بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
گواتر یکی از مشکلات شایع غده تیروئید است که به دلیل کمبود ید، مشکلات ارثی، کم کاری یا پرکاری تیروئید در عملکرد این غده ایجاد می شود. این بیماری می تواند باعث بزرگ شدن غده تیروئید و ایجاد مشکلاتی از جمله سرفه، گلودرد، و مشکلات تنفسی شود.
البته نیازی به نگرانی نیست. گزینه های درمانی زیادی وجود دارد که برای درمان این وضعیت توصیه می شود. درمان آن به اندازه آن، علائم و نشانه های شما و علت زمینه ای بستگی دارد. اگر گواتر شما کوچک است و عملکرد تیروئید شما سالم است ممکن است نیاز به درمان پیچیده ای نداشته باشید. در این مقاله به بررسی روش های مختلف درمان گواتر می پردازیم.
متن انگلیسی:
“The treatment is effective in that 90% of patients have a 50 – ۶۰% reduction in goiter size and volume after 12 to 18 months. This treatment can result in an underactive thyroid gland, but such an issue is rare and usually shows up in the first two weeks after treatment. If you’re concerned about the risk, talk this option over with your doctor beforehand.”
ترجمه فارسی:
«این درمان از این جهت مؤثر است که ۹۰ درصد بیماران بعد از ۱۲ تا ۱۸ ماه ۵۰ تا ۶۰ درصد از اندازه و حجم گواترشان کاهش می یابد. این درمان می تواند منجر به کم کاری غده تیروئید شود، اما چنین مشکلی نادر است و معمولاً در دو هفته اول پس از درمان ظاهر می شود. اگر در مورد این خطر نگران هستید، این گزینه را از قبل با پزشک خود در میان بگذارید.»
به نقل از وبسایت پزشکی Medspace
روش های درمان گواتر
حال نگاهی دقیق تر به انواع روش های درمانی گواتر داشته باشیم. به طور کلی سه روش رایج برای درمان آن عبارتند از:
۱. دارو درمانی و رفع گواتر
اگر علت گواتر کم کاری تیروئید باشد، ممکن است لووتیروکسین تجویز شود. داروهای دیگری نیز برای تیروئید پرکار در دسترس هستند، مانند متیمازول و پروپیل تیوراسیل. در صورتی که علت گواتر التهاب باشد، ممکن است آسپرین نیز تجویز شود.
۲. درمان با ید رادیواکتیو
گاهی اوقات برای غده تیروئید پرکار، این درمان توصیه می شود، زیرا ید رادیواکتیو (که به صورت خوراکی مصرف می شود) می تواند سلول های تیروئید را از بین ببرد و غده را کوچک کند.
۳. جراحی گواتر
دیگر روش درمان گواتر جراحی است. اگر گواتر بزرگ باشد و در تنفس و بلع مشکل ایجاد کند، ممکن است عمل جراحی برای برداشتن تیروئید یا بخشی از آن توصیه شود. همچنین در صورت تشخیص سرطان تیروئید، جراحی ممکن است ضروری باشد.
در مواردی نیز، آنقدر گواتر بزرگ است که بر سایر ساختارهای گردن مانند نای و مری فشار وارد می کند. این بیماران معمولاً از سرفه، تغییر جزئی در صدا، یا احساس خفگی در شب شکایت می کنند، زیرا غده تیروئید هنگام خواب، روی نای فشار می آورد.
بنابراین در صورت رشد گواتر، دشواری در بلع و تنفس و احتمال سرطانی شدن آن، تمام یا بخشی از غده تیروئید با جراحی گزینه مناسب تری است.
درمان انواع گواتر به تفکیک نوع آن
هدف اصلی درمان گواتر، بازگرداندن عملکرد طبیعی تیروئید، کاهش اندازه غده تیروئید، تسکین علائم و رسیدگی به علت زمینه ای بیماری است.
اگر گواتر شما کوچک است و سطح هورمون تیروئید در حد طبیعی است، ممکن است پزشک از شما بخواهد که که نظارت منظم بر تیروئید را ادامه دهید و هیچ درمان خاصی را توصیه نکند. اما اگر سطح هورمون تیروئید غیرطبیعی است یا گواتر شما بزرگ است، گزینه های درمانی ممکن است شامل دارو، ید رادیواکتیو یا برداشتن بخشی از تیروئید با جراحی باشد. در ادامه با انواع گواتر و درمان آن آشنا خواهید شد.
۱. درمان گواتر ساده
- در برخی موارد، مصرف داروها می تواند به کاهش اندازه آن و بهبود علائم کمک کند. پزشک ممکن است لووتیروکسین (Levothyroxine) را برای تنظیم سطح هورمون تیروئید تجویز کند.
- تغییر سبک زندگی می تواند در کاهش اندازه غده تیروئید و کنترل علائم گواتر مؤثر باشد. این شامل رژیم غذایی سالم و حاوی ید، ورزش منظم و کاهش استرس است.
- در صورت تشخیص گواتر ساده، مهم است که به طور منظم تحت نظر پزشک باشید. پزشک اندازه غده تیروئید و سطح هورمون ها را بررسی کرده و در صورت نیاز درمان را تجویز می کند.
۲. درمان گواتر عصبی
هورمون تیروئید بیش از حد در بدن وجود دارد. این نوع را می توان از طریق ید رادیواکتیو، جراحی یا داروهای ضد تیروئید (پروپیل تیوراسیل، متیمازول) درمان کرد.
۳. درمان گواتر سمی
گواتر سمی وضعیتی است که در آن غده تیروئید بزرگ شده و هورمون های تیروئید را بیش از حد تولید می کند. این افزایش تولید هورمون باعث پرکاری تیروئید می شود. معمولاً این بیماری به دلیل اختلال در سیستم ایمنی یا خود غده تیروئید ایجاد می شود.
برای درمان این نوع نیز می توان از ید رادیواکتیو و داروهای تیروئید استفاده کرد. این دارو باعث کاهش اندازه بافت تیروئید می شود. در این نوع، تولید غیر طبیعی و زیاد از حد هورمون تیروئید را نیز متوقف می کند.
۴. درمان گواتر مولتی ندولر
چند ندولار که در آن تیروئید بزرگ شده و دارای برجستگی های جداگانه (ندول) روی آن است. برای درمان چند ندولار، باید به چند موضوع توجه کرد، مثل اندازه، سرعت رشد، نتایج بیوپسی و خطر سرطان.
اگر این بیماری سریع رشد می کند، به طور پایدار بزرگ می شود، مشکوک به سرطان است، علائمی ایجاد می کند یا از نظر ظاهری ناخوشایند است، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که غده تیروئید را جراحی کنید.
درباره سرطان تیروئید بدانید
۵. گواتر ندولر
گواتر ندولر ممکن است خود به خود از بین برود یا به همان اندازه باقی بماند. بیمارانی که درمان خاصی به آن ها توصیه نمی شود، باید هر ۶ ماه یکبار معاینه شوند تا پزشک رشد ندول را کنترل کند. تا زمانی که ندول رشد نکند، معمولاً نیازی به نگرانی نیست.
از طریق مصرف هورمون ها یا ید رادیواکتیو برای کوچک کردن ندول ها، می توان این نوع از گواتر را درمان کرد. اگر ندول سرطانی باشد یا علیرغم مصرف قرص هورمونی، همچنان رشد کند، ممکن است جراحی برای برداشتن ندول مورد نیاز باشد.
۶. درمان گواتر کم کار
در گواتر کم کار، هورمون تیروئید به اندازه کافی ترشح نمی شود. گواتر کم کار معمولاً با مصرف روزانه داروی هورمونی به نام لووتیروکسین درمان می شود. این دارو به صورت خوراکی استفاده می شود. سطح هورمون ها را به محدوده سالم برمی گرداند و علائم کم کاری تیروئید را از بین می برد.
درباره تیروئید کم کار و تیروئید پرکار بخوانید
۷. گواتر پر کار
چندین روش درمان گواتر پرکار وجود دارد. از داروهای ضد تیروئید می توان برای کاهش میزان هورمون هایی که غده تیروئید می سازد استفاده کرد. مسدود کننده های بتا نیز می توانند علائم گواتر پرکار مانند لرزش و تپش قلب را کاهش دهند.
با مصرف کافی ید می توانید تا حدودی علائم را کمتر کنید. گاهی اوقات نیز ممکن است برای درمان این وضعیت نیاز به جراحی باشد. در برخی موارد، بسته به علت ایجاد بیماری، گواتر پرکار ممکن است بدون دارو یا درمان دیگر بهبود یابد.
چه زمانی به درمان سریع گواتر نیاز است؟
اگر مشکلات زیر را تجربه می کنید نیاز به درمان سریع دارید:
- علائم شدیدی مانند مشکل در تنفس، بلع و تکلم دارید.
- گواتر به سرعت درحال رشد است.
- اگر گواتر با سطوح غیرطبیعی هورمون تیروئید، مانند پرکاری یا کم کاری تیروئید همراه باشد.
- گواتر ساختارهای حیاتی گردن مانند نای، رگ های خونی یا مری را تحت فشار قرار داده است.
- اگر بر اساس ارزیابی بالینی یا یافته های تصویربرداری مشکوک به سرطان تیروئید باشید، ارزیابی و درمان سریع ضروری است.
توجه داشته باشید که همه گواترها نیاز به درمان فوری ندارند. در بسیاری از موارد این بیماری بی ضرر است و ممکن است بدون مداخله خود به خود برطرف شود. در این صورت تنها نظارت و معاینات منظم توسط یک پزشک توصیه می شود.
درمان چقدر طول میکشد؟
مدت زمان درمان بسته به اندازه گواتر، علت زمینه ای و روش درمانی انتخاب شده می تواند متفاوت باشد. معمولاً ۲ تا ۶ ماه پس از درمان کوچک میشود، اگر چه ممکن است این مدت زمان به یک سال هم برسد.
برای اطلاعات بیشتر: روش های درمان خانگی گواتر
کمبود کدام ریز مغذی موجب گواتر میشود؟
کمبود ید یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) است. بدن ما برای تولید هورمون های تیروئیدی به ید کافی نیاز دارد. اگر در رژیم غذایی خود ید کافی نداشته باشید، تیروئید شما سعی می کند با بزرگتر شدن، ید بیشتری را جذب کند تا بتواند هورمون های تیروئیدی لازم را تولید کند.
بنابراین، گواتر می تواند نشانه ای از کمبود ید و عدم توانایی تیروئید برای تولید هورمون های کافی باشد. برای جلوگیری از کمبود ید، در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده، از نمک یددار استفاده می کنند. این نمک به صورت معمول در آشپزی و روی غذاها استفاده می شود و به این ترتیب نیاز بدن به ید تأمین می شود.
کلام پایانی
گواتر، با توجه به علت های مختلف ایجاد آن، می تواند مشکلاتی از جمله سرفه، گلودرد، و مشکلات تنفسی را به همراه داشته باشد. با این حال، با روش های متنوع درمانی که شامل داروها، ید رادیواکتیو و جراحی است، می توان به کنترل و درمان این بیماری پرداخت. مهم است که نوع و علت زمینه ای آن به درستی تشخیص داده شود تا درمان مناسب انتخاب گردد.
گواتر مولتی ندولر، ندولر،کم کار و پرکار هر کدام روش های درمانی خاص خود را دارند و ممکن است نیاز به نظارت منظم پزشکی داشته باشند. در موارد حاد یا مشکوک به سرطان، درمان فوری ضروری است. کمبود ید یکی از دلایل اصلی گواتر است که با استفاده از دارو و داشتن رژیم غذایی حاوی ید می توان این مشکل را برطرف کرد. با درک دقیق از نوع گواتر و مشورت با پزشک، می توان به طور موثری این بیماری را مدیریت و درمان کرد.
