بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
عصب کشی دندان یک روش درمانی موثر برای دندانهایی است که پالپ آن ها (بافت داخلی دندان) دچار عفونت شده است. انجام عصب کشی حدودا ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول میکشد اما در موارد پیچیدهتر ممکن است بیشتر از ۹۰ دقیقه زمان ببرد. دندانپزشک یا اندودنتیست شما تحت بیحسی موضعی عصب کشی دندان را انجام میدهد و درصورت لزوم برای کاهش درد برای شما دارو تجویز میکند.
آیا تا به حال دندانپزشک به شما گفته است که به عصب کشی دندان نیاز دارید؟ اگر اینطور است، شما تنها نیستید. هر ساله بیش از ۱۵ میلیون دندان در سراسر جهان با این روش درمانی نجات مییابند. عصب کشی دندان، که گاهی به آن درمان ریشه هم گفته میشود، یکی از متداولترین درمانهای دندانپزشکی است.
این روش برای درمان دندان هایی انجام میشود که دچار آسیب یا عفونت داخل ریشه شدهاند. هدف از انجام این درمان، حذف بافت آسیبدیده و مرده و بازسازی دندان برای حفظ آن در دهان است. در این مقاله، به بررسی دقیق فرآیند عصب کشی و مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی دندان فرآیندی است که در آن پالپ دندان که یک بافت کوچک و نخ مانند در مرکز دندان است، برداشته میشود. هنگامی که پالپ آسیب دیده، عفونی یا مرده برداشته میشود، فضای باقیمانده تمیز، شکلدهی و پر میشود. این روش به مسدود کردن کانال ریشه کمک میکند. در گذشته، دندان هایی که پالپ آنها آسیب دیده یا عفونی شده بود، کشیده میشدند. اما امروزه، عصب کشی میتواند دندانها را نجات دهد و از کشیدن آن ها جلوگیری کند.
هنگامی که پالپ عفونی یا مرده است، اگر درمان نشود، ممکن است چرک در نوک ریشه در استخوان فک جمع شود و باعث تشکیل آبسه دندان گردد. آبسه میتواند استخوان اطراف دندان را تخریب کند و باعث درد و ناراحتی شدید شود. عصب کشی میتواند این مشکلات را پیشگیری و درمان کند، و دندان را از خطر کشیده شدن نجات دهد.
همچنین بخوانید: چه زمانی به عصب کشی مجدد نیاز دارم؟
چه زمانی دندان به عصب کشی نیاز دارد؟
اگر دندان شما به شدت عفونی یا آسیب دیده باشد، عصب کشی میتواند دندان را نجات دهد. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به کشیدن دندان داشته باشید.
دندان شما ممکن است به دلایل زیر عفونی یا آسیب دیده باشد:
- پوسیدگی
- ساییدگی و پارگی
- جراحت
- ترک در دندان
- بیماری لثه
- پر کردگی های ترک خورده
- کارهای دندانپزشکی مکرر که به پالپ دندان آسیب زدهاند
برای اطلاعات بیشتر: راه های درمان دندان درد
انواع روش های عصب کشی
عصب کشی دندان را میتوان به روشهای مختلفی انجام داد، از جمله:
۱. پالپوتومی
در این روش اندودنتیست پالپ را بهطور کامل برمیدارد. پالپوتومی تنها زمانی انجام میشود که دندان عفونت یا پوسیدگی شدید نداشته باشد.
در این روش پالپ آسیبدیده برداشته میشود و موادی مانند هیدروکسید کلسیم و فرموکرزول داخل دندان قرار میگیرد تا از ورود باکتریهای مضر جلوگیری شود. معمولا، این روش برای زمانی است که کمترین آسیب و پوسیدگی وجود داشته باشد.
۲. درمان غیر جراحی
روش غیر جراحی که به آن درمان ریشه نیز گفته می شود رایج ترین نوع عصب کشی است. در طول یک عصب کشی غیرجراحی، دندانپزشک ما به طور کامل از طریق یک سوراخ کوچک که در سطح دندان حفر شده است، به داخل دندان عفونی دسترسی پیدا میکند. اگر دندان شما در حال پوسیدگی است اما پرکردگی نمی تواند آن را نجات دهد، متخصص ریشه شما یک درمان ریشه غیر جراحی را توصیه می کند. این روش راحت تر از روش های دیگر به اعصاب عفونی شما می رسد.
۳. اپیکواکتومی
اگر درمان غیرجراحی نتیجه ندهد و التهاب و عفونت در دندان و استخوان باقی بماند، دندانپزشک اپیکواکتومی را توصیه میکند. در طول عمل، متخصص اندودنتیست بی حسی را تزریق می کند تا ناحیه را بی حس کند. سپس نوک ریشه را برمیدارد تا آن را با مواد محافظ پر کند. شما می توانید بلافاصله پس از عمل به کارهای روزمره خود ادامه دهید. پس از چند ماه، ریشه دندان به طور کامل بهبود مییابد و شما را دوباره دندانهای تازه و سالمی خواهد داشت.
۴. واترلیز
سیستم Waterlase از نور لیزر، آب، و هوا برای پاکسازی باکتریها از داخل کانالهای ریشه دندان استفاده میکند. این سیستم، در مقایسه با روشهای سنتی، با حذف بیشتر مواد زائد از داخل دندان، میتواند به بیماران کمک کند تا نیاز کمتری به درمانهای مجدد داشته باشند. این سیستم، به اندودنتیستها این امکان را میدهد که درمان ریشه را به روشی کم تهاجمی و کم درد انجام دهند چرا که نیازی به سوراخ کردن عمیق دندان نیست. این روش باعث میشود دندانهای شما به مرور زمان قویتر و سالمتر باقی بمانند.
مزایای عصب کشی دندان
- حفظ دندان: درمان ریشه میتواند دندانهای آسیبدیده یا عفونی را نجات دهد و جلوی از بین رفتن بافت استخوانی را بگیرد. دندان طبیعی به تحریک فک کمک کرده و سلامت استخوان فک را حفظ میکند.
- پایان دادن به درد دندان: عفونتی که به ریشه دندان رسیده معمولاً به داروهای ضد درد پاسخ نمیدهد. اما عصب کشی میتواند به درد دندان پایان دهد.
- جلوگیری از مشکلات همترازی: کشیدن دندان میتواند باعث شکاف بین دندانها و ایجاد مشکل در تراز دندانها شود. اما عصب کشی با حفظ دنادنهای طبیعی از این مشکلات جلوگیری میکند.
همچنین بخوانید: عوارض عصب کشی نکردن دندان
معایب عصب کشی دندان
- ضعیف کردن دندان: ایجاد سوراخ بر روی دندان برای انجام عصب کشی، ممکن است ساختار دندان را ضعیف کند. به همین علت دنادنپزشکان توصیه میکنند تا روی دنادنهای عصب کشی شده روکش بگذارید تا از آن محافظت شود.
- نیاز به چندین ویزیت: درمان ریشه ممکن است به چندین ویزیت دندانپزشکی نیاز داشته باشد. این بستگی به میزان عفونت و برنامه درمانی دندانپزشک دارد. اگر قرار باشد دندان با روکش پوشانده شود، ممکن است نیاز به جلسات بیشتری باشد.
نحوه انجام عصب کشی دندان
برای انجام عصب کشی دندان، دندانپزشک مرحب زیر را طی میکند:
- بی حس کردن دندان: بیشتر درمان های ریشه تحت بیحسی موضعی انجام میشود. بیحسی باعث میشود دندان و لثههای اطراف آن بیحس شوند.
- قرار دادن رابردم در دهان: رابردم در اطراف دندان قرار میدهد تا دندان را خشک نگه دارد و از بلع یا تنفس مواد شیمیایی جلوگیری کند.
- سوراخ کردن دندان: با استفاده از یک دریل، سوراخی در بالای دندان آسیب دیده ایجاد میکند تا به پالپ دندان دسترسی پیدا کند.
- تمیز کردن داخل دندان: با استفاده از ابزار تخصصی پالپ دندان را از داخل دندان و ریشه جدا میکند. سپس با استفاده از فایلهای کوچک دندانی، فضای داخلی دندان را تمیز میکند.
- زدن داروی ضد میکروب به کانال دندان: برای پیشگیری از عفونت داروی ضد میکروبی به کانال ریشه می زند.
- شکل دادن کانال ریشه: دندانپزشک کانال های ریشه را شکل میدهد تا آنها را برای پر کردن و قرار دادن سیلر آماده کند. با قرار دادن ابزاری کوچک و منعطف درون کانال ریشه، این شکلدهی انجام میشود. سپس با محلول های ضدباکتری شستشو میدهد تا مطمئن شود همه باکتریها از بین رفتهاند.
- پر کردن کانال دندان: وقتی کانالها تمیز و خشک شدند، دندانپزشک آنها را با مادهای به نام گوتاپرکا پر و مهر و موم میکند تا جلوی عفونت دوباره گرفته شود.
- قرار دادن روکش دندان: در دندانهای عصبکشی شده، احتمال شکستگی بیشتر است، به همین علت نیاز به روکش دارند. بهتر است حداقل یک تا سه هفته پس از عصبکشی صبر کنید تا درد و التهاب کاهش یابد و سپس اقدام به گذاشتن روکش کنید.
توجه کنید که فاصله عصب کشی دندان و قرار دادن روکش طولانی نباشد. چراکه دندان شما ضعیف و ضعیف تر شده و ممکن است بشکند.
عصب کشی دندان چقدر طول می کشد؟
در اکثر موارد، یک عصب کشی ساده در یک جلسه قابل انجام است که بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت زمان میبرد. اما در موارد پیچیدهتر میتواند ۹۰ دقیقه یا بیشتر زمان ببرد. حتی اگر دندانپزشک یا اندودنتیست پر کردن یا روکش دائمی را توصیه کند، ممکن است به جلسه دوم نیاز باشد.
زمان لازم برای انجام کانال ریشه به عواملی مانند تعداد کانالهایی که باید تمیز شوند و نوع دندانی که نیاز به درمان دارد بستگی دارد. برای مثال:
- دندانهای نیش و ثنایا: در جلوی دهان قرار دارند و به دلیل اشتن تنها یک ریشه، سریعتر و راحتتر درمان میشوند.
- دندانهای پرمولر: در وسط دهان قرار دارند و میتوانند یک یا دو ریشه داشته باشند. درمان آنها یک ساعت یا بیشتر زمان میبرد.
- دندانهای مولر: در انتهای دهان قرار دارند و میتوانند تا چهار کانال هم داشته باشند. انجام عصب کشی روی این دندانها ممکن است ۹۰ دقیق یا بیشتر زمان ببرد.
همچنین بخوانید: حساسیت دندان چیست ؟
مراقبت های قبل از عصب کشی
هنگامی که در حال آماده شدن برای عصب کشی دندان هستید، بسیار مهم است که خود را برای درمان خود آماده کنید. قبل از عصب کشی به توصیههای زیر عمل کنید:
- اطمینان حاصل کنید که از سلامت خوبی برخوردار هستید.
- خواب کافی و تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است.
- قبل از درمان، خوب غذا بخورید. پس از عصبکشی ممکن است چند روز نتوانید به طور منظم غذا بخورید.
- حداقل ۲۴ ساعت قبل از کانال ریشه از مصرف هر نوع الکل یا تنباکو خودداری کنید تا لثه های شما برای بی حسی موضعی آماده شوند.
- قبل از درمان، یخ منجمد کنید تا بعد از عمل برای کاهش درد و تورم آماده باشید.
مراقبت های بعد از عصب کشی
پس از درمان ریشه، عواملی که باید توسط بیمار در نظر گرفته شود عبارتند از:
- بهداشت روزانه دندان را بدون وقفه ادامه دهید.
- تا پایان فرآیند درمان ریشه از گاز زدن غذاهای سفت و ترد خودداری کنید.
- تا مدتی بعد از عمل از مصرف مواد سرد و یخی یا گرم خودداری کنید.
- برای جلوگیری از عفونت های بعد از درمان، حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- بهطور موقت از مصرف غذاهای شیرین و چسبناک خودداری کنید.
- برای جلوگیری از بروز عفونت و دور نگه داشتن میکروبها، از دهانشویه آنتیباکتریال استفاده کنید.
- سیگار کشیدن میتواند فرآیند ترمیم دندان شما را دشوارتر کند، بنابراین سعی کنید بعد از درمان از سیگار کشیدن خودداری کنید.
عصب کشی دندان عقل
دندان عقل به دلیل اینکه در پشت دهان قرار گرفتهاند و ساختار ریشه آنها پیچیده است، اگر آسیب ببینند یا دچار عفونت شوند، درمان آنها چالش برانگیزتر از سایر دندانها خواهد بود. اما اگر دندان عقل ساختار سالمی داشته باشد، میتوان به عنوان گزینهای برای نجات دندان مورد استفاده قرار داد.
عصب کشی دندان عقل نیز مانند سایر دندانها است. برای درمان ریشه دندان عقل، ابتدا با اخذ یک عکس از دندان (X-ray)، شکل کانالهای ریشه و وضعیت عفونت در اطراف استخوان بررسی میشود. سپس با اعمال بی حسی موضعی، یک سوراخ کوچک در دندان ایجاد میشود. از طریق این سوراخ، بافت پالپ دندان که ممکن است آسیب دیده یا مرده باشد، حذف میشود. سپس فضای داخل دندان تمیز و ضدعفونی میشود و در نهایت با استفاده از یک ماده دائمی مانند گوتاپرکا، سوراخ پر میشود.
دندان پس از این مراحل، ممکن است نیاز به روکش داشته باشد تا استحکام بیشتری به دندان بدهد و از آسیبهای بعدی جلوگیری کند.
آیا عصب کشی دندان درد دارد؟
در طول این روند، دندانپزشک معمولاً از بی حسی موضعی استفاده میکند تا بخش مورد نیاز از دندان و بافتهای اطراف آن را بی حس کند. این اقدام به منظور جلوگیری از هر گونه درد یا ناراحتی حین انجام عمل عصب کشی انجام میشود.
بعد از انجام عمل عصب کشی، برخی افراد ممکن است یک هفته تا ده روز پس از درمان احساس ناراحتی یا درد خفیفی داشته باشند. اگر این درد بیش از ۱۰ روز طول بکشد و کمتر نشود، باید به پزشک مراجعه کنید.
متن انگلیسی:
“Root canals eliminate tooth infections that, left untreated, could cause serious issues like:
۱) Infection that spreads to other teeth,
۲)Jawbone damage.”
ترجمه متن:
«عصب کشی عفونتهای دندان را از بین میبرد و اگر درمان نشود، میتوانند باعث مشکلات جدی شود مانند:
۱) سرایت کردن عفونت به دندانهای دیگر.
۲) آسیب به استخوان فک.»
منبع: clevelandclinic
بعد از انجام عمل عصب کشی، برخی افراد ممکن است احساس ناراحتی یا درد خفیفی داشته باشند، اما بسیاری از افراد این مشکل را تجربه نمیکنند. دندانپزشک شما داروهایی را تجویز خواهد کرد تا درصورت احساس درد، مصرف کنید.
آیا در بارداری امکان پذیر است؟
واقعیت این است که بارداری خود میتواند به مشکلات دندانی منجر شود و بسیاری از زنان ممکن است تا زمانی که باردار نشدهاند، متوجه نشوند که نیاز به عصب کشی دارند.
خوشبختانه، درمان کانال ریشه در طول دوره بارداری به طور کلی به بیخطر در نظر گرفته میشود. با این حال، شرایط هر خانم بارداری متفاوت است، بنابراین مهم است که قبل از هر تصمیمی با پزشک و دندانپزشک خود مشورت کنید.
به چه پزشکی باید مراجعه کنیم؟
اندودنتیست ها متخصصان دندانپزشکی هستند که در تشخیص و درمان مشکلات مربوط به ریشه دندان مهارت دارند. بنابراین اگر احتیاج به عصب کشی دندان دارید، میتوانید به اندودنتیست مراجعه کنید.
هزینه عصب کشی
هزینه عصبکشی دندان بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله این که:
- کدام دندان نیاز به عصبکشی دارد
- تعداد کانالهای آن دندان چند تاست
- چه نوع ماده ترمیمی استفاده شده است
معمولاً هزینه عصب کشی دندانهای جلو کمتر از دندانها عقب است. چرا که دندانهای جلو تعداد کانالهای کمتری دارند. به طور کلی، قیمت عصب کشی دندان میتواند بین ۲ تا ۸ میلیون تومان متغیر باشد. این تفاوت قیمت به دلیل پیچیدگی و زمان مورد نیاز برای درمان دندانهای مختلف است.
کلام پایانی
هنگام نوشیدن مایعات سرد یا گرم دچار دندان درد میشوید؟ دندان دردی دارید که از بین نمیرود؟ اینها ممکن است نشاندهنده وجود یک دندان عفونی باشد که نیاز به عصب کشی دارد. این عفونتها به خودی خود بهبود پیدا نمیکنند. بنابراین اگر دندان درد مداوم دارید، مهم است که با دندانپزشک صحبت کنید.
با توجه به مزایا و معایبی که بررسی شد، عصب کشی دندان به عنوان یک گزینه موثر برای حفظ دندانهای آسیبدیده توصیه میشود، اما انتخاب نهایی درباره نوع درمان باید توسط دندانپزشک و با توجه به شرایط و شخصی بیمار انجام شود.
