بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
بهترین درمان فشار چشم
علت این که فشار چشم اهمیت زیادی دارد این است که فشار چشم بالا به بیماری به نام آب سیاه یا گلوکوم می انجامد که در آن بینایی رفته رفته از دست میرود.
بیشتر کسانی که شایعترین نوع آب سیاه یعنی گلوکوم زاویه باز اولیه را دارند، فشار چشم بالا داشته اند ولی هیچ درد یا نشانه دیگری نداشته اند. آب سیاه را برخی جاها به “دزد پنهان بینایی” نیز میشناسند، چون بیمار خود از بیماری خود آگاهی ندارد تا زمانی که دیگر دیر شده و عصب ها آسیب دیده و متوجه کاهش بینایی مرکزی میشوند.
چیز دیگری که باید بدانید این است که آب سیاه تنها هنگامی که فشار چشمتان بالاست، رخ نمیدهد بلکه آب سیاه با فشار چشم نرمال هم دارید.
درمان فشار چشم بالا و آب سیاه تفاوتی نمیکند، حتی فرقی ندارد کدام نوع آب سیاه را دارید (آب سیاه ناشی از فشار چشم بالا یا آب سیاه فشار نرمال)، درمان یکی است: پایین آوردن فشار چشم. پایین آوردن فشار چشم پیشروی آب سیاه را کند یا متوقف میکند. ولی بینایی از دست رفته را دیگر نمیتوان برگرداند.
بهترین درمان گلوکوم فرد به فرد تفاوت میکند. متخصص چشم بر پایه وضعیت چشم و عصب بینایی شما و آزمایشهای میدان دید و عوامل دیگر تعیین میکند به فشار چشم چند باید برسید و بر همین اساس روش درمان را برمیگزیند.
حتی اگر شما به فشار چشم برگزیده شده برسید، باید بدانید که یک بار اندازه گیری فشار چشم در مطب به این معنی نیست که فشار چشم شما همیشه یا به طور میانگین همین اندازه است بلکه باز هم ممکن است روزهایی بالا برود و پایین برگردد.
همچنین بخوانید : ۴ روش پزشکی و ۷ روش خانگی درمان عفونت چشم
با گذر زمان، فشار چشم هدف گیری شده برای شما بسته با اینکه وضعیت چشمتان چقدر پایدار شده است میتواند تغییر کند. برای نمونه اگر خیلی وقت است که فشار چشم و وضعیت عصبهای بینایی و میدان دیدتان پایدار شده است، ممکن است پزشک دیگر نگران اندکی بالا رفتن فشار چشم در یک معاینه نباشد. فشار چشم بستگی زیادی به این دارد که چه زمانی از روز سنجیده میشود و آخرین دوز قطره چشم درمانی که زده اید کی بوده است و عوامل دیگر. از سویی دیگر اگر با وجود داشتن فشار چشم نرمال، بیماری آب سیاه چشم یا همان گلوکوم رو به پیشروی باشد ممکن است پزشک در فشار چشم هدف بازبینی کند و فشار پایینتری را هدف بگیرد.
روشهای درمان فشار چشم بالا
گاهی وقتها ممکن است پزشک تنها تحت نظر بودن را کافی بداند و از شما بخواهد هر چند وقت یک بار برای اندازه گیری و بررسی بینایی پیش او بروید. گاهی هم ممکن است قطره چشم برای کاهش فشار چشم تجویز کند و یا درمانهای جدی تری در پیش بگیرد.
۱. داروهای پایین آوردن فشار چشم
- پروستاگلاندین: قطره چشمی پروستاگلاندین (Prostaglandin) یک بار در روز در چشم ریخته میشود تا کمک کند مایع بیشتری از چشم بیرون بریزد.
- داروهای بازدارنده بتا (Beta-blockers): این قطره های چشم را یک یا دو بار در روز استفاده میکنند تا ساخت و انباشت مایع چشم کاهش یابد.
- داروهای آگونیست آلفا- آدرنرژیک (Alpha-adrenergic agonists): این داروها را دو یا سه بار در روز مصرف میکنند تا بیرون ریزی مایع چشم بیشتر و ساخت و انباشت آن در چشم کمتر شود.
- داروهای بازدارنده کربنیک آنهیدراز (Carbonic anhydrase inhibitors): ممکن است پزشک از شما بخواهد این داروها را دو یا سه بار در روز بزنید تا کمتر مایع چشم ساخته شود.
- داروهای بازدارنده Rho کیناز (Rho kinase inhibitor): این دارو اگر روزی یک بار به کار گرفته شود، ساخت مایع در چشم را کمتر میکند.
- عامل کولینرژیک (cholinergic) یا میوتیک: این داروها را چهار بار در روز استفاده میکنند. این داروها بیشتر در گذشته به کار گرفته میشدند و اکنون چندان استفاده نمیشوند. عامل کولینرژیک بیرون ریزی مایع از چشم را افزایش میدهد.
این داروها همانند هر داروی دیگری میتوانند عوارضی هم در پی داشته باشند مانند قرمز شدن یا آزردگی چشمها.
۲. جراحی های درمان فشار چشم
در برخی موارد اگر به داروهایی که پزشک برایتان نوشته است خوب واکنش ندهید، ممکن است نیاز به جراحی کاهش فشار چشم باشد.
- یک روش جراحی، ترابکولوپلاستی لیزری laser trabeculoplasty است که در آن با لیزر راه بیرون ریختن مایع چشم باز میشود.
۳. کاهش فشار چشم با لیزر
در این درمان که ترابکولوپلاستی لیزری انتخابی نام دارد و بیشتر در گلوکوم زاویه باز انجام میشود، لیزر سیستم زهکشی چشم را هدف میگیرد و راه را باز میکند و به این گونه، به زهکشی کارامدتر چشم کمک میشود. تاباندن لیزر به بافتهای زهکشی چشم تغییرات شیمیایی و بیولوژی در بافت ایجاد میکند.
بخوانید درباره : بهترین سن برای عمل ضعیفی چشم
ترابکولوپلاستی لیزری انتخابی به این دلیل انتخابی خوانده میشود که به گونه ای ساخته شده که جذب گرمای پرتوی لیزر در بافتهای دیگر را به کمینه برساند و تنها بافتهای رنگدانه دار برگزیده شده در چشم انرژی را جذب کنند. به این روش لیزر سرد هم میگویند. درمان لیزری انتخابی درد کمتر و بافت جوشگاه کمتری بر جای میگذارد.
۴. جراحی کم تهاجمی گلوکوم
در جراحی کم تهاجمی گلوکوم چشم، یک استنت کوچک در چشم کار گذاشته میشود تا زهکشی مایع درون چشم بهتر شود و فشار چشم پایین بیاید. این درمان برای بیمارانی ایده آل است که به دنبال روشهای جایگزین دارو هستند. جراحی کم تهاجمی فشار چشم روز به روز خواهان بیشتری پیدا میکند و کسانی که آب سیاه خفیف تا متوسط دارند بیشتر به سوی این درمان میروند چرا که بسیار کارامد و ایمن بوده و دوره بهبودی آن کوتاه است.
۵. جراحی چشم ترابکولکتومی
در این درمان جراحی، یک کانال تازه ای برای زهکشی مایع درون چشم درست میشود تا فشار چشم پایین بیاید. این عمل، معمولا زمانی انجام میشود که درمانهای دیگر مانند درمانهای دارویی یا لیزر، چندان خوب پاسخ نداده اند. جراحی چشم ترابکولکتومی فشار چشم را در درازمدت پایین نگه میدارد و پیشروی آب سیاه را آهسته میکند.
بیشتر بخوانید : برق زدگی چشم بر اثر جوشکاری
۶. کاشت تیوب سیلیکونی (شانت)
ایمپلنت تیوب یا شانت از جنس سیلیکون ساخته شده اند و با روش جراحی در چشم کار گذاشته میشوند تا زهکشی مایع چشم را آسانتر کنند و فشار چشم تنظیم شود.
این ایمپلنت ها به عنوان یک آبراهه مصنوعی برای زهکشی مایع چشم عمل میکنند و سیستم زهکشی طبیعی چشم را میانبر میزنند چرا که سیستم زهکشی طبیعی چشم دیگر درست کار نمیکند. این درمان برای کسانی پیشنهاد میشود که درمانهای دیگر مانند دارو درمانی و لیزر درمانی در آنها کار نکرده است.
