درمان انحراف چشم

انحراف چشم، که به آن استرابیسم (Strabismus) نیز گفته می شود، یکی از شایع ترین اختلالات بینایی است که در آن چشم ها به طور هماهنگ در یک جهت نمی نگرند به رغم شیوع نسبی این اختلال، استراتژی های متعددی برای درمان انحراف چشم وجود دارد که می تواند به بهبود عملکرد بینایی و تعادل چشمی کمک کند.

با انجام تمرینات حرکتی چشم مثل (حرکت مداد)، طب سنتی، درمان با استفاده از چشم بند، عمل جراحی عضله های چشم و .. این روش های درمانی ممکن است شامل رویکردهای غیرجراحی باشد یا به روش های جراحی که هدف آن تنظیم مجدد ماهیچه های چشم است.

این مقاله با تأکید بر تحقیقات اخیر و توسعه های نوین در این زمینه، به بررسی جامع انواع روش های درمانی موجود برای انحراف چشم می پردازد. هدف از این مطالعه، ارائه دیدگاهی علمی و عملی به پزشکان، بیماران و خانواده های آنان است تا با درک بهتری از گزینه های درمانی، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ نمایند.

انحراف چشم چیست؟

انحراف چشم یک مشکل بینایی است که در آن هر دو چشم به طور همزمان به یک نقطه نمی نگرند. استرابیسم بیشتر در دوران کودکی آغاز می‌شود. برخی منابع اشاره می کنند که تقریبا ۴ درصد از کودکان ممکن است نوعی از انحراف چشم را تجربه کنند، اما این عدد می تواند بسته به جمعیت و معیارهای تشخیصی مورد استفاده متفاوت باشد.

به طور معمول، ماهیچه های متصل به هر چشم با هم کار می کنند تا هر دو چشم را به طور همزمان در یک جهت حرکت دهند. استرابیسم زمانی رخ می دهد که ماهیچه های چشم به درستی برای کنترل حرکت چشم کارچشم به ش نکنند. وقتی ماهیچه های کل مورد نیاز کار نکنند، ممکن است چشم ها ناهماهنگ شوند و مغز نتواند آنچه را که یک چشم می بیند با آنچه چشم دیگر می بیند، ترکیب کند.

درباره علت انحراف چشم بیشتر مطالعه کنید.

بدون درمان، انحراف چشم می تواند باعث مشکلات دائمی بینایی شود. به عنوان مثال، اگر فرد بدلیل عدم هماهنگی عضله های چشم، از یک چشم خود استفاده نکند ، ممکن است دچار بیماری تنبلی چشم ( نام علمی آمبلیوپیا) نیز شود.

روش های رایج درمان انحرف چشم

این درمان یک رویکرد جامع است که اهداف متعددی دارد. اهداف اصلی این درمان بهبود هم ترازی هر دو چشم، افزایش وضوح بصری و تقویت بینایی دو چشمی است. هم ترازی مناسب اطمینان می دهد که هر دو چشم به طور هماهنگ کار کنند، که این امر فشار و ناراحتی چشم را کاهش داده و هماهنگی بصری را بهبود می بخشد. بهینه سازی وضوح بصری، تجربه بصری فراگیر و کامل تری را فراهم می کند و به بیماران امکان می دهد اشیاء را بدون تحریف و به وضوح ببینند. در نهایت، تقویت بینایی دوچشمی، درک عمیق تری از روابط فضائی ارائه می دهد.

درمان انحراف چشم، ممکن است شامل عینک، عدسی های منشوری، درمان بینایی یا جراحی عضلات چشم باشد. انحراف چشم مادرزادی نیز، در برخی موارد قابل درمان است، اما این وابسته به عوامل مختلفی از جمله نوع و شدت انحراف، سن فرد در زمان تشخیص، وضعیت عمومی چشم ها، و پاسخ به درمان است. اگر استرابیسم زود تشخیص داده و درمان شود، اغلب می‌توان آن را با نتایج عالی اصلاح کرد.

۱. عینک یا لنز

درصد دقیق بیماران مبتلا به استرابیسم که تنها به عینک برای درمان نیاز دارند، می‌تواند بر اساس نوع و شدت انحراف چشم متفاوت باشد. استفاده از عینک به خصوص برای کسانی که دارای خطای انکساری همراه با استرابیسم هستند، مفید است. اگر انحراف چشم ناشی از یک خطای انکساری مانند آستیگماتیسم، نزدیک بینی یا دوربینی باشد، ممکن است با استفاده از عینک بهبود یابد.

۲. عدسی های منشوری

برای تصحیح ملایم تا متوسط ناهم ترازی های چشمی استفاده می‌شوند و معمولاً برای بیمارانی که نیاز به اصلاح جزئی در جهت دید خود دارند، مناسب هستند. این عدسی ها با تغییر مسیر نور ورودی به چشم، به بیمار کمک می‌کنند تا بدون نیاز به چرخش چشم، تصویر را بهتر ببینند.

بیشتر مطالعه کنید: آستیگمات چشم چیست

این درمان، به طور خاص برای موارد کوچک انحراف چشم (معمولاً کمتر از ۱۵ درجه) و آنهایی که قبلاً برای اصلاح خطای انکساری عینک می زنند، استفاده می شود. این عدسی ها به خصوص در موارد دوبینی چشم به کار می روند و می توانند در اکثر اوقات به عنوان یک راه حل بلندمدت مؤثر واقع شوند. بهبود و تطبیق تصاویر دیده شده توسط هر دو چشم با کمک عدسی های منشوری، می تواند به کاهش علائمی مانند سردرد، خستگی چشم و دشواری در تمرکز کمک کند.

۳. ویژن تراپی

ویژن تراپی، که به آن درمان بینایی یا تمرینات بینایی هم گفته می شود، یکی از روش های درمانی است که برای بهبود مهارت های بینایی و تقویت هماهنگی چشم ها در افراد مبتلا به استرابیسم استفاده می شود. این نوع درمان انحراف چشم، بر پایه انجام سری از تمرینات بصری طراحی شده است که به منظور بهبود توانایی های بینایی و عملکرد چشم‌ها در کار با همدیگر انجام می شود.این تمرینات ممکن است در مطب اپتومتریست و یا در منزل بیمار انجام شود.

با اینکه ویژن تراپی مزایای بسیاری دارد، اما ممکن است برای همه بیماران موثر نباشد. موفقیت درمان بستگی به عواملی مانند نوع و شدت انحراف چشم، سن بیمار و سطح همکاری و پیگیری در انجام تمرینات دارد. برخی بیماران ممکن است به درمان های تکمیلی نظیر جراحی نیاز داشته باشند تا نتایج بهتری کسب کنند.

بیشتر بخوانید: علل پدید آمدن قرمزی چشم چیست

۴. عمل عضله های چشم برای درمان انحراف چشم

جراحی عضله های چشم برای درمان استرابیسم یکی از روش های مؤثر در اصلاح ناهنجاری های بینایی است. برای انجام این عمل محدودیت سنی وجود ندارد. این نوع جراحی معمولاً زمانی پیشنهاد می شود که روش های غیرجراحی مانند استفاده از عینک، لنزهای منشوری یا ویژن تراپی کافی نباشند. این امر به بهبود توانایی بینایی دوچشمی و کاهش مشکلات ناشی از دوبینی کمک می کند. بیشتر از ۹۰٪ عمل‌ های انحراف چشم با موفقیت انجام می شوند و عوارض جانبی ناشی از آنها نادر هستند.

روش های جراحی عضله های چشم

• Recession (عقب کشیدن): در این روش، عضله ای که بیش از حد فعال است و باعث انحراف چشم می شود، از نقطه اتصال اولیه اش در چشم کمی عقب کشیده می شود.
• Resection (برداشتن): برداشتن بخشی از عضله برای کوتاه کردن و تقویت عملکرد آن.
• Adjustable sutures (بخیه های قابل تنظیم): استفاده از بخیه هایی که پس از جراحی می توان آنها را تنظیم کرد تا دقت موقعیت چشم ها بهبود یابد.

روش های خانگی برای درمان استرابیسم

این تمرینات و روش ها نمی توانند جایگزین درمان های تخصصی توسط یک چشم‌پزشک باشند، اما ممکن است استفاده از آن ها در خانه به تقویت بینایی کمک کنند. اما مهم است قبل از شروع هر نوع تمرین خانگی، با پزشک یا متخصص بینایی خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که این تمرینات برای شرایط خاص شما مناسب هستند و هیچ خطری برای سلامتی چشم هایتان ایجاد نکنند.

۱. درمان با استفاده از چشم بند

استفاده از چشم بند یکی از روش های ساده برای درمان انحراف چشم است که به تقویت عضلات ضعیف تر چشم کمک می کند.بتدا چشم سالم با چشم بند پوشانده می شود تا چشم منحرف مجبور به کار کردن بیشتر شود و به تدریج قوی تر گردد. این تکنیک می تواند بسته به شدت انحراف، نیاز به استفاده از چشم بند برای چندین ساعت، معمولاً بین ۳ تا ۶ ساعت، در روز داشته باشد. از فواید استفاده از آن، کم هزینه و در دسترس بودن آن است.

۲. استفاده از مداد برای درمان خانگی استرابیسم

در این تمرین، شما باید مقابل دیوار بایستید و یک مداد را در فاصله تقریباً چهل سانتی متری از چشمان خود، درست در خط مستقیم بینی تان نگه دارید.با دقت به نوک مداد نگاه کنید و آن را به آرامی به سمت بینی خود حرکت دهید. تمام تمرکز شما باید روی نوک مداد باشد. اگر متوجه شدید که دوبینی پیدا کرده‌اید، مداد را متوقف کرده و دوباره تلاش کنید تا تصویر نوک مداد را به صورت واحد ببینید. سپس دوباره مداد را به سمت خود بکشید.

این تمرین، به ویژه برای بزرگسالانی که به دنبال گزینه‌ای غیرجراحی برای درمان انحراف چشم هستند، مناسب است.

درمان با طب سنتی

در درمان انحراف چشم با طب سنتی، استفاده از دمنوش گل عینک ابتدایی ترین روش درمان است. از این دمنوش به‌عنوان سرم شست و شوی چشم استفاده می شود و باید به صورت منظم مصرف شود. گل عینک دارای خواص ضد التهابی و آرامش بخشی است که می تواند در بهبود وضعیت چشم ها مؤثر باشد. همچنین گیاه کولئوس فورسکولین هم می تواند با کاهش فشار داخل چشم به کاهش احتمال انحراف چشم کمک کند.

ماده‌ی سیلیمارین که در گیاه خار مریم یافت می شود، می‌تواند به درمان خانگی انحراف چشم ناشی از مشکلات کبدی کمک کند. برای استفاده از خواص درمانی خار مریم، می توانید از عصاره های موجود در بازار استفاده کنید. معمولاً این محصولات به صورت قطره یا کپسول در دسترس هستند.

تمرین چرخش چشم

برای انجام این تمرین، ابتدا روی یک صندلی بنشینید و چشم های خود را ببندید. سپس نوک سه انگشت خود را به آرامی روی پلک های بسته قرار دهید. شروع کنید به چرخاندن چشم های خود به آرامی در جهت عقربه های ساعت و سپسد. این فعالیت به تقویت عضلات چشم کمک کرده و هماهنگی بین آن ها را افزایش می دهد. توصیه می شود این تمرین را ۳ تا ۵ بار در هفته تکرار کنید تا نتیجه در جهت مخالف. هر کدام از جهات را ۵۰ بار تکرار کنی بهتری حاصل شود.

آیا میدانید آب مروارید چگونه درمان می شود؟

نقش ورزش در درمان انحراف چشم

تمرینات بینایی بخشی از برنامه های درمان بینایی‌سنجی هستند که به منظور کمک به بهبود مهارت ها و توانایی های بینایی شخص انجام می‌شوند. اثر بخشی دقیق تمرینات چشمی برای استرابیسم بسته به فرد و شرایط خاص انحراف چشم او دارد. تمرینات چشمی نباید به عنوان جایگزینی برای انجام معاینه چشم یا مراجعه به متخصص مراقبت های چشمی انجام شوند.

درمان های دارویی برای انحراف چشم

درمان های دارویی برای انحراف چشم (استرابیسم) می توانند شامل استفاده از بوتولینوم توکسین (بوتاکس) باشند، که برای برخی از انواع خاص استرابیسم مورد استفاده قرار می گیرد. بوتاکس به طور موقت عملکرد عضلاتی که باعث انحراف چشم می شوند را فلج می کند، این امر می تواند به تنظیم مجدد موقعیت چشم و بهبود هم ترازی آن ها کمک کند. معمولاً اثرات این تزریق ظرف ۱ تا ۳ روز آشکار می شود.همچنین استفاده از قطره چشم آتروپین که به طور موقت دید آن چشم را تار می‌کند. این باعث می‌شود چشم ضعیف‌تر، سخت‌تر کار کند تا عضلات بینایی آن قوی‌تر شوند.

بیشتر بدانید: انواع عمل ها برای از بین بردن عیوب چشم

بر اساس بررسی انجام شده توسط آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا، تزریق به عضلات با استفاده از بوتاکس، همانند جراحی عضله ی چشم یک روش مؤثر برای درمان انحراف است. مطالعات نشان داده‌اند که این  درمان، تا ۶۰% به صورت دائمی اثرگذار خواهد بود و در موارد دیگر، نیاز به تزریق مجدد دارد.

Based on a review by the American Academy of Ophthalmology, extraocular muscle injection of BTXA is an effective method for achieving successful motor outcomes, akin to eye muscle surgery for horizontal strabismus. The consistency of results across the studies included in the review is notable. Three of five comparative studies indicated successful motor outcome rates of approximately 60%.

بر اساس بررسی آکادمی چشم پزشکی آمریکا، تزریق عضلانی خارج چشمی BTXA یک روش موثر برای دستیابی به نتایج حرکتی موفق، مشابه جراحی عضله چشم برای استرابیسم افقی است. سازگاری نتایج در سراسر مطالعات موجود در بررسی قابل توجه است. سه مطالعه از پنج مطالعه تطبیقی ​​نرخ موفقیت حرکتی را تقریباً ۶۰٪ نشان می دهد.

به نقل از سایت: forbes.com

سخن پایانی

در پایان، درمان انحراف چشم می تواند شامل گزینه های متنوعی از جراحی گرفته تا تمرینات بینایی و استفاده از داروها باشد. این روش های درمانی هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و انتخاب روش مناسب بستگی به شدت و نوع انحراف، سن بیمار، و دیگر شرایط پزشکی او دارد. مشاوره با یک متخصص چشم پزشکی، درک عمیق تری از گزینه های درمانی موجود و انتخاب بهترین مسیر درمانی را فراهم می آورد. توجه به توصیه‌های پزشکی و پیگیری درمان های توصیه شده می تواند به بهبود چشمگیر در کیفیت زندگی و کارکرد بینایی افراد مبتلا به استرابیسم منجر شود.