بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
لب ها عنصر اصلی مثلث مرکزی صورت هستند، آنها تا حد زیادی جذابیت، شهوانی و بیان آن را منعکس می کنند. هر کسی حداقل یک بار در زندگی خود خشکی لب را تجربه کرده و می داند که چقدر ناخوشایند است. لب های خشک بسیار حساس می شوند، به راحتی ترک می خورند و هر از چند گاهی پوستی از آنها جدا می شود. اگر به درستی از لب های خود مراقبت نکنید، خشکی لب ها می تواند مزمن شود. در این مقاله با دکتر آسپرین همراه شوید تا دریابید که علت خشکی لب ها چیست و چگونه می توان به طور موثر با این مشکل مقابله کرد.
منظور از خشکی لب چیست؟
پوست لب منحصر به فرد و تکرار نشدنی است که در محل اتصال مخاط حساس دهان و بافت های متراکم صورت قرار دارد و دائما در معرض تاثیرات خارجی قرار می گیرد. مرز قرمز لب جایی است که پوست به داخل غشای مخاطی حفره دهان می رود؛ ناحیه ای که به خوبی از رگ های خونی اشباع شده است و به لب ها سایه می دهد. در این ناحیه پایانه های عصبی زیادی وجود دارد (۱۰۰ برابر بیش تر از نوک انگشتان)، بنابر این لبه قرمز بسیار حساس است.
روی لب هیچ غدد چربی و عرقی وجود نداشته به همین دلیل پوست قسمت میانی عملکرد خود مرطوب کنندگی را ندارد و در اثر عواملی مختلفی که در ادامه به آنها می پردازیم، لب‌ها ترک خورده، پوسته پوسته و زخم می شوند. این ترک خوردگی ها ممکن است در برخی افراد به شکل شدید تر رخ دهد و فرد دچار عارضه ای به نام کیلیت (Cheilitis) شود. کیلیت می تواند خود را به علت عفونت با ترک خوردگی پوست در گوشه های لب نشان دهد.
علائم خشکی لب
خشکی لب با علائم زیر خود را نشان می دهد:
- خشکی یا پوسته پوسته شدن لب ها
- ترک خوردن پوست
- لایه برداری پوست
- خارش
- درد خفیف
- زخم روی لب ها و در دهان
- ورم
- خون ریزی
- سرخی
- سوزش یا گزگز
- تبخال
علت ترک لب و خشکی لب ها
همانطور که پیش تر گفتیم، لب ها مانند سایر قسمت های پوست، غدد چربی ندارند. از این رو بیش تر در معرض خشک شدن و ترک خوردن قرار می گیرند و کمبود رطوبت به هر دلیلی می تواند منجر به تشدید این مشکل شود. ساختار لب، عوامل محیطی و مکانیسم های فیزیولوژیکی بدن که شامل موارد زیر هستند، می توانند علل اصلی ترک خوردگی لب باشند:
- آفتاب سوختگی
- هوای سرد
- هوای گرم یا خشک
- لیسیدن مکرر لب‌ها
- شرایط پزشکی (آلرژی، اختلال تیروئید، برخی اختلالات خود ایمنی، شیمی درمانی) یا واکنش به یک دارو
- کمبود ویتامین های آهن و ویتامین B
- مصرف بیش از حد ویتامین A
- استفاده از ارتودنسی
- گرفتگی بینی و تنفس کردن با دهان
- افزایش دمای بدن
- آلرژی به اجزای تشکیل دهنده لوازم آرایشی
- رژیم غذایی نامناسب و بدون سبزیجات، میوه ها و غذا های حاوی اسید های چرب
- مصرف ناکافی آب تمیز و کم آبی بدن
- مصرف بیش از حد قهوه و چای
- سیگار کشیدن
- استفاده از پستانک در کودکان
خشکی لب نشانه چه بیماری هایی است؟
برخی از بیماری ها می توانند باعث خشکی و ترک لب یا تشدید آن شوند. مثل اختلالات تیروئید، آلرژی، بیماری کرون، برخی اختلالات خود ایمنی و هم چنین مسمومیت که باعث کم آبی بدن و درنتیجه خشکی لب می شود.
عوامل خطر برای ترک لب
همه افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار ترک خوردگی لب می شوند، به خصوص اگر پوست خشکی داشته باشند. اما برخی عوامل وجود دارند که خشکی لب را تشدید می کنند، مثل:
- مصرف زیاد ویتامین A
- مصرف رتینوئید ها (Retin-A، Differin)
- مصرف داروی لیتیوم (معمولا برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود.)
- مصرف دارو های شیمی درمانی
- افرادی که دچار کم آبی یا سوء تغذیه هستند.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر خشکی و ترک خوردگی لب با خود مراقبتی بهبود نیافت و تشدید شد، باید سریعا به متخصص پوست مراجعه کنید. در اغلب موارد کیلیت دلیل اصلی این ترک خوردگی های شدید است. این عارضه دارای علائم زیر است:
- لب ها به رنگ صورتی تیره یا قرمز می شود.
- لب ها بافت توده ای دارند.
- منجر به ایجاد زخم می شود.
- ایجاد پلاک های سفید روی لب
متخصص پوست می تواند به راحتی تشخیص دهد که دلیل لب های خشک، یک ترک خوردگی ساده است و یا شما به التهابات چرکی مبتلا شده اید.
کم آبی و سوء تغذیه نیز می توانند از علل خشکی لب باشند که در صورت داشتن علائم زیر در کنار خشکی لب باید به پزشک مراجعه کنید:
- سبکی سر
- یبوست
- کاهش ادرار
- دهان خشک
- سردرد
- فشار خون پایین
- تب
- تنفس سریع یا ضربان قلب تند
- ضعف عضلانی
- دندان های پوسیده
- شکم پف کرده
- شکنندگی استخوان
روش های درمان خشکی لب و ترک لب
خشکی لب در اکثر موارد در خانه قابل درمان است. برای شروع باید رطوبت کافی را برای لب های خود تدارک ببینید. برای انجام این کار می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- استفاده روزانه از بالم لب را جدی بگیرید.
تهیه یک بالم لب مناسب را در برنامه خود قرار دهید. برخی از بالم لب ها علاوه بر این که خشکی لب را برطرف نمی کنند بلکه باعث تشدید آن نیز می شوند، مثل بالم لب هایی که دارای منتول یا طعم دهنده نعناع هستند. به طور کلی مهم است محصولاتی را که انتخاب می کنید دارای مواد تسکین دهنده و مرطوب کننده باشند. مثل بالم هایی که دارای لانولین، موم عسل یا سرامید هستند.
- نوشیدن آب به میزان کافی را فراموش نکنید.
با مصرف آب، بدن خود را هیدراته نگه دارید چرا که یکی از دلایل اصلی ترک خوردگی لب و سایر نواحی صورت و بدن کم آبی است.
- دستگاه بخور سرد کمک کننده ای موثر در درمان خشکی لب
این دستگاه با ایجاد رطوبت کافی در منزل و یا محل کار به خصوص در فصول سرد و خشک مثل زمستان، تاثیر شگرفی در بهبودی ترک لب خواهد داشت.
برای اطلاعات بیشتر: بهترین برندهای دستگاه بخور
- عاداتی که باعث آسیب به لب می شوند را ترک کنید.
زبان زدن مدوام به لب ها و کندن یا گاز گرفتن پوست لب از عادات نادرستی است که منجر به خشکی لب می شود.
- از اسکراب لب استفاده کنید.
پوست خشک و مرده روی لب باعث ایجاد لایه ای روی لب شده و مانع رسیدن محصولات مراقبتی به لب می شود. شما می توانید با کمک اسکراب های لب این پوست ها را از بین ببرید.
- دخانیات را ترک کنید.
دود ایجاد شده از دخانیات باعث تحریک پوست لب شده و باعث افزایش احتمال ترک خوردن لب و مشکلاتی مانند زخم دهان و درد لثه می شود.
- غذا های مفید و سرشار از ویتامین و اسید های چرب را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
مصرف سبزیجات تازه، میوه، تخم مرغ، محصولات لبنی، غلات سبوس دار و گوشت تاثیر زیادی در درمان خشکی لب خواهد داشت. اما مصرف غذا های پر ادویه و تند باعث کم آبی بدن و در نتیجه ترک لب می شوند.
بهترین راه درمان خانگی خشکی لب
درمان های طبیعی یکی از بهترین روش‌ها برای درمان ترک خوردگی لب است. برای بهبود خشکی لب خود می توانید از راه حل های زیر استفاده کنید:
- آبلیمو: به اندازه یک قاشق چای خوری آبلیمو را با نصف قاشق چای خوری روغن کرچک و یک قاشق غذاخوری عسل ترکیب کنید و این ماسک را به مدت ۷ دقیقه روی لب های خود بگذارید و سپس با آب بشویید. این کار را روزی ۱ بار به مدت ۷ تا ۱۰ روز انجام دهید.
- دانه به: هر شب مقداری دانه به را در آب داغ خیس کنید و روز بعد با لعاب آن لب های خود را به آرامی ماساژ دهید.
- ماسک شکلات: این ماسک باعث نرمی و لطافت پوست لب می‌شود. روغن زیتون، عسل و پودر کاکائو را با هم ترکیب کرده و به لب خود بمالید و بعد از کمی ماساژ لب را با آب سرد بشویید.
- خیار: روزی ۲ بار به مدت ۱ دقیقه لب های خود را با خیار ماساژ دهید. با این کار به افزایش رطوبت لب های خود کمک خواهید کرد.
- ماسک وانیل:
یک چهارم قاشق چای خوری عصاره وانیل را با ۲ قاشق چای خوری شکر، یک قاشق چای خوری سودا و دو قاشق چای خوری روغن زیتون ترکیب کنید و روی لب های خود بمالید و بعد از ۱ دقیقه لب ها را با آب سرد بشویید. این کار را روزی ۳ تا ۴ بار انجام دهید.
- عسل: یک قاشق غذا خوری عسل را با دو قاشق چای خوری قند ترکیب کنید و روی لب های خود قرار دهید. لب های خود را چند دقیقه به آرامی ماساژ دهید و بعد از آن با آب ولرم بشویید.
- روغن نارگیل: با ماساژ دادن لب های خود با روغن نارگیل در سریع ترین زمان ممکن خشکی لب های خود را درمان کنید. روزی چند بار لب های خود را با روغن نارگیل چرب کرده و ماساژ دهید.
- روغن آووکادو: آووکادو به تغذیه، بازسازی و رطوب دهی لب ها کمک کرده و از ترک خوردن لب در هوای سرد جلوگیری و در بهبود زخم‌ها موثر عمل می کند.
- عسل و گلیسیرین:
عسل دارای خواص ضد باکتریایی بوده که می‌توان با ترکیب آن با گلیسیرین، ترک خوردگی لب ها را درمان کرد.
- گلبرگ های گل رز: تعدادی گل برگ گل را در شیر یا گلیسیرین خیس کنید و بعد از به دست آمدن محلولی خمیری، روزی ۲ تا ۳ مرتبه آن را روی نقاط ترک خورده لب قرار دهید.
- کیوی: برای اسکراب لب خود از کیوی استفاده کنید. یک کیوی را له یا رنده کرده و با مقداری آبلیموی تازه مخلوط کنید و برای چند دقیقه این ترکیب را روی لب های خود قرار دهید.
- اسکراب عسل و نارگیل: شما می توانید با ترکیب عسل، روغن نارگیل، شکر و مقدار کمی آب یک اسکراب کاربردی برای لب های خود تدارک ببینید.
- اسکراب لب بادام و نعنا: با ترکیب نعنای تازه، بادام شیرین، شکر قهوه ای،روغن زیتون و عسل ترکیبی خمیر مانند تهیه کنید و روی لب های خود بگذارید و بعد از چند دقیقه آن را بشویید. چند روز از این اسکراب استفاده کنید تا نتیجه آب رسانی آن را ببینید.
- چای سبز: چای سبز سرشار از مواد معدنی و خواص آنتی اکسیدانی است که به کاهش التهابات نیز کمک می‌کند. یک پنبه استریل را با دم کشیده چای سبز آغشته کنید و روی لب های خود قرار دهید.
- سر شیر: چربی موجود در سر شیر به عنوان یک مرطوب کننده ی طبیعی قوی عمل می کند و باعث بهبود خشکی لب ها می‌شود. مقداری سر شیر تازه را به لب های خود بمالید و بعد از گذشت ۱۰ دقیقه با یک پنبه آغشته به آب ولرم لب خود را پاک کنید.
- آلوئه ورا:
آلوئه ورا با دارا بودن ویتامین، مواد معدنی و خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، به آب رسانی پوست کمک شایانی می‌کند.
- وازلین: یک لایه نازک از عسل را روی لب های خود بمالید و بعد از خشک شدن، لب خود را با وازلین چرب کنید. بعد از چند دقیقه با یک پنبه استریل آغشته به آب گرم لب ها را پاک کنید. این کار را روزی ۲ بار انجام دهید تا به نتیجه مطلوب برسید.
روش های جلوگیری از ترک و خشکی لب
با کمک اقدامات زیر می توانید از ترک لب ها جلوگیری کنید:
- قبل از بیرون رفتن از خانه از بالم لب با SPF استفاده کنید.
- قبل از رفتن به رخت خواب و بعد از بیدار شدن از بالم لب یا پماد استفاده کنید.
- برای جلوگیری از خشکی هوا از دستگاه بخور سرد استفاده کنید.
- در طول روز آب و مایعات بیش تری بنوشید.
- در صورت سرد بودن هوا، شال گردن را جلوی دهان خود بگیرید.
- از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب اجتناب کنید.
- از ضد آفتاب مخصوص لب استفاده کنید.
- از لیسیدن و برخورد آب دهان به لب ها پرهیز کنید.
- از کندن و گاز گرفتن پوست لب اجتناب کنید.
- استفاده از مواد آرایشی دارای عطر و رنگ های شیمیایی روی لب ها را کنار بگذارید.
- مصرف غذا های تند و پرادویه را کنار بگذارید تا از کم آبی بدن جلوگیری شود.
- از مصرف سیگار و دخانیات خودداری کنید.
بیشتر بدانید همه چیز درباره راه های پاکسازی پوست
عوارض خشکی لب
در اکثر موارد خشکی و ترک لب باعث ایجاد مشکل نمی شوند و با انجام درمان های خانگی به زودی بهبود می یابند. اما در صورت عدم درمان و توجه به آنها ممکن است مشکلات زیر به وجود آیند:
- ایجاد عفونت و زخم های عمیق در پوست لب به دلیل تجمع باکتری ها
- ایجاد درد و خون ریزی و مانعی برای غذا خوردن که باعث کمبود ویتامین و بی حالی می شود.
علت خشکی لب کودکان چیست؟
مشکل ترک خوردگی لب در کودکان زیاد به چشم می خورد. علت ترک های لب کودکان معمولا به دلیل هوای سرد و خشک در زمستان یا تابش آفتاب در روز های گرم است. هم چنین برخی از کودکان عادت به زبان زدن و یا لیسیدن لب های خود دارند که همین امر موجب خشکی لب می شود. از طرفی برخی از کودکان که مشغول بازی و شیطنت زیاد هستند کمتر به تشنگی خود اهمیت می دهند و همین امر موجب کم آبی بدن آنها و در نتیجه ترک خوردگی لب ها می شود.
