علت زردی چشم

 استفاده بیش از حد از برخی داروها یا سایر شرایط پزشکی و گاهی اوقات حتی به طور خیلی جدی تر، برخی بیماری ها می توانند باعث زردی چشم شوند. زردی چشم هنگامی به وجود می آید که بیلی روبین (ماده زرد رنگ) در خون انباشته شوند و موجب زرد شدگی پوست و زرد شدن سفیدی چشم شود، از علل آن میتوان به مشکلات کبدی، استفاده از برخی داروها (آنتی بیوتیک و داروی ضد بارداری)، تجزیه شدن بیش از حد گلبول قرمز و کم خونی همولیتیک اشاره کرد. درمان زردی چشم بستگی به علت اصلی آن دارد.

دلایل شایع زردی چشم ها

صلبیه (سفیدی چشم) همیشه باید سفید به نظر برسد. اگر ناگهان زرد شد یا رنگ آن تغییر کرد، باید به متخصص چشم مراجعه کنید تا علت تغییر رنگ را مشخص کند.

1. یرقان (ملتحمه): یکی از دلایل تغییر رنگ چشم ها ممکن است اکتروس ملتحمه باشد. این اصطلاح پزشکی برای زردی چشم است. (گاهی از اصطلاح “صلبیه ایکتریک” نیز برای توصیف این بیماری استفاده می شود).
2. زردی: در بیش تر موارد، زردی چشم ها از علائم زردی است، به دلیل افزایش سطح رنگدانه بیلی روبین، پوست و چشم ها دچار تغییر می شوند. اگر چه یرقان به خودی خود یک بیماری نیست، اما نشان دهنده آن است که کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی به درستی کار نکرده و نقش خود را ایفا نمی کنند.
3. بیماری های خود ایمنی که بر سیستم ایمنی بدن انسان تاثیر می گذارند. ویروس های هپاتیت A، B و C، سلول های کبد را آلوده کرده و باعث هپاتیت حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) و زردی چشم می شوند.
4. برخی از اختلالات خونی که بر تولید و چرخه زندگی گلبول های قرمز تاثیر می گذارند، مانند کم خونی سلول داسی شکل
5. مالاریا (بیماری عفونی خون) که از طریق نیش پشه منتقل می شود.
6. کم خونی همولیتیک (بیماری مادرزادی خون) که با کمبود گلبول های قرمز در نتیجه تجزیه زودرس آن ها مشخص می شود.
7. سیروز کبد، مرحله پایانی بیماری مزمن کبدی است که در آن جای زخم ایجاد شده و توانایی کبد در فیلتر کردن بیلی روبین کاهش می‌دهد. سیروز ناشی از اشکال مختلف بیماری کبدی، از جمله هپاتیت، استئاتوهپاتیت غیر الکلی و الکلیسم مزمن است. همه این بیماری ها باعث زرد شدن سفیدی چشم می شوند.
8. برخی از داروها، مانند استامینوفن بدون نسخه (در صورت استفاده بیش از حد) یا داروهای تجویزی مانند پنی سیلین، داروهای ضد بارداری خوراکی، کلرپرومازین و استروئیدهای آنابولیک نیز می توانند باعث زردی سفیدی چشم شوند.
9. مصرف بیش از حد الکل

دلایل کم تر شایع زردی چشم ها

سایر اختلالات و بیماری های نادر که می توانند باعث زردی چشم شوند عبارتند از:

1. اختلالات ژنتیکی نادر که بر توانایی کبد در پاکسازی بیلی روبین تاثیر می گذارد.
2. پانکراتیت حاد یا عفونت پانکراس
3. بیماری سارکوئیدوز که یک بیماری التهابی است و باعث تحریک سیستم ایمنی بدن برای حمله به بافت های بدن می شود. در صورت آسیب به کبد، ممکن است بیماری یرقان رخ دهد. این بیماری می تواند باعث ایجاد برآمدگی های کوچک به رنگ زرد بر روی چشم ها نیز شود.
4. آسیب کبدی که از کولیت زخمی ایجاد می شود، می تواند سبب کلانژیت اسکلروزینگ اولیه و یرقان شود.
5. بیماری پینگوکولا، رسوب زرد رنگی است که روی سطح صلبیه ظاهر شده و باعث زرد شدن آن قسمت از چشم می شود. در این مورد چشم به طور کامل زرد نمی شود، بلکه فقط در محلی که pinguecula رشد کرده است دچار زردی خواهد شد. علت چنین تشکیلاتی می تواند قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض خورشید باشد. اگر پینگوکولا رشد کند و باعث ناراحتی شود، جراحی اندیکاسیون لازم دارد.
6. انواع خاصی از سرطان، از جمله سرطان کبد، پانکراس یا کیسه صفرا

زردی چشم در نوزادان

معمولا، زردی در نوزادان رخ می دهد. تحقیقات نشان داده است که تقریبا ۶۰ درصد از همه نوزادان زردی دارند. نوزادان نارس در معرض خطر بیش تری هستند زیرا کبد آن ها هنوز به اندازه کافی برای پاکسازی بیلی روبین رشد نکرده است. زردی در کودکان بزرگ تر یا بزرگسالان بسیار کم تر دیده می شود. اگر این اتفاق بیفتد، معمولا باید به بیماری جدی تری مشکوک شد که نیاز سریع به تشخیص و درمان دارد. در این مورد، اول از همه باید به کبد توجه شود.

موارد خفیف زردی نوزادی معمولا خود به خود از بین می روند. از هر ۲۰ نوزاد تنها ۱ نوزاد ممکن است به درمان تخصصی نیاز داشته باشد. درمان استاندارد برای زردی متوسط، نور (فوتوتراپی) است که سطح بیلی روبین را کاهش می دهد و با این شرایط، نوزاد معمولا خیلی سریع بهبود می یابد. توجه داشته باشید که تغییر رنگ چشم بر اثر یرقان تاثیری بر بینایی ندارد.

بسیاری از نوزادان در روزهای اول تولد، به خاطر تجمع خفیف بیلی روبین، دچار زردی می شوند. در صورت ابتلا به زردی یا همان یرقان موارد زیر ممکن است بروز پیدا کند:

• چشم و پوست زرد، که از صورت شروع می شود و به سمت پایین حرکت می کند.
• غذا خوردن کم
• خواب آلودگی زیاد

High levels of bilirubin can cause seizures, hearing loss, and brain damage. Your doctor should keep an eye on your baby’s bilirubin levels if they show signs of jaundice

میزان بالای بیلی روبین ممکن است موجب تشنج، کاهش شنوایی و صدمات مغزی شود. پزشک در صورت مشاهده علائم زردی در نوزاد، باید میزان (سطح) بیلی روبین را در نوزاد بررسی کند.

به نقل از WebMD

بیلی روبین اضافی در خون نوزاد، از طریق مدفوع، دفع می شود. هم چنین شیر مادر دارای خاصیت ملینی است و به دفع آن از طریق مدفوع کمک می کند. نوزاد حداقل هشت بار در روز باید با شیر مادر تغذیه شود. هم چنین نورهای مخصوصی برای رفع زردی وجود دارند که می توانند به حذف بیلی روبین اضافی کمک کنند.

مقدار بالای بیلی روبین ممکن است منجر به تشنج، از دست دادن شنوایی و آسیب مغزی نوزاد شود. در صورت مشاهده علائم زردی نوزاد، حتما فورا با پزشک مشورت کنید.

اطلاعات بیشتر : انوع روش های درمان زردی نوزاد در خانه

عوارض زردی چشم

زردی چشم در صورت عدم درمان، می‌تواند فرد را با مشکلاتی مانند آب آوردن شکم، واریس مری، مشکلات کلیوی، انسفالوپاتی کبدی و پرفشاری ورید باب مواجه کند. همچنین در نوزادان نیز ممکن است عارضه‌ای نادر اما بسیار جدی به نام کرنیکرتوس که یک عارضه مغزی است، به وجود آورد. این عارضه علائمی مانند فلج مغزی، مشکلات شنوایی، بینایی و دندانی به همراه خواهد داشت.

برای زردی چشم چه چیزهایی بخوریم؟

علاوه بر درمان‌های پزشکی، برخی از غذاها می‌توانند به بهبود سلامت کبد و کاهش سطح بیلی روبین در خون و روشن شدن سفیدی چشم ها کمک کنند. غذاهایی که برای زردی چشم مفید هستند، شامل موارد زیر می‌شوند:

• سبزیجات برگ دار: سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیچ و کاهو سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و مواد مغذی هستند که به سلامت کبد کمک می‌کنند. این سبزیجات همچنین حاوی فیبر هستند که می‌تواند به دفع سموم از بدن کمک کند.
• چغندر: چغندر منبع عالی بتائین است؛ ماده‌ای که به سم‌زدایی کبد کمک می‌کند. همچنین چغندر سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین‌ها است که می‌تواند از کبد در برابر آسیب محافظت کند.
• مرکبات: میوه‌هایی مانند گریپ فروت، پرتقال و لیمو سرشار از ویتامین C هستند که یک آنتی اکسیدان قوی است که می‌تواند به محافظت از کبد در برابر آسیب کمک کند. ویتامین C همچنین به جذب آهن کمک می‌کند که برای عملکرد صحیح کبد ضروری است.
• سیر: این ماده غذایی دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند به سلامت کبد کمک کند. سیر همچنین می‌تواند به کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید در خون کمک کند که برای سلامت کبد مفید است.
• آجیل و دانه‌ها: این مواد منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که دارای خواص ضد التهابی بوده و می‌توانند به سلامت کبد و جلوگیری از زردی چشم کمک کنند. گردو، بادام و دانه چیا (تخم چیا) نمونه‌هایی از آجیل‌ها و دانه‌های سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند.
• آب: نوشیدن آب کافی برای سلامت کلی بدن، از جمله سلامت کبد، ضروری است. آب به دفع سموم از بدن و هیدراته نگه داشتن کبد کمک می‌کند.

اطلاعات بیشتر : تغذیه سالم و ناسالم

پیشگیری از زردی چشم

زردی سفیدی چشم در بسیاری از مواقع، می‌تواند به دلیل یک سری بیماری‌های زمینه‌ای رخ دهد؛ بنابراین یافتن این بیماری‌ها و درمان آنها، می‌تواند به پیشگیری از زردی کمک کند. این بیماری‌ها عبارتند از:

• بیماری‌های کبدی: هپاتیت، سیروز کبدی و انسداد مجاری صفراوی
• مشکلات گوارشی: سنگ کیسه صفرا، پانکراتیت و بیماری التهابی روده
• کم‌خونی: کم‌خونی داسی‌شکل و تالاسمی
• مصرف برخی از داروها: آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد بارداری خوراکی و داروهای شیمی‌درمانی

علاوه بر درمان علت زمینه‌ای، اقدامات دیگری برای پیشگیری از زردی چشم در بزرگسالان نیز می‌توان انجام داد. اقداماتی نظیر:

• حفظ رژیم غذایی سالم: داشتن یک رژیم غذایی سالم و اصولی، یکی از اصلی‌ترین ارکان سلامتی و پیشگیری از بیماری‌های مختلف است.
• حفظ وزن سالم: چاقی، خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی و سایر عواملی که می‌توانند منجر به زردی چشم شوند را افزایش می‌دهد. با حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی و ورزش منظم، می‌توان این خطر را کاهش داد.
• مصرف الکل را محدود کنید: مصرف بیش از حد الکل، می‌تواند به کبد آسیب برساند و منجر به زردی شود. برای زنان، نوشیدن بیش از یک نوشیدنی الکلی در روز و برای مردان، بیش از دو نوشیدنی الکلی در روز توصیه نمی‌شود.
• از مصرف داروهای غیرقانونی خودداری کنید: مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و هروئین، می‌تواند به کبد آسیب برساند.
• واکسن هپاتیت B را بزنید: هپاتیت B یک بیماری عفونی کبد است که می‌تواند منجر به زردی شود. واکسن هپاتیت B می‌تواند به محافظت از شما در برابر این بیماری کمک کند.
• داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید: برخی از داروها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند که منجر به زردی شوند. مهم است که داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید و در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی، با پزشک خود مشورت کنید.
• معاینات منظم پزشکی را انجام دهید: معاینات منظم پزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری‌های کبدی و سایر عواملی که می‌توانند منجر به یرقان شوند، کمک کند.

آیا زردی چشم خطرناک است؟

اگر زردی چشم به موقع درمان نشود، می‌تواند خطراتی را برای فرد به وجود آورد. خطراتی نظیر:

1. نارسایی کبد: در صورت عدم درمان، یرقان ناشی از مشکلات کبدی می‌تواند منجر به نارسایی کبد و عواقب  وخیم آن شود.
2. عفونت: اختلال در عملکرد کبد می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
3. خونریزی: مشکلات کبدی می‌توانند با اختلال در لخته شدن خون، خطر خونریزی را افزایش دهند.
4. کما: در موارد شدید نارسایی کبد، یرقان می‌تواند منجر به کما شود.

برای زردی چشم به چه دکتری مراجعه کنیم؟

• پزشک متخصص اطفال: اگر نوزاد شما دچار زردی چشم است، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
• پزشک متخصص گوارش: اگر شما یک فرد بالغ هستید و دچار زردی هستید، باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید.
• متخصص کبد: اگر شما به بیماری کبدی مبتلا هستید و دچار زردی شده‌اید، باید به متخصص کبد مراجعه کنید.

 درمان زردی چشم

درمان، بستگی به علت اصلی آن دارد. زرد شدن چشم ها نشانه قابل مشاهده ای از برخی شرایط پزشکی است. در عین حال، تعیین علائم برای پی بردن به ماهیت مشکل سلامتی مهم است. برای درمان زردی چشم اول به پزشک عمومی مراجعه کرده و سپس با توجه به علت زردی چشم به متخصص مورد نظر ارجاع داده می شوید.

علائمی که همراه با زردی چشم ممکن است مشاهده شود، خارش پوست، نفخ، افزایش خستگی، تب، مدفوع روشن، ادرار تیره رنگ، کاهش اشتها، حالت تهوع (علل حالت تهوع) و کاهش وزن ناگهانی است.

برای تجویز درمان صحیح و موثر، انجام معاینه شامل بررسی سطح بیلی روبین خون، انجام آزمایش خون بالینی دقیق و بررسی کبد ضروری است.

اطلاعات بیشتر : نحوه تفسیر آزمایش خون

نتایج معاینه، تجزیه و تحلیل علائم، شرح حال و معاینه فیزیکی بیمار و احتمالا مطالعات با استفاده از روش های تشخیص تصویربرداری به تشخیص صحیح کمک می کند. درمان در برخی موارد شامل موارد زیر است:

• اگر علت اصلی، یک بیماری عفونی مانند هپاتیت C یا مالاریا باشد، ممکن است آنتی بیوتیک (انواع آنتی بیوتیک) و هم چنین داروهای ضد قارچ و ضد ویروسی تجویز شود.
• اگر بیمار سابقه مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر داشته باشد، درمان باید با قطع مصرف این مواد آغاز شود.
• رژیم غذایی نیز می تواند نقش به سزایی داشته باشد. کبد بیش تر مواد مغذی وارد شده به بدن را پردازش و متابولیزه می کند. اما مواد سخت کار هضم را دشوار خواهند کرد. این مواد سخت شامل قند، نمک و چربی تصفیه شده با محتوای بالایی از اسیدهای چرب اشباع شده است.
• به بیماران مبتلا به یرقان توصیه می شود رژیم نوشیدن را دنبال کنند و از غذاهای مفید برای کبد مانند میوه ها و سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های سالم، آجیل و حبوبات استفاده کنند.
• با بهبودی کبد پس از یک دوره درمان، زردی نیز از بین می رود.
• در برخی موارد، ممکن است برای اصلاح عوامل همراه، مانند انسداد مجاری صفراوی، به جراحی نیاز باشد.

قطره برای رفع زردی چشم

در واقع هیچ مدرک علمی معتبری، برای تأیید استفاده از قطره‌های چشمی برای درمان زردی چشم وجود ندارد. حتی استفاده از برخی از این قطره‌ها، می‌تواند خطرناک باشد و به سلامت چشم شما آسیب برساند. اگر به این بیماری دچار هستید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه‌ای آن را مشخص کرده و درمان مناسب را دریافت کنید. خود درمانی با قطره‌های چشمی یا سایر داروهای بدون نسخه، می‌تواند خطرناک باشد و وضعیت شما را بدتر کند.

سخن پایانی

زرد شدن چشم ها را دست کم نگیرید. اگر بیماری کبدی یا بیماری دیگری علت آن باشد، تشخیص سریع و درمان موثر می تواند از یک عارضه جدی که ممکن است منجر به آسیب به اندام های داخلی شود، جلوگیری کند.