تجربه بی حس شدن و سوزن شدن پا برای اکثر ما حداقل چند باری رخ داده است. گاهی این بی حسی به صورت موقت و هر چندین وقت یکبار به دلیل نوع نشستن، زمان طولانی نشستن و … اتفاق می افتد. این مشکل یک مورد طبیعی و معمول است. اگر بی حسی بعد از بلند شدن و تغییر وضعیت پا برای مدت طولانی بر طرف نشد و فرد دچار مشکل گردید نیاز است که برای درمان اقدام نماید. در این مطلب به صورت کامل با بی حسی پا و دلایل آن آشنا می شویم و مرور خواهیم کرد که درمان بی حسی پا با طب سوزنی امکان پذیر است.
بی حسی پا چیست؟
بی حسی که همراه با گزگز و به اصطلاح خواب رفتگی اتفاق می افتد ناشی از عدم عملکرد سیستم عصبی بدن است. در نشستن های طولانی مدت، فشارهای مداوم به قسمتی از پا یا به دلیل بستن کش، بند یا هر چیزی که به پا فشار بیاورد، عملکرد سیستم عصب ها به درستی انجام نمی شود. هرچه مدت اختلال طولانی تر شود، فشار در ناحیه گرفتار شده بیشتر می گردد و سطح سوزش و گزگز کردن در پا افزایش می یابد. با برگشت سیستم عصبی به حالت طبیعی این بی حسی نیز از بین می رود. در مواردی که بدن فرد دچار مشکلات جانبی باشد، بی حسی سریعتر اتفاق می افتد و خیلی دیرتر از بین می رود.
علائم بی حسی پا
این اختلال با نشانه ها و علائم آشکاری همراه است که از نظر جسمی فرد به راحتی آنها را درک می کند. زمانی که بی حسی بر اثر مشکلات طبیعی باشد، نشانه ها و علائم آن نیز زود برطرف می گردند، اما اگر نه به دلیل مشکلات جسمی و اثرگذاری یک بیماری زمینه ای باشد، مدت بیشتری دوام می آورند، شایع ترین علائم بی حسی پاها عبارتند از :
- سوزش، خارش و گزگز کردن پوست
- بی و عدم توانایی ایستادن روی پا
- کاهش شدید سطح قدرتی عضلات
- مواجهه شدن با سندرم پای بی قرار (نشانه های سندروم پای بی قرار)
این موارد جز نشانه های عمومی بی حسی پا بودند و افرادی که دارای شدت بیشتری از این بیماری هستند و بی حسی تاثیر یک بیماری درونی می باشد، با نشانه هایی مانند تاول، درد و سوزش، افزایش دمای پا و در برخی موارد ایجاد خون ریزی روبرو هستند.
بی حسی پا نشانه چیست؟
با توجه به اینکه بی حسی پا در کدام ناحیه از پا ( پشت ران، ساق پا، مچ پا و …) رخ دهد می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. این دلایل هم شامل موارد لحظه ای مانند نشستن نامناسب، طولانی نشستن و … می شود و هم شامل بیماری های اسکلتی، کمبود ویتامین و … می گردد. علت های بی حسی پاها در دسته های معرفی شده زیر قرار می گیرند.
علت بی حسی ران پاها
اگر بی حسی پا در ناحیه ران پا اتفاق بیافتد موارد زیر می توانند منشا و دلیل آن باشند:
- درد سیاتیک: در صورت ابتلا به سیاتیک فرد در ناحیه باسن و پشت ران درد شدیدی احساس می کند (راه های درمان سیاتیک). مهمترین نشانه این بیماری هم درد است که در برخی موارد با بی حسی پا در ناحیه ران همراه باشد.
- صدمه ورزشی: فشارهای ورزشی یا صدمات ناشی از حوادث ورزشی تاندون ها، عضلات و ماهیچه های ران را درگیر می کند و ممکن است منجر به بی حسی در ران شود.
- سندرم مرالژیا پارستزیا: افرادی که به این سندروم مبتلا شوند در قسمت بیرونی و خارجی ران درد زیادی را احساس می کنند. افراد چاق، خانم های باردار و یا کسانی که لباس های چسب و تنگ استفاده می کنند می توانند دچار این مشکل شوند.
علت بی حسی کف پا
چاقی، ابتلا به واریس (علت ایجاد واریس)، نشستن روی مچ پا، آسیب های ورزشی در ناحیه مچ، فشار به تاندون های مچ پا و … از جمله مواردی هستند که زمینه ایجاد بی حسی در کف پا می گردند. در صورت اینکه تکرار این بی حسی زیاد باشد نیاز است به متخصص مراجعه کنیم.
علت بی حسی پاها از زانو به پایین
دلایل و مواردی که باعث ایجاد بی حسی در زیر زانو می شوند عبارتند از:
۱. موقعیت نامناسب پا:
زمانی که به دلیل نشستن نا مناسب و یا تحت فشار قرار گرفتن پا در یک موقعیت خاص، به رگهای عصبی فشار وارد شود، پاها بی حس می شوند. این فشار می تواند ناشی از لباس تنگ، کش جوراب روی ساق پا و … نیز باشد. با تغییر وضعیت پا یا برطرف کردن عامل فشار، این بی حسی نیز برطرف می گردد.
۲. سابقه بیماری:
ابتلا به برخی بیماری ها بر روی عملکرد بدن فرد اثر می گذارد و در صورتی که بیماری به طور کامل درمان نشود، بی حس شدن پاها مرتب تکرار می شود و ممکن است به صورت نیمه دائمی احساس بی حسی داشته باشید. در این زمینه می توان از بیماری مانند بیماری دیابت، سکته مغزی و ام اس نام برد.
۳. ناهنجاری اسکلتی:
کانال نخاعی عضو مهم دیگری است که در انتقال های پیام های عصبی بسیار اهمیت دارد. اگر ستون فقرات و مهره های فردی دچار مشکل باشد به نخاع فشار وارد می شود و می تواند عاملی برای بی حس شدن پا شود.
برای اطلاعات بیشتر: تنگی کانال نخاعی و راه های درمان آن چیست؟
۴. ایجاد حادثه در پا:
هرگونه ضربه، اتفاق، تصادف و حادثه که به محدوده ستون فقرات، لگن، زانو و مچ آسیب وارد کند می تواند عصب های این نواحی را تحت تاثیر قرار دهد و مانع عملکرد درست آن شود. در نتیجه فرد دچار بی حسی می شود.
۵. انواع تومور و کیست:
هر آنچه در مسیر انتقال پیغام های عصبی اختلال ایجاد کند عامل بی حسی می شود، گاهی ممکن است این اختلال ناشی از یک عفونت، تورم، آبسه و یا ایجاد تومورهای مختلف در محدوده زیر زانو باشد.
۶. کمبود ویتامین ها و مواد معدنی:
در میان ویتامین های مورد نیاز بدن، کمبود ویتامین های خانواده B و بخصوص مواردی مانند B12 ،B1 و B6 در ایجاد بی حسی پا نقش موثری دارند و بعد از این موارد کمبود ویتامین D نیز می تواند اثرگذار باشد.
۷. شرایط خون رسانی بدن:
تنگ شدن عروق، غلظت خون بالا، قرار گیری در موقعیت نا مناسب و … از جمله عواملی هستند که باعث می شوند گردش خون به صورت طبیعی انجام نشود و به درستی خون رسانی صورت نگیرد، در این شرایط بی حسی پا رخ می دهد.
از دیگر عوامل موثر بر روی بی حسی پا از زانو به پایین می توان به ایجاد زخم، گزیدگی پا با نیش حشرات و موجودات، مصرف مواد مخدر و مشروبات، دوران بارداری و عوارض داروهای مصرفی اشاره کرد.
علت ورم و بی حسی پا
عوامل گسترده ای می توانند باعث ورم و در نتیجه بی حسی در پا شوند. گاهی خرید یک کفش نا مناسب که سایز شما نیست باعث ورم پا می شود و گاهی یک فشار یا حادثه باعث می شود پا ورم کند و سیستم عروق و خون رسانی مختل گردد و در پا بی حسی ایجاد شود. نشستن طولانی، بیماری های مختلف، عفونت، نیش حیوانات و … نیز منجر به تورم و بی حسی پا می شود.
ایستادن طولانی، دوران حاملگی، عوارض مصرف داروهای مختلف، افزایش سن، التهاب مفاصل و … از دیگر عوامل ورم و بی حسی پا هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
به طور معمول فرد می تواند تشخیص دهد که به دلیل موقعیت فیزیکی یا نشستن یا فشار بر روی پا دچار بی حسی شده است یا اینکه جدای هیچکدام از این عوامل در خود بی حسی را تجربه می کند. اگر بی حسی ناشی از عوامل معمول نباشد و به مدت طولانی با فرد همراه باشد نیاز است به متخصص مراجعه کند. برخی از شرایط حساس که با توجه به آنها باید به پزشک مراجعه کنید عبارتند از :
- درد زیاد در زمان بی حسی و عدم توانایی در تحمل درد
- تکرار زیاد بی حسی پا و طولانی مدت بودن هر بار بی حسی که ایجاد می شود.
- ایجاد فلج ناگهانی به صورت لمس شدن یک طرفه بدن و طولانی شدن این حالت
- عدم توانایی در صحیح صحبت کردن و دچار لکنت زبان شدن به صورت ناگهانی
- ایجاد هرگونه حادثه و ضربه که با درد و خونریزی همراه شود.
درمان بی حسی پاها
بی حسی های مرسوم با درمان های خانگی و لحظه ای قابل درمان هستند، اما اگر بی حسی نتیجه یک بیماری زمینه ای یا یک حادثه باشد باید به پزشک مراجعه شود.
برای درمان بی حسی و گزگز طبیعی پا می توان با آزاد سازی فشار ایجاد شده بر روی پا شروع کرد. ابتدا باید وضعیت بدنی خود را تغییر دهید تا فشار از ناحیه پا برداشته شود و اگر چیزی به پایتان بسته است یا کش جوراب به پا فشار وارد می کند آن را برطرف کنید. با انجام این موارد خون رسانی افزایش می یابد و کمک می کند بی حسی و خواب رفتگی پا درمان شود. مرحله بعدی انجام ماساژ است. این کار کمک می کند سرعت خون رسانی را افزایش دهید و به باز شدن عروق کمک کنید، در نتیجه سرعت بهبود بی حسی افزایش می یابد. برای انجام درمان های ماندگار و برطرف کردن بی حسی های شدید می توان اقدامات زیر را انجام داد از جمله:
- کاهش وزن
- برنامه غذایی سالم
- استفاده از مکمل ها و برطرف کردن نیاز ویتامین بدن
- انجام ورزش های حرفه ای
- استفاده از طب سوزنی در درمان های طب سنتی
درمان های ورزشی
مسدود شدن عروق، دیابت، افزایش وزن، گرفتگی عضلات و کاهش خون رسانی از جمله عوامل ایجاد بی حسی بودند که به آنها اشاره کردیم. انجام ورزش بر روی تک تک این موارد اثر گذار می باشد. فرد با انجام ورزش می تواند وزن خود را کاهش دهد، به درمان دیابت کمک کند، گرفتگی عضلات را برطرف کند، سیستم عروق و انتقال خون مناسب تری داشته باشد. پس به همین دلیل ورزش می تواند عاملی برای درمان بی حسی پا شود. زمانی که فعالیت های ورزشی را به صورت اصولی و استاندارد انجام دهید، سطح گردش خون در پای شما افزایش می یابد، بافت ها اکسیژن بیشتری دریافت می کنند و سیستم عصبی بهتر فعالیت می کند. حالا به حذف عوامل بی حس کننده پا کمک کرده اید.
درمان های سنتی
طب سنتی نه تنها یک روش درمانی است که یک برنامه ریزی سالم در جهت جلوگیری از ابتلا به خیلی از بیماری ها می باشد. با کمک طب سنتی می تواند از موارد طبیعی برای درمان بی حسی پا کمک گرفت. زمانی که فرد برای درمان بی حسی به متخصصین طب سنتی مراجعه کند برنامه های مختلفی به او ارائه می شود. از برنامه های ورزشی و ماساژ گرفته تا برنامه های تغذیه درست و استفاده از داروهای گیاهی که روند درمان را تسریع بخشد.
با کمک ماساژ و ورزش توسط طب سنتی خون رسانی در پا افزایش می یابد و سطح عروق گسترده می گردد. زمانی که این ماساژ با کمک روغن های گیاهی صورت بگیرد اثر بخشی آن بیشتر است. ماساژ درمانی یک فرآیند تخصصی است و باید برای آن به افراد با تجربه و دارای دانش مراجعه شود.
تغذیه سالم در طب سنتی عوامل بیماری را برطرف و تقویت کننده های سلامتی را افزایش می دهد. در مورد بی حسی پا استفاده از میوه ها و سبزیجات و غذاهایی مانند ماهی و خانواده غلات می توان نتایج مناسبی دریافت کرد. این موارد از التهاب و تورم جلوگیری می کنند و باعث افزایش خون بدن می گردند. همچنین ویتامین های گروه B را که مورد نیاز بدن بود تامین می کنند.
داروهای گیاهی در طب سنتی به گونه ای انتخاب می شوند که عوامل زمینه ساز بی حسی پا را برطرف کنند. متخصص با انجام معاینات تشخیص می دهد که زمینه ایجاد بیماری چیست. در صورتی که نیاز به افزایش خون رسانی باشد یا تصمیم به برطرف کردن مشکلات التهابی و ضعف باشد معمولا گیاهانی مانند گل بنفشه، آلوئه ورا، میخک و … توصیه می گردد که به طور دقیق میزان مصرف، زمان مصرف و شکل مصرف مشخص می شود.
درمان های خانگی
با انجام یک سری مراقبت ها و همچنین دسته ای از کارهای درمانی می توان در خانه به مقدار قابل توجهی بی حسی پا را درمان کرد. برخی از این مراقبت ها و درمان ها عبارتند از:
- استراحت کافی: فعالیت بسیار زیاد و ایستادن های طولانی سبب می شود پا متورم شود و خون رسانی به پا کاهش پیدا کند.
- پرهیز از انجام کارهای فیزیکی و ورزشی سنگین: در زمان انجام فعالیت های کاری و ورزشی باید دقت بالایی داشته باشید که به پای شما فشار و آسیبی وارد نشود، هر فشار و آسیبی منجر به درد، تورم و بی حسی می گردد.
- دوش آب گرم و حرارت: پا شویه با آب گرم یا گرفتن دوش گرم تا مقدار زیادی می تواند به باز شدن عروق کمک کند و خون رسانی پا را افزایش دهد.
- ماساژ: انجام ماساژ به صورت اصولی و درست توسط دیگران یا خود فرد به افزایش خون رسانی، کاهش تورم و فعالیت مناسب عروق کمک می کند.
- ورزش: فعالیت ورزشی اصولی به تقویت قلب و رگ های خونی کمک می کند. همین موضوع سبب می شود توانایی پمپاژ خون توسط قلب افزایش یابد و به گردش خون در پاها مناسب شود.
- خواب مناسب: خواب مناسب فقط اشاره به طولانی بودن خواب ندارد. بلکه درست خوابیدن، روی تشک استاندارد خوابیدن، منظم و در ساعت مشخصی خوابیدن و … نیز از جمله نشانه های خواب مناسب است و باید رعایت شود.
- تغذیه سالم: استفاده از برنامه غذایی سالم شامل انواع میوه، گوشت و سبزیجات بسیار اثر بخش است و تا حد ممکن باید از خوردن غذاهای چرب خود داری شود.
