داروهای موثر برای درمان آسم

با توجه به اینکه بیماری آسم مجاری هوایی را تحت تاثیر قرار داده به طوری که آن را باریک و یا پر از مخاط کرده و در نتیجه تنفس بیمار را با مشکل روبرو می کند به طوری که بیمار با تنگی نفس، خس خس و امثال آن مواجه می شود نیاز به یک درمان فوری دارد به طوری که در صورت عدم درمان حتی حیات فرد نیز با خطر مواجه شده و ممکن است بیمار جان خود را از دست بدهد. برای درمان آسم هم داروهای مختلفی وجود دارد که البته این داروها هیچ کدام به طور کامل بیماری را درمان نمی کنند بلکه با کاهش علائم و بهبود حال بیمار خطر مرگ ناشی از آن را نیز کاهش می دهند.

یکی از بهترین داروهای آسم هم داروهای ضد التهابی بوده که با از بین بردن التهاب سعی در بهبود حال بیمار و کمک به تنفس بیمار دارد. نتایج حاصل از درمان دارویی آسم هم معمولا پس از چند هفته نمودار می شود. ما در این مقاله سعی داریم شما را با انواع داروها و درمان های آسم آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.

لیست کامل داروهای بیماری آسم و نحوه اثرگذاری و عوارض آنها

در گذشته چون به طور صحیح علت ابتلا به انواع بیماری آسم مشخص نشده بود برای درمان آسم از داروهایی استفاده می شد که برونش را گشاد می کردند اما طی دو دهه اخیر و پس از کشف این موضوع که به وجود آمدن آسم به دلیل التهاب و تورم راه های هوایی است بیشتر از داروهای ضدالتهابی چون کورتون هایی که جذب نمی شوند و کمترین عوارض را دارند برای درمان این بیماری استفاده می شود. همچنین یکی از فاکتورهای بسیار مهم در درمان آسم چه در گذشته و چه در حال حفظ آرامش در زمان حمله است به طوری که برخی بیماران به همراه پزشک یک برنامه حمله نوشته و با راهنمایی های پزشک سعی می کنند بر حمله با حفظ آرامش غلبه کنند.

نکته قابل توجه در خصوص مصرف داروهای آسم این است که حتی پس از بهبود و کاهش علائم به هیچ وجه بدون مشورت پزشک، بیمار نباید دوز مصرفی را کاهش دهد و صرفا در این مورد پزشک تصمیم گیری میکند. داروهای تجویزی برای آسم هم دو دسته هستند که به صورت روزانه مصرف شده و طی چند هفته وضعیت بیمار را بهبود می بخشند:

• داروهایی که سریعا اثر بخشی می کنند.
• داروهایی که در طولانی مدت حال بیمار را بهبود می بخشند.

همچنین سه نوع دارو برای این بیماری وجود داشته که به عنوان پر کاربردترین و مهم ترین داروهای آسم شناخته می شوند:

1. مونتلوکاست ضد سدیم: برای کاهش التهاب و واکنش های آلرژیک و معمولا درمان مکملی بوده و همراه سایر داروها مصرف می شود و عوارضی چون خستگی، سردرد، درد شکم، سوء هاضمه و … دارد.
2. تئوفیلین: این نوع از دارو با گشاد کردن مجاری تنفسی و شل کردن عضلات تنفس را راحت تر می کند و عوارضی چون افزایش ضربان قلب، تشنج، اسهال و … دارد.
3. پردنیزولون: این دارو که هنگام مصرف آن باید مقدار مصرف سدیم کاهش پیدا کند خواص ضد آلرژی و ضد التهابی با سرکوب سیستم ایمنی را دارد و عوارضی چون کاهش وزن،‌ فشار خون، پوکی استخوان و … دارد.

انواع داروهای درمان آسم

انواع داروهای آسم که امروزه در دسترس هستند عبارتند از:

۱- کورتیکواستروئیدهای استنشاقی:

• فلوتیکازون (Flovent HFA)
• بودزونید (Pulmicort Flexhaler)
• فلونیزولید ( Aerobid)
• سیکلزونید (Alvesco)
• بکلومتازون (Qvar)
• مومتازون (Asmanex)

۲- مهارکننده های لکوترین ها:

• مونتلوکاست (Singulair)
• زافیرلوکاست (Accolate)
• زیلتون (Zyflo)

۳- آگونیست های بتای طولانی اثر:

• سالمترول (Serevent)
• فورموترول (Foradil) و ( Perforomist)

۴- داروهای استنشاقی ترکیبی:

• فلوتیکازون-سالمترول (Advair Diskus)
• بودزونید-فورموترول (Symbicort)
• مومتازون-فورمترول (Dulera)
• تئوفیلین (Elixophyllin)

۵- آگونیست های بتای کوتاه اثر:

• آلبوترول (ProAir HFA) و (Ventolin HFA)
• لوالبوترول (Xopenex)
• پریبوترول (Maxair)

۶- تعدیل کننده های ایمنی:

• اومالیزوماب (Xolair)
• رسلیزوماب (Cinqair)

بیشتر مطالعه کنید: درمان آسم با طب سنتی چگونه است؟

انواع داروهای کنترل طولانی مدت آسم

یکی از روش های درمان این بیماری استفاده از داروهایی است که در طولانی مدت اثر گذاشته و روند درمان را بهبود می بخشند و همچنین بیمار برای کاهش حملات باید طی مدت زیادی از این داروها استفاده کند که معمولا حتی برای اثر گذاری اولیه نیاز به چند روز الی دو الی سه هفته زمان دارد. داروهای آسم که نیاز به مدت طولانی دارند انواعی دارد:

1. لکوترین ها: خوشبختانه این نوع از داروها طی مصرف حتی بیست و چهار ساعت حال بیمار را بهبود بخشیده و به کاهش علائم کمک می کند و برای برخی افراد عوارضی چون افسردگی (تاثیرات افسردگی بر زندگی روزمره)، غم، افکار خودکشی و امثال آن دارد که نیاز به مشورت پزشک دارد از مهم ترین این داروها می توان به مونتلوکاست و زافیرلوکاست اشاره کرد.
2. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی: این داروها که معمولا برای اثرگذاری به مدت چند روز الی چند هفته نیاز دارند عوارض جانبی بسیار کمی داشته و به همین علت مصرف طولانی مدت آن توصیه می شود از جمله ابن داروها می توان به فلوتیکازون، فلونیزولید، بکلومتازون و … اشاره کرد.
3. آگونیست های گیرنده بتای طولانی اثر: برای باز کردن راه های تنفس و مبادله اکسیژن بیمار از این نوع دارو به مدت چند روز استفاده می شود که معمولا بهتر است به دلیل برخی عوارض خاص خود چون عدم تشخیص وخیم شدن و افزایش خطر حمله همراه به همراه سایر داروهای تجویزی و دقیقا طبق نظر پزشک مصرف شود از مهم ترین داروهای این بیماری می توان به فورموترول و سالمترول اشاره کرد.
4. تئوفیلین: این دارو با شل کردن عضلات مجاری تنفسی به تنفس راحت تر بیمار کمک می کند که به طور روزانه مصرف شده و پس از چند روز اثرگذاری خود را شروع می کند و عوارض خاصی نداشته اما برخلاف گذشته از آن کمتر استفاده می شود از مهم ترین آن هم می توان به الیکسوفیلین اشاره کرد.
5. داروهای استنشاقی ترکیبی: تجویز پزشک به مصرف همراه یک آگونیست گیرنده بتای طولانی اثر و یک کورتیکواستروئید برای کاهش علائم حمله را می گویند که به دلیل عوارض خاص حمله داروی نوع اول است از مهم ترین داروهای آسم این نوع می توان به مومتازون-فورمترول اشاره کرد.

انواع داروهای استنشاقی با اثر سریع آسم

این نوع از داروهای آسم با اینکه در طول زمان مورد استفاده قرار می گیرد و دوره مصرف طولانی مدتی دارند اما پس از مصرف به طور سریع اثر گذاشته و علائم را سریعا کاهش می دهند این داروها هم انواعی دارند:

1. ایپراتروپیوم: از این نوع دارو برای درمان حملات و برونشیت های مزمن استفاده شده و سریعا به کاهش علائم بیمار کمک می کند نحوه کار این دارو هم به این صورت است که با شل کردن عضلات راه های هوایی تنفس را راحت تر می کند و عوارض خاصی ندارد.
2. آگونیست های گیرنده بتای کوتاه اثر: این داروها که به صورت استنشاقی و یا نبولایزر مصرف می شوند در عرض چند دقیقه حال بیمار را بهبود بخشیده و علائم را کاهش می دهد و از مهم ترین آنها آلبوترول و پری بوترول و… هستند.
3. کورتیکواستروئیدهای خوراکی: این داروها در مدت کوتاهی با کاهش التهاب مجاری تنفسی، تنفس بیمار را راحت تر کرده و علائم را کاهش می دهد اما به دلیل جذب بالا و عوارض جانبی که با خود دارد باید از مصرف طولانی مدت آن خودداری کرد و در این  مورد حتما با پزشک مشورت کرد. از مهم ترین این نوع داروها می توان به پردنیزون و متیل پردنیزون و … اشاره کرد.

داروهای آلرژی برای کنترل بیماری آسم

با توجه به اینکه یکی از دلایل به وجود آمدن آسم آلرژی و حساسیت بوده برای این نوع از آسم نیز داروهای مخصوص به آن به وجود آمده که انواعی دارند:

1. ایمونوتراپی: این روش درمانی که با تزریق ژل به بدن انجام می شود نیاز به چند ماه الی چند سال زمان دارد به طوری که این تزریق کم کم باعث کاهش واکنش بدن به آلرژی می شود.
2. داروها: این داروها برای کاهش حساسیت و علائم آسم استفاده می شود که معمولا پس از یک دوره مصرف اثر گذاری خود را می گذارند از مهم ترین آنها نیز اسپری های بینی آنتی هیستامین و کرومولین و همچنین ضد احتقان ها هستند.
3. اومالیزوماب: این دارو که به صورت تزریقی استفاده می شود نحوه اثرگذاری به این صورت دارد که با تغییر سیستم ایمنی بدن سعی در کاهش علائم آسم در واکنش به آلرژی ها دارد و معمولا چند هفته ای یک بار از این نوع درمان استفاده می شود.

داروهای درمان آسم شدید

کورتیکواستروئیدهای خوراکی و وریدی مانند پردنیزون و متیل پردنیزولون، جزء دسته داروهایی هستند که به عنوان استروئیدهای ضدالتهاب قوی عمل می کنند. این داروها به عنوان گزینه های درمانی برای کنترل التهاب مجاری تنفسی ناشی از آسم شدید یا حملات آسمی شدید استفاده می شوند. استفاده طولانی مدت از این داروها می تواند باعث عوارض جانبی جدی از جمله کاهش سیستم ایمنی بدن، افزایش وزن، افزایش فشار خون، اختلال در متابولیسم استخوان، و اختلالات در شکل بدن (Cushingoid features) شود. بنابراین این داروها معمولا به صورت کوتاه مدت و در مواردی که نیاز به کنترل فوری علائم وجود دارد تجویز می شوند.

داروهای مضر برای آسم

استفاده از برخی داروها برای افراد مبتلا می تواند علائم و حمله آنها را بیشتر کرده و خطرات جدی برای آنها به وجود بیاورد. برخی از مهم ترین داروهایی که افراد مبتلا به آسم نباید مورد استفاده قرار بدهند عبارت است از:

• مسکن هایی چون ایبوپروفن، آسپرین و …
• داروهای ضد فشار خون مثل پروپرانول و یا مهارکننده های آنزیم چون انالاپریل و …
• مواد مورد استفاده در تصویربرداری.
• همچنین استفاده از هر دارویی که پس از آن دچار تنگی نفس و علائمی شبیه به آن می شوید‌.

انواع اسپری های آسم

یکی دیگر از انواع داروهای آسم استفاده از اسپری ها برای تنفس راحت تر بیمار است. اسپری های تنفسی که معمولا به بیماران مبتلا به آسم توصیه می شود آن را به همراه خود داشته و پس از هر حمله با استفاده از این اسپری ها به بهبود حال خود کمک کنند انواع اسپری آسم عبارتند از:

1. سالمترول: از این دارو برای حمله های خفیف تر آسم استفاده شده و برای حمله های حاد مناسب نیست نحوه اثرگذاری آن هم به این صورت است که با گشاد کردن و شل کردن مجاری تنفسی، تنفس بیمار را راحت تر می کند و معمولا پس از چند دقیقه اثر گذاری خود را شروع می کند از مهم ترین انواع آنها سالمکس و سرونت نام دارد.
2. سالبوتامول: این دارو علاوه بر شل کردن مجاری تنفسی و تنفس راحت تر بیمار به کاهش سرفه و خس خس نیز کمک می کند و یکی از بهترین و رایج ترین داروهای تسکین دهنده آسم می باشد که از مهم ترین آن ونتولین، ونتالکس و … می باشد.
3. کرومولین سدیم: این نوع از اسپری برای اثر گذاری نیاز به مدت طولانی تری داشته و به سریع الاثری سایر اسپری ها نیست و بیشتر با گشاد کردن برونش به عنوان یک داروی پیشگیری کننده استفاده می شود و انواع مختلفی چون کرمولکس، رینومکسان و ..‌. دارد.
4. فورمترول: این دارو نیز برای حملات حاد مناسب نبوده و با انقباض مجاری تنفسی به تسکین حمله های خفیف و تنفس راحت تر بیمار کمک می کند و علاوه بر اسپری به صورت کپسول و پودر استنشاقی نیز وجود دارد از مهم ترین آنها می توان به فوموتیزوکس، فورادیل و .‌‌.. اشاره کرد.
5. بکلومتازون: این نوع اسپری که یکی از پرکاربردترین اسپری های آسم بوده علاوه بر کاهش التهاب و تنفس راحت تر فرد می تواند با کاهش خلط مجاری تنفسی را برای تبادل اکسیژن بازتر کند و انواع مختلفی چون بکلکس، بکلونازال و … اشاره کرد.
6. بودزوناید: این نوع از اسپری نوعی داروی ضد التهابی و حتی ضد آلرژی است که برای پیشگیری و کنترل بیماری آسم مزمن مورد استفاده قرار گرفته و انواع مختلفی چون بودی ایر، بودکورت و … دارد.
7. فلوتیکازون: این نوع اسپری با اثر گذاری بر روی سیستم ایمنی بدن علاوه بر کاهش التهاب مجاری تنفسی به مهار عوارض این بیماری بر روی بدن می پردازد و انواع مختلفی چون فلازون، فلوکسی تاید و … دارد.
8. مومتازون: این نوع از دارو که به دو صورت اسپری و پماد وجود داشته برای کاهش التهابات مجاری تنفسی و کاهش آلرژی و بهبود علائم استفاده شده و انواع مختلفی چون مومنیکس، آسمانکس و … دارد.

بیشتر مطالعه کنید: درمان آسم و آلرژی با کرم های انگلی چگونه است؟

در ادامه توضیحاتی در مورد نحوه استفاده از داروها و اسپری ها برای مدیریت آسم آورده شده است:

۱- اسپری استنشاقی با دوز اندازه گیری شده (Metered-Dose Inhalers):

• درپوش اسپری را بردارید. اطمینان حاصل کنید که بخش دهانی اسپری تمیز است.
• اسپری را بین ۱۰ تا ۱۵ بار به طور ملایم تکان دهید. این تکان دادن باعث مخلوط شدن یکنواخت مواد درون اسپری می شود.
• دستگاه را به دهان خود ببرید و نفس عمیقی بکشید.
• نفس خود را حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید تا دارو به راحتی در ریه ها جا بیافتد.
• با آرامی نفس خود را به بیرون دهید.
• اگر دستگاه دارای یک شمارنده دوز است، تعداد دوزهای باقی مانده را بررسی کنید.

۲- اسپری استنشاقی پودر خشک Dry Powder Inhaler (DPI):

• درپوش اسپری را بردارید.
• طبق دستور پزشک دوز مورد نیاز را تنظیم کنید.
• دستگاه را به دهان خود ببرید و نفس عمیقی بکشید. در حین نفس کشیدن، دستگاه را از دهان خود دور نگه دارید. این اقدام از خارج شدن دارو از دستگاه جلوگیری می کند.
• دهانه دستگاه را در دهان خود قرار دهید.
• به مدت ۲ یا ۳ ثانیه، از طریق دهان سریع نفس بکشید تا داروهای پودر خشک وارد ریه های شما شوند.
• بعد از استنشاق پودر، دستگاه را از دهان خود خارج کنید.
• نفس خود را به مدت ۱۰ ثانیه نگه دارید. این اقدام کمک می کند تا دارو در ریه های شما مستقر شود و به طور کامل جذب شود.

۳- اسپری استنشاقی Soft Mist Inhaler:

• درپوش اسپری را بردارید.
• بدون وارد کردن اسپری به داخل دهانتان، یک نفس عمیق بکشید.
• اطمینان حاصل کنید که دریچه های هوا در قسمت استنشاقی دستگاه بسته نباشند.
• دکمه انتشار دوز را با دقت فشار دهید.
• به آرامی و عمیق از طریق دهان نفس بکشید تا داروهای پودر خشک وارد ریه های شما شوند.
• نفس خود را به مدت ۱۰ ثانیه نگه دارید. این کار به جذب بهتر دارو در ریه ها کمک می کند.
• به آرامی نفس خود را بیرون دهید.

همیشه دستورالعمل های پزشک خود را در مورد دوز مصرف دارو رعایت کنید.

اسپری مومنیکس برای کودکان خوب است؟

اسپری مومنیکس معمولا به عنوان استروئید آنتی-آلرژیک (corticosteroids) شناخته می شود. این اسپری برای کاهش التهاب مجاری تنفسی و بهبود علائم آسم در کودکان به کار می رود. استفاده طولانی مدت از این داروها ممکن است باعث اثرات جانبی مانند کاهش رشد کودکان شود. با این حال، پزشک معمولا برای تداوم درمان، مزایای کنترل علائم و جلوگیری از حملات آسم را با رشد کودک مقایسه می کند. طبیعتا تصمیم در مورد استفاده از این داروها باید توسط پزشک معالج با دقت گرفته شود.

طریقه درست استفاده از انواع اسپری آسم

اکثر داروهای آسم به صورت استنشاقی استفاده می شوند زیرا از این طریق مطمئن می شویم که دارو مستقیماً به ریه ها می رود و اثر آن سریع تر ظاهر می شود. استفاده درست از اسپری های تنفسی اهمیت زیادی دارد. در صورت استفاده نادرست، ممکن است دارو به میزان کافی وارد ریه های تان نشود. در اینجا طریقه صحیح استفاده از اسپری های تنفسی را با هم بررسی می کنیم.

برای استفاده از اسپری اسم

1. ابتدا مخزن فلزی را محکم تکان دهید.
2. سرپوش پلاستیکی آن را بردارید.
3. نگاه کنید که قسمت دهانی اسپری کاملاً تمیز باشد و جرم و جسم خارجی روی آن نباشد که آن را تنفس نکنید
4. در حالی که پشت تان کاملاً صاف است به حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید و نفس خود را کامل بیرون بدهید
5. دهان خود را در اطراف قسمت دهانی اسپری قرار دهید و ببندید.
6. سپس به آهستگی شروع به نفس کشیدن کنید ( عمل دم) و همزمان با این کار، بالای مخزن فلزی اسپری را هم فشار دهید.
7. نفس خود را تا آنجائی که برایتان راحت است و احساس ناراحتی نکنید در سینه حبس کنید (حدود ۱۰ ثانیه)
8. حال به آهستگی نفس خود را بیرون بدهید.
9. سپس دهان خود را با آب بشوئید یا مسواک بزنید.

درمان سریع آسم

درمان سریع حمله آسم شامل چندین استراتژی می شود که هدف آنها کاهش خطر و شدت حملات آسم است:

۱- ورزش: ورزش منظم می تواند به بهبود عملکرد ریوی و تقویت سیستم تنفسی کمک کند. ورزش  مناسب با توجه به شدت حملات آسم انتخاب می شود.

۲- حفظ یا رسیدن به وزن متناسب: مدیریت وزن مناسب می تواند به بهبود کلی آسم کمک کند و برخی از علل مرتبط با آسم را کاهش دهد.

۳- اجتناب از عوامل محرک آسم: اجتناب از تماس با عوامل محرک زا مانند دود سیگار، آلودگی هوا، مواد شیمیایی و حیوانات خانگی می تواند در کاهش حملات آسم موثر باشد.

۴- مدیریت آلرژی های محیطی و غذایی: تشخیص و مدیریت آلرژی ها شامل استفاده از داروهای ضدآلرژی، اجتناب از آلرژن ها و استفاده از فیلترهای هوا در محیط زندگی و در محیط کار می تواند به کاهش علائم آسم کمک کند.

۵- ترک سیگار: دود سیگار عوارض شدیدی برای سیستم تنفسی ایجاد می کند. ترک سیگار می تواند به بهبود علائم آسم کمک کند.

۶- داروهای خاص: استفاده از داروهای تسکین دهنده آسم مثل اسپری های استنشاق و در صورت لزوم، داروهای شیمیایی تحت نظر پزشک معالج می تواند به کنترل علائم و پیشگیری از حملات آسم کمک  کند.

آیا آسم باعث مرگ می شود؟

آسم یک بیماری تنفسی است که باعث تورم و تنگی مجاری تنفسی در ریه ها می شود. اگر این بیماری به درستی کنترل نشود یا اقدامات درمانی صحیح انجام نشود، می تواند به مشکلات جدی تنفسی و حتی مرگ منجر شود. به عنوان مثال حملات شدید آسم ممکن است منجر به آسیب ریه ها، کاهش عملکرد ریه ها و کاهش سطح اکسیژن در خون شوند. این مشکلات به خصوص برای افرادی که قبلا به مشکلات تنفسی دچار بوده یا دارای بیماری های مزمن هستند خطرناک است.

سخن پایانی

آسم یکی از بیماری های مجاری تنفسی بوده که داروهای مختلفی دارد. هر کدام از این داروها سعی بر اثرگذاری بر سیستم ایمنی و مجاری هوایی داشته تا بیمار بتواند از حملات آسم رهایی پیدا کرده و تنفس راحت تری داشته باشد اما نکته قابل توجه برای هر بیمار مبتلا مصرف داروهای آسم تحت نظر پزشک و با مشورت آن بوده و باید از مصرف خودسرانه و حتی کاهش و افزایش در مصرفی بدون مشورت پزشک جدا خودداری کرد.