راه های درمان افتادگی رحم

افتادگی رحم، که به عنوان یکی از شایع‌ ترین مشکلات لگنی در زنان شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که عضلات و رباط‌ های حمایتی لگن ضعیف شده و نمی‌توانند رحم را در جایگاه طبیعی خود نگه دارند. این وضعیت می‌تواند منجر به درد، ناراحتی و مشکلات ادراری شود و تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی بگذارد. در این مقاله، به بررسی گزینه‌های درمانی موجود، نحوه عملکرد آنها، و نتایج انتظار رفته از هر روش پرداخته می‌شود، تا خوانندگان بتوانند انتخاب‌های آگاهانه ای داشته باشند.

اگر از افتادگی رحم رنج نبرید، شاید نیازی به درمان نباشد. ممکن است ترجیح دهید منتظر بمانید و ببینید چه اتفاقی می‌افتد. اما وقتی علائم افتادگی شما را آزار می دهند، متخصص شما ممکن است پیشنهاداتی ارائه دهد:

درمان بدون جراحی

اقدامات مراقبت شخصی: این اقدامات ممکن است به تسکین علائم کمک کنند یا از بدتر شدن افتادگی جلوگیری کنند. این اقدامات شامل انجام تمرینات برای تقویت عضلات لگن است. این تمرینات به نام تمرینات کگل شناخته می‌شوند. شما همچنین ممکن است از کاهش وزن و درمان یبوست سود ببرید.

برای شروع، باید عضلات صحیح را شناسایی کنید. برای این کار، در هنگام ادرار، سعی کنید جریان ادرار را متوقف کنید. عضلاتی که برای متوقف کردن ادرار استفاده می‌کنید، همان عضلات کف لگن هستند. پس از شناسایی این عضلات، می‌توانید تمرینات کگل را انجام دهید. عضلات کف لگن را منقبض کنید، مثل زمانی که سعی می‌کنید جلوی ادرار را بگیرید. این انقباض را برای ۳ تا ۵ ثانیه نگه دارید.

پس از نگه داشتن انقباض، عضلات را به آرامی آزاد کنید و به آنها استراحت دهید. به مدت ۳ تا ۵ ثانیه استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید. سعی کنید این تمرین را سه بار در روز انجام دهید.

همچنین بخوانید: تفسیر نتایج سونوگرافی تخمدان و رحم

پساری: یک پساری واژینال دستگاهی از سیلیکون است که درون واژن قرار می‌گیرد. این دستگاه به پشتیبانی از بافت‌های برجسته کمک می‌کند و به این صورت عمل می‌کند که با حمایت از دیواره‌های واژن و نگه داشتن رحم در جایگاه طبیعی خود، از پیشروی افتادگی رحم جلوگیری می‌کند. این دستگاه به‌ ویژه در مواردی که جراحی ممکن یا مورد نظر بیمار نیست، یا برای زنانی که همچنان قصد بارداری دارند، به کار می‌رود. باید به طور منظم برای تمیز کردن خارج شود.

پساری باید به طور منظم، بسته به نوع آن و توصیه پزشک، برای تمیز کردن خارج شود. برخی پساری‌ ها نیاز به خارج کردن و تمیز کردن روزانه دارند، در حالی که دیگران ممکن است هفته‌ای یک بار نیاز به مراقبت داشته باشند. استفاده از پساری می‌تواند نیاز به جراحی را به تعویق بیندازد یا از آن جلوگیری کند

درمان با جراحی

درمان جراحی افتادگی رحم یکی از گزینه‌های مهم و مؤثر برای زنانی است که با علائم شدید افتادگی رحم مواجه هستند یا زمانی که درمان‌های غیرجراحی موفقیت‌آمیز نبوده‌اند. روش‌های مختلفی برای درمان جراحی این وضعیت وجود دارد که بسته به شدت افتادگی، شرایط جسمانی بیمار، و برنامه‌های آینده او (مانند تصمیم به بارداری) انتخاب می‌شوند

۱. هیسترکتومی (Hysterectomy)

هیسترکتومی جراحی است که طی آن رحم به طور کامل از بدن خارج می‌شود. این روش ممکن است به دو صورت انجام شود:

• هیسترکتومی واژینال: در این روش، رحم از طریق واژن برداشته می‌شود. این روش کمترین تهاجم را دارد و دوره نقاهت کوتاه‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارد.
• هیسترکتومی شکمی: در این روش، رحم از طریق یک برش در شکم برداشته می‌شود. این روش ممکن است در مواردی که رحم بسیار بزرگ است یا مشکلات دیگری در ناحیه لگن وجود دارد، مورد نیاز باشد.
• هیسترکتومی لاپاروسکوپی: این روش کم‌تهاجمی است و از طریق برش‌های کوچک در شکم و با استفاده از دوربین و ابزارهای خاص انجام می‌شود.

پس از هیسترکتومی، بارداری دیگر ممکن نخواهد بود. این روش معمولاً برای زنانی که دیگر قصد بارداری ندارند و یا افتادگی رحم شدید دارند، توصیه می‌شود.

برای اطلاعات بیشتر: مراقبت های قبل و بعد از هیستروسکوپی

۲. ترمیم افتادگی بدون برداشتن رحم (Uterine Suspension or Uteropexy)

در این روش، رحم به جایگاه طبیعی خود بازگردانده می‌شود و با استفاده از بخیه‌ها یا مش، به ساختار های اطراف متصل و نگه داشته می‌شود. این روش برای زنانی که ممکن است بخواهند در آینده باردار شوند، مناسب است. چندین نوع جراحی برای این منظور وجود دارد:

• تعلیق لیگامان‌ های رحمی (Uterosacral Ligament Suspension): در این روش، رحم با استفاده از لیگامان‌ های رحمی به ساختارهای لگنی متصل و محکم می‌شود.
• تعلیق ساکروپینوس (Sacrospinous Ligament Fixation): در این روش، رحم به لیگامان ساکروپینوس متصل می‌شود که در پشت لگن قرار دارد.
• تعلیق مش (Mesh Suspension): در این روش، از مش مصنوعی برای حمایت و نگه داشتن رحم در جایگاه طبیعی خود استفاده می‌شود. مش از استخوان دمی به واژن یا رحم متصل می‌شود.

۳. کولپوکلیسیس (Colpocleisis)

این روش جراحی برای زنانی که دیگر نیازی به حفظ عملکرد جنسی واژن ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، دهانه واژن بسته می‌شود تا از افتادگی رحم جلوگیری شود. این جراحی معمولاً برای زنان مسن‌تر و کسانی که فعالیت جنسی ندارند، توصیه می‌شود.

۴. ترمیم کف لگن (Pelvic Floor Repair)

در مواردی که علاوه بر افتادگی رحم، سایر اعضای لگنی نیز افتادگی داشته باشند، ممکن است ترمیم گسترده‌ تر کف لگن مورد نیاز باشد. در این روش، عضلات و بافت‌ های کف لگن ترمیم و تقویت می‌شوند تا از افتادگی اعضا جلوگیری شود.

۵. جراحی‌ های ترکیبی

در موارد پیچیده‌ تر، جراحی‌های ترکیبی ممکن است مورد نیاز باشد که شامل برداشتن رحم و ترمیم ساختار های ضعیف شده کف لگن است. این جراحی‌ ها ممکن است از طریق ترکیب چندین روش جراحی انجام شوند تا نتایج بهتری حاصل شود.

درمان افتادگی رحم با ورزش

علاوه بر کگل، ورزش‌های دیگری نیز می‌توانند به تقویت عضلات کف لگن کمک کنند:

• پل زدن (Bridge): در این تمرین، به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و پاها را روی زمین قرار دهید. سپس باسن خود را از زمین بلند کنید و عضلات کف لگن را منقبض کنید. این حالت را چند ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه بازگردید.
• اسکات (Squats): انجام اسکات با انقباض همزمان عضلات کف لگن نیز می‌تواند مؤثر باشد.

این تمرینات باعث تقویت عضلات ضعیف کف لگن می‌شوند که می‌تواند از پیشرفت افتادگی جلوگیری کرده و علائم را کاهش دهد. برای دستیابی به بهترین نتایج، باید این تمرینات را به صورت منظم و روزانه انجام دهید. در صورت وجود هرگونه مشکل یا سوال، مشورت با پزشک یا فیزیوتراپیست متخصص در زمینه سلامت لگن توصیه می‌شود. این تمرینات در کنار سایر روش‌های درمانی می‌توانند به بهبود وضعیت و کاهش علائم کمک کنند.

درمان افتادگی رحم با طب سنتی و طب اسلامی

• استفاده از جوشانده گیاهی: برای تهیه یک جوشانده گیاهی مفید، می‌توانید ۵۰ گرم از گیاهان مختلفی مانند پوست بلوط، پوست انار، گلنار فارسی، آویشن و بومادران را در عرق آویشن یا بومادران بجوشانید. سپس جوشانده تهیه‌شده را در یک تشت بزرگ بریزید و برای مدت زمان مشخص شده در آن بنشینید. همچنین، می‌توان نیم کیلو انجیر و نیم کیلو شنبلیله را در آب جوشانده و از آن به عنوان یک جوشانده دیگر استفاده کرد. این روش‌ها ممکن است به تقویت عضلات لگن و کاهش علائم افتادگی رحم کمک کنند.
• بادکش: بادکش کردن ناحیه پایین شکم یکی از روش‌های دیگر است که به صورت روزانه و به مدت ۱۹ تا ۲۵ جلسه توصیه می‌شود. این روش می‌تواند به بهبود جریان خون در ناحیه لگن و تقویت عضلات کمک کند.
• ماساژ با روغن سیاهدانه: ماساژ دادن کمر و لگن با روغن سیاهدانه، روزی یک بار و به مدت ۴۵ روز، از دیگر روش‌های طبیعی برای بهبود افتادگی رحم است. این روش می‌تواند به تقویت بافت‌های عضلانی و افزایش گردش خون در این نواحی کمک کند.

همچنین بخوانید: علائم دخول دردناک

درمان افتادگی رحم با پوست انار

پوست انار به دلیل خواص ضد التهابی، قابض و آنتی‌اکسیدانی که دارد، به عنوان یک درمان طبیعی برای تقویت عضلات کف لگن و بهبود افتادگی رحم مورد توجه قرار گرفته است.

• جوشانده پوست انار: یک روش معمول استفاده از پوست انار به صورت جوشانده است. برای تهیه این جوشانده، پوست انار خشک شده را در آب جوش قرار دهید و اجازه دهید برای چند دقیقه بجوشد. سپس این جوشانده را صاف کرده و به عنوان یک نوشیدنی مصرف کنید. این نوشیدنی ممکن است به تقویت عضلات کف لگن کمک کند.
• شستشو با جوشانده پوست انار: برخی افراد از جوشانده پوست انار به عنوان محلول شستشوی واژینال استفاده می‌کنند. این روش به دلیل خاصیت قابض پوست انار، ممکن است به کاهش علائم افتادگی رحم کمک کند.

درمان افتادگی رحم در بارداری

افتادگی رحم در دوران بارداری یک وضعیت حساس است که نیاز به توجه ویژه دارد، زیرا تغییرات فیزیولوژیکی در دوران بارداری می‌تواند علائم را تشدید کند و ممکن است بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارد. درمان افتادگی رحم در این دوران معمولاً با هدف کاهش علائم و پیشگیری از عوارض بیشتر انجام می‌شود.

• استفاده از پساری واژینال
• استراحت و اجتناب از فعالیت‌های سنگین
• ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات کف لگن
• پشتیبانی فیزیکی مانند کمربندهای حمایتی بارداری
• تغذیه مناسب و مدیریت وزن

درمان افتادگی رحم با لیزر

لیزر تراپی برای تقویت و سفت کردن بافت‌های واژن و کف لگن استفاده می‌شود. این روش به ویژه در موارد افتادگی خفیف تا متوسط مؤثر است و می‌تواند به بهبود علائم و کاهش نیاز به جراحی‌های تهاجمی کمک کند. لیزر با تحریک تولید کلاژن در بافت‌های واژن و کف لگن، به تقویت این بافت‌ ها کمک می‌کند. این امر باعث افزایش سفتی و الاستیسیته بافت‌ها می‌شود و از پیشرفت افتادگی جلوگیری می‌کند. درمان با لیزر می‌تواند به کاهش علائمی مانند احساس فشار در ناحیه لگن، مشکلات ادراری و ناراحتی‌های مرتبط با افتادگی رحم کمک کند.

این روش نیاز به جراحی ندارد و بدون درد و یا با حداقل درد انجام می‌شود. پس از انجام لیزر، بیمار معمولاً نیاز به دوره نقاهت کوتاهی دارد و می‌تواند به سرعت به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.  این روش به ویژه برای زنانی که افتادگی رحم در مراحل اولیه دارند مؤثر است و می‌تواند نیاز به جراحی‌های تهاجمی‌ تر را به تأخیر بیندازد.

سخن پایانی

در پایان، افتادگی رحم یکی از مشکلات شایعی است که می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی زنان بگذارد. خوشبختانه، با پیشرفت‌های پزشکی و استفاده از روش‌های نوین مانند لیزر، ورزش‌های تقویتی، و استفاده از پساری، درمان این وضعیت به شیوه‌های مختلفی امکان‌پذیر شده است. هر کدام از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و انتخاب روش مناسب باید با توجه به شرایط فردی و مشاوره با پزشک متخصص صورت گیرد.

از این رو، آگاهی از گزینه‌های درمانی موجود و توجه به سلامت لگن می‌تواند به بهبود وضعیت و کاهش عوارض ناشی از افتادگی رحم کمک شایانی کند. با توجه به این مطالب، تاکید بر پیشگیری و مدیریت به موقع افتادگی رحم از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند.