بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
در این مقاله، به بررسی علائم مختلف مرتبط با مشکلات تیروئید می‌پردازیم تا شما را در درک بهتر این غده مهم و تأثیرات آن بر سلامت یاری دهیم.
علائم متعددی وجود دارد که ممکن است در صورت داشتن بیماری تیروئید تجربه کنید. متأسفانه، علائم مشکلات تیروئید اغلب بسیار مشابه با نشانه‌های سایر شرایط پزشکی و مراحل مختلف زندگی هستند. این مسئله می‌تواند تشخیص اینکه آیا علائم شما مربوط به مشکل تیروئید است یا به چیزی کاملاً متفاوت، دشوار کند.
به طور کلی، علائم بیماری تیروئید را میتوان به دو گروه تقسیم کرد: آن‌هایی که به دلیل داشتن بیش از حد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) هستند و آن‌هایی که به دلیل کمبود هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید) رخ می‌دهند. این علائم اغلب بین این دو وضعیت “مخالف” یکدیگر هستند. دلیل این تفاوت این است که پرکاری تیروئید سرعت متابولیسم شما را افزایش می‌دهد، در حالی که کم‌کاری تیروئید متابولیسم شما را کند می‌کند.
بر اساس تخمین‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از اختلالات تیروئید رنج می‌برند. این شامل انواع مختلفی از بیماری‌های تیروئید مانند کم‌کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، تیروئیدیت، و گواتر می‌شود.
علائم کم کاری تیروئید
- ضربان قلب کندتر از حد معمول
- احساس خستگی (خستگی مفرط)
- افزایش وزن بدون علت مشخص
- حساسیت به سرما
- پوست خشک و موهای خشک و زبر
- خلق و خوی افسرده
- قاعدگی‌های سنگین (منوراژی)
علائم پرکاری تیروئید
- ضربان قلب سریع‌تر از حد معمول (تاکی‌کاردی)
- مشکل در خوابیدن
- کاهش وزن بدون علت مشخص
- حساسیت به گرما
- پوست مرطوب یا عرق‌دار
- احساس اضطراب، تحریک‌پذیری یا عصبی بودن
- چرخه های قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی (آمنوره)
برای اطلاعات بیشتر: راه های تشخیص و درمان تیروئید پر کار
علائم خطرناک تیروئید
برخی از علائم خطرناک تیروئید می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات جدی و پیشرفته تیروئید باشند که نیاز به درمان فوری دارند. این علائم ممکن است به دلیل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید شدید ایجاد شوند. در ادامه به برخی از این علائم خطرناک اشاره می‌شود:
۱. بحران تیروتوکسیک Thyroid Storm
این وضعیت نادر اما بسیار خطرناک است و در اثر پرکاری شدید تیروئید ایجاد می‌شود. علائم آن عبارتند از:
- تب بالا (بیش از ۳۸.۵ درجه سانتی‌گراد)
- ضربان قلب بسیار سریع (تاکی‌کاردی شدید)
- اضطراب شدید و تحریک‌پذیری
- گیجی یا بیهوشی
- افت فشار خون شدید
۲. کمای میکزدمی Myxedema Coma
این وضعیت بسیار خطرناک و نادر است و در اثر کم‌کاری شدید و درمان‌نشده تیروئید رخ می‌دهد. علائم آن شامل:
- کاهش شدید دمای بدن (هیپوترمی)
- ضربان قلب بسیار کند (برادیکاردی)
- خواب‌آلودگی شدید یا بیهوشی
- تنفس سطحی و آهسته
- فشار خون بسیار پایین
۳. بزرگ شدن تیروئید (گواتر)
در برخی موارد، تیروئید می‌تواند به حدی بزرگ شود که مشکلاتی در بلع، تنفس یا ایجاد فشار روی گردن به وجود آید. به این وضعیت گواتر می گویند.
برای اطلاعات بیشتر: راه های درمان گواتر
۴. آریتمی های قلبی
هم در پرکاری و هم در کم‌کاری تیروئید، خطر ایجاد آریتمی‌های قلبی وجود دارد. در پرکاری تیروئید، ضربان قلب می‌تواند به طور غیرطبیعی سریع یا نامنظم شود، که در نهایت به مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی منجر می‌شود.
۵. مشکلات روانی
در موارد شدید، اختلالات تیروئید می‌توانند منجر به تغییرات شدید در وضعیت روانی مانند: افسردگی شدید، توهم،گیجیو حتی افکار خودکشی شوند.
۶. مشکلات بینایی
در بیماری گریوز (یک نوع پرکاری تیروئید)، ممکن است چشم‌ها دچار برآمدگی یا تاری دید شوند. در موارد شدید، می‌تواند به از دست دادن بینایی منجر شود.
۷. درد شدید در ناحیه گردن
این علامت می‌تواند نشان‌دهنده التهاب تیروئید (تیروئیدیت) باشد که در برخی موارد نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد. اگر هر یک از این علائم خطرناک را تجربه کردید، مهم است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا ارزیابی و درمان مناسب صورت گیرد.
دلایل کم کاری تیروئید
شرایطی که می‌توانند باعث کم‌کاری تیروئید شوند شامل موارد زیر هستند:
- بیماری هاشیموتو: این یک بیماری خودایمنی مزمن و مادام‌العمر است که می‌تواند باعث کم‌کاری تیروئید شود. این بیماری شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید در کشورهایی است که نمک یددار و سایر مواد غذایی غنی از ید به طور گسترده در دسترس هستند.
- کمبود ید: تیروئید شما برای تولید هورمون‌های تیروئید به ید نیاز دارد، بنابراین کمبود این ماده معدنی در رژیم غذایی می‌تواند منجر به کم‌کاری تیروئید شود. این شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید در کشورهایی است که نمک یددار به طور گسترده در دسترس نیست. این وضعیت معمولاً باعث گواتر (بزرگ شدن تیروئید) می‌شود.
About 1 in every 2,000 to 4,000 babies have congenital hypothyroidism.
حدود ۱ در هر ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ نوزاد به کم‌کاری تیروئید مادرزادی مبتلا هستند.
دلایل پر کاری تیروئید
شرایطی که می‌توانند باعث پرکاری تیروئید شوند شامل موارد زیر هستند:
- بیماری گریوز: این یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث تیروئید پرکار می‌شود. این بیماری شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است.
- ندول‌های تیروئیدی: اینها توده‌های غیرطبیعی در غده تیروئید هستند. اگر این ندول‌ها بیش‌فعال باشند، می‌توانند منجر به پرکاری تیروئید شوند.
- مصرف بیش از حد ید: هنگامی که مقدار زیادی ید در بدن شما وجود داشته باشد، تیروئید شما هورمون‌های بیشتری از حد نیاز تولید می‌کند. ممکن است با مصرف برخی داروها، مانند آمیودارون (یک داروی قلبی)، دچار مصرف بیش از حد ید شوید.
دلایل بروز همزمان پر کاری و کم کاری تیروئید
شرایطی که می‌توانند همزمان باعث کم‌کاری و پرکاری تیروئید در زمان‌های مختلف شوند شامل موارد زیر هستند:
- تیروئیدیت: این حالت، التهاب (تورم) غده تیروئید است. معمولاً در ابتدا باعث پرکاری تیروئید موقت می‌شود و سپس به کم‌کاری تیروئید موقت یا مزمن منجر می‌شود.
- تیروئیدیت پس از زایمان: این یک وضعیت نسبتاً نادر است که برخی از والدین را پس از بارداری تحت تأثیر قرار می‌دهد. تخمین زده می‌شود که ۵ درصد از افراد ممکن است در سال اول پس از زایمان این حالت را تجربه کنند. معمولاً ابتدا باعث پرکاری تیروئید و سپس به کم‌کاری تیروئید منجر می‌شود. این وضعیت معمولاً موقتی است.
برای اطلاعات بیشتر: علائم و راه های درمان تیروئید کم کار
چطور از تیروئید پیشگیری کنیم؟
بیماری‌های تیروئید به طور کلی قابل پیشگیری نیستند. این به این دلیل است که اکثر موارد بیماری تیروئید با عوامل ژنتیکی و/یا بیماری‌های خودایمنی مرتبط هستند که شما نمی‌توانید آن‌ها را پیشگیری کنید. دو شرایطی که ممکن است بتوانید از آن‌ها پیشگیری کنید، مشکلات تیروئید مرتبط با مصرف بیش از حد یا کمبود ید هستند. اگر در مورد مصرف مقدار مناسب ید نگران هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: روش های درمان خانگی گواتر
آیا می‌توانم با بیماری تیروئید زندگی عادی داشته باشم؟
بیماری تیروئید معمولاً یک وضعیت پزشکی مادام‌العمر است که نیاز به مدیریت مداوم دارد. این مدیریت اغلب شامل مصرف روزانه دارو می‌شود. پزشک شما درمان‌ها را تحت نظارت قرار می‌دهد و در صورت نیاز، تغییراتی در آن‌ها ایجاد می‌کند. ممکن است پیدا کردن برنامه درمانی مناسب برای کنترل سطح هورمون‌های شما زمان‌بر باشد، اما در بیشتر موارد، می‌توانید با مدیریت مناسب، یک زندگی عادی و فعال داشته باشید.
سخن پایانی
در نهایت، بیماری‌های تیروئید با وجود اینکه ممکن است مادام‌العمر باشند، با تشخیص به‌موقع و مدیریت صحیح قابل‌کنترل هستند. آگاهی از علائم، انجام آزمایش‌های منظم و پایبندی به برنامه درمانی توصیه‌شده توسط پزشک، از اهمیت بالایی برخوردار است. با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری تیروئید می‌توانند زندگی عادی و فعالی داشته باشند. توجه به سلامتی و همکاری مداوم با پزشک، کلید موفقیت در مدیریت این بیماری و حفظ کیفیت زندگی است.
