اگزما یا به عبارت دقیق تر درماتیت پوستی، یکی از بیماری های شایع پوستی است که با تاثیراتی همچون خشکی، خارش و التهاب پوست همراه است. این بیماری می تواند به دو شکل مختلف ظاهر شود، از بثورات سطحی و خفیف که به سرعت بهبود می یابند گرفته تا زخم های شدید با دوره ی طولانی تر. علائم اصلی این بیماری شامل خارش پوست هستند و درمان اگزما به منظور کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست معمولا از اهمیت زیادی برخوردار است. اگزما به عنوان یکی از بیماری های شایع در نیوزیلند شناخته می شود که حدود یک سوم افراد از آن رنج می برند و اغلب این افراد جوانان نیوزیلندی هستند. همچنین حدود ۱۵ درصد از کودکان نیوزیلندی نیز به اگزما مبتلا می شوند.
انواع اگزما
انواع اگزما به شکل زیر است:
۱- درماتیت آتوپیک:
درماتیت آتوپیک یکی از شایع ترین اشکال اگزما است. این بیماری معمولا در دوران کودکی شروع می شود و با رشد سن تا حدی کمتر می شود. افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک ممکن است به دو بیماری دیگر نیز مبتلا باشند: تب یونجه و آسم.
۲- درماتیت تماسی:
درماتیت تماسی واکنش پوست به تماس با مواد معینی می باشد. دو نوع اصلی درماتیت تماسی وجود دارد: درماتیت تماسی آلرژیک و درماتیت تماسی تحریک کننده. درماتیت تماسی آلرژیک به علت واکنش سیستم ایمنی به مواد تحریک کننده رخ می دهد. از سوی دیگر، درماتیت تماسی تحریک کننده ناشی از تحریک مستقیم پوست توسط مواد شیمیایی است.
۳- اگزمای دیشیدروتیک:
این نوع اگزما به صورت تاول های کوچکی در ناحیه دست ها و پاها ظاهر می شود. اغلب در زنان بیشتر از مردان دیده می شود.
۴- اگزمای دست:
این نوع درماتیت فقط در نواحی دست ها ظاهر می شود و به عنوان اگزمای دست شناخته می شود. شغل هایی که با استفاده از مواد شیمیایی تحریک کننده پوست مشغول به کار هستند، ممکن است این نوع درماتیت را ایجاد کنند.
۵- نورودرماتیت:
این نوع درماتیت خصوصیت هایی مشابه با درماتیت آتوپیک دارد و ممکن است لکه ها و زخم های سطحی را روی نواحی درگیر ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: علت ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست چیست؟
۶- درماتیت سکه ای
درماتیت سکه ای، با ایجاد لکه ها و زخم های مشابه به سکه روی پوست، با تفاوت هایی زیادی نسبت به سایر نوع های درماتیت پدید می آید.
۷- درماتیت استازیس
درماتیت استازیس به همراه خارش، درد، قرمزی و تورم پوست رخ می دهد و ناشی از نشت مایعات از رگ های خونی ضعیف شده به داخل پوست می باشد.
درمان درماتیت بستگی به نوع و علت بیماری دارد. پزشک معالج می تواند نوع بیماری را تشخیص دهد و روند درمان را متناسب با آن تعیین کند.
علائم و نشانه های اگزما
اگزما به طور عمده از پوست صورت آغاز می شود و سپس به دست ها و پاها منتقل می شود. در افراد نوجوان، بثورات عمدتا در مناطقی مانند آرنج و زانو ظاهر می شوند، اما در بزرگترها، دست ها و پاها بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند.
علائم عمومی اگزما شامل موارد زیر می باشد:
- خارش: این علامت برای افراد بسیار اذیت کننده است و می تواند منجر به ایجاد زخم ها و عفونت های پوستی شود.
- دانه دانه شدن پوست: تاول های وزیکولی در پوست ایجاد می شوند که باعث ظاهر دانه های کوچک می شوند.
- قرمزی: این علامت ناشی از تورم رگ های خونی پوست و جریان اضافی خون در پوست می شود.
- پوسته پوسته شدن: بعضی از مناطق پوست ممکن است حاوی بثورات باشند و پوسته پوسته بشود.
- ضخیم و خشن شدن: برخی از مناطق پوست به طور محلی ضخیم و خشن می شوند.
این نشانه ها ممکن است براساس نوع و شدت اگزمای هر فرد متفاوت باشند و معمولا با خارش شدید و عدم راحتی ناشی از این علائم همراه هستند.
بیشتر مطالعه کنید: چگونه پوسته پوسته شدن پوست را درمان کنیم؟
دلایل ابتلا به اگزما
یکی از عوامل اصلی ایجاد اگزما، حساسیت های آلرژیک است. برخی افراد ممکن است به موادی مانند گرده گل، مواد غذایی، حیوانات خانگی و موارد مشابه حساسیت داشته باشند که باعث بروز اگزما می شود. همچنین تماس فیزیکی با مواد شیمیایی، رنگ ها و پارچه ها که ممکن است فرد حساسیت داشته باشد، نیز می تواند در ایجاد اگزما نقش داشته باشد. بروز بثورات جلدی در نتیجه این بیماری با نام درماتیت شناخته می شود.
عوامل ژنتیکی و ارثی نیز ممکن است در ایجاد اگزما موثر باشند. در برخی از خانواده ها بیشتر اعضای آن خانواده ممکن است از اگزما رنج ببرند که نشان دهنده نقش عوامل ژنتیکی در این بیماری است.
بیماری اگزما به عنوان یک عارضه در عملکرد سیستم ایمنی بدن (انواع مواد غذایی برای تقویت سیستم ایمنی) تشخیص داده می شود. در افراد مبتلا به اگزما، سیستم ایمنی بدن به نحوی عمل می کند که باعث ایجاد پاسخ های التهابی ناخواسته در پوست می شود.
خشکی پوست نیز می تواند در ایجاد اگزما تاثیرگذار باشد. عوامل شیمیایی یا محیطی مانند استفاده از صابون ها، افزایش تماس با مواد شیمیایی، عوامل محیطی و حتی عفونت های پوستی می توانند باعث افزایش خشکی پوست شوند.
مواد و شرایطی به نام عوامل محرک نیز می توانند در تشدید علائم اگزما نقش داشته باشند. این عوامل ممکن است شامل مواردی مانند شوینده های شیمیایی، گرما، تعریق زیاد، استرس و اضطراب، خشکی پوست، عفونت های پوستی، صابون ها، کپک ها، گرد و غبار و گرده گل ها باشند.
با مراجعه به پزشک، دلیل ایجاد اگزما در هر فرد به صورت دقیق مشخص می شود و عوامل موجب حساسیت پوستی در آن فرد شناسایی می شود. این مراحل کمک می کنند تا روند درمان و کنترل اگزما بهتر تعیین شود.
اگزما در چه دورانی از زندگی رخ می دهد؟
این بیماری پوستی می تواند در هر زمانی از زندگی اتفاق بیفتد، اما به طور معمول در دوران کودکی، به ویژه در اولین سال های زندگی شروع می شود. عموما درماتیت در کودکان تا دوران نوجوانی بهبود می یابد، اما در موارد شدید ممکن است به صورت مزمن و تا دوران بزرگسالی ادامه یابد.
آیا اگزما واگیردار است؟
اگزما به عنوان یک بیماری پوستی معمولا واگیر نیست، به این معنی که از فرد به فرد به صورت مستقیم منتقل نمی شود. با این حال پوست مبتلا به اگزما بسیار حساس به بیماری های عفونی مانند زگیل و تبخال است. در واقع اگزما نوعی درماتیت است و افرادی که دارای آلرژی هایی مانند تب یونجه و آسم هستند، احتمال ابتلا به اگزما را بیشتر دارند.
راه های پیشگیری از اگزما
جلوگیری از اگزما می تواند با رعایت موارد زیر موثر باشد:
- استفاده از مرطوب کننده پوست در طول روز، حتی اگر علائم بیماری مشاهده نشود. استفاده از مرطوب کننده پس از استحمام به حفظ رطوبت پوست کمک می کند.
- استفاده از روغن ها و مرطوب کننده های مناسب در آب حمام، به ویژه برای افرادی که پوست خشک و حساس به اگزما دارند.
- با مشورت متخصص پوست، انتخاب مرطوب کننده های مناسب از محصولات موجود در بازار.
- انتخاب لباس های نخی و پنبه ای، استفاده از صابون های ضد باکتریایی، حمام با آب ولرم و دوش کوتاه مدت، ماساژ آرام پوست بدن و استفاده از حوله نرم.
- پرهیز از تماس مستقیم با حلال های ضدعفونی کننده، محافظت از نور خورشید، قرار گرفتن در معرض گرما یا سرما و استفاده از مرطوب کننده در طول فصل های گرم و سرد.
- استفاده از دستکش یا بانداژ بر روی مناطق زخم و بثورات در صورت حساسیت پوست و همچنین نگهداشتن ناخن ها به اندازه کافی کوتاه.
- برای کاهش خطر ابتلا به اگزما و تشدید آن، پیشنهاد می شود با پزشک متخصص پوست مشورت کنید. اگزما به نوع های مختلفی تقسیم می شود که نوع آن و روش های درمانی مناسب باید توسط متخصص تعیین شوند.
بیماری اگزما یک بیماری پوستی شایع در سطح جهان است که می تواند در تمام نواحی بدن ظاهر شود. انواع مختلفی از اگزما وجود دارد که نوع آن به عوامل مانند تماس با مواد آلرژی زا یا حساسیت های فردی بستگی دارد. این بیماری ممکن است همه افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما نوع خفیف آن با درمان های مناسب و به موقع ممکن است بهبود یابد، در حالی که برخی انواع آن تحت کنترل قرار می گیرند.
راه های درمان
هدف تمام روش های درمان مورد استفاده برای اگزما، کنترل یا برطرف کردن خارش پوست است. در صورت عدم درمان، ممکن است اگزما منجر به عفونت های پوستی شود. اگر شدت اگزما کم باشد، اقدامات زیر می توانند مفید باشند:
- اجتناب از عوامل تحریک کننده پوست: تشدید اگزما ممکن است به وسیله عوامل مانند شوینده های شیمیایی، گرما، تعریق زیاد، استرس و خشکی پوست ایجاد شود. اجتناب از این عوامل ممکن است به کنترل بیماری کمک کند.
- استفاده از مرطوب کننده و نرم کننده های پوستی: استفاده از مرطوب کننده های مخصوص و نرم کننده های پوستی می تواند به ترطیب و آرامش پوست کمک کند.
- مراجعه به پزشک: اگر بثورات یا افزایش خارش پوستی ظاهر شود، به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک می تواند وضعیت اگزما را تشخیص دهد و برنامه ای درمانی مناسب ارائه دهد.
نوع درمان مورد نیاز و داروهای مورد استفاده برای درمان اگزما بسته به شدت بیماری و نیازهای فردی ممکن است متغیر باشد.
درمان های دارویی
درمان اگزما نیازمند مراجعه به یک متخصص پوست و مو است، زیرا تنها او می تواند نوع اگزما را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. انواع درمان های متداول اگزما شامل موارد زیر می شود:
- استفاده از پماد و کرم های کورتیکواستروئیدی: این نوع داروها به کاهش خارش و قرمزی پوست کمک می کنند. آنها باید به صورت یک لایه نازک بر روی پوست اعمال شوند. بهترین زمان برای استفاده از این داروها پس از استحمام است، زیرا در این زمان پوست بهتر می تواند دارو را جذب کند. در برخی موارد، داروهای کورتون به صورت خوراکی نیز تجویز می شوند.
- استفاده از پماد Pimecrolimus (Elidel): این دارو برای قسمت های آسیب دیده پوست صورت، سر و اطراف چشم مورد استفاده قرار می گیرد.
- مصرف داروهای آنتی هیستامین: این داروها می توانند بهبود خارش پوستی را فراهم کنند و در مقابل تحریک پوست و خواب آلودگی مفید باشند.
- درمان عفونت های پوستی: پوست آسیب دیده و ترک خورده به آسانی توسط باکتری ها و قارچ ها آلوده می شود. داروهای آنتی بیوتیکی برای درمان این عفونت ها تجویز می شوند.
- اشعه درمانی: در موارد اگزماهای شدید، اشعه درمانی با استفاده از اشعه ماورا بنفش (UVA/UVB) ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. این درمان ممکن است به مدت چند ماه ادامه داشته باشد.
- رژیم درمانی: برای کودکان، رژیم درمانی یکی از گزینه های درمانی می تواند باشد، اما تاثیر آن برای همه کودکان یکسان نیست.
همچنین بهتر است هرگز خودسرانه به درمان ها و داروها دست نزنید و مطابق با تشخیص پزشک عمل کنید.
بیشتر بدانید: انواع راه های درمان سلولیت کدامند؟
بهترین آنتی بیوتیک برای درمان اگزما
آنتی بیوتیک مناسب برای درمان اگزما معمولا توسط دکتر درماتوپاتولوژی بر اساس نوع درماتیت پوستی تجویز می شود. اگر درماتیت منطقه وسیعی از بدن را درگیر کرده باشد، معمولا از انواع آنتی بیوتیک های خوراکی استفاده می شود. به عنوان مثال، در برخی موارد، دکتر ممکن است فلوسلوکساسین را برای مدت یک هفته تجویز کند. در صورت حساسیت به پنی سیلین، ممکن است کلاریترومایسین به عنوان گزینه ای دیگر تجویز شود. همیشه توصیه می شود تنها در صورت تجویز دارو توسط پزشک متخصص از آن استفاده کنید و دستورات و نسخه پزشک را رعایت کنید.
بهترین کرم برای درمان
در حال حاضر، بازار پر از کرم ها و لوسیون های مختلفی است که به عنوان بهترین کرم برای درمان اگزما معرفی می شوند. با این حال مهم است به یاد داشته باشید که هر فرد ممکن است نوع مختلفی از درماتیت پوستی داشته باشد و انتخاب بهترین پماد برای درمان اگزما نیازمند تشخیص صحیح از سوی یک متخصص پوست باشد. بهترین نوع پماد یا کرم برای شما بستگی به نوع و شدت درماتیت شما دارد. بنابراین، توصیه می شود که با متخصص پوست مشورت کرده و داروی مناسب را تحت نظر او مصرف کنید. همچنین، از پمادها و کرم ها تنها بر اساس دستورات پزشک خود استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
موارد زیر نشان دهنده ضرورت مراجعه به پزشک برای درمان و کنترل اگزما هستند:
- عدم توانایی در کنترل علائم اگزما با استفاده از درمان ها و روش های خانگی.
- تشدید شدید علائم اگزما که ممکن است منجر به عوارض جدی شود، مانند عفونت های پوستی یا تشدید قرمزی و سوختگی ها.
- بی اثر بودن داروها و درمان های موجود در داروخانه برای کاهش علائم اگزما.
- نگرانی از احتمال تعریف حساسیت به مواد غذایی یا عوامل حساسیت زای هوا که ممکن است به افزایش علائم اگزما منجر شود.
- تحت تاثیر قرار گرفتن زندگی روزانه شما به میزان شدید نسبت به وجود این مشکل.
مراجعه به پزشک در این موارد توصیه می شود تا پزشک تخصصی درمانی بتواند نوع اگزما را تشخیص دهد و بر اساس آن درمان مناسبی را تجویز کند. همچنین، احتمال وجود عوامل آلرژی زا یا محیطی که ممکن است به تشدید علائم کمک کنند، نیز باید مورد ارزیابی توسط پزشک قرار گیرد تا راهکارهای پیشگیری مناسب ارائه شود.
نکات مهم
برای درمان قطعی اگزما، علاوه بر داروهایی که توسط متخصص پوست تجویز می شوند، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- حداقل دو بار در طول روز از مرطوب کننده بدن استفاده کنید.
- از کرم ها و پمادهای ضد خارش برای مالش ناحیه آسیب دیده پوست استفاده کنید.
- ناحیه آسیب دیده را نخارانید و به آرامی با پارچه نرم بزنید.
- از آب گرم برای حمام کردن استفاده کنید.
- از صابون های حمامی که بدون بو و رنگ هستند استفاده کنید.
این اقدامات می توانند به کنترل و کاهش علائم اگزما کمک کنند. توصیه می شود که همواره با پزشک خود در ارتباط باشید و دستورات او را رعایت کنید.
