سی تی اسکن اسپیرال

در ادامه مقاله به بررسی دقیق سی تی اسکن اسپیرال، انواع و مزایا و معایب پرداخته ایم.

سی تی اسکن اسپیرال چیست؟

سی تی اسکن اسپیرال یک نوع روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که از اشعه ایکس با حرکت دورانی و آشکار سازهای متعدد برای جمع‌آوری سریع داده ها استفاده می کند. پس از آن، تصاویر دقیق با جزئیات بیشتر از طریق پردازش کامپیوتری به دست می آیند.

متن انگلیسی:

“Helical (Spiral) CT is a vast improvement over conventional CT scans. The patient lies on an exam table that passes through a doughnut-shaped scanner, while an X-ray tube rotates around the table.”

ترجمه فارسی:

«سی تی اسکن مارپیچی (اسپیرال) یک پیشرفت بزرگ نسبت به سی تی اسکن معمولی است. بیمار روی میز معاینه دراز می کشد که از یک اسکنر دونات شکل عبور می کند، در حالی که یک لوله اشعه ایکس دور میز می چرخد.»

به نقل از سایت gwhospital

این حرکت منجر به تولید یک مجموعه تصاویر پیوسته و دقیق از بدن می شود. در این نوع اسکن کوچکترین تومورها و ناهنجاری‌ها ثبت می‌شود. سی تی اسکن اسپیرال حدود ۸ تا ۱۰ برابر سریع‌ تر از سی تی اسکن معمولی است. این روش به ویژه برای افراد مسن، بیماران بسیار جوان و بیمارانی که به شدت آسیب دیده‌اند که به زمان‌های طولانی تر معاینه حساس هستند مناسب است.

انواع سی تی اسکن اسپیرال

سی تی اسکن اسپیرال به دو صورت تزریقی و بدون تزریق انجام می شود که در زیر هر یک را شرح می دهیم:

۱. بدون تزریق:

در سی تی اسکن اسپیرال بدون تزریق، هیچ ماده ای تزریق نمی شود. در طول این سی تی اسکن، بیمار روی میز دراز می‌کشد که از طریق دستگاه بزرگ و حلقه ای شکل حرکت می کند. برای واضح بودن تصاویر بیمار  باید بی حرکت بماند. نیازی به آماده‌سازی خاصی (در مورد غذا یا دارو) نیست. از بیماران خواسته می‌شود که لباس بیمارستان را بپوشند و هر گونه اجسام فلزی را که می‌تواند در تصویربرداری اختلال ایجاد کند، در خارج از اتاق بگذارند.

۲. با تزریق:

سی تی اسکن با کنتراست شامل تزریق ماده حاجب (معمولا دارای ید) به جریان خون بیمار است. این ماده کمک می کند و رگ های خونی، اندام ها و ناهنجاری ها را در تصاویر دقیق تر ثبت شوند. استفاده از کنتراست برای تشخیص تومورها، بیماری های عروقی و التهاب مفید است.

عامل کنتراست با جذب اشعه ایکس متفاوت از بافت‌های اطراف، جزئیات دیده شده در تصاویر را افزایش می دهد. بیماران ممکن است احساس گرما یا طعم فلزی در دهان را در طول تزریق تجربه کنند. بسته به تشخیص پزشک بیماران باید ناشتا باشند و پس از انجام اسکن مقدار زیادی آب بنوشند تا ماده حاجب از بدن دفع شود.

تفاوت سی تی اسکن اسپیرال با سی تی اسکن معمولی

سی تی اسپیرال امکان انجام اسکن در یک حبس نفس را فراهم می کند. ۸ تا ۱۰ برابر سریع تر از سی تی اسکن معمولی است. دستگاه اشعه ایکس بدن را در یک مسیر مارپیچی اسکن می کند، که امکان تصاویر بیشتر را در مدت زمان کوتاهی فراهم می کند. در صورتیکه در سی تی اسکن معمولی فقط تصویر از یک سطح ثبت می شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت سی تی اسکن با ام آر آی چیست

همچنین در بیماران مسن و بسیار جوانی که به زمان های طولانی تر اسکن حساس هستند، مفید است. سی تی اسپیرال در مقایسه با سی تی اسکن معمولی، اختصاصی تر و سریع تر است بنابراین جزئیات بیشتری را با دقت بالا ثبت می کند.

برای مقایسه ساده تر دو نوع سی تی اسکن، آنها را در جدول زیر قرار داده ایم:

چه بیماری هایی با آن تشخیص داده می شود؟

در سی تی اسکن اسپیرال امکان بررسی مغز، ستون فقرات کمری، استخوان های صورت، سینوس، گردن، قفسه سینه، شکم، لگن، مشکلات استئوآرتیکول، مشکلات سیستم گردش خون مانند آنژیو-CT کاروتیدها، تشخیص آنوریسم مغزی یا آئورت و آنژیو-CT ریوی، برای تشخیص آمبولی ریه وجود دارد. این اسکن می تواند به شناسایی ضایعه استخوانی، انواع شکستگی و پوکی استخوان نیز کمک کند.

مزایای سی تی اسکن اسپیرال

از مهمترین مزایای این سی تی اسکن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

متن انگلیسی:

“CT spiral is 8 to 10 times faster than the traditional scan. The benefit of the spiral scan is that it reduces the scanning time from a few minutes to 20-30 seconds.”

ترجمه فارسی:

«سی تی مارپیچ ۸ تا ۱۰ برابر سریع‌تر از اسکن سنتی است. مزیت اسکن مارپیچ این است که زمان اسکن را از چند دقیقه به ۲۰-۳۰ ثانیه کاهش می دهد.»

به نقل از سایت ganeshdiagnostic

• برای بیماران اورژانسی مفید است، زیرا با تشخیص سریع، درمان به سرعت شروع می شود.
• برای بیمارانی که نمی‌ توانند نفس خود را در طول سی تی معمولی حبس کنند مناسب است.
• وضوح تصویر و تشخیص شرایط متعدد را فراهم می کند.
• کوچکترین ناهنجاری ها را ثبت می کند.

مراقبت های بعد از آن

معمولا بعد از سی تی اسکن نیازی به مراقبت خاصی نیست. شما می توانید رژیم غذایی و فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید مگر اینکه پزشک به شما توصیه دیگری کند. بعد از سی تی اسکن می توانید به طور معمول غذا بخورید و بنوشید. اگر سی تی اسکن با کنتراست باشد، نوشیدن مقدار زیادی آب پس از بازگشت به خانه به دفع بهتر ماده کنتراست از بدن کمک می کند.

چه مقدار اشعه ایکس در اسکن اسپیرال به بدن وارد می شود؟

میزان تابش اشعه ایکس که در طول این نوع اسکن وارد بدن می‌شود می تواند بر اساس عوامل مختلفی از جمله نوع خاص اسکن انجام شده و تنظیمات مورد استفاده در دستگاه سی تی اسکن متفاوت باشد. انجام سی تی اسکن مارپیچ کل بدن معمولا منجر به قرار گرفتن در دوز تشعشع تقریبا ۱۵میلی سیورت (mSv) می شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت سی تی اسکن با تزریق و بدون تزریق

سی تی اسکن های اسپیرال معمولا سریع تر هستند و امکان تصویربرداری دقیق تر را در مقایسه با سی تی اسکن های سنتی فراهم می کنند، که با کاهش زمان اسکن زمان در معرض قرار گیری نیز کاهش می یابد. مزایای انجام سی تی اسکن اسپیرال به مراتب بیشتر از آن چیزی است که به فکر مقدار تشعشع اشعه ایکس باشید. اگر این اسکن به صورت مکرر انجام نشود مشکلی پیش نمی آید.

چه افرادی نباید اسکن اسپیرال را انجام دهند؟

برخی از افراد به دلیل خطرات و عوارض احتمالی مرتبط با قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس نباید سی تی اسکن اسپیرال انجام دهند. برخی از مهمترین موارد را در زیر آورده ایم:

• زنان باردار: زنان باردار به ویژه در سه ماهه اول بارداری، به دلیل خطرات احتمالی تشعشع برای جنین، نباید تحت سی تی اسکن، از جمله سی تی اسکن اسپیرال قرار گیرند.
• افراد با بیماری های خاص: افراد با بیماری قلبی یا مشکلات کلیوی قبل از انجام اسکن باید شرایط سلامتی خود را با پزشک در میان بگذارند و در صورت صلاح دید پزشک این اسکن انجام شود.
• افرادی که به مواد کنتراست حساسیت می دهند: افرادی که حساسیت شناخته شده‌ای به ید یا سایر مواد حاجب مورد استفاده در سی تی اسکن دارند باید از انجام این سی تی اسکن اجتناب کنند.
• کودکان: بدن کودکان به دلیل حساس بودن نباید در معرض تشعشع قرار بگیرد.
• افراد مبتلا به کلاستروفوبیا یا اختلالات اضطرابی: بیمارانی که اضطراب شدید یا کلاستروفوبیا را تجربه می کنند ممکن است سی تی اسکن اسپیرال را به دلیل ماهیت محصور دستگاه اسکن ناراحت کننده ببینند.

کلام پایانی

سی تی اسپیرال یک روش بدون درد و غیرتهاجمی است که از اشعه ایکس با فناوری کامپیوتری برای ایجاد تصاویر یا برش های مقطعی دقیق استفاده می‌کند. این اسکن ۸ تا ۱۰ برابر سریع‌تر از اسکن معمولی است و تصاویر واضح‌تر هستند. سی تی اسپیرال در مواقع اورژانسی و در بیمارانی که مشکل حبس نفس دارند مناسب است.

سوالات متداول