

• قرص ضد بارداری ترکیبی: قرصهایی که هم استروژن دارند و هم پروژستین، تولید آندروژن را کاهش داده و استروژن را تنظیم میکنند. تنظیم هورمونها به کاهش خطر سرطان آندومتر و اصلاح و تنظیم پریودها، رویش موهای زاید و رفع جوش و آکنه کمک میکنند.
• پروژستین درمانی: مصرف پروژستین تا ده یا چهارده روز (هر یک تا دو ماه) میتواند پریودها را تنظیم کرده و تخمدان را تقویت کند. پروژستین تراپی، میزان آندروژن بدن را بهبود نمیدهد و از بارداری جلوگیری نمیکند. قرص پروژستین تنها یا دستگاه های درون رحمی دارای پروژستین برای کسانی که نمیخواهند باردار شوند گزینه های بهتری هستند.

برخی افراد خواسته شان از تقویت تخمدان، تنها بهبود کارکرد آن نیست بلکه میخواهند احتمال بارداری خود را افزایش دهند.

داروهای کمک به بارداری و تقویت تخمدان

کسانی که مشکل باروری دارند و میخواهند برای این منظور، کارکرد تخمدان را بهبود بدهند در واقع باید تخدان را به آزاد سازی تخمک تحریک کنند. رایج ترین داروها در این زمینه اینها هستند:

۱. کلومید (Clomid) یا سروفن (کلومیفن و باردرای سریع)

سیترات کلومیفن (کلومید) بیش از چهل سال است که استفاده میشود. اگر تخمک گذاری نرمال نداشته باشید ممکن است پزشک این گزینه را برایتان برگزیند. کلومید و سروفن (نام تجاری کلومیفن)، به عنوان داروهای بازدارنده استروژن شناخته شده هستند. این داروها آزاد سازی هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH ) ، اف اس اچ (FSH) یا همان هورمون تحریک کننده فولیکول و ال اچ یا هورمون لوتئینه کننده در هیپوتالاموس و غده هیپوفیز که در مغز جای دارند را به دنبال دارند. این هورمونها تخمدانها را به ساخت تخمک وا میدارند.

بیشتر بخوانید: علائم و علت تنبلی تخمدان در زنان و دختران

این داروها اغلب همراه با روشهای دیگر کمک به باروری مانند تکنیکهای لقاح مصنوعی به کار گرفته میشوند.

روش استفاده کلومید(کلومیفن) چگونه است؟

معمولا این دارو با دوز ۵۰ میلی گرم در روز آغاز میشود و تا ۵ روز همین روند ادامه می یابد. معمولا قرص یکم را در روز سوم، چهارم و یا پنجم پس از آغاز پریود میخورید.

پیش بینی میشود تخمک گذاری حدود ۷ روز پس از خوردن آخرین دوز، آغاز میشود. اگر چنین چیزی رخ نداد، ممکن است پزشک از شما بخواهد هر ماه دوز را تا ۵۰ میلی گرم در روز افزایش دهید تا به دوز ۱۵۰ میلی گرم برسید.

پس از این که تخمک گذاری آغاز شد، بیشتر پزشکان پیشنهاد میکنند کلومیفن را بیش از شش ماه نخورید. اگر پس از شش ماه هنوز باردار نشده اید، احتمالا پزشک یک داروی دیگری برایتان مینویسد یا پیشنهاد میکند پیش متخصص نازایی بروید.

کلومیفن چقدر کارایی دارد؟

حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از زنانی که کلومیفن میخورند، تخمک گذاری میکنند و نیمی از آنها میتوانند باردار شوند. بیشتر بارداریها ظرف سه چرخه ماهانه نخست پیش می آید.

عوارض جانبی کلومید چیست؟

عوارض جانبی این دارو معمولا خفیف است. گرگرفتگی، تاری دید، تهوع، نفخ و سردرد از عوارض کلومیفن هستند.

همچنین کلومید میتواند تغییراتی در مخاط دهانه رحم در پی داشته باشد که این خود شناسایی بارداری را دشوارتر میکند و پزشک سخت تر میتواند مشخص کند دیگر نیازی نیست اسپرم وارد رحم شود.

کلومید همانند بسیاری از داروهای دیگر باروری، احتمال چندقلوزایی را افزایش میدهد.

برای کمک به تخمک گذاری و بارداری، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز نماید:

۳.لتروزول و کمک به بارداری:

این داروی درمان سرطان پستان برای تحریک تخمک گذاری نیز به کار گرفته میشود.

۴. متفورمین برای بارداری و تحریک تخمک گذاری:

این دارو برای دیابت نوع ۲ و بهبود مقاومت به انسولین خورده میشود و انسولین را کاهش میدهد. اگر با خوردن کلومیفن باردار نشده اید شاید پزشک متفورمین را برای کمک به تخمک گذاری پیشنهاد کند. اگر پیش دیابت هستید، متفورمین میتواند پیشروی بیماری به دیابت نوع ۲ را کند نموده و به کاهش وزن کمک نماید.

۵. آمپول های اچی سی جی یا گنادوتروپین:

این داروی هورمونی تزریق میشود. گنادوتروپین در کسانی که تخمک گذاری نرمال دارند، احتمال بارداری را میتواند با تحریک تخمدانها به ساخت بیش از یک فولیکول، افزایش دهد. هرچند این کار، احتمال چندقلوزایی را نیز افزایش میدهد.

بیشتر بخوانید: عوارض برداشتن تخمدان و رحم

برخی دیگر از داروهایی که برای بهبود کارکرد تخمدان مصرف میشوند اینها هستند:

• قرصهای پیشگیری از بارداری
• اسپیرونولاکتون (Spironolactone): این دارو تاثیر آندروژن بر پوست را مهار میکند و جلوی جوش و آکنه و رویش موهای زاید را میگیرد ولی از سویی دیگر میتواند باعث نقایص مادرزادی در جنین شود. از این رو اگر اسپیرونولاکتون میخورید حتما باید روشهای پیشگیری از بارداری کارامدی هم داشته باشید تا بارداری رخ ندهد. اگر میخواهید باردار شوید یا برای بارداری در آینده برنامه دارید این دارو را به کار نگیرید.
• افلورنیتین (Eflornithine): این کرم نیز رویش موهای زائد را کند مینماید.

داروهای تزریقی برای تقویت تخمدان و افزایش باروری

اگر کلومید به خودی خود کار نکرد، پزشک شاید پیشنهاد کند از هورمونهایی برای تحریک تخمک گذاری بهره ببرید. برخی از این داروهای هورمونی چنین هستند.

این داروها قرصهای خوراکی نیستند بلکه باید آنها تزریق کنید. دوز بسته به شرایط متفاوت است. برخی از آنها را زیر پوست میزنند ولی برخی دیگر در ماهیچه تزریق میشود. همچنین ممکن است تزریق در شکم، بالای بازو، بالای ران یا باسن باشد.

معمولا مصرف دارو در چرخه ماهانه آغاز میشود، روز دوم یا سوم پس از این که خونریزی قرمز روشن داشتید، و تا هفت یا دوازده روز دیگر ادامه می یابد. گاهی ممکن است نیاز باشد همراه با تزریق این داروها، کلومید خوراکی نیز بخورید.

درباره داروهای ضد بارداری خوراکی بدانید

داروهای هورمونی تزریقی تقویت تخمدان چقدر کارامد هستند؟

هورمونهای تزریقی همانند کلومیفن نرخ بالایی از پیروزی در تخمک گذاری را نشان داده اند. در میان زنانی که درمان را انجام داده اند، نیمی از افراد توانسته اند باردار شوند.

عوارض جانبی داروهای هورمونی تزریقی تقویت تخمدان چیست؟

بیشتر عوارض جانبی این داروها خفیف هستند. عوارض جانبی که ممکن است ببینید تندرنس (احساس درد هنگام فشار یا لمس)، عفونت و تاول های خونی، ورم و کبودی در محل تزریق است.

همچنین خطر وضعیتی به نام تحریک بیش از حد تخمدان (hyperstimulation) وجود دارد که باعث بزرگ و حساس شدن تخمدانها میشود.

این داروها احتمال چندقلوزایی را افزایش میدهند.

دیگر داروهای ناباروری

آنتاگون یک داروی تزریقی است که از تخمک گذاری زود هنگام در زنانی که درمان باروری انجام میدهند پیشگیری میکند. عوارض جانبی آن دل درد، سردرد و احتمال از دست دادن بارداری است اگر هنگام بارداری مصرف شود.

اطلاعات بیشتر: تاثیر مکمل های بدنسازی که باعث نازایی می شود

دوستینکس (کابرگولین) و پارلودل (بروموکریپتین) داروهایی هستند که برای کاهش برخی هورمونها و کاهش اندازه تومور هیپوفیز که ممکن است مسبب مشکلات تخمک گذاری شده باشد، به کار گرفته میشود.

معمولا این داروها در دوزهای کم خوراکی هستند ولی گاهی پزشک دوز را افزایش میدهد. عوارض جانبی آن سرگیجه و بهم ریختن معده است.

آیا متفورمین احتمال بارداری را افزایش میدهد؟

پاسخ کوتاه به این پرسش، بله است. متفورمین داروی نازایی نیست بلکه برای دیابت نوع ۲ به کار گرفته میشود و به کاهش قند خون کمک میکند ولی همراه با دیگر داروها میتواند به درمان ناباروری نیز کمک کند.

متفورمین در بارداری میتواند گاهی سودمند باشد و از آن برای درمان ناباروری در زنانی که تنبلی تخمدان (سندرم تخمدان پلی کیستیک) دارند استفاده میشود. تنبلی تخمدان وضعیتی بسیار شایع در زنان است و متفورمین برای تنظیم چرخه های ماهانه در زنان دچار تنبلی تخمدان که مشکل ناباروری دارند ممکن است به کار گرفته شود.

زنان چاقی که دچار تنبلی تخمدان هستند معمولا hyperinsulinemic دارند که در آن انسولین افزایش یافته و آندروژن (هورمونهای مردانه) نیز بالا میرود. متفورمین به کاهش مقاومت به انسولین در این بیماران کمک میکند.

متفورمین همچنین احتمال سقط جنین برخاسته از تنبلی تخمدان را میتواند کاهش دهد. متفورمین سلولهای حساس به انسولین می سازد و به رهایی از ساخت اندروژن اضافی در تخمدانها کمک میکند. از این رو از متفورمین برای بازگرداندن تعادل به هورمون ها و از سرگیری فرایند تخمک گذاری در زنانی که تنبلی تخمدان دارند استفاده میشود.

بیشتر بخوانید: سریع ترین راه درمان تنبلی تخمدان

گاهی وقتها پزشکان متخصص ناباروری همراه با داروهای تحریک تخمک گذاری مانند لتووال یا کلومیفن، متفورمین تجویز میکنند.

متفورمین چگونه به بارداری کمک میکند؟

روش کار متفورمین در کمک به بارداری این گونه است (یادتان باشد متفورمین به تنهایی برای درمان نازایی استفاده نمیشود و در کل داروی درمان نازایی نیست):

• گیرنده های انسولین، به انسولین حساس تر میشوند
• در برخی بیماران تنبلی تخمدان، تخمک گذاری منظم میشود ولی این دارو تنها در زنانی باید تجویز شود که مقاومت به انسولین داشته و تنبلی تخمدان نیز دارند، در دیگر موارد تنبلی تخمدان این دارو به کار گرفته نمیشود.

درباره فواید یوگا برای تنبلی تخمدان بیشتر بخوانید

سوالات متداول