بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
واریکوسل یک مشکل شایع در مردان است که معمولاً در سنین ۱۵ تا ۲۵ سالگی شروع میشود و میتواند به دلیل بزرگ شدن سیاهرگهای کیسه بیضه ایجاد شود. این مشکل اغلب به دلیل نقص در دریچههای درونی وریدهای اسپرمی رخ میدهد که مسئول تنظیم جریان خون در این منطقه هستند. این بیماری ممکن است باعث کاهش کیفیت اسپرم و مشکلات باروری شود. در ادامه به علت واریکوسل و عوامل بروز آن به طور کامل می پردازیم.
علت های واریکوسل
واریکوسل به دلیل نقص در دریچههای داخل وریدهای اسپرمی رخ میدهد. این دریچهها مسئول تنظیم جریان خون در این وریدها هستند و در صورت آسیب یا نقص، میتوانند باعث بروز واریکوسل شوند. علت واریکوسل هنوز مشخص نیست، اما چندین عامل ممکن عبارتند از:
۱. وجود مشکل در دریچه وریدها
سیاهرگها در سراسر بدن خون را از اندامهای مختلف به قلب منتقل میکنند. این وریدها عموماً دارای دریچههایی هستند که جریان خون را در جهت صحیح حفظ میکنند. اما وقتی که دریچههای ورید بیضه به درستی کار نمیکنند، نیروی گرانش میتواند باعث جمعآوری خون در کیسه بیضه و ایجاد واریکوسل شود. این مسئله معمولاً در سمت چپ رخ میدهد و احتمالاً به دلیل مسیر ورید بیضه در شکم مربوط میشود.
۲. انسداد ورید بیضه
دیگر علت واریکوسل انسداد در وریدها است. این انسداد ممکن است به دلیل وجود ضایعهای در رگ یا فشرده شدن ورید توسط اندام های مجاور روده باشد. با گذشت زمان، این وضعیت میتواند باعث آسیب دائمی به دریچههای وریدی شود. در موارد نادر، تودههای پشت شکم نیز میتوانند منجر به تورم وریدهای بیضه شوند.
۳. سندرم فندق شکن
سندرم فندق شکن به وضعیتی گفته میشود که در آن، ورید کلیه چپ توسط آئورت (که خون را به قلب منتقل میکند) و ورید مزانتریک فوقانی (که خدمات به دستگاه گوارش ارائه میدهد) فشرده میشود. این فشرده سازی میتواند باعث افزایش فشار خون در وریدهای بیضه چپ شود و منجر به آسیب در دریچهها شود.
کدام عوامل ریسک واریکوسل را افزایش می دهند؟
هنوز بهطور دقیق مشخص نیست که علت واریکوسل چیست اما موارد زیر ممکن است ریسک ابتلا به واریکوسل را بالا ببرند:
- سن: واریکوسل در پسران نوجوان و بزرگسالان جوان، به طور معمول بین سنین ۱۵ تا ۲۵ سال شایعتر است. این بیماری اغلب در دوران بلوغ و زمانی که رشد سریع و تغییرات هورمونی رخ میدهد، ایجاد میشود.
- ژنتیک: شواهدی نشان میدهد که واریکوسل ممکن است به دلیل وجود استعداد ژنتیکی در خانواده ایجاد شود. اگر پدر یا برادر شما سابقه واریکوسل داشته باشند، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش در شما نیز مییابد.
- آناتومی: آناتومی وریدهای بیضه میتواند در ایجاد واریکوسل نقش داشته باشد. برخی افراد ممکن است ساختار وریدهای غیرطبیعی یا تغییراتی در موقعیت وریدهای بیضه داشته باشند که میتواند خطر را افزایش دهد.
- رشد بیضه: احتمال بروز واریکوسل در دورههای رشد سریع بیضه ها بیشتر است. به همین دلیل است که معمولاً در دوران بلوغ زمانی که بیضهها بزرگ میشوند، تشخیص داده میشود.
- قرار گرفتن در معرض گرما: افزایش دما در کیسه بیضه میتواند خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهد. استفاده مکرر از وان آب گرم، پوشیدن لباسهای زیر تنگ یا کار در محیطهای گرم همگی میتوانند به تجمع گرما در کیسه بیضه کمک کنند.
سبک زندگی ناسالم و ابتلا به واریکوسل در مردان
| موارد | توضیحات |
| فعالیت بدنی سنگین | انجام فعالیتهایی که شامل ایستادن طولانی یا بلند کردن اشیاء سنگین است، ممکن است خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهد. این فعالیتها میتوانند فشار زیادی بر روی سیاهرگهای کیسه بیضه وارد کنند و جریان خون را مختل کنند. |
| سبک زندگی کم تحرک | سبک زندگی کم تحرک و کمبود فعالیت بدنی، میتواند در ایجاد واریکوسل نقش داشته باشد. نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت میتواند جریان خون را مختل کرده و فشار وریدی را افزایش دهد. |
| چاقی | چاقی یا اضافه وزن با افزایش میتواند فشار بیشتری بر رگها وارد کند و منجر به ایجاد یا تشدید واریکوسل شود. |
توجه داشته باشید که این عوامل خطر ممکن است احتمال ابتلا به واریکوسل را افزایش دهند، اما همه افرادی که این عوامل را دارند، لزوماً به این بیماری مبتلا نمیشوند.
عفونت ادراری و فشار کم ادرار باعث واریکوسل میشود؟
هیچ شواهد مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد عفونت دستگاه ادراری (UTI) و فشار پایین ادرار میتواند باعث واریکوسل شود. واریکوسل معمولاً به دلیل بزرگ شدن و انسداد وریدهای کیسه بیضه ایجاد میشود و علت دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نشده است.
آیا ورزش بدنسازی باعث واریکوسل میشود؟
مطالعات نشان دادهاند که تا ۳۰ درصد از ورزشکاران دچار واریکوسل شدهاند، که نشان از شیوع بیشتر این بیماری در این گروه نسبت به جمعیت عمومی است. در بدنسازان نیز، این عدد به ۶۰ تا ۸۰ درصد میرسد.
وزنهبرداری سنگین، میتواند گردش خون وریدی را تحت فشار قرار داده و احتمال ابتلا به واریکوسل را بالا ببرد. این آمار نشان میدهد که فعالیتهای ورزشی سنگین و شدید ممکن است عاملی در افزایش خطر ابتلا به واریکوسل باشند، به خصوص زمانی که تمرینات بر روی بدن زیاد میشود.
همچنین بخوانید: تاثیر مصرف مکمل های بدنسازی بر ناباروری
آیا چاقی باعث واریکوسل میشود؟
اضافه وزن و چاقی باعث میشود فشار بیشتری به شکم و عضلات اطراف وارد شود. این فشار اضافی میتواند سبب اختلال در عملکرد دریچه های وریدها شده و باعث شود خون به سمت عقب جریان پیدا کند و در رگها تجمع یابد. این تجمع خون میتواند باعث بزرگ شدن سیاهرگها و ایجاد واریکوسل شود. بنابراین چاقی بیش از حد میتواند علت واریکوسل باشد.
همچنین، مردان چاق تمایل به داشتن سطوح بالاتری از استروژن دارند. استروژن یک هورمون زنانه است که در بدن مردان نیز به طور طبیعی وجود دارد، اما چربی اضافی میتواند باعث افزایش تولید استروژن شود. این ممکن است باعث اختلال در تعادل طبیعی هورمون ها در بدن شود و مشکلات باروری را به همراه داشته باشد. افزایش سطح استروژن با افزایش خطر ابتلا به واریکوسل مرتبط است.
ممکن است علت واریکوسل سیگار کشیدن باشد؟
برخی مطالعات نشان دادهاند که سیگار خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش می دهد. سیگار کشیدن باعث افزایش تجمع کادمیوم در بیضه ها می شود و ممکن است باعث آسیب به بیضه در مردان مبتلا به واریکوسل شود.
کلام پایانی
واریکوسل، یک مشکل شایع در مردان است که به دلیل بزرگ شدن و انسداد وریدهای کیسه بیضه ایجاد میشود. عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. علت واریکوسل دقیقا مشخص نیست اما برخی از عوامل مانند سن، ژنتیک، آناتومی وریدهای بیضه، رشد بیضه، فعالیت بدنی سنگین، چاقی، عوامل محیطی نظیر قرار گرفتن در معرض گرما و سیگار کشیدن میتواند احتمال ابتلا به این بیماری را بالا ببرد.
