بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
استخوان دنبالچه چیست؟
شاید برای شما هم سوال است که دنبالچه در کجای بدن قرار دارد؟ دنبالچه (coccyx یا tailbone) یک استخوان مثلثی (سه گوش) مانند است که در پایینترین بخش ستون فقرات (در زیر استخوان خاجی یا ساکروم) جای دارد و از سه تا پنج تکه استخوان ساخته شده که به کمک مفصلها و رباط ها در جای خود نگه داشته می شوند. دنبالچه به ما کمک میکند هنگامی که مینشینیم، تعادل داشته باشیم.
شکل- فلش قرمز رنگ در تصویر راست، استخوان دنبالچه را نشان میدهد.
جراحات دنبالچه انواع گوناگون دارد و از التهاب و کبودی تا دررفتگی و شکستگی میتواند متفاوت باشد. در اینجا به شکستگی دنبالچه میپردازیم.
چه عواملی باعث شکستگی می شوند؟
شکستگی استخوان کوکسیکس معمولا به دنبال زمین خوردن از پشت یا ضربه دیدن شدید این استخوان می باشد. دنبالچه تا اندازه ای انعطاف پذیری و خاصیت جذب ضربه دارد ولی فشار زیاد بر آن میتواند به مویه کردن یا شکستگی بینجامد.
علائم و نشانه های شکستگی دنبالچه
علائم شکستگی دنبالچه میتواند این ها باشد:
- درد
- باد کردن
- کبودی
- اذیت شدن هنگام نشستن یا راه رفتن
- گاهی جنبش روده ها هنگام دفع مدفوع دردناک میشود
همچنین بیشتر بخوانید: علت و علائم دیسک کمر
آیا شکستگی دنبالچه جدی و خطرناک است؟
در بیشتر موارد شکستگی وضعیت اورژانسی نیست مگر این که درد شدید، گزگز یا بی حسی و ضعف در یک یا هر دو پا داشته باشید. اگر این موارد نباشد وضعیت جدی نیست و درمانهای مرسوم برایتان در پیش گرفته میشود.
نحوه تشخیص شکستگی دنبالچه
پزشک نخست علائم را از شما میپرسد و پایین کمر و استخوان دنبالچه تان را ارزیابی میکند. ممکن است نیاز باشد عکس پرتوی ایکس (رادیولوژی یا انواع دیگر آن) بگیرید تا ترک یا شکستگی استخوان آشکار شود و بر اساس آن برنامه درمانی چیده شود.
روش های درمان شکستگی استخوان دنبالچه
در درمان های محافظه کارانه، کوشش میشود در دوران بهبودی و جوش خوردن استخوان درد و ناراحتی به کمترین اندازه برسد. پزشک چند روش برای کاهش التهاب و درد میتواند پیشنهاد کند که در خانه باید انجام بدهید:
- در چند روز نخست سرمادهی میتواند سودمند باشد. تکه های یخ را درون یک دستمال بپیچید و روی جایی که باد کرده و درد میکند بگذارید. این کار را سه تا چهار بار در روز انجام بدهید و هر بار ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بگذارید بماند تا ورم فروکش کند.
- گرماهی با کیسه آب گرم، پد حرارتی، وان آب گرم یا پتو برقی میتواند به کاهش درد کمک کند.
- پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب یا استروئید برایتان تجویز کند تا به کاهش درد کمک کند. همچنین داروهایی برای نرم کردن مدفوع برای دفع آسانتر میتوان مصرف کرد.
- درمان های فیزیکی و فیزیوتراپی ممکن است پیشنهاد شود تا به بهبودی زودتر کمک کند.
- معمولا نیازی به درمان جراحی نیست ولی اگر نیاز باشد، پزشک درباره راه هایی که پیش روی شما هست، با شما گفتگو میکند.
بیشتر بخوانید: فتق دیسک کمر
نشستن و خوابیدن در شکستگن استخوان دنبالچه چگونه است؟
- اصلاح حالت نشستن: هنگام نشستن به جلو خم شوید تا وزن بیشتری بر روی پاها بیفتد و کمتر روی دنبالچه فشار بیاید. یک بالشتک دوناتی شکل (که میان آن خالی است) هنگام نشستن در زیر خود بگذارید.
- هنگامی که به پشت میخوابید، یک بالش زیر پاهای خود قرار بدهید. هنگام خوابیدن به پهلو، بالش را میان پاهایتان (میان زانوها) بگذارید. این کارها فشاری که بر دنبالچه می آید را کمتر میکند.
علائم دررفتگی دنبالچه
علائم دررفتگی میتواند مشابه شکستگی باشد از این رو تشخیص این دو از روی نشانه ها دشوار است و حتمن باید عکس گرفته شود. دررفتگی دنبالچه وضعیتی بسیار شایع تر از شکستگی است.
خطرات و عوارض شکستگی دنبالچه
اگر شکستگی کوکسیکس درمان نشود، درد و رنج برخاسته از آن نه تنها ممکن است بهبود بیابد بلکه ممکن است ماندگار شده یا شدیدتر شود.
شکستگی اگر درمان نشود میتواند به اختلال عملکرد کف لگن بینجامد که در آن ماهیچه های کف لگن که به استخوان دنبالچه وصل هستند، دچار مشکل میشوند. این اختلال عملکرد میتواند به صورت درد در هنگام رابطه جنسی، بی اختیاری ادرار و درد در هنگام حرکات روده و دفع خود را نشان دهد و بر زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد.
چه مدت طول می کشد تا آسیب دنبالچه بهبود یابد؟
این بستگی به گستردگی و شدت آسیب دارد. روی هم رفته در شکستگی دنبالچه هشت تا دوازده هفته طول میکشد تا استخوان جوش بخورد.
بیشتر بخوانید: علت های بی حسی پا
برای شکستگی دنبالچه در سالمندان چه باید کرد؟
بهبودی آن درسالمندان چالش برانگیزتر از جوانان است چرا که جوش خوردن استخوان و بهبودی بافتها در آنها دیرتر انجام میشود. بهبودی شکستگی دنبالچه در سالمندان بین چند هفته تا چند ماه میتواند زمان ببرد.
اگرچه راههای درمان آن تفاوتی با سنین دیگر ندارد و شامل داروهایی برای کاهش درد و التهاب، فیزیوتراپی، بالش حلقوی و سرمادهی یا گرمادهی می باشد.
شکستگی دنبالچه در بارداری و زایمان چگونه است؟
آسیب های دنبالچه در نتیجه زایمان نیز میتواند رخ دهد. فشار سر کودک در زایمان طبیعی به ویژه در مراحل پایانی زایمان فعال، میتواند به دنبالچه آسیب وارد کند چرا که سر کودک هنگامی که از کانال زایمان بیرون میزند در تماس مستقیم با استخوان دنبالچه قرار دارد. از این رو فشاری که هنگام بیرون آمدن سر کودک به بدن مادر وارد میکند میتواند کبودی، دررفتگی و یا حتی شکستگی استخوان دنبالچه مادر را در پی داشته باشد. اگرچه با تخصص تیم پزشکی و اقدامات به موقع میتوان جلوی آسیب های جدی دنبالچه را گرفت. هرچند شکستگی استخوان نادر است و بیشتر کبودی دنبالچه روی میدهد.
در موارد شدید شکستگی استخوان دنبالچه در زایمان، میتواند به درد مزمن و مشکلات حرکتی مادر بینجامد و نگهداری از نوزاد را برای او سخت کند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی
شیوع شکستگی دنبالچه چقدر است؟
بیشتر آسیب های دنبالچه را درد، التهاب و کبودی تشکیل میدهند و تنها در موارد نادر شکستگی استخوان دنبالچه رخ میدهد که اغلب دلیل آن زمین خوردن است. ولی درد دنبالچه وضعیتی شایع است.
بر اساس پژوهشی که در Ochsner Journal منتشر شد، روی هم رفته درد دنبالچه در زنان پنج برابر مردان تجربه میشود. درد دنبالچه در بارداری بسیار شایع است و بیشتر از سه ماهه دوم آغاز میشود.
برای شکستگی دنبالچه در بارداری چه باید کرد؟
همانگونه که گفته شد به ندرت برای درمان شکستگی دنبالچه به جراحی نیاز است. از این رو همان اقدامات درمانی که پیشتر گفته شد برای بارداری نیز انجام پذیر هستند.
برای شکستگی دنبالچه در کودکان چه باید کرد؟
علائم شکستگی آن در کودکان مشابه بزرگسالان است. درمان آن نیز همان مواردی است که پیشتر به آنها اشاره کردیم.
آیا درمان شکستگی دنبالچه با انگشت امکان پذیر است؟
درمان دنبالچه با ماساژ انگشت در مواردی انجام میشود که مشکل شکستگی استخوان نیست بلکه برای درمان درد کبودی دنبالچه انجام میشود. در درمان با انگشت یا درمان دستی، پزشک انگشت خود را در راست روده (مقعد) بیمار میبرد و با ملایمت بخشهای پیرامون دنبالچه را ماساژ میدهد. این کار به تدریج میتواند استخوان دنبالچه که از راستای خود بیرون زده است را به راستا و جایگاه درست خود برگرداند. در این شکستگی هرگز نباید استخوان را دستکاری کنید.
