پیسی یا ویتیلیگو یک بیماری پوستی خودایمنی است که منجر به از دست دادن رنگدانههای پوست و ایجاد لکههای سفید و بیرنگ در مناطق مختلف بدن میشود. این وضعیت نه تنها از لحاظ ظاهری بلکه از نظر روانی نیز میتواند تاثیرات عمیقی بر افراد داشته باشد. پیسی در هر سنی ممکن است بروز کند و تفاوتهای نژادی، جنسیتی و جغرافیایی در شیوع آن مشاهده نمیشود.. در این مقاله، به بررسی روشهای مختلف درمان پیسی، از جمله درمانهای پزشکی، دارویی، طبیعی و تکنیکهای جدیدتر خواهیم پرداخت.
درمان پیسی ضروری نیست، زیرا این وضعیت برای بدن شما مضر نیست و تنها یک مسئله ظاهری است. همچنین، درمانی صد در صدی برای پیسی وجود ندارد. اگر پیسی شما به طور گسترده روی پوست پیشروی کرده باشد یا علائم فیزیکی آن بر سلامتی روانی شما تأثیر بگذارد، پزشک شما میتواند به شما کمک کند تا یک گزینه درمانی مناسب پیدا کنید که پوست شما را یکنواخت کند، چه از طریق بازگرداندن رنگ (Re-pigmentation) یا حذف رنگ باقیمانده (depigmentation) در پوست شما.
درمان پیسی با روش های پزشکی
۱- داروها
هیچ دارویی نمیتواند فرایند پیسی، یعنی از دست دادن سلولهای رنگدانهساز (ملانوسیتها) را متوقف کند. اما برخی داروها که به تنهایی، به صورت ترکیبی یا همراه با نور درمانی استفاده میشوند، میتوانند به بازگرداندن مقداری از رنگ کمک کنند.
- استفاده از کرم کورتیکواستروئید بر روی پوست آسیبدیده ممکن است رنگ را بازگرداند. این روش زمانی که پیسی هنوز در مراحل اولیه است، مؤثرتر است. این نوع کرمها مؤثر و استفاده از آنها آسان است، اما ممکن است برای مشاهده تغییرات در رنگ پوست چندین ماه طول بکشد. عوارض جانبی احتمالی شامل نازک شدن پوست یا ظاهر شدن خطوط یا رگههایی روی پوست است. اشکال ملایمتر این دارو ممکن است برای کودکان و افرادی که مناطق بزرگتری از پوستشان بیرنگ شده است، تجویز شود. قرصها یا تزریقهای کورتیکواستروئید ممکن است برای افرادی که وضعیتشان به سرعت در حال پیشرفت است، یک گزینه باشد.
- پمادهای مهارکننده کلسینورین، مانند تاکرولیموس (Protopic) یا پیمکرولیموس (Elidel) ممکن است برای افرادی که نواحی کوچکی از پوستشان بیرنگ شده است، به ویژه روی صورت و گردن، مؤثر باشند.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در مورد ارتباط احتمالی بین این داروها و لنفوم و سرطان پوست هشدار داده است. به نقل از مایوکلینیک
۲- نور درمانی
فتوتراپی با اشعه فرابنفش B با باند باریک (UVB) نشان داده که میتواند پیشرفت پیسی فعال را متوقف یا کند کند. این روش ممکن است زمانی که با کورتیکواستروئیدها یا مهارکنندههای کلسینورین ترکیب شود، مؤثرتر باشد. شما نیاز به درمان دو تا سه بار در هفته دارید. ممکن است ۱ تا ۳ ماه طول بکشد تا هر گونه تغییری را مشاهده کنید و ممکن است ۶ ماه یا بیشتر طول بکشد تا اثر کامل را ببینید.
عوارض جانبی احتمالی فتوتراپی با اشعه فرابنفش شامل قرمزی، خارش و سوزش است. این عوارض معمولاً ظرف چند ساعت پس از درمان برطرف میشوند.
بیشتر بخوانید: لکه قهوه ای روی پوست نشانه چیست
۳- بی رنگ سازی
حذف رنگ باقیمانده گزینهای است برای زمانی که پیسی شما گسترده است و سایر درمانها موثر واقع نشدهاند. یک عامل بیرنگکننده به نواحی سالم پوست مالیده میشود. این کار به تدریج پوست را روشنتر میکند تا با نواحی بیرنگ هماهنگ شود. این درمان یک یا دو بار در روز و به مدت نه ماه یا بیشتر انجام میشود. عوارض جانبی میتواند شامل قرمزی، تورم، خارش و پوست بسیار خشک باشد. فعالی بیرنگسازی تاثیر دائمی روی پوست دارد.
۴- جراحی
اگر نور درمانی و داروها موثر نبودهاند، برخی از افرادی که بیماری آن ها پایدار است، ممکن است کاندیدای جراحی باشند. تکنیکهای زیر به منظور یکنواخت کردن رنگ پوست با بازگرداندن رنگ انجام می شوند:
- پیوند پوست: در این روش، پزشک شما بخشهای بسیار کوچکی از پوست سالم و رنگی شما را به نواحی که رنگ خود را از دست داده اند منتقل می کند. این روش گاهی برای کسانی که لکههای کوچک پیسی دارند استفاده میشود.خطرات احتمالی شامل عفونت، ایجاد زخم، ظاهر سنگفرشی، رنگ ناهموار و عدم موفقیت در بازگرداندن رنگ به ناحیه مورد نظر است.
- پیوند تاولی: در این روش، پزشک شما با استفاده از مکش تاولهایی روی پوست رنگی شما ایجاد میکند و سپس بالای تاولها را به پوست بیرنگ پیوند میزند. خطرات احتمالی شامل ایجاد زخم، ظاهر سنگفرشی و عدم موفقیت در بازگرداندن رنگ به ناحیه مورد نظر است. همچنین آسیب پوستی ناشی از مکش ممکن است منجر به بروز لکه دیگری از پیسی شود.
- پیوند تعلیق سلولی: در این روش، پزشک شما مقداری بافت از پوست رنگی شما برداشته و سلول ها را در یک محلول قرار می دهد و سپس آن ها را به ناحیه آسیب دیده آماده شده پیوند میزند. نتایج این روش باز رنگ سازی در عرض چهار هفته شروع به ظاهر شدن میکنند. خطرات احتمالی شامل ایجاد زخم، عفونت و ناهماهنگی رنگ پوست است.
درمان پیسی در طب سنتی
درمانهای گیاهی متعددی برای پیسی وجود دارد، اما هنوز هیچیک از آنها بهصورت قطعی تأیید نشدهاند. در ادامه به برخی از این روشهای درمانی در طب سنتی اشاره میکنیم:
-
درمان با حنا و نوره:
در طب سنتی، حنا و نوره را با آب ترکیب میکنند و خمیر بهدستآمده را بهصورت ماسک موضعی روی لکههای پیسی ماساژ میدهند. این ترکیب بهمنظور کاهش علائم پیسی مورد استفاده قرار میگیرد.
-
درمان با عسل و سیاهدانه:
عسل و سیاهدانه ترکیبی مغذی برای تقویت سیستم ایمنی است که میتوان روزانه یک قاشق غذاخوری عسل را با چند دانه سیاهدانه ترکیب کرده و مصرف کرد. این ترکیب به بهبود وضعیت پوست کمک میکند.
-
درمان با حجامت:
حجامت یکی از روشهای درمانی اصلی در طب سنتی است که برای درمان پیسی نیز استفاده میشود. این روش به پاکسازی بدن و بهبود علائم کمک میکند.
-
درمان با گردوی سوخته:
گردوی سوخته پودر شده به همراه آب، یک خمیر تهیه میشود که میتوان آن را روزانه روی لکههای پیسی مالید تا به کاهش علائم کمک کند.
-
درمان با خاک رس:
خاک رس به عنوان یکی از گزینههای مناسب برای درمان خانگی لکهای پیسی مطرح است. این ماده غنی از مس بوده و خواص متعددی برای بهبود وضعیت پوست دارد. بهترین روش استفاده از خاک رس برای درمان پیسی به این صورت است:
یک قاشق غذاخوری آب زنجبیل را با دو قاشق غذاخوری خاک رس قرمز ترکیب کنید. این مخلوط را هر روز بر روی لکههای سفید پوست قرار دهید و به آرامی ماساژ دهید. آب زنجبیل با افزایش جریان خون در محل لکههای پوستی، باعث تسریع روند بهبود میشود. این ترکیب یکی از سریعترین روشهای درمان خانگی پیسی محسوب میشود و میتواند به بهبود ظاهر پوست کمک کند.
-
درمان با پاپایا:
برای بهرهبرداری از خواص پاپایا، میتوانید تکههای آن را روی لکههای سفید پوست قرار دهید و منتظر بمانید تا خشک شود. سپس پوست خود را با آب ولرم بشویید. علاوه بر این، نوشیدن آب پاپایا نیز میتواند به جایگزینی سلولهای از دست رفته ملانین کمک کند و بهبود وضعیت پوست را تسریع نماید. این روش ساده و طبیعی میتواند به عنوان یک درمان مکمل در مدیریت پیسی مورد استفاده قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای انجام حجامت
-
درمان با برگ ریحان:
برای دستیابی به بهترین نتیجه در درمان خانگی پیسی، میتوانید برگ ریحان را با آب لیموی تازه مخلوط کنید و هر روز این ترکیب را روی لکههای پوست خود ماساژ دهید. این روش باعث تحریک تولید ملانین در پوست میشود و به همین دلیل استفاده از ریحان در درمان پیسی موثر است.
علاوه بر استفاده موضعی، نوشیدن آب ریحان نیز میتواند فواید زیادی داشته باشد. این نوشیدنی به تعدیل رنگ پوست و افزایش آبرسانی به آن کمک میکند، که در بهبود وضعیت پیسی نقش موثری دارد.
-
درمان با زردچوبه:
زردچوبه یکی دیگر از مواد طبیعی است که میتواند به تحریک رنگدانههای پوست کمک کند و برای درمان خانگی پیسی مورد استفاده قرار گیرد. برای دستیابی به بهترین نتیجه از این درمان گیاهی، مقداری زردچوبه را با روغن خردل مخلوط کنید و این ترکیب را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه آسیبدیده ماساژ دهید. بهتر است این کار را دو بار در روز انجام دهید تا نتایج بهتری حاصل شود. زردچوبه و روغن خردل با هم میتوانند به بهبود ظاهر پوست و کاهش لکههای پیسی کمک کنند.
برای درمان پیسی از موارد زیر نیز میتوان استفاده کرد:
- سکنجبین
- روغن زیتون
- شیره انجیر
- سرکه سیب
- فلفل سیاه
- قارچ گانودرما
برای درمان پیسی چه بخوریم؟
- مواد غذایی حاوی انتی اکسیدان (انواع توت , میوه , سبزیجات)
- مواد غذایی حاوی ویتامین C (فلفل , توت فرندگی , گوجه)
- مواد غذایی حاوی ویتامین E (آجیلها، دانهها و روغنهای گیاهی)
- مواد غذایی حاوی ویتامین B12 و اسید فولیک (گوشت گاو , ماهی , مرغ)
- مواد غذایی حاوی مس (جگر , پسته , تخم افتاب گردان)
- مواد غذایی حاوی روی (غلات , تخم مرغ , لبنیات)
جدیدترین درمان
در سالهای اخیر، پیشرفتهای چشمگیری در درمان پیسی به دست آمده است. در زیر به چندین روش جدید و موثر درمان پیسی اشاره میکنیم:
-
کرم روکسولیتینیب (Opzelura)
این کرم اولین و تنها درمان تایید شده توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای بازسازی رنگدانهها در بیماران مبتلا به پیسی است. کرم روکسولیتینیب که یک مهارکننده Janus kinase (JAK) است، با مسدود کردن سلولهای ایمنی که ملانوسیتها را تخریب میکنند، به بازگرداندن رنگ پوست کمک میکند. استفاده از این کرم دو بار در روز به مدت حداقل ۲۴ هفته توصیه میشود، اگرچه ممکن است نتایج مثبت تا چند ماه بعد از شروع درمان مشاهده شود.
مطالعات نشان دادهاند که حدود ۳۰ درصد از بیماران در آزمایشهای بالینی فاز ۳ توانستند حداقل ۷۵ درصد از رنگ پوست خود را بازسازی کنند
-
مهارکننده های خوراکی JAK
مهارکننده های خوراکی JAK نیز به عنوان یک روش نوین درمانی در حال تحقیق و توسعه هستند. از جمله این داروها، می توان به آپاداسیتینیب (Upadacitinib) و پووراسیتینیب (Povorcitinib) اشاره کرد. این داروها با تعدیل سیستم ایمنی میتوانند به بازسازی رنگدانههای پوستی کمک کنند و در مطالعات اخیر نشان دادهاند که میتوانند تاثیرات قابل توجهی در بازسازی رنگ پوست داشته باشند. به نقل از dermsquared
درمان پیسی در کودکان و بزرگسالان
درمان پیسی در کودکان و بزرگسالان ممکن است تفاوتهایی داشته باشد. این تفاوتها به دلیل عوامل مختلفی از جمله فیزیولوژی بدن، تحمل درمانها، و تأثیرات روانی متفاوت در این دو گروه است.
کرمها و پمادهای استروئیدی و مهارکنندههای کلسینورین مانند تاکرولیموس معمولاً برای کودکان استفاده میشوند، زیرا کمترین عوارض جانبی دارند. فتوتراپی با استفاده از نور UVB باریکباند ممکن است در کودکان استفاده شود، اما باید با دقت بیشتری انجام شود تا از آسیبهای طولانیمدت جلوگیری شود. درمانهای طبیعی و مکمل مانند ویتامینها و مکملهای غذایی نیز ممکن است برای کودکان توصیه شود.
علاوه بر کرمها و پمادهای موضعی، داروهای خوراکی مانند استروئیدها و ایمونوساپرسیوها ممکن است در بزرگسالان استفاده شود. بزرگسالان ممکن است به طور مؤثرتری به درمان های فتوتراپی و لیزر پاسخ دهند و این درمانها با احتمال بیشتری برای آنها تجویز میشوند. در موارد مقاوم، بزرگسالان ممکن است گزینههای جراحی مانند پیوند پوست یا میکروپیگمانتاسیون را در نظر بگیرند.
راه های جلوگیری از پیشرفت
۱. مراقبت از پوست
- محافظت در برابر آفتاب: استفاده از کرمهای ضد آفتاب با SPF بالا میتواند از آسیبهای خورشیدی که ممکن است پیسی را تشدید کند، جلوگیری کند. پوشیدن لباسهای محافظ و کلاه نیز مفید است.
- پرهیز از آسیبهای پوستی: زخمها، بریدگیها و سایشها میتوانند باعث گسترش پیسی شوند. مراقبت از پوست و جلوگیری از آسیبهای مکانیکی میتواند کمک کننده باشد.
همچنین بخوانید: همه چیز در مورد روتین پوستی
۲. مدیریت استرس
- کاهش استرس: استرس میتواند نقش مهمی در پیشرفت پیسی داشته باشد. تکنیک های مدیریت استرس عبارتند از : مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی و مشاوره روان شناسی می توانند مفید باشند.
۳. اجتناب از مواد تحریککننده
- مواد شیمیایی و آلرژنها: برخی مواد شیمیایی موجود در محصولات آرایشی و بهداشتی می توانند باعث تحریک پوست و تشدید پیسی شوند. انتخاب محصولات ملایم و طبیعی میتواند مفید باشد.
- پرهیز از مواد آلرژیزا: شناسایی و اجتناب از موادی که ممکن است واکنش های آلرژیک ایجاد کنند نیز مهم است.
سخن پایانی
پیسی (ویتیلیگو) یک بیماری پوستی خودایمنی است که در مجموع بیخطر بوده و نیازی به درمان ندارد. با این حال، لکههای سفید پوستی ناشی از این بیماری میتوانند آزاردهنده باشند. برای مدیریت و بهبود ظاهر این لکهها، گزینههای درمانی مختلفی وجود دارد که میتوان از آنها بهره برد. این گزینهها شامل دارو درمانی و درمان با لیزر است. همچنین، روش های دیگری نیز در طب سنتی مطرح شده اند که تایید علمی ندارند. برای انتخاب بهترین روش درمانی، مشورت با پزشک متخصص بسیار مهم است.