علت و علائم دیسک کمر

دیسک کمر زمانی رخ می‌دهد که مرکز نرم در یک دیسک به علت‌های مختلف از جمله بلند کردن اشیا سنگین، ورزش‌های سنگین و یا صدمه دچار پارگی و بیرون‌زدگی شود. این بیماری علائم بسیاری دارد که در موارد حاد منجر به جراحی می‌شود‌. علائم اولیه دیسک کمر شامل درد گسترده در کمر به پایین و پاها و عدم توانایی در نشستن‌های طولانی‌مدت است. در صورت بی توجهی به آن، علائم شدید مانند سندروم دم اسبی وجود دارند که بسیار خطرناک و اورژانسی است‌. همچنین، بروز سیاتیک و درد شدید آن نیز از علائم این بیماری هستند. در ادامه علائم اولیه دیسک کمر و سایر علائم آن را بررسی خواهیم کرد.

دیسک کمر چیست؟

دیسک کمر یا Lumbar Disk وضعیتی است که کمر انسان را تحت تاثیر و درد قرار می‌دهد. این بیماری زمانی به وجود می‌آید که دیسک‌های ستون فقرات که صفحات غضروفی هستند، در ناحیه کمر (ستون فقرات کمری) تحلیل و از بین برود. دیسک‌های ستون فقرات در بین مهره‌های ستون فقرات مانند یک محافظ عمل می‌کنند. صدمات به کمر و یا انعطاف‌پذیری روی دیسک کمر تاثیر دارد.

در نهایت، زمانی که دیسک‌ها آسیب ببینند و تحلیل روند، نمی‌توانند به درستی عمل کنند. بنابراین، زمانی که صفحات آسیب ببینند، جابه‌جا می‌شوند و یا بیرون می‌زنند که دیسک کمر یا اصطلاح درست آن فتق دیسک کمر در فرد رخ می‌دهد.

علت دیسک کمر

دیسک کمر علت‌های بسیاری دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. بروز کمر درد و دیسک کمر محدودیت سنی ندارد و این باعث شده است که حتی افراد جوان نیز آن را تجربه کنند. دلایل مختلفی برای بروز آن وجود دارد که در زیر آن‌ها را قرار داده‌ایم.

۱. بلند کردن اجسام سنگین

زمانی که فرد جسم سنگینی را به درستی بلند نمی‌کند و یا جسم وزن زیادی دارد، کمر او صدمه می‌بیند. این صدمه و آسیب می‌تواند در حدی باشد که باعث دیسک کمر شود. اجسامی مانند وزنه‌های سنگین در باشگاه نیز آسیب‌رسان هستند.

۲. آسیب های شغلی

کارهای فیزیکی مانند هل دادن، کشیدن و یا بلند کردن می‌تواند باعث آسیب به کمر شود. کار در منزل نیز به دلیل نشستن‌های طولانی‌مدت می‌تواند باعث بروز کمردرد شود.

۳. وضعیت بدنی نامناسب

وضعیت نامناسب بدن مانند قوز کردن، خم شدن و شانه‌های رو به پایین می‌تواند باعث بروز دیسک کمر شود. ماهیچه‌های بدن تضعیف می‌شود و با فشار زیاد، کمردرد به وجود می‌آید.

۴. سبک زندگی کم‌تحرکی

افرادی که سبک زندگی بی‌تحرکی دارند، خطر آسیب کمر در آن‌ها وجود خواهد داشت. ورزش درست و اصولی در ناحیه عضلات کمر و شکم می‌تواند از کمردرد جلوگیری کند.

۵. تصادف و ضربه

ضربه ناگهانی به کمر، تصادف و یا سقوط از ارتفاع می‌تواند باعث بروز آسیب شود. این آسیب ممکن است باعث رگ به رگ شدن، کشیدگی و یا دیسک کمر شود که دردناک است. تصادف رانندگی نیز باعث بروز مشکلات بسیاری در کمر هستند و این درد برای آسیب‌دیدگان تصادفات جاده‌ای، از ابتدا بیشتر خواهد شد.

۶. آسیب‌های ورزشی

تمرینات و حرکات ورزشی مانند انجام حرکات تکراری اسکات، کشیدن و وزنه‌برداری می‌تواند باعث بروز درد در ناحیه کمر شود. حرکات ناگهانی در ورزش نیز مانند چرخش در تنیس یا بسکتبال می‌تواند باعث بروز آسیب در کمر شود.

برای اطلاعات بیشتر: انواع آسیب‌ های ورزشی و درمان آنها

۷. افزایش وزن

افزایش وزن یکی دیگر از علت‌های مهم ایجاد دیسک کمر است. چاقی باعث فشار زیاد بر ستون فقرات شده و خطر ابتدا به کمردرد را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد.

۸. کشیدگی و رگ به رگ شدن عضلات

زمانی که عضله، تاندون و رباطی که ستون فقرات را پشتیبانی می‌کند دچار کشیدگی و یا رگ به رگ می‌شود، کمردرد بروز می‌کند. این آسیب بسیار دردناک است و زمانی که فرد حرکت می‌کند، درد نیز شدیدتر می‌شود. در نتیجه، این افراد مشکل در حرکت، گرفتگی عضلات و اسپاسم را تجربه خواهند کرد. این کمردرد ممکن است به طور ناگهانی و یا در طول یک دوره زمانی ایجاد شود.

۹.  افزایش سن و ژنتیک

افزایش سن باعث افزایش کمردرد می‌شود. پوکی استخوان، آرتروز و چاقی از عواملی هستند که با افزایش سن، باعث دیسک کمر می‌شوند. ژنتیک نیز در بروز دیسک کمر نقش دارد.

علائم دیسک کمر

یکی از شایع‌ترین علائم دیسک کمر، کمردرد است که این درد ممکن است به صورت دائمی و یا متناوب ایجاد شود. زمانی که درد به سمت پایین و از باسن تا مچ پا منتشر شود، به عنوان سیاتیک شناخته می‌شود. از جمله علائم شایع دیسک کمر:

• کمردرد دائمی یا متناوب

اگر دیسک کمر شما در قسمت تحتانی و پایینی ایجاد شود، معمولا دردهایی را در ناحیه کمر، باسن، ران و ساق پا احساس خواهید کرد. ممکن است در مچ پای خود نیز این احساس درد را تجربه کنید.

•  بی‌حسی در پاها

افرادی که با فتق دیسک سر و کار دارند‌، معمولا در قسمتی از بدن دچار بی‌حسی و یا گزگز شدن می‌شوند‌‌.

• ضعف عضلانی در پاها

زمانی که دیسک کمر بروز می‌کند، این ضعف از کمر به پایین و پاها منتشر می‌شود. در نتیجه، ضعف و ناتوانی در پاها ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث زمین خوردن، ناتوانی در بلند کردن و نگه داشتن لوازم شود.

همچنین بخوانید: فتق دیسک کمر

علائم اولیه دیسک کمر

علامت اولیه دیسک کمر، درد است. این درد در قسمت پایینی کمر به وجود می‌آید و منشأ آن نیز به دلیل تحریک ریشه عصبی در سطوح ستون فقرات L1 تا L3 رخ می‌دهد.

در علائم اولیه دیسک کمر، درد شدید و سوزشی است که در ناحیه تحتانی کمر از باسن به ران، ساق پا و پا منتقل می‌شود. این درد برای برخی از افراد به طور مداوم و همیشگی احساس می‌شود. در برخی دیگر در ساعات مختلف روز به وجود می‌آید و پس از مدتی از بین می‌رود و متناوب است. علائم اولیه دیسک کمر شامل موارد دیگری نیز می‌شود:

• احساس سفتی در قسمت پایینی کمر که بیشتر در صبح‌ها و یا نشستن‌های طولانی‌مدت احساس می‌شود.
• درد با حرکات و چرخش شما بیشتر می‌شود‌‌. به عنوان مثال، در زمان خم شدن، بلند کردن اشیا و چرخیدن این درد افزایش میابد.
• درد و ناراحتی از کمر به سمت باسن و مچ پا منتشر می‌شود.

علائم خطرناک

بی‌توجهی به علائم اولیه دیسک کمر و درد آن عواقب سختی را دارد‌. در صورت عدم درمان، ممکن است علائم اولیه به علائم خطرناک و اورژانسی تبدیل شوند. در صورت بروز علائم زیر، سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

۱. درد شدید

با بدتر شدن علائم درد، بی‌حسی و ضعف به قدری افزایش پیدا می‌کنند که می‌توانند فعالیت‌های روزانه شما را مختل کنند. بنابراین، قادر به انجام حتی کارهای شخصی خود نیز نخواهید بود.

۲. بروز سندروم دم اسبی

یکی دیگر از علائم خطرناک دیسک کمر، بروز سندروم دم اسبی است که عوارض شدیدی دارد.

متن انگلیسی:

“Cauda equina syndrome can cause incontinence or trouble urinating even with a full bladder.”

ترجمه فارسی: «سندروم دم اسبی می‌تواند منجر بی‌اختیاری ادرار و در دفع ادرار حتی با وجود پرشدن مثانه شود.»

به نقل از وبسایت Mayoclinic

این سندروم از بیماری‌های ستون فقرات به شمار می‌رود که باعث اختلال در عملکرد‌های انسان می‌شود. در نتیجه، فرد ممکن است با بی‌اختیاری مثانه و روده، بی‌حسی در باسن، ضعف و حتی فلجی در پاها مواجه شود. افرادی که این علائم را دارند، باید به صورت اورژانسی معالجه شوند.

۳. بی‌حسی در مفصل زینی

مفصل زینی نوعی مفصل سینوویال است که امکان حرکت در جهان مختلف را فراهم می‌کند. با افزایش مشکلات دیسک کمر، این بی‌حسی به تدریج در قسمت‌هایی که زین را لمس می‌کنند از جمله، داخل ران، پشت پاها و ناحیه اطراف راست روده ایجاد می‌شود.

علائم دیسک کمر در پاها

شایع‌ترین علامت دیسک کمر که در علائم اولیه دیسک کمر نیز مورد توجه است، بروز درد در پاها است‌ که به عنوان سیاتیک Sciatica شناخته می‌شود. این درد معمولا از کمر به پایین، باسن و یک پا را درگیر می‌کند. در برخی مواد ممکن است هر دو پا با سیاتیک درگیر شوند.

سیاتیک با علائم مختلفی بروز می‌کند‌، از جمله:

• درد شدید
• احساس سوزن شدن در پا
• گزگز کردن
• احساس یک درد مبهم

علائم دیسک کمر در پا تنها به سیاتیک ختم نمی‌شود و مشکلات دیگری نیز برای فرد به وجود می‌آید‌‌.

• ضعف یا بی‌حسی در پاها
• مشکل در حرکت پاها و انگشتان
• از دست دادن کنترل مثانه و روده (در موارد شدید)

علائم دیسک کمر خفیف

علائم دیسک کمر خفیف متنوع است و به شدت و نوع علائم بستگی دارد. در بیشتر موارد، دیسک کمر خفیف باعث درد و عدم راحتی در ناحیه کمر می‌شود. برخی از علائم شایع دیسک کمر خفیف عبارتند از:

• درد ‌در ناحیه کمر
• گرفتگی عضلات و اسپاسم
• درد در اندام تحتانی و پاها
• خواب آلودگی پا و گزگز کردن و سوزن سوزن شدن پا
• افزایش کمردرد در نشستن طولانی مدت یا هنگام خم شدن
• احساس درد در کمر هنگام خندیدن عطسه کردن یا سرفه

علائم دیسک کمر خفیف شامل درد در ناحیه پشتی کمر است. ممکن است این درد در ناحیه پایین کمر شدیدتر شود و به سمت اندام تحتانی و پاها ادامه یابد. در برخی از موارد، درد ممکن است به طور تیز و ناگهانی احساس شود. برخی افراد با دیسک کمر خفیف ممکن است به علت درد و عدم راحتی، تمایل به تغییرات در نحوه راه رفتن و حرکت پیدا کنند.

دیسک کمر خفیف می‌تواند فشاری بر روی عصب‌های سیاتیک (عصب‌هایی که از نخاع خارج می‌شوند و به سمت باسن و پاها کشیده می‌شوند) ایجاد کند. با فشار بر روی کمر درد و احساس سوزش در باسن، ساق پا و پاها تشدید می‌شود. در برخی موارد، احساس ضعف و کاهش حس در پاها نیز وجود دارد و بیشتر می‌شود.

در برخی موارد دیسک کمر خفیف ممکن است فشاری بر روی مهره‌های و مایع‌میان مفصلی ایجاد کند که منجر به تهوع و سردرد شود. این علائم به طور عمومی به علت دیسک کمر نادر هستند و موارد شدیدتر پیش می‌آیند.

علائم دیسک کمر شدید

علائم دیسک کمر شدید و خطرناک بدون شک نشانه‌های مشکلات جدی در ناحیه کمر هستند. اگر به علائم اولیه دیسک کمر توجه نکنید، این علائم شدیدتر خواهند شد. در صورت تجربه هر یک از علائم زیر، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید:

• بی‌حسی شدید : اگر احساس کاهش شدید یا از بین رفتن حس در پاها دارید، این نشانه فشار شدید بر روی مهره‌ها است و بررسی و درمان فوری لازم دارد.
• فشار و ضعف عضلانی بالا : اگر در ناحیه کمر و پاها ضعف عضلانی شدید تجربه می‌کنید و نمی‌توانید به طور معمولی حرکت کنید، این احتمالا نشانه فشار شدید بر روی دیسک‌ها است و نیاز به مداخله پزشکی فوری داشته باشد.
• کاهش کنترل مثانه و روده : اگر دچار عدم توانایی در کنترل دفع ادرار و مدفوع می‌شوید، این نشانه فشار قوی بر روی نخاع و رگ‌های عصبی است. این یک وضعیت طاری و خطرناک است و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
• دردهای شدید و ناگهانی غیر قابل تحمل : اگر درد شدید و ناگهانی در ناحیه کمر تجربه می‌کنید که باعث محدودیت شدید در حرکت می‌شود، این علائمی از درگیری در ریشه‌های عصبی در داخل کانال نخاعی است که نیازمند ارزیابی پزشکی فوری است.
• درد مزمن و مداوم
• کاهش انعطاف پذیری در زانوها و پاها

علائم دیسک کمر در جوانی

مشکلات کمر و درد دیسکی نه تنها برای افراد مسن، بلکه برای جوانان نیز ممکن است رخ دهد.

متن انگلیسی:

“Increasingly in recent years however, lumbar disc herniation starts to surface in the younger generation. Individuals aged 25 and above, especially office workers who spend most of their time sitting at office desks with an inactive lifestyle, are at now also in higher risk bracket of those suffering from this condition.”

ترجمه فارسی:«سال‌های اخیر دیسک کمر در نسل جوان افزایش پیدا کرده است. افراد ۲۵ ساله و و بزرگتر از آن، کارمندان اداری، کسانی که بیشتر وقت خود را پشت میزهای اداره هستند و سبک زندگی غیر فعال دارند؛ امروزه در معرض خطر دیسک کمر در جوانی هستند»

به نقل از سایت acc.vn

درد دیسک کمر در جوانی معمولاً به دلیل عوامل مختلفی از جمله فعالیت‌های ورزشی، آسیب‌های حاد، حمل بار زیاد بر روی ناحیه کمر در مکانیسم‌های نگهداری و حمایت از ناحیه کمر رخ می‌دهد. در ادامه به بررسی علائم دیسک کمر در جوانی می‌پردازیم.

• کمردردهای ناگهانی
• کاهش فعالیت‌های فیزیکی
• اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه
• اختلال در راه رفتن و افزایش مشکلات حرکتی
• اختلال در خم و راست شدن
• محدودیت‌های حرکتی

درد در ناحیه پشتی کمر یکی از علائم شایع دیسک کمر در جوانی است. این درد بسیار شدید است و در برخی موارد به سمت پایین بدن و پاها ادامه دارد. در برخی موارد، درد ممکن است به طور ناگهانی و در اثر یک حرکت احساس شود.

جوانان مبتلا به دیسک کمر ممکن است تغییراتی در الگوی راه رفتن و حرکت داشته باشند. آنها ممکن است تمایل به خم شدن، تمایل به استراحت بیش از حد و حرکت کمتر داشته باشند. دیسک کمر به صورت ناخواسته باعث ایجاد تنش و فشار در کمر می‌شود.

دیسک کمر در برخی موارد می‌تواند فشاری بر روی مهره‌ها و رگ‌ها در ناحیه کمر ایجاد کند. این ممکن است منجر به کاهش حس در پاها، احساس سوزش، مورمور شدن، ضعف عضلانی و تغییر در حرکت پاها شود.

راه های تشخیص دیسک کمر

تشخیص دیسک کمر بر عهده پزشکان متخصص در بیماری‌های مغز و اعصاب و ارتوپدی است. پزشک شما بدون شک از روش‌های متعددی برای تشخیص دیسک کمر استفاده می‌کند. هنگامی که علائم اولیه دیسک کمر را داشتید، برای تشخیص به پزشک مراجعه نمایید. در زیر، روش‌های رایج برای تشخیص دیسک کمر را بررسی می‌کنیم:

• گرفتن سابقه پزشکی بیمار

پزشک ابتدا با شما مصاحبه خواهد کرد تا در مورد علائم و نشانه‌هایی که تجربه می‌کنید، جزئیات بیشتری بداند. او ممکن است سوالاتی درباره شدت درد، مکان درد، عوامل تحریک‌کننده، تغییرات در الگوی حرکت و سایر علائم مرتبط بپرسد.

•  انجام معاینه فیزیکی

پزشک ممکن است اقدام به بررسی فیزیکی ناحیه کمر شما کند. او با ضربه زدن و فشار دادن بر روی مناطق مختلف کمر، به دنبال نشانه‌هایی از درد، تنش عضلانی، تحت فشار قرار گرفتن ریشه‌های عصبی و سایر تغییرات فیزیکی است.

• تصویربرداری های پیشرفته

برای تایید تشخیص دیسک کمر و مشخص کردن محل و شدت آسیب، از تصویربرداری های مختلف مانند رادیوگرافی، ماموگرافی، اسکن مغناطیسی (MRI)، سی تی اسکن، الکترومیوگرافی، اشعه ایکس و دیسکوگرام استفاده می‌شود. MRI به عنوان روش تصویربرداری ترجیحی در تشخیص دیسک کمر استفاده می‌شود زیرا تصاویر دقیق‌تری از ساختار دیسک و سایر عناصر ناحیه کمر ارائه می‌دهد.

• انجام تست‌ های توانبخشی

برخی تست‌های توانبخشی ممکن است برای ارزیابی عملکرد عضلات، حس و حرکت در ناحیه کمر و پاها انجام شود. این تست‌ها می‌توانند به پزشک کمک کنند، تا میزان تأثیر دیسک کمر بر عملکرد جسمانی شما را ارزیابی کند.

• انجام آزمایش‌‌های ضروری

در برخی موارد، آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش خون، آزمایش اختلالات عصبی، آزمایش‌های تصویربرداری تکمیلی مانند میلوگرافی و تست‌های توانبخشی پیشرفته‌تر ممکن است در تشخیص و بررسی دیسک کمر مورد استفاده قرار گیرد.

در چه شرایطی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت وجود علائم زیر و طولانی‌شدن آنها و احساس آزردگی خاطر و اختلال در فعالیت‌های روزمره به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید در ناحیه کمر: اگر درد شدیدی در ناحیه کمر تجربه می‌کنید که ممکن است تا پاها و شکم هم تابعیت کند، باید به پزشک مراجعه کنید. این درد ممکن است به صورت تیز یا خفیف خودش را نشان دهد و ممکن است بطور مداوم یا با شدت‌های متفاوت تجربه شود.
• درد یا ضعف عضلانی در پاها و بخصوص در هنگام راه رفتن: اگر شما درد، تنگی، ضعف، خشکی در پاها تجربه می‌کنید که بیشتر در هنگام راه رفتن و فشار دادن بر روی اعصاب کمری (مانند رفتن، استقرار در یک جایی برای مدت طولانی و خم شدن) بدتر می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید.
• بی‌حسی در ناحیه کمر و پاها: اگر کاهش حس یا عدم توانایی در حرکت در ناحیه کمر و پاها دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. این نشانه‌ای از فشار بر روی رگ‌های عصبی دیسک کمر است.
• تشدید علائم در شب: اگر علائم شما شب‌ها تشدید می‌شوند و منجر به اختلال در خواب می‌شوند، باید به یک متخصص مراجعه کنید.
• کاهش عملکرد روزمره: به عملکرد روزمره خود توجه کنید. اگر در حالت عادی تغییرات قابل توجهی در فعالیت‌های روزمره مانند خم و راست شدن، ناتوانی در انجام برخی کارهای ساده، احساس کردید؛ نشانه‌ی یک مسئله جدی است.

کلام پایانی

در این مقاله، علائم اولیه دیسک کمر و سایر علائم آن در دراز مدت را بررسی کردیم. در صورتی که کمردرد شما در انجام فعالیت‌های عادی زندگی، باعث مشکل شده است؛ توصیه می‌شود که حتماً به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کنید. پزشک شما می‌تواند تشخیص دقیق‌تری دهد درباره آن و درمان مناسب تجویز کند. این برنامه ممکن است شامل استراحت و محدودیت فعالیت، فیزیوتراپی، ورزش، درمان دارویی یا در موارد شدیدتر مثل عمل جراحی باشد.

سوالات متداول