زگیل تناسلی چیست و چه علائمی دارد

زگیل تناسلی یکی از شایعترین انواع عفونت های مقاربتی است. بسیاری از کسانی که فعالیت جنسی دارند زمانی ممکن است حداقل دچار یک نوع ویروس پاپیلومای انسانی که به اختصار به آن اچ پی وی (HPV) می گوییم، شوند. این ویروس میتواند باعث ایجاد زگیل تناسلی شود.

زگیل تناسلی بر بافتهای مرطوب ناحیه تناسلی اثر می گذارد. این ضایعه پوستی میتواند به صورت یک برجستگی کوچک همرنگ پوست و یا شکل گل کلمی ظاهر شود. در بسیاری از موارد، زگیل ها به قدری کوچک هستند که با چشم دیده نمی شوند.

برخی از گونه های ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی، باعث سرطان می شوند. واکسن میتواند در مقابل برخی گونه های خطرناک این ویروس، از ما محافظت کند.

علائم و نشانه های زگیل تناسلی

• در زنان این ویروس در ناحیه تناسلی، دیواره های واژن، ناحیه بین مقعد و دهانه واژن، مجرای مقعد و دهانه رحم میتواند ایجاد شود.
• در مردان در نوک آلت تناسلی یا در بدنه آن، کیسه بیضه و یا مقعد میتواند ایجاد شود.
• زگیل تناسلی در دهان یا گلوی فردی که رابطه جنسی دهانی با فرد آلوده به این ویروس داشته است نیز میتواند ایجاد شود.

علائم و نشانه های زگیل تناسلی عبارتند از: 

• برجستگی کوچک قهوه ای یا همرنگ پوست یا صورتی در ناحیه تناسلی
• شکل گل کلمی ناشی از تجمع چند زگیل در کنار هم
• خارش یا ناراحتی در ناحیه تناسلی
• خونریزی در هنگام مقاربت

ویروس اچ پی وی ممکن است بسیار کوچک و مسطح باشد. با این حال در موارد نادر زگیل به قدری تکثیر می شود و رشد می کند که دسته های بزرگ زگیل ایجاد می کند. این وضعیت بیشتر در کسانی که سیستم ایمنی شان ضعیف است اتفاق می افتد.

در چه صورت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر ضایعه پوستی در ناحیه تناسلی دارید یا شریک جنسی تان دارد، برای بررسی آن به پزشک مراجعه کنید. یادتان باشد ضایعه های پوستی مشابه زگیل تناسلی (مانند تگ پوستی) نیز وجود دارند که ممکن است با آنها اشتباه گرفته شوند. بنابراین حتما باید ضایعه دقیق بررسی و در صورت نیاز نمونه برداری شود.

چه عواملی می توانند منجر به تشکیل زگیل تناسلی شوند؟

ویروس پاپیلومای انسانی، زگیل ایجاد می کند. بیش از ۴۰ گونه از این ویروس وجود دارد. زگیل تناسلی تقریبا همیشه از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند. ممکن است محسوس و قابل مشاهده نباشد اما به دیگران سرایت کند.

چه عواملی زمینه ساز تشکیل زگیل تناسلی هستند؟

کسانی که رابطه جنسی دارند زمانی ممکن است دچار این عفونت شوند. عوامل زیر، احتمال آن را افزایش می دهد:

• رابطه جنسی محافظت نشده با چند شریک جنسی
• داشتن عفونت مقاربتی دیگر
• رابطه جنسی با کسی که سابقه جنسی او را نمی دانید.
• فعالیت جنسی از سنین پایین
• ضعف سیستم ایمنی در اثر بیماری یا دارو یا عوامل دیگر

همچنین بخوانید: زگیل تناسلی (HPV) در بارداری

خطرات و عوارض ویروس پاپیلومای انسانی

عوارض این عفونت شامل موارد زیر است:

• سرطان : سرطان دهانه رحم ارتباط نزدیکی با عفونت اچ پی وی دارد. برخی انواع این ویروس میتوانند منجر به سرطان دهانه رحم، ناحیه تناسلی، مقعد، آلت تناسلی مردان، دهان و گلو شوند. این عفونت همیشه به سرطان منجر نمی شود اما زنان باید مرتبا آزمایش پاپ اسمیر بدهند تا از سلامت دهانه رحم مطمئن شوند.
• مشکلات در بارداری: در موارد نادر در بارداری زگیل ممکن است بزرگ شود و باعث شود ادرار کردن سخت شود. زگیل های روی دیواره واژن باعث می شوند دیواره واژن نتواند در حین زایمان طبیعی، کشیده و باز شود. زگیل های بزرگ ناحیه تناسلی زنان یا واژن ممکن است در حین زایمان طبیعی، خونریزی کنند. در موارد بسیار نادر، ممکن است کودکی که از مادر مبتلا به زگیل تناسلی متولد می شود، دچار زگیل در گلو باشد. در این صورت ممکن است لازم باشد برای باز کردن مجاری تنفسی او، عمل جراحی صورت بگیرد.

پیشگیری از زگیل تناسلی

تعداد شریک جنسی خود را محدود کنید و واکسن اچ پی وی بزنید. استفاده از کاندوم در هر مرتبه رابطه جنسی، مفید است اما لزوما از انتقال زگیل تناسلی جلوگیری نمی کند چون انتقال آن از طریق تماس پوستی اتفاق می افتد.

چه زمانی برای پیشگیری از زگیل تناسلی باید واکسن بزنم؟

واکسن گاردسیل ۹ برای استفاده در زنان و مردان ۹ تا ۴۵ ساله ساخته شده است که در مقابل سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی، از آنها محافظت می کند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا توصیه می کند واکسیناسیون روتین اچ پی وی برای دختران و پسران ۱۱ و ۱۲ ساله، صورت بگیرد اگر چه از سن ۹ سالگی میتوان واکسن را استفاده کرد.

بهتر است تزریق واکسن پیش از شروع تماس جنسی باشد.

آیا واکسن hpv عوارض دارد؟

معمولا عوارض جانبی واکسن خفیف است و شامل موارد زیر می باشد:

• درد در محل تزریق
• سردرد
• تب خفیف
• علائم شبیه به آنفلوانزا

آیا یک نوبت واکسن زگیل تناسلی کافی است؟

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا توصیه می کند در سن یازده یا دوازده سالگی دو نوبت واکسن اچ پی وی تزریق شود و بین این دو نوبت، حداقل شش ماه فاصله باشد. سابق توصیه می شد سه دوز واکسن تزریق شود اما تحقیقات نشان داده اند برنامه دو نوبت واکسن اچ پی وی، برای افراد زیر ۱۵ سال کفایت می کند و موثر است.

کسانی که واکسن اچ پی وی را بعد از ۱۵ و قبل از ۲۶ سالگی می زنند، بهتر است سه نوبت آن را دریافت کنند. برای همه افراد بالای ۲۶ سال که واکسن کامل پیش از این نزده اند، توصیه می شود واکسن اچ پی وی را دریافت کنند.

برای اطلاعات بیشتر: تفسیر کامل آزمایش اچ پی وی (HPV)

نحوه تشخیص زگیل تناسلی

اغلب زگیل تناسلی بر اساس شکل ظاهری تشخیص داده می شود اما گاهی نمونه برداری لازم است چرا که ممکن است شبیه به ضایعه دیگری باشد. در زنان انجام معاینه سالانه لگن و پاپ اسمیر منظم لازم است تا تغییرات واژن و دهانه رحم به موقع شناسایی شده و جلوی پیشرفت سرطان گرفته شود.

پاپ اسمیر چگونه انجام می شود؟

در پاپ اسمیر، دکتر از دستگاهی به نام اسپکولوم استفاده می کند تا واژن را باز نگه دارد و مجرای واژن و دهانه رحم را خوب ببیند. سپس با ابزاری شبیه به فرچه مژه، نمونه بافت از دهانه رحم برمی دارد و به آزمایشگاه می فرستد تا در زیر میکروسکوپ بررسی شود.

درباره آزمایش پاپ اسمیر بیشتر بدانید.

تست اچ پی وی: تنها یک نوع ویروس پاپیلومای انسانی با سرطان دهانه رحم ارتباط دارد. برای بررسی وجود گونه های خطرناک ویروس، طی پاپ اسمیر نمونه ای از سلولهای دهانه رحم برداشت شده و به آزمایشگاه فرستاده می شود. این تست برای زنان زیر ۳۰ سال لازم نیست زیرا اچ پی وی معمولا بدون درمان خود برطرف می شود.

روش های درمان زگیل تناسلی

اگر وجود زگیل اذیتتان نمی کند ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر خارش، سوزش یا درد دارد یا اگر نگران سرایت عفونت به شریک جنسی خود هستید، دکتر ممکن است دارو یا عمل جراحی برای درمان توصیه کند.

با این حال زگیل اغلب پس از درمان بازمی گردد. هیچ درمانی برای از بین بردن خود ویروس وجود ندارد.

درمان دارویی hpv

داروی زگیل تناسلی را مستقیما روی ضایعه باید بمالید.

• ایمی کیمود (آلدرا، زیکلارا): این کرم توانایی سیستم ایمنی را در مقابله با زگیل تناسلی تقویت می کند. تا زمانی که این پماد روی پوست وجود دارد انجام رابطه جنسی ممنوع است زیرا موجب پارگی کاندوم و در نهایت آسیب به پوست می‌شود. در ناحیه‌ای که از این پماد استفاده می‌شود ممکن است رنگ پوست تغییر کند. یک عارضه جانبی محتمل در مصرف ایمی کیمود، قرمز شدن پوست است. عوارض جانبی دیگر ممکن است شامل تاول، خارش یا درد، سرفه، ضایعات پوستی و خستگی شود.
• پُدوفیلین و پُدوفیلوکس: بافت زگیل با استفاده از کرم‌های پودوفیلین و پودوفیلیکس نیز از بین می‌رود. پدوفیلین یک رزین بر پایه گیاهی است که بافت زگیل تناسلی را تخریب می کند. دکتر محلول را روی ضایعه می مالد. پدوفیلوکس حاوی همان ترکیب فعال پدوفیلین است اما به نحوی طراحی شده که خودتان بتوانید آن را در منزل استفاده کنید. هرگز پدوفیلین را داخل واژن یا مقعد نمالید. همچنین این دارو در بارداری نباید مصرف شود. عوارض جانبی پدوفیلین عبارتند از خارش خفیف پوست و درد موضعی. پودوفیلیکس برای استعمال خارجی است و استفاده از آن در زمان بارداری نیز ممنوع است. درد، خارش و تحریک پوستی از عوارض کرم پودوفیلیکس هستند.
• اسید تریکلرواستیک: این ماده شیمیایی زگیل تناسلی را می سوزاند. عوارض جانبی آن شامل تحریک خفیف پوست و یا درد می باشد. اسید تری کلرواستیک علاوه بر درمان زگیل‌ های تناسلی داخلی برای سوزاندن آن‌ ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سینکاتجینز:این کرم برای درمان زگیل تناسلی داخلی و زگیل داخل یا اطراف مقعد استفاده می شود. عوارض جانبی آن شامل سرخ شدن پوست، خارش، سوزش و یا درد است که اغلب خفیف است.
• آسیکلوویر و پنسیکلوویر: آسیکلوویر و پنسیکلوویر آنتی هیستامین‌‌ هایی هستند که به صورت کرم یا ژل وجود دارند و در قسمتی که دچار زگیل تناسلی شده‌است از تکثیر ویروس هرپس جلوگیری می‌کند.
• لیدوکائین و بنزوکائین: لیدوکائین و بنزوکائین نیز به شکل کرم یا ژل عرضه می‌شوند و درد و خارش ناشی از زگیل‌های تناسلی را کاهش می‌دهند.

برای درمان زگیل تناسلی از درمان های خانگی یا داروهای بدون نسخه زگیل استفاده نکنید چون این داروها برای مصرف در ناحیه تناسلی مناسب نیستند.

عمل جراحی درمان زگیل تناسلی

زگیل‌های سفت، کوچک و بافت‌های غیرعادی دهانه رحم با چاقوی جراحی (اسکالپل) برداشته می‌شوند. جراحی لیزر و جراحی برش الکتریکی برای حذف زگیل‌ های سرویکس مورد استفاده قرار می‌گیرند. ابتدا فرد تحت بیهوشی موضعی قرار می‌گیرد و سپس با چاقوی جراحی بافت ناسالم برداشته می‌شود. پس از جراحی بخیه زده می‌‌شود که  پس از ۲ تا ۳ هفته کاملا جذب می‌شوند. بهبودی ۲ تا ۴ هفته پس از جراحی حاصل می‌شود و رابطه جنسی در این مدت ممنوع است. برای برداشتن زگیل‌های دهانه رحم یا واژن نیز از نوعی جراحی لیزر استفاده می‌شود. بهبودی در جراحی با لیزر سریع‌تر حاصل می‌شود و عوارضی مانند التهاب، خونریزی و عفونت در ناحیه جراحی بسیار کاهش  پیدا می‌کند. نوع جراحی که برای حذف زگیل‌ها انتخاب می‌شود به نظر پزشک، وسعت زگیل‌ها، تعداد و اندازه آن‌ها بستگی دارد.

عمل جراحی برای برداشتن زگیل های بزرگ استفاده می شوند. همچنین در مواردی که درمان دارویی موفق نبوده است یا باردار هستید و ممکن است کودک در حین زایمان با زگیل تماس پیدا کند، با عمل جراحی زگیل برداشته می شود. روشهای جراحی شامل موارد زیر می باشد:

• انجماد درمانی (کرایوتراپی)
• الکتروکوتری (سوزاندن با برق)
• برداشتن با چاقوی جراحی
• لیزر درمانی

کرایوتراپی

کرایوتراپی از بین بردن زگیل تناسلی با فریز کردن است. نیتروژن مایع، ماده بسیار سردی است که برای انجماد زگیل‌های تناسلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از روش‌های رایج برای درمان زگیل تناسلی کرایو به همراه پمادهای موضعی است.

در روش فریز کردن، زگیل‌های تناسلی تا دمای منفی ۱۸۰ درجه سانتیگراد منجمد می‌شوند. در این روش زگیل‌‌ ها چند بار به وسیله نیتروژن مایع منجمد و ذوب می‌شوند و به این ترتیب ذخیره خون سلول‌ های زگیل دچار اختلال شده و در نهایت این سلول‌ ها از بین می‌روند. این روش درد زیادی ندارد و پس از کرایوتراپی ممکن است التهاب، درد یا تورم وجود داشته باشد که پس از چند هفته از بین می‌روند.

سوزاندن زائده‌ها با الکتروکوتر

در الکتروکوتر زگیل‌های تناسلی روی آلت تناسلی، فرج و اطراف مقعد با ولتاژ پایین سوزانده می‌شوند. این روش با بی حسی موضعی و در مطب یا کلینیک انجام می‌شود. برای درمان زگیل‌های کوچک و پخش نشده از الکتروکوتر استفاده می‌شود. درد و تورم از عوارض سوزاندن زگیل‌های تناسلی هستند و ظرف ۲ تا ۴ هفته بهبودی حاصل می‌شود.

درمان‌ های خانگی

بیماری زگیل تناسلی دارای انواع مختلفی است و برای هر نوع روش‌ درمانی خاصی وجود دارد. درمان خانگی زگیل تناسلی باید با نظر پزشک انجام شود. در ادامه به چند نمونه درمان‌های خانگی زگیل تناسلی اشاره می‌کنیم:

• درمان خانگی با سرکه سیب: آقایان و خانم‌ها می‌توانند به اطراف زگیل تناسلی وازلین بمانند تا از سوزش قسمت‌هایی که زگیل وجود ندارد جلوگیری کنند. دو پیمانه سرکه سیب و یک پیمانه آب را با هم مخلوط کرده و با پنبه روی زگیل‌های تناسلی بمالید. پنبه را ۲ الی ۳ ساعت روی زگیل‌ها قرار دهید. سپس پنبه را برداشته و زگیل‌ها را با آب گرم بشوئید. مالیدن سرکه سیب روی زگیل‌ها را نیم ساعت بعد دوباره تکرار کنید. برای از بین رفتن کامل زگیل‌ها روزی دو بار این کار را انجام دهید.
• استفاده از سیر برای درمان زگیل‌های تناسلی: چند حبه سیر را له کرده و روی زگیل‌ها قرار دهید. سپس روی سیرها باندی بگذارید و اجازه دهید این باند تا صبح روی زگیل‌ها بماند. روز بعد باند را برداشته و ناحیه مورد نظر را با آب ولرم شستشو دهید. تا زمانی که زگیل‌ها از بین نرفته‌اند هر روز این کار را انجام دهید. برای درمان زگیل‌ها می‌توانید از روغن سیر نیز استفاده کنید. گوش پاک کنی را به روغن سیر آغشته کرده و روی زگیل‌ها بمالید. ۱ شب باید روغن سیر روی زگیل‌ها باقی بماند و سپس صبح روز بعد آن‌ها را بشوئید. برای از بین بردن کامل زگیل‌ها ۲ تا ۳ هفته روغن سیر روی زگیل‌ها بمالید.
• از بین بردن زگیل‌های تناسلی با آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا را خارج کنید. پنبه‌ای را در ژل بزنید و روی زگیل‌های تناسلی بمالید. چسبی روی پنبه بزنید و صبح روز بعد پنبه را برداشته و محل مورد نظر را بشوئید. به مدت ۱ ماه روزی یکبار این کار را انجام دهید تا زگیل‌ها از بین بروند.
• روغن چای سبز: ۱ قاشق روغن بادام یا روغن زیتون به اضافه ۴ تا ۵ قطره روغن چای سبز را ترکیب کرده و روی زگیل‌های تناسلی قرار دهید. اجازه دهید این ترکیب ۱ الی ۲ ساعت روی زگیل‌ها بماند پس از آن می‌توانید محل مورد نظر را بشوئید. روش دیگر استفاده از روغن چای سبز به این صورت است که در داخل وان حمام آب گرم را با چند قطره روغن چای سبز مخلوط کنید. نشستن در این مخلوط هر روز به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه موجب از بین رفتن زگیل‌های تناسلی می‌شود.

برای درمان زگیل تناسلی باید به چه دکتری مراجعه کرد؟

در مورد زگیل تناسلی زنان باید به دکتر زنان مراجعه کرد. هرچند برای بررسی نشانه‌های اچ وی پی تناسلی در زنان مراجعه به متخصص اورولوژی و متخصص بیماری‌های مقاربتی نیز موقر است. اگر در روابط جنسی پرخطر و محافظت نشده علائم نگران‌ کننده‌‌ای مشاهده شد. انجام آزمایش اچ پی وی ضرورت پیدا می‌کند.

همچنین بخوانید: تفاوت اسکین تگ با زگیل تناسلی

چگونه زگیل تناسلی در دختران مجرد ایجاد می‌شود؟

زگیل تناسلی زنان به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شود و یک بیماری مقاربتی است که احتمال سرایت آن بسیار زیاد است‌. این بیماری صرفا از طریق سکس  با دخول سرایت نمی‌کند. اگر پوست ناحیه تناسلی با پوست آلوده به ویروس تماس داشته باشد موجب انتقال بیماری اچ پی وی به زنان می‌شود. در دختران مجرد اگر پوست با کاندوم آلوده به ویروس اچ پی وی تماس داشته باشد و یا این که رابطه جنسی محافظت نشده دهانی و مقعدی با شریک نامطمئن داشته باشند امکان انتقال بیماری اچ پی وی وجود دارد. در آغوش گرفتن، دست دادن و بوسیدن و استفاده از توالت مشترک موجب ابتلا به ویروس اچ پی وی نمی‌شوند.

سوالات متداول