راه های درمان فیبروم رحم

این توده‌ های عضلانی ممکن است کوچک و بی‌علامت باشند یا به اندازه‌ای بزرگ شوند که علائم جدی و ناراحت‌کننده‌ای مانند درد لگن، خونریزی شدید قاعدگی و مشکلات باروری ایجاد کنند. با توجه به اینکه فیبروم‌ها ممکن است کیفیت زندگی زنان را به شدت تحت تأثیر قرار دهند، انتخاب روش درمان مناسب اهمیت زیادی دارد. در این مقاله به بررسی جامع این روش‌های درمانی پرداخته و مزایا و معایب هر کدام را مرور خواهیم کرد.

درمان دارویی فیبروم

داروهای مورد استفاده برای درمان فیبروم‌های رحمی، هورمون‌هایی را هدف قرار می‌دهند که چرخه قاعدگی را کنترل می‌کنند. این داروها علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی و فشار لگنی را درمان می‌کنند. آنها فیبروم‌ها را از بین نمی‌برند، اما ممکن است باعث کوچک شدن آنها شوند. داروها شامل موارد زیر هستند:

۱. آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین

این داروها با مسدود کردن تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون توسط بدن، فیبروم‌ها را درمان می‌کنند. این داروها شما را در حالت موقتی مشابه یائسگی قرار می‌دهند. در نتیجه، دوره‌های قاعدگی متوقف می‌شوند، فیبروم‌ها کوچک می‌شوند و کم‌خونی اغلب بهبود می‌یابد.

آگونیست‌های GnRH شامل لوپرولید (Lupron Depot, Eligard و غیره)، گوسرلین (Zoladex) و تریپتورلین (Trelstar, Triptodur Kit) هستند.

بسیاری از افراد هنگام استفاده از آگونیست‌های GnRH دچار گرگرفتگی می‌شوند. اغلب، این داروها برای بیش از شش ماه استفاده نمی‌شوند. این به این دلیل است که علائم پس از قطع دارو باز می‌گردند و استفاده طولانی مدت می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان شود. گاهی اوقات، آگونیست‌های GnRH همراه با دوز کم استروژن یا پروژستین مصرف می‌شوند. ممکن است این روش به عنوان درمان کمکی (add-back therapy) شنیده شود. این روش می‌تواند عوارض جانبی را کاهش دهد و ممکن است به شما اجازه دهد تا ۱۲ ماه از آگونیست‌های GnRH استفاده کنید.

Your doctor may prescribe a GnRH agonist to shrink the size of your fibroids before a planned surgery. Or you might be prescribed this medicine to help transition you into menopause.

پزشک شما ممکن است یک آگونیست GnRH را برای کوچک کردن اندازه فیبروم‌ها قبل از جراحی برنامه‌ریزی شده تجویز کند. یا ممکن است این دارو برای کمک به انتقال شما به یائسگی تجویز شود.

www.mayoclinic.org

این داروها می‌توانند خونریزی شدید قاعدگی را در افرادی که دچار فیبروم‌ های رحمی هستند و هنوز یائسگی را تجربه نکرده‌اند، درمان کنند. اما آنها فیبروم‌ها را کوچک نمی‌کنند. آنتاگونیست‌های GnRH می‌توانند تا دو سال استفاده شوند. استفاده از آنها همراه با درمان کمکی می‌تواند عوارض جانبی مانند گرگرفتگی و کاهش تراکم استخوان را کاهش دهد. گاهی اوقات، دوز کم استروژن یا پروژستین در این داروها از قبل موجود است.

آنتاگونیست‌های GnRH شامل الاگولیکس (Oriahnn) و رلوگولیکس (Myfembree) هستند.

۲. دستگاه داخل رحمی (IUD) آزادکننده پروژستین

یک دستگاه داخل رحمی آزادکننده پروژستین می‌تواند خونریزی شدید ناشی از فیبروم‌ها را کاهش دهد. با این حال، تنها علائم را تسکین می‌دهد و فیبروم‌ها را کوچک نمی‌کند یا از بین نمی‌برد. این دستگاه همچنین از بارداری جلوگیری می‌کند.

۳. اسید ترانکزامیک (Lysteda, Cyklokapron)

این داروی غیربرمونی می‌تواند خونریزی شدید قاعدگی را کاهش دهد. شما آن را فقط در روزهایی که خونریزی شدید دارید، مصرف می‌کنید.

داروهایی به نام ضد التهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است به کاهش درد ناشی از فیبروم‌ها کمک کنند، اما خونریزی ناشی از فیبروم‌ها را کاهش نمی‌دهند. NSAIDs داروهای هورمونی نیستند. مثال‌هایی از این داروها شامل ایبوپروفن (Advil, Motrin IB و غیره) و ناپروکسن سدیم (Aleve) هستند. پزشک شما همچنین ممکن است توصیه کند که اگر خونریزی شدید قاعدگی و کم‌خونی دارید، ویتامین‌ها و آهن مصرف کنید.

همچنین بخوانید: فیبروم رحم در بارداری

جدیدترین روش درمان فیبروم غیرتهاجمی

یک درمان غیرتهاجمی نیازی به برش‌های جراحی، که به آنها “برش‌ها” گفته می‌شود، ندارد. همچنین نیازی به استفاده از ابزارهایی که در بدن قرار می‌گیرند، نیست. در مورد فیبروم‌های رحمی، روشی به نام جراحی سونوگرافی متمرکز با هدایت MRI (FUS) وجود دارد که به شرح زیر است:

یک گزینه درمانی غیرتهاجمی که رحم را حفظ می‌کند. این روش به صورت سرپایی انجام می‌شود، به این معنی که پس از آن نیازی به اقامت شبانه در بیمارستان ندارید.

این روش در حالی انجام می‌شود که شما داخل یک دستگاه MRI قرار دارید که به یک دستگاه سونوگرافی با انرژی بالا برای درمان مجهز شده است. تصاویر به پزشک شما موقعیت دقیق فیبروم‌های رحمی را نشان می‌دهند. وقتی که محل فیبروم هدف‌گذاری می‌شود، دستگاه سونوگرافی امواج صوتی را به فیبروم متمرکز می‌کند تا مناطق کوچکی از بافت فیبروم را گرم کرده و تخریب کند.

این فناوری جدیدتر است، بنابراین محققان در حال بررسی بیشتر درباره ایمنی و کارایی طولانی‌مدت آن هستند. اما تاکنون داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهند که FUS برای فیبروم‌های رحمی ایمن است و به خوبی عمل می‌کند. با این حال، ممکن است علائم را به اندازه یک روش کمی تهاجمی‌تر به نام آمبولیزاسیون شریان رحمی بهبود نبخشد.

درمان فیبروم به روش کم تهاجمی

این روش‌ها یا بدون برش و یا با برش‌های کوچک انجام می‌شوند. آنها با زمان بهبودی سریع‌تر و عوارض کمتر در مقایسه با جراحی‌های باز سنتی همراه هستند. درمان‌های کم‌تهاجمی برای فیبروم‌های رحمی شامل موارد زیر است:

۱. آمبولیزاسیون شریان رحمی

ذرات کوچکی به نام عوامل آمبولیک به شریان‌هایی که به رحم خون‌رسانی می‌کنند، تزریق می‌شوند. این ذرات جریان خون به فیبروم‌ها را قطع کرده و باعث کوچک شدن و مرگ آنها می‌شوند.

این تکنیک می‌تواند به کوچک شدن فیبروم‌ها و کاهش علائمی که ایجاد می‌کنند کمک کند. ممکن است عوارضی ایجاد شود اگر جریان خون به تخمدان‌ ها یا سایر اندام‌ها کاهش یابد. اما تحقیقات نشان می‌دهد که عوارض این روش مشابه با درمان‌های جراحی فیبروم است و خطر نیاز به انتقال خون نیز کمتر است.

۲. ابلیشن فرکانس رادیویی

در این روش، حرارت ناشی از انرژی فرکانس رادیویی فیبروم‌های رحمی را از بین می‌برد و عروق خونی را که به آنها خون‌رسانی می‌کنند، کوچک می‌کند. این کار می‌تواند از طریق برش‌های کوچک در ناحیه شکم انجام شود، که به آن لاپاراسکوپی می‌گویند. همچنین می‌تواند از طریق واژن انجام شود که به آن روش ترانس‌واژینال گفته می‌شود، یا از طریق دهانه رحم که به آن روش ترانس‌سرویکال گفته می‌شود.

در ابلیشن فرکانس رادیویی لاپاراسکوپیک، پزشک شما دو برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند. یک ابزار نازک با دوربینی در نوک آن، که به آن لاپاراسکوپ گفته می‌شود، از طریق برش‌ها وارد می‌شود. با استفاده از دوربین و یک ابزار اولتراسوند، پزشک شما فیبروم‌ها را برای درمان پیدا می‌کند.

پس از یافتن یک فیبروم، پزشک از دستگاهی برای وارد کردن سوزن‌های کوچک به فیبروم استفاده می‌کند. سوزن‌ها بافت فیبروم را گرم کرده و از بین می‌برند. فیبروم از حالت سخت مانند یک توپ گلف به حالت نرم مانند یک مارشمالو تغییر می‌کند. در طول ۳ تا ۱۲ ماه آینده، فیبروم به کاهش ادامه می‌دهد و علائم بهبود می‌یابد.

ابلیشن فرکانس رادیویی لاپاراسکوپیک به عنوان روش Acessa یا Lap-RFA نیز شناخته می‌شود. از آنجایی که برشی در بافت رحم ایجاد نمی‌شود، پزشکان Lap-RFA را به عنوان یک درمان کم‌تهاجمی‌تر نسبت به جراحی‌هایی مانند هیسترکتومی و میومکتومی در نظر می‌گیرند. بیشتر افرادی که این روش را انجام می‌دهند، در عرض چند روز به فعالیت‌های عادی خود باز می‌گردند.

۳. میومکتومی لاپاراسکوپیک یا رباتیک

در یک میومکتومی، جراح فیبروم‌ ها را خارج کرده و رحم را در جای خود باقی می‌گذارد. این روش از ابزارهای نازکی استفاده می‌کند که از طریق برش‌های کوچک در شکم وارد شده و فیبروم‌ها را از رحم خارج می‌کنند. این روش درمان برای زمانی مناسب است که تعدا فیبروم ها کم باشد. میومکتومی رباتیک به جراح شما دیدی بزرگ‌نمایی شده و سه‌بعدی از رحم می‌دهد. این می‌تواند دقت عمل را نسبت به برخی دیگر از تکنیک‌ها بیشتر کند.

برای اطلاعات بیشتر: مراقبت های قبل و بعد از لاپاراسکوپی

فیبروم‌های بزرگ‌تر را می‌توان از طریق برش‌های کوچکتر با خرد کردن آنها به قطعات کوچک‌تر با استفاده از دستگاهی که بافت را برش می‌دهد، خارج کرد. این عمل به عنوان مورسلاسیون شناخته می‌شود. این کار می‌تواند در داخل یک کیسه جراحی برای کاهش خطر انتشار هرگونه سلول سرطانی انجام شود که پزشکان انتظار نداشتند پیدا کنند. یا می‌تواند با گسترش یکی از برش‌ها برای برداشتن فیبروم‌ها بدون مورسلاسیون انجام شود.

۴. میومکتومی هیستروسکوپیک

روش میومکتومی این روش ممکن است یک گزینه باشد اگر فیبروم‌ ها داخل رحم قرار داشته باشند، که به آنها فیبروم‌ های زیرمخاطی نیز گفته می‌شود. فیبروم‌ها با استفاده از ابزارهایی که از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌شوند، برداشته می‌شوند.

همچنین بخوانید: مراقبت های قبل و بعد از هیستروسکوپی

۵. ابلیشن اندومتریال

این روش می‌ تواند جریان شدید قاعدگی را کاهش دهد. یک دستگاه که در رحم قرار داده می‌شود، گرما، انرژی مایکروویو، آب داغ، دمای سرد یا جریان الکتریکی ایجاد می‌کند. این کار باعث از بین رفتن بافتی می‌شود که داخل رحم را پوشش می‌دهد.

احتمال بارداری پس از ابلیشن اندومتریال بسیار کم است. اما بهتر است از روش‌ های پیشگیری از بارداری استفاده کنید تا از تشکیل تخمک بارور شده در لوله فالوپ که به آن بارداری خارج رحمی گفته می‌شود، جلوگیری کنید. بدون درمان، بافت در حال رشد ممکن است باعث خونریزی شدید و خطرناک شود.

با هر روشی که رحم را از بین نمی‌برد، خطر این وجود دارد که فیبروم‌ های جدید رشد کنند و علائم را ایجاد کنند.

۶. درمان فیبروم رحم با لیزر

درمان فیبروم رحم با لیزر یکی از روش‌های نوین و کم‌ تهاجمی برای کاهش اندازه فیبروم‌ های رحمی است. این روش که به نام ابلیشن لیزری یا لیزر درمانی نیز شناخته می‌شود، از انرژی لیزر برای تخریب بافت‌ های فیبرومی استفاده می‌کند.  در این روش، پزشک از یک فیبر نوری نازک که انرژی لیزر را انتقال می‌دهد، استفاده می‌کند. این فیبر نوری از طریق برش‌های کوچکی که در پوست شکم یا از طریق واژن و دهانه رحم ایجاد می‌شود، به فیبروم می‌رسد. انرژی لیزر به فیبروم منتقل می‌شود و بافت‌های فیبرومی را تخریب می‌کند. این کار باعث کوچک شدن فیبروم و کاهش علائم مرتبط با آن می‌شود.

درمان قطعی فیبروم رحم چیست؟

هیسترکتومی یک نوع عمل جراحی است که در آن رحم به طور کامل از بدن خارج می‌شود. این روش همچنان تنها راه‌حل دائمی اثبات شده برای فیبروم‌های رحمی است.

هیسترکتومی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود:

• هیسترکتومی شکمی: در این روش، جراح یک برش بزرگ در پایین شکم ایجاد می‌کند و رحم را از طریق آن خارج می‌کند.
• هیسترکتومی واژینال: در این روش، رحم از طریق واژن خارج می‌شود و نیازی به برش خارجی در شکم نیست.
• هیسترکتومی لاپاراسکوپیک یا رباتیک: در این روش‌ها، جراح از ابزارهای نازک و یک دوربین کوچک برای دیدن داخل شکم استفاده می‌کند. رحم به قطعات کوچکتر برش داده شده و از طریق برش‌های کوچک در شکم یا واژن خارج می‌شود.

پس از انجام هیسترکتومی، فرد دیگر قادر به باردار شدن نخواهد بود. اگر تخمدان‌ها نیز در حین عمل خارج شوند، فرد وارد یائسگی می‌شود. هیسترکتومی به عنوان یک راه‌حل دائمی برای مشکلات رحمی که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، به کار می‌رود.

برای اطلاعات بیشتر: هیسترکتومی چگونه انجام می شود؟

درمان فیبروم در دختران

دختران جوان مبتلا به فیبروم رحمی اغلب ترجیح می‌دهند از جراحی اجتناب کنند، زیرا بخیه‌ ها و آسیب‌ های احتمالی ناشی از جراحی ممکن است باروری آن‌ها را با مشکل مواجه کند. برای فیبروم‌ های کوچک، معمولاً می‌توان با نظارت منظم توسط پزشک متخصص زنان، شرایط را کنترل کرد. اما اگر فیبروم‌ها بزرگ شوند، جراحی ممکن است ضروری شود، زیرا این توده‌ ها با اشغال فضای رحم می‌توانند باعث خونریزی شدید شوند. در این موارد، تزریق‌های هورمونی نیز معمولاً تأثیر چندانی ندارند و جراحی تنها راه‌حل ممکن خواهد بود.

درمان خانگی فیبروم رحمی

تحقیقات بالینی کوچک نشان داده است که برخی داروهای گیاهی می‌توانند در درمان فیبروم‌های رحمی مؤثر باشند. در ادامه، به بررسی چند داروی گیاهی که ممکن است برای شما مفید باشد، می‌پردازیم.

• چای سبز
• خاک شیر
• کورکومین (ماده موجود در زردچوبه)
• رسوراترول ( موجود در ذغال اخته، توت، تمشک، انگور و … )
• گیاه پنج انگشت
• برگ سنا
• دارچین
• کلم بروکلی
• عسل
• رازیانه

پیشگیری از فیبروم

پیشگیری از فیبروم‌های رحمی به طور کامل ممکن نیست، اما می‌توان با اتخاذ برخی از عادات سالم، خطر بروز آن‌ها را کاهش داد. در اینجا چند راهکار برای کاهش خطر ابتلا به فیبروم رحمی آورده شده است:

1. تغذیه سالم: مصرف رژیم غذایی متعادل که شامل مقدار زیادی میوه‌ها، سبزیجات، و غلات کامل باشد، می‌تواند به حفظ تعادل هورمونی بدن کمک کند. به‌ ویژه، کاهش مصرف گوشت قرمز و چربی‌های اشباع‌ شده ممکن است خطر بروز فیبروم را کاهش دهد.
2. حفظ وزن مناسب: چاقی و اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهد. حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می‌تواند در کاهش این خطر مؤثر باشد.
3. فعالیت بدنی: ورزش منظم می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها و کاهش سطح استروژن کمک کند که این موضوع ممکن است در پیشگیری از فیبروم‌ها نقش داشته باشد.
4. مدیریت استرس: استرس می‌تواند تعادل هورمونی بدن را برهم بزند. استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌تواند به حفظ تعادل هورمونی کمک کند.
5. کنترل دوره‌ های قاعدگی: مصرف داروهای ضد بارداری هورمونی ممکن است به تنظیم دوره‌های قاعدگی و کاهش خطر تشکیل فیبروم‌ها کمک کند. مشورت با پزشک در این زمینه ضروری است.

در نهایت، اگرچه این راهکارها می‌توانند خطر ابتلا به فیبروم را کاهش دهند، اما نمی‌توانند به طور قطعی از بروز آن‌ها جلوگیری کنند. مراجعه منظم به پزشک و انجام معاینات دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام و مدیریت فیبروم‌ ها اهمیت دارد.

سخن پایانی

در پایان، فیبروم‌های رحمی به عنوان یکی از مشکلات شایع در سلامت زنان، می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی و سلامت باروری داشته باشند. خوشبختانه، روش‌های متعددی برای درمان و مدیریت این مشکل وجود دارد که از درمان‌های دارویی و گیاهی تا جراحی‌های کم‌تهاجمی و سنتی متغیر هستند. انتخاب بهترین روش درمانی به وضعیت فردی هر بیمار و توصیه‌های پزشکی بستگی دارد. همچنین، اتخاذ سبک زندگی سالم و انجام معاینات منظم می‌تواند در پیشگیری از بروز و یا تشدید فیبروم‌ها نقش مهمی ایفا کند. امید است با آگاهی بیشتر، زنان بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری درباره سلامت خود بگیرند و از روش‌های مناسب برای مدیریت این مشکل بهره‌مند شوند.