ویروس آنفولانزا به طور مداوم در جامعه در گردش است و در هر زمانی از سال از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. در این مقاله با دکتر آسپرین همراه باشید تا به بررسی این بیماری و علائم و درمان آن بپردازیم.
آنفولانزا چیست؟
آنفولانزا یک عفونت ویروسی شدید است که مردان، زنان و کودکان در هر سن و ملیت را درگیر می کند. آنفولانزا با مرگ و میر بالایی به ویژه در کودکان خردسال و سالمندان همراه است. اپیدمی های آنفلوآنزا هر ساله، معمولا در فصل سرد اتفاق میفتد و تا ۱۵ درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. آنفولانزا و عفونت های حاد تنفسی که به طور دوره ای تکرار میشوند، در مجموع حدود ۱ سال در طول زندگی ما باقی میمانند. فرد این دوره را در حالت غیر فعال، تب، ضعف عمومی، سردرد، مسمومیت بدن با پروتئین های سمی ویروسی سپری می کند.
انواع ویروس آنفولانزا
عامل عفونت، ویروس آنفولانزا نوع A، B و C است. آنفولانزا بیشتر توسط ویروس های نوع A (متغیرترین) و ویروس های نوع B در انسان ایجاد می شود.
هر سال انواع جدیدی از ویروس های آنفولانزا ظاهر می شوند (ویروس جهش می یابد).
اطلاعات بیشتر : عفونت ریه چیست و چگونه اتفاق میفتد ؟
ویژگیهای بیماری آنفولانزا
آنفولانزا یک عفونت حاد تنفسی است که توسط قطرات معلق در هوا، ناشی از انواع مختلف ویروس آنفولانزا منتقل می شود.
در دمای اتاق (+ ۲۲ درجه سانتی گراد)، ویروس آنفولانزا برای چندین ساعت، روی حوله، دستمال و سایر بافت ها تا ۱۱ روز باقی می ماند.
تفاوت آنفولانزا و کرونا
آنفولانزا و کرونا هر دو بیماری های تنفسی مسری هستند، با این تفاوت که توسط ویروس های مختلفی ایجاد می شوند و علائم متفاوتی دارند. کرونا یا کویید ۱۹ ناشی از عفونت ویروس کرونا و آنفولانزا از طریق ویروسی به همین نام ایجاد می شود. یافته ها نشان می دهد کرونا سریع تر از آنفولانزا منتقل می شود. علاوه بر این، علائم ایجاد شده می توانند بسیار شدید تر از علائم آنفولانزا باشند و در عین حال مدت زمان طولانی تری برای بهبود لازم باشد. بر خلاف آنفولانزا در صورت ابتلا به ویروس کویید، علائم پس از گذشت مدت زمان طولانی تری خود را نشان می دهند، بعلاوه، افراد مبتلا به کرونا مدت زمان بیشتری ناقل بیماری هستند.
روش انتقال هر دو بیماری بطور تقریبی یکسان است. هردو از طریق تماس پوستی و تنفسی و از طریق پخش ذرات ویروس در هوا از طریق عطسه، سرفه و صحبت کردن منتقل می شوند. با این حال، ویروس کرونا مسری تر است و با سرعت بیشتری انتقال می یابد.
این دو بیماری علائم مشابه زیادی دارند، از این نمی توان فقط از روی علائم به تفاوت آن ها پی برد و تنها راه تشخیص قطعی انجام آزمایش است. علائم مشابه عبارتند از:
- تب و لرز
- سرفه
- تنگی نفس
- احساس خستگی
- گلو درد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- سردرد
- استفراغ
تفاوت ها:
- اسهال: در کودکان مبتلا به آنفولانزا بیشتر است.
- تغییر در چشایی یا بویایی: این حالت بیشتر در کرونا اتفاق می افتد.
راه های انتقال ویروس آنفولانزا
ویروس آنفولانزا به راحتی منتقل می شود. شایع ترین راه انتقال عفونت از طریق هوا است. همچنین ممکن است (هر چند نادرتر) از طریق انتقال خانگی به عنوان مثال، عفونت از طریق وسایل خانگی، رخ دهد. هنگام سرفه، عطسه، صحبت کردن، ذرات بزاق، مخاط، خلط با میکرو فلور بیماری زا، از جمله ویروس های آنفولانزا، از نازوفارنکس بیمار یا ناقل ویروس خارج می شود. ارزش دارد بیمار را متقاعد کنیم که با دهان بسته عطسه کند، زیرا با این کار تعداد ذرات آئروسل منتشر شده در هوا را می توان تا ۱۰ الی ۷۰ برابر کاهش داد، به این معنی که غلظت ویروس آنفولانزا در هوا کاهش می یابد. سپس ویروس وارد جریان خون شده و در سراسر بدن پخش می شود.
علائم آنفولانزا چیست؟
- دمای بالا از ۳۸.۵ درجه سانتی گراد تا ۴۰ درجه سانتی گراد
- شروع ناگهانی شدید بیماری
- مسمومیت شدید بدن، که خود را در علائم ضعف عمومی نشان می دهد: لرز، ضعف شدید، خواب آلودگی، افزایش تعریق
- درد در چشم
- درد شدید در گلو
- آبریزش بینی، عطسه
- تنگی نفس، مشکل در تنفس
- سردرد شدید، سرگیجه
- درد در عضلات، در قفسه سینه
- در موارد نادر، اسهال، استفراغ، ناراحتی شکمی
علائم آنفولانزا در کودکان
علاوه بر موارد ذکر شده که شامل علائم مشترک و کلی آنفولانزا در بین بزرگسالان و کودکان را شامل می شد، برخی از علائم در کودکان بیشتر دیده می شود، این علائم عبارتند از:
- کندی تنفس و در برخی موارد تنفس سریع
- خرخر کردن یا تنفس پر سرو صدا
- تغییر در وضعیت ظاهری مثل رنگ پریده
- بی حالی و افزایش خواب آلودگی
- بینی مسدود شده
- اسهال و استفراغ
- احساس خستگی
آنفولانزا چگونه پیش می رود؟
آنفولانزا معمولا به صورت حاد شروع می شود. دوره کمون معمولا ۱ الی ۲ روز طول می کشد، اما می تواند تا ۵ روز ادامه داشته باشد. سپس دوره علائم بالینی حاد شروع می شود. شدت بیماری به عوامل زیادی بستگی دارد:
- سلامت عمومی
- سن
- این که آیا بیمار قبلا با این نوع ویروس در تماس بوده است یا خیر.
در صورت ابتلا به آنفولانزا خفیف، دمای بدن ممکن است طبیعی بماند یا از ۳۸ درجه سانتی گراد بالاتر نرود، علائم سمیت عفونی خفیف وجود ندارد.
در مورد آنفولانزای متوسط ، درجه حرارت به ۳۸.۵ تا ۳۹.۵ درجه سانتی گراد افزایش می یابد و علائم کلاسیک بیماری ذکر می شود:
۱.مسمومیت:
- تعریق زیاد
- ضعف
- فوتوفوبیا
- سردرد
اطلاعات بیشتر : آسم چیست ؟ آیا درمانی دارد ؟
۲.علائم کاتارال:
- هایپرمی (قرمزی) کام نرم و دیواره خلفی حلق
- پرخونی ملتحمه
۳.علائم تنفسی:
- آسیب به حنجره و نای
- سرفه خشک (در برخی موارد مرطوب) دردناک
- درد پشت جناغ
- رینیت (آبریزش بینی)
اگر آنفولانزا بدون عارضه ادامه یابد، دوره تب ۲ تا ۴ روز طول می کشد و بیماری در عرض ۵ تا ۱۰ روز پایان می یابد. افزایش مکرر دمای بدن ممکن است، اما معمولا به دلیل لایه بندی فلور باکتریایی یا سایر عفونت های تنفسی ویروسی است. آستنی پس از عفونی ممکن است ۲ الی ۳ هفته پس از آنفولانزا باقی بماند: خستگی، ضعف، سردرد، تحریک پذیری، بی خوابی و غیره.
عوارض و پیامدهای آنفولانزا
- شایع ترین عارضه آنفولانزا، ذات الریه و همچنین رینیت، سینوزیت، برونشیت، اوتیت میانی است.
- عوارض سیستم قلبی عروقی در افراد مسن بیشتر دیده می شود. میوکاردیت و پریکاردیت (بیماری التهابی عضلات قلب که می تواند منجر به نارسایی قلبی شود) ممکن است ایجاد شود.
- بعد از آنفولانزای نوع B، عوارض عضلانی می تواند بروز پیدا کند که در میوزیت و سایر بیماری های عضلانی بیان می شود. چنین عوارضی در کودکان بیشتر دیده می شود و به صورت درد عضلانی برای چند روز بروز می کند.
- مننژیت و آنسفالیت
- بعد از آنفولانزا اغلب تشدید بیماری های مزمن مانند: آسم برونش و برونشیت مزمن، بیماری های قلبی عروقی، اختلالات متابولیک، بیماری های کلیوی و … مشاهده می شود.
آیا آنفولانزا مسری است؟
گفته می شود که یک اپیدمی زمانی رخ می دهد که تعداد زیادی از مردم یک کشور همزمان به آنفولانزا مبتلا شوند. طول مدت اپیدمی آنفولانزا معمولا ۳ تا ۶ هفته است. در مورد یک بیماری همه گیر، آنفولانزا تعداد زیادی از مردم را در کشورهای مختلف به طور همزمان تحت تاثیر قرار می دهد. در این مورد، این بیماری توسط سروتیپ های جدید ویروس آنفولانزا ایجاد می شود که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت به آن حساس هستند. بنابراین ویروس با سرعت بسیار بالایی پخش شده و باعث بیماری بسیار شدید می شود.
پیشگیری از آنفلوانزا
- تقویت عمومی بدن، افزایش فعالیت بدنی ، پیاده روی روزانه در هوای تازه
- تغذیه کامل باعث افزایش مقاومت بدن می شود. استفاده از غذاهایی که حاوی پروتئین های کامل (گوشت، مرغ، ماهی، غذاهای دریایی، حبوبات، تخم مرغ) و ویتامین های B (سوئورکراوت، جوشانده گل سرخ، میوه مرکبات، کیوی، کلم سفید و کلم بروکلی) هستند.
- در اوج اپیدمی، بهتر است از رفتن به مکان های شلوغ خودداری کنید. از ماسک و دستکش استفاده کنید و پس از آمدن به خانه، دستان خود را کاملا بشویید.
- به طور مرتب بینی خود را با سرم های شستشو، بشویید.
- اتاق را تهویه کرده و مرتبا هوا را مرطوب کنید.
- یک خواب کامل، آرامش و رژیم غذایی مناسب به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
- پزشکان واکسیناسیون را یک مورد مؤثر برای پیشگیری می دانند.
با مشاهده علائم این بیماری، باید بلافاصله با پزشک مشورت کنید، زیرا خود درمانی مملو از ایجاد عوارض است. شما می توانید فقط با یک تماس با دکتر آسپرین، با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
چگونه آنفولانزا را درمان کنیم؟
لازم به ذکر است که خوددرمانی برای آنفولانزا به خصوص برای کودکان و سالمندان غیرقابل قبول است. از این گذشته، پیش بینی سیر آنفولانزا غیرممکن است و عوارض آن می تواند بسیار متفاوت باشد. با یک نوع شدید آنفولانزا، ممکن است عوارض مختلفی ایجاد شود. فقط یک پزشک می تواند وضعیت بیمار را به درستی ارزیابی کند. چنین عارضه ای مانند ذات الریه حاد اغلب از همان روزهای اول و گاهی اوقات از اولین ساعات آنفولانزا ایجاد می شود. بنابراین، تجویز داروهای خاص ضد ویروسی و درمان کافی با عوامل ضد باکتری و سایر داروها (برای جلوگیری از عوارض) ضروری است.
معمولا معاینات اضافی مانند رادیوگرافی قفسه سینه، نوار قلب و غیره نشان داده می شود. بیماران آنفلوانزا نیاز به نظارت مداوم توسط کارکنان بهداشتی دارند، اما، متاسفانه، حدود ۳۰ درصد از بیماران دیر در بیمارستان بستری می شوند (معمولا پس از ۵ تا ۶ روز بعد از بیماری، که منجر به طولانی شدن دوره پنومونی و سایر عوارض می شود.). همچنین غیرقابل قبول است که خود بیمار یا خود والدین کودکان شروع به مصرف آنتی بیوتیک های مختلف، اغلب غیرقابل توجیه کنند که نه تنها از ایجاد عوارض باکتریایی در بزرگسالان و کودکان جلوگیری نمی کند، بلکه گاهی اوقات منجربه به بروز واکنش های آلرژیک (انتقال بیماری به شکل مزمن، دیس باکتریوز، تشکیل اشکال باکتریایی پایدار) نیز می شود.
اطلاعات بیشتر : انواع آنتی بیوتیک ها و موارد مصرف آن ها
هنگامی که اولین علائم آنفولانزا خود را نشان داد، استفاده از موارد زیر موثر است:
- نوشیدنی فراوان به شکل چای داغ، دمنوش و آبمیوه
- داروهای ضد تب
- عوامل منقبض کننده عروق به صورت موضعی برای تسهیل تنفس بینی
- تنتور موکلتین، ریشه شیرین بیان یا گل ختمی و سایر وسایل برای شروع ترشح خلط
- ضد سرفه
- کودکان بالای ۲ سال و بزرگسالان در روزهای اول بیماری، استنشاق بخار با دم کرده بابونه، گل همیشه بهار، نعناع، مریم گلی، خار مریم، رزماری وحشی، جوانه های کاج توصیه می شود.
- مولتی ویتامین
- آنتی هیستامین ها
درمان خانگی آنفولانزا
در مورد آنفولانزا اول از همه باید با پزشک مشورت کرد. علاوه بر تجویز پزشک، میتوانید از درمان های غیردارویی مانند:
- نوشیدنی گل سرخ
- لیندن با ویبرونوم
- تمشک
- تمشک با عسل
- بره موم (چسب زنبور عسل). یک تکه بره موم به اندازه ۱ تا ۲ نخود باید یک روز در دهان نگهداری شود.
- روغن صنوبر
- تربچه (برای سرفه استفاده می شود)
- سیر با عسل. مخلوط سیر رنده شده با عسل طبیعی، شب یک قاشق غذاخوری از مخلوط را با آب جوشیده میل کنید
بهتر است واکسن آنفولانزا بزنید. در طول اپیدمی در رویدادهای جمعی شرکت نکنید و از ماسک استفاده کنید.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا هستند؟
- افراد ۶۵ سال و بالاتر
- کودکان زیر ۲ سال
- زنان باردار و زنان در عرض دو هفته پس از زایمان
- بیماران مبتلا به بیماری های مزمن (بیماری های تنفسی مزمن، از جمله آسم برونش، بیماری های مزمن قلب، کلیه، کبد یا بیماری های عصبی، دیابت، هموگلوبینوپاتی ها، سرکوب سیستم ایمنی، چاقی)
فصل آنفولانزا چه زمانی است؟
آنفلوانزا با ابتدای فصل سرد، معمولا در دوره پاییز و زمستان، به طور فعال پخش می شوند. این امر به دلیل تغییرات دما و هیپوترمی، کمبود ویتامین ها و عدم ماندن کافی در هوای تازه به دلیل هوای نامطلوب است. اما با کاهش مصونیت، خطر ابتلا به این بیماری بدون در نظر گرفتن فصل افزایش می یابد.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی چیست؟
آنفولانزا با تب، تعریق، سردرد، درد عضلات و مفاصل، گلو درد و گرفتگی بینی همراه است. بعضی از انواع آنفولانزا مانند نوع A که به آنفولانزای خوکی معروف است، ممکن است با اسهال و استفراغ نیز همراه باشد. آنفولانزا معمول بین ۲ تا ۷ روز طول می کشد اما سرما خوردگی معمول با سوزش و درد گلو آغاز می شود و با سرفه، آبریزش بینی و بعضی مواقع با خروج خلط همراه است. البته گاهی اوقات کودکان دچار تب بالا نیز می شوند ولی تب در بزرگسالان به ندرت دیده می شود. علائم بیماری تا ۲ الی ۳ روز شدید بوده و به تدریج خفیف می شوند. سرماخوردگی بین ۵ تا ۷ روز طول می کشد ولی ممکن است سرفه ناشی از آن ادامه پیدا کند.
روش های تشخیص آنفولانزا
برای تشخیص آنفولانزا حتما باید به پزشک مراجعه کرد. پزشکان با طی مراحلی تشخیص میدهند که آیا ویروس آنفولانزا در بدن بیمار وجود دارد یا خیر. این مراحل عبارتند از:
- علائم و نشانه های بیمار: پزشکان با اظهارات بیمار و علائم آنها نخستین تشخیص را می دهند.
- معاینه بالینی: پزشکان با معاینه بالینی بیمار مثل: معاینه حفرههای گوش، انتهای گلو، گوش دادن به صدای ریه ها و سنجیدن می توانند به تشخیص بیماری کمک کنند.
- تست های آزمایشگاهی: پزشکان پس از معاینه و در صورت نیاز، بیمار را برای انجام تست های آنفولانزا به آزمایشگاه ارجاع میدهند.
- شناسایی ژنوم با PCR: روش RT-PCR در تشخیص سریع عفونت از طریق مجرای تنفسی بسیار موثر است. در این آزمایش از حلق و بینی توسط سواپهای مخصوص آزمایشگاهی نمونه گیری می شود.
واکسن آنفولانزا
دو نوع واکسن آنفولانزا موجود است:
- نوع اول: آمپول آنفولانزای سنتی است که در آن ویروس زنده موجود نیست و منجر به آنفولانزا نمی شود. این واکسن دارای ویروس غیر فعال است که از طریق آمپول دریافت می شود.
- نوع دوم: به صورت اسپری دماغی بوده که فلومیست نامیده می شود. در این واکسن ویروس ضعیف شده، وجود دارد که به جز برخی موارد، باعث بیماری آنفولانزا نمی شود. این واکسن فقط برای افراد غیر باردار، افراد سالم و محدوده سنی ۲ تا ۴۹ سال تجویز می شود.
کارکرد واکسن آنفولانزا چگونه است؟
هر دو نوع واکسن آنتی بادی در بدن تولید می کنند. این آنتی بادی، بدن را در مقابل ویروس آنفولانزا مقاوم می کند. می توان گفت که واکسن آنفولانزا ۷۰تا ۹۰ درصد در پیشگیری از آنفولانزا برای افراد زیر۶۵ سال موثر است.
عوارض واکسن آنفولانزا چیست؟
عوارض این واکسن در کودکان و بزرگسالان ممکن است متفاوت باشد:
- در بزرگسالان خود را به صورت آبریزش بینی، سردرد و گلودرد نشان می دهد.
- در کودکان با آبریزش بینی، سردرد، استفراغ، درد ماهیچه و تب همراه است.
