بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی و خود ایمنی است که در اثر آن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه آنتی بادی هایی را برای حمله به بافت ها و مفاصل سالم بدن می فرستد و باعث می شود این اندام ها آسیب دیده و دچار التهاباتی نیز شوند. این بیماری با دردهای شدید و مزمن همراه بوده و در صورت عدم کنترل و درمان، ممکن است تهدیدی جدی برای زندگی باشند. درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده است. اما پزشکان درمان هایی را برای بهبود و کنترل آن در نظر گرفته اند. در این مقاله با ما همراه باشد تا به طور کامل به درمان خانگی روماتیسم مفصلی بپردازیم.
درمان خانگی روماتیسم مفصلی
با مشورت پزشک می توانید از درمان های خانگی برای این بیماری مزمن استفاده کنید. این درمان ها شامل موارد زیر هستند:
۱.طب سوزنی:
در طب سوزنی این درمان رایج در طب سنتی چینی، از سوزن های نازک برای تحریک نقاط خاصی از بدن استفاده شده و به تسکین دردهای ناشی از این بیماری کمک شایانی می شود. طبی سوزنی علاوه بر بهبود عملکرد و کیفیت زندگی، به از بین بردن و کاهش التهابات نیز کمک می کند.
۲. خواب کافی:
پایین بودن کیفیت خواب و استراحت ناکافی، بر میزان درد و توانایی فرد تاثیر می‌گذارد. بهتر است در روز به میزان ۸ ساعت خواب کافی و مفید داشته باشید. در صورت داشتن مشکلات خواب حتما با پزشک مشورت کنید.
۳. ماساژ:
ماساژ متوسط توسط یک فرد آموزش دیده و حرفه ای می تواند به کاهش درد و قدرت بخشیدن به عضلات کمک کرده و در افزایش دامنه حرکتی موثر واقع شود.
۴. ورزش و تحرک:
ورزش و تحرک منظم می تواند علاوه بر تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی مفاصل، به بهیود کیفیت خواب و کاهش خستگی نیز کمک کند. باید ورزش هایی انجام دهید که به مفاصل فشار زیادی وارد نکرده و باعث ایجاد التهاب نشوند. دو ورزش مناسب پیشنهادی:
- یوگا: یوگا یکی از تمرینات فردی بوده که علاوه بر مدیتیشن در تقویت تنفس نیز اثرگذار است. هم چنین باعث بهبود خلق و خو، خستگی و کاهش درد مزمن و التهابات شده و در بهبود کیفیت زندگی بیماران روماتیسم مفصلی موثر عمل می کند.
- تای چی: تای چی هنری رزمی برای کشور چین بوده که با حرکات آرام و ملایم هوشیاری و تنفس عمیق را ترکیب کرده و ذهن، بدن و روح را تمرین می دهد. این هنر رزمی به کاهش اضطراب و بهبود دردهای ناشی از بیماری کمک شایانی می‌کند.
۵. وسایل کمکی:
آتل ها، بریس ها و یقه های گردن از جمله وسایلی هستند که با استراحت دادن به مفاصل، به بهبود التهابات و کاهش درد کمک می‌کنند. هم چنین می توانید برای راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله از عصا استفاده کرده و از فشار وارده به مفاصل کاسته و از آن ها حمایت کنید.
۶. رژیم غذایی:
غذاهایی که مصرف می شوند، می توانند تاثیر بسیاری بر سلامت کلی بدن داشته باشند. تحقیقات نشان داده است که غذاهای موجود در رژیم غذایی می توانند به طور مستقیم پیشرفت بیماری را کاهش داده و به کاهش آسیب و التهابات کمک کنند. توصیه می شود با مصرف غذاهای سرشار از مواد مغذی و آنتی اکسیدانی، به کاهش التهابات و دردها کمک کنید و مصرف غذاهای فرآوری شده، شکر و محصولات حیوانی را محدود و یا به طور کامل حذف کنید.
داروی گیاهی برای روماتیسم مفصلی چیست
تحقیقات نشان داده است که بسیاری از مکمل‌ها و گیاهان دارویی می‌توانند در کنار دارو درمانی به بهبود علائم روماتیسم مفصلی کمک کنند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین این موارد اشاره می‌کنیم:
- امگا ۳: مصرف مکمل روغن ماهی امگا ۳ برای مقابله با التهاب ناشی از روماتیسم توصیه می‌شود. دوز مصرفی مناسب از نظر برخی پزشکان ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز است. البته به این نکته توجه داشته باشید که این روغن گیاهی ممکن است با داروهای شیمیایی و تجویزی پزشک تداخل داشته باشند؛ از این جهت مشورت تخصصی با پزشک معالج ضروری است.
- ویتامین D: کاهش سطح ویتامین D در بدن روی شدت علائم رماتیسم تاثیر داردوو مصرف مکمل‌ها یا مواد غذایی سرشار از ویتامین D سیستم ایمنی بدن را تنظیم کرده و به کنترل علائم بیماری کمک می‌کند. ماهی سالمون، تن، شاه ماهی، میگو، شیر، جو دوسر پرک، زرده تخم مرغ و قارچ منابع سرشار از ویتامین دی هستند.
- گزنه: عصاره برگ گزنه خاصیت ضدالتهابی داشته و برای درمان رماتیسم مفصلی کاربرد دارد. در صورتی که عصاره خالص گزنه را استفاده کنید تولید سیتوکین سرکوب می‌شود. سیتوکین در پاسخ شدید سیستم ایمنی بدن تولید می‌شود.
- اسطوخودوس: اسطوخودس چه به صورت روغن گیاهی و به صورت موضعی و هم به شکل دمنوش قابل استفاده است. این گیاه باعث آرامش، رفع بی‌خوابی، رفع التهاب و تسکین درد می‌شود. اسطوخودوس درمانی گیاهی و موثر در بهبود علائم روماتیسم به حساب می‌آید.
- بابونه: بابونه خاصیت ضدالتهابی داشته و برای تسکین دردهای ناشی از روماتیسم مفصلی کاربرد دارد. تاثیر این گیاه بومی بر کاهش التهاب توسط تحقیقات زیادی ثابت شده است. بیماران مبتلا به رماتیسم می‌توانند برای دریافت نتایج مثبت دم‌کرده یا روغن بابونه را به صورت موضعی استفاده کنند. علاوه بر این بابونه برای درمان انواع زخم‌ها، عفونت، جوش صورت، اختلال در روده و معده و رشد و سلامتی موها مفید است.
- ریحان: سبزی ریحان دارای تاثیرات مهارکنندگی آنزیمی است و در جهت بهبود بیماری‌های التهابی کاربرد دارد. ریحان دارای ترکیبات لینالول و اوکالیپتول است که به این گیاه خاصیت ضدالتهابی می‌بخشد.
- کندر: کندر دارای خاصیت ضدالتهابی، ضدروماتیسمی، ضدچربی خون و ضدتومور است. این گیاه با خواص فوق‌العاده درمان مکمل خوبی برای کاهش شدت علائم روماتیسم صبحگاهی است.
تداخل داروهای گیاهی با داروهای تجویزی توسط پزشک متخصص می‌تواند روند درمان را مختل کرده و تداخل دارویی ایجاد کند. درصورت استفاده از هرگونه داروهای گیاهی روماتیسم یا پزشک متخصص خود در این خصوص مشورت کنید.
چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟
درمان روماتیسم مفصلی علاوه بر دارو درمانی به روش های درمانی یا کمکی مکمل هم نیاز دارد. کار درمانی و فیزیوتراپی باید تحت نظر متخصص این زمینه انجام شود. از سوی دیگر شناخت انواع خوراکی ها و غذاهای مفید و مضر می تواند به افراد بیمار کمک کند تا وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی خود را با وجود این بیماری مختل کننده بهبود ببخشند. در ادامه به غذاهای مفید و ممنوعیت های غذایی در افراد مبتلا به رماتیسم مفصلی می پردازیم.
غذاهایی که برای روماتیسم خوب است عبارتند از:
| موارد | توضیح |
|
سیر دارای خواص ضد التهابی بوده که به کاهش علائم روماتیسم و پیشرفت آن کمک کرده و در کاهش التهابات و درد نیز موثر عمل می کند. شما می توانید دو حبه سیر خام له شده را با لیمو ترش، آب و عسل ترکیب کرده و بنوشید. |
| چای سبز با دارا بودن پلی فنول ها دارای خواص ضد التهابی بوده و به خوبی از مفاصل محافظت می کند. هم چنین دارای آنتی اکسیدان هایی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان روماتیسم نیز کمک شایانی می کنند. | |
| خاصیت ضد التهابی دارچین به تسکین علائم روماتیسم و التهابات کمک می کند. می توانید این ادویه را هم در غذا مصرف کنید و هم با عسل ترکیب کرده و میل کنید. | |
| زنجبیل دارای خواص ضد التهابی بوده و هم چنین برای بسیاری از بیماری ها مفید است. زنجبیل به تسکین التهابات و دردها کمک کرده و درمانی موثر خواهد بود. زنجبیل را می تواند به صورت ترکیبی با چای مصرف کنید. | |
| زردچوبه جز اصلی طب سنتی یا گیاهی در بخش هایی از جهان است. زرد چوبه سرشار از خواص ضد التهابی و کورکومین بوده که در تسکین دردهای روماتیسم موثر عمل می کند. این ادویه را می توانید در غذاهای روزانه، چای و شیر استفاده کنید و تاثیرات آن را ببینید. زردچوبه به اندازه برخی داروهای ضدالتهابی استروئیدی (NSAID) تسکین دهنده است. | |
| فلفل سیاه تاثیر زیادی در درمان التهابات و دردهای ناشی از بیماری روماتیسم مفصلی دارد. می توانید آن را به همراه غذا و یا آب میوه میل کرده و به تسکین دردهای خود کمک کنید. | |
|
پوست درخت بید دارای خواص ضد التهابی بوده که در تسکین فوری دردهای روماتیسم موثر است و به کاهش تب، سفتی مفاصل و درد ماهیچه نیز کمک می کند. شما می توانید چوب بید خشک شده را به طور مستقیم یا به عنوان چای گیاهی از آن استفاده کنید. |
|
سبزیجاتی مثل بادمجان، گوجه فرنگی، کاسنی فرنگی، تره فرنگی، هویج، فلفل دلمه ای، کدو حلوایی و کدو سبز همگی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی بوده که در درمان روماتیسم نقش به سزایی را ایفا می کنند. |
|
امگا ۳ موجود در برخی ماهی ها و غذاهای دریایی باعث بهبود التهابات و بهبود حرکات مفاصل و سلامت آن ها می شوند. ماهی قزل آلا و ماهی سالمون از آن دسته غذاهای دریایی محسوب می شوند که سرشار از امگا ۳ هستند. |
|
مصرف برخی از میوه ها مثل: توت فرنگی، تمشک، بلوبری، هندوانه، مرکبات و گیلاس می توانند روند بهبود بیماری را سرعت داده و التهابات و دردها را کاهش دهند. این میوه ها به علت دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی، در تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود التهاب موثر هستند. |
|
روغن زیتون تصفیه نشده یا خام دارای بالاترین مواد مغذی بوده که التهاب را متوقف کرده و به بهبودی علائم کمک شایانی می کند. |
|
مصرف به اندازه دانه های روغنی مثل بادام، گردو، فندق، تخم کتان و میوه درخت کاج به علت دارا بودن مس، سلنیوم و کلسیم می توانند در کاهش و کنترل بیماری روماتسیم اثرگذار باشند و باعث تقویت و استحکام عضلات نیز شوند. |
|
ویتامین C : این ویتامین نقش حفاظتی در برابر آرتریت دارد و دوز مورد نیاز حدود ۶۰ میلی گرم در روز است. منابع این ویتامین عبارتند از مرکبات همانند لیمو ترش، سبزیجات، فلفل سبز، توت فرنگی، گوجه فرنگی، خردل. ویتامین C به آسانی با حرارت از بین می رود. ویتامین E : در کاهش آرتریت استخوانی مفید است و دوز توصیه شده تا ۱۰ میلی گرم در روز است. منابع این ویتامین عبارتند از روغن های نباتی جامد مثل گل آفتابگردان، روغن مایع ذرت، غلات کامل، جوانه گندم، آجیل خام، حبوبات مانند لوبیا و سویا. ویتامین A : این ویتامین برای رشد سلول های جدید و بافت های سالم و دید چشم در شب ضروری است. ویتامین A دیواره های سلول را تقویت می کند و استحکام می بخشد و سبب دفاع غشای مخاطی در برابر عفونت ها می شود، همچنین در کارکرد سیستم ایمنی بدن نقش دارد و به کنترل التهاب در بدن کمک می کند. منابع این ویتامین سبزیجات سبز و زرد، میوه های زرد، جگر، شیر، تخم مرغ و روغن کبد ماهی است. اسید پانتوتنیک (B5) : وجود این ویتامین برای داشتن اعصاب و پوستی سالم، لازم و حیاتی است و به تأمین نیرو از کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها کمک می کند. کمبود این ویتامین سبب بروز علایم آرتریت روماتوئید می شود. منابع غذایی حاوی این ویتامین گوشت، زرده تخم مرغ، غلات پوست نگرفته و سبوس دار هستند. ویتامین ب کمپلکس : کمبود این ویتامین نیز سبب بروز علایم آرتریت روماتوئید می شود. |
مواد غذایی مضر برای روماتیسم مفصلی
| موارد | توضیح |
|
این غذاها به علت پخته شدن در دمای بالا، پروتئین های مفید بدن را تخریب کرده و باعث ایجاد التهاباتی در مفاصل می شوند. |
|
گوشت قرمز به دلیل دارا بودن میزان زیادی چربی و کلسترول، باعث افزایش تورم مفاصل در بیماران روماتیسمی می شود. |
|
آجیل ها با توجه به دارا بودن امگا ۳ برای بیماران روماتیسمی مفید هستند اما مصرف بیش از حد آن ها به دلیل داشتن چربی زیاد، می تواند نتیجه عکس داشته باشد. |
|
نوشیدنی های الکلی احتمال ابتلا به بیماری هایی مثل نقرس و روماتیسم مفصلی را افزایش می دهند. |
|
مصرف بیش از حد کافئین نوعی پروتئین بین مفصلی را تشکیل داده و باعث ابتلا به روماتیسم مفصلی می شود. |
|
غذاهای فست فودی و آماده دارای اسیدهای چرب ترانس بالا هستند که باعث ایجاد تورم مفاصل بدن خواهند شد. |
|
روغن ذرت دارای اسید چرب امگا ۶ فراوانی است که باعث افزایش التهاب در مفاصل و تشدید روماتیسم می شوند. |
|
پروتئین های موجود در لبنیات هایی مثل کره و پنیر دردهای ناشی از روماتیسم و ورم مفاصل را افزایش می دهند. |
|
مصرف این نوع غذاها باعث اضافه وزن و چاقی شده و به مفاصل آسیب بیش تری وارد می کنند. |
|
مصرف بیش از حد نمک التهاب و دردهای روماتیسمی را افزایش داده و مایعات اضافی را در بدن نگه می دارد، از این رو تورم و تجمع مایع در مفاصل را ایجاد می کند. |
|
شکر، قند، آب نبات، نوشابه و آرد باعث افزایش گلیکاسیون خون شده و التهاب در بدن را افزایش می دهد. |
|
تخم مرغ به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا ۶ و اسید اراشیدونیک، ورم مزمن مفاصل در بیماران روماتیسمی را ایجاد می کند. |
|
در صورت داشتن حساسیت به گلوتن موجود در نشاسته ذرت یا دیگر خوراکی ها، ممکن است باعث تشدید درد، التهاب و ورم شود. |
|
|
مواد معدنی در درمان آرتریت
- مس
استفاده از دست بند مسی برای معالجه آرتریت روماتوئید از عهد یونان باستان مرسوم بوده است. این ماده دارای نیروی شگفت انگیز رهایی دهنده درد و رنج این بیماری است اما نباید بیش از حد در بدن انباشته شود زیرا ساختن هموگلوبین و ترشح آهن را دچار اختلال می کند. میزان مورد نیاز مس در بدن دو میلی گرم در روز است. منابع این ماده عبارتند از جگر، قلوه، صدف، جوانه گندم، سویا، ملاس سیاه، آجیل، غلات کامل، برگ سبز سبزی ها و سبزیجات خشک.
- روی
مکمل روی باعث رشد و نمو اندام های تولید مثل می شود و به جذب مواد غذایی و روند گوارش کمک می کند، همچنین برای التیام و سوختگی بسیار مفید است. مطالعات انجام شده نشان می دهد که بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید بعد از مصرف مکمل های روی بهبودی حاصل می کنند. منابع این ماده عبارتند از غلات کامل، تخم کدو، جو دو سر، سبوس و جوانه گندم، ماهی، کنجد، جگر و تخم آفتابگردان
بیمارانی که روزانه ۳ نوبت ۲۲۰ میلی گرم روی به مدت ۱۲ هفته مصرف می کنند کمتر التهاب و درد دارند و به خصوص سفتی عضلات آنها در صبحگاهان کمتر است. هر بیماری روزانه در حدود ۱۲ میلی گرم روی لازم دارد.
- کلسیم
این ماده به ساخت و نگهداری استخوان ها و دندان ها کمک می کند. برای داشتن خون سالم ضروری است. ضربان قلب را تنظیم می کند و به لخته نشدن خون، رشد و انقباض عضلات و انتقال عصبی کمک می کند. بیمارانی که مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند باید به میزان دو برابر مورد نیاز، کلسیم دریافت کنند زیرا آن ها احتمالاً مقدار قابل توجهی کلسیم از استخوان های خود از دست داده اند به خصوص اگر از داروهای کورتون استفاده کنند.
منابع غذایی حاوی این ماده عبارتند از شیر و لبنیات، سبزیجات، ساردین، سویا، کلم و حبوبات.
میزان دوز کلسیم توصیه شده بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم در روز است به خصوص برای بانوانی که دوران یائسگی را می گذرانند میزان بیشتری را می طلبد. یک لیوان شیر خوب در حدود ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارد.
- سلنیوم
یک ماده معدنی کم مصرف است که در کارکرد سیستم ایمنی بدن دخالت دارد و می تواند نقش ضد التهابی داشته باشد و در درمان خانگی روماتیسم مفصلی تاثیر دارد. این ماده همراه با ویتامین E به سوخت مواد، رشد طبیعی بدن و باروری نیز کمک می کند منابع حاوی این ماده سبوس جوانه غلات، پیاز، گوجه فرنگی و کلم است.
بیشتر بخوانید: آیا رژیم غذایی بدون گلوتن مفید است
نقش گیاه خواری در درمان آرتریت
مشاهده شده است که وضعیت افراد دچار رماتیسم مفصلی با رژیم غذایی گیاهی بهتر است. با این حال پژوهشی به وسیله لارس الکولوستام از بیمارستان سوند والس در سوئد تأثیرات رژیم غذایی گیاهی را بر آرتریت روماتوئید بررسی کرده است.
در این پژوهش ۶۰ درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که تحت رژیم غذایی گیاهی که (گوشت و فرآورده های لبنی را حذف کردند) بودند اظهار داشتند که حالشان بهتر است باید این را نیز گفت که این رژیم غذایی مصرف شکر سفید، ذرت، آرد، نمک، ادویه تند، الکل، چای و قهوه را نیز حذف یا محدود کرده بود.
در مطالعه آرتریت افراد مورد پژوهش بیش از همه از غذاهایی چون گوشت قرمز، شکره چربی ها، نمک ، کافئین و الکل پرهیز می کردند.
در پژوهشی دیگر در سوئد نیز ۸ نفر گفتند که در دوره روزه داری حالشان بسیار بهتر بوده است. این افراد یازده روز هر دو تا سه ساعت یک بار فقط جوشانده گیاهی، شیر، سبزی ها یا میوه ها و چای گیاهی می نوشیده اند. البته باید بگوییم که دو نفر از افراد این گروه حالشان بدتر شد.
سخن پایانی
در این مقاله درمان خانگی روماتیسم مفصلی را به طور کامل توضیح دادیم. امید است با استفاده از این مطالب و مشورت با پزشک خود بتوانید این بیماری را کنترل کرده و بهبودی را به دست آورید. برای مشورت با پزشک، می توانید با مراجعه به سایت دکتر آسپرین، از پزشک مورد نظر خود وقت ملاقات بگیرید.
