بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و روش‌های درمان سینوزیت می‌پردازیم تا بتوانید درک بهتری از این وضعیت و روش‌های مقابله با آن به دست آورید.
سینوزیت چیست؟
سینوزیت نوعی بیماری التهابی است که سینوس‌ها را درگیر می‌کند؛ در واقع بافت پوشاننده سینوس‌ها ملتهب میشود. این بیماری می‌تواند افراد در هر سنی، از جمله کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. سینوس‌های پارانازال فضاهای توخالی در استخوان‌های صورت و جمجمه هستند که با لایه‌ای نازک از مخاط (بافتی نرم که مخاط تولید می‌کند) پوشیده شده‌اند. این سینوس‌ها از طریق مسیرهای باریکی به مجرای بینی متصل می‌شوند.
سینوس‌های سالم مخاطی تولید می‌کنند که به مرطوب و گرم کردن هوای تنفسی کمک می‌کند و میکروب‌ها و آلاینده‌ها را از مجرای بینی پاک می‌کند. هنگامی که این بخش‌ها مورد حمله باکتری‌ها یا ویروس‌ها قرار بگیرند، پوشش مخاطی ملتهب و متورم شده و مقدار بیشتری مخاط التهابی تولید می‌کند. این التهاب می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- احتقان و ناراحتی در سینوس‌ها همراه با درد
- ترشحات بینی چرکی یا انسداد بینی
- کاهش حس بویایی
عفونت سینوس چیست؟
عفونت سینوسی وضعیتی است که در آن پوشش داخلی سینوس‌ها ملتهب میشود. این التهاب ممکن است به دلیل باکتری‌ها یا ویروس‌ها ایجاد شود. هنگامی که سینوس‌های شما به دلایل دیگری ملتهب یا متورم شوند، به آن سینوزیت می‌گویند.
همچنین بخوانید: انواع مختلف سردرد و راه های درمان آن ها
انواع سینوزیت
سینوزیت انواع مختلفی دارد که همه آن‌ها علائم مشابهی دارند، اما شدت و مدت زمان آن‌ها متفاوت است:
- سینوزیت حاد: کوتاه‌ترین مدت زمان را دارد. معمولاً تا ۴ هفته طول می‌کشد. اغلب به دلیل عفونت ویروسی ناشی از سرماخوردگی ایجاد میشود که علائم آن تا ۱۰ روز ادامه دارد. آلرژی‌های فصلی نیز می‌توانند علت آن باشند.
- سینوزیت نیمه حاد: علائم می‌توانند تا ۱۲ هفته ادامه داشته باشند. معمولاً به دلیل آلرژی‌های فصلی یا عفونت‌های باکتریایی ایجاد میشود.
- سینوزیت حاد و تکرارشونده: حداقل چهار دوره سینوزیت حاد در طول یک سال رخ می‌دهد. هر دوره باید حداقل ۷ روز طول بکشد.
- سینوزیت مزمن: علائم بیش از ۱۲ هفته طول می‌کشند. علائم معمولاً کمتر از سینوزیت حاد هستند و تب نادر است. ممکن است به دلیل عفونت باکتریایی باشد و معمولاً همراه با آلرژی‌های مداوم یا مشکلات ساختاری بینی رخ می‌دهد.
علائم سینوزیت
| علائم سینوزیت شدید | علائم سینوزیت چشمی | علائم سینوزیت پیشانی | علائم سینوزیت قارچی |
| مخاط بینی غلیظ | درد چشم | درد شدید پیشانی و چشم ها | تب |
| مخاط پشت حلق | ترشحات چشم | آبریزش بینی | کاهش حس بویایی |
| درد بینی، پیشانی، گونه ها و چشم ها | تورم پلک | سرفه و گلو درد | سردرد سینوسی |
| گرفتگی بینی | تغییرات بینایی | کاهش حس بویایی | تورم در بینی |
علائم این بیماری شبیه به علائم سرماخوردگی هستند و می‌توانند شامل علائم اصلی و دیگر علائم نادر هستند.
علائم اصلی سینوزیت موجب کاهش حس بویایی، دمای بالای بدن، مسدود شدن یا آبریزش بینی، ترشح مخاط سبز یا زرد از بینی و احساس درد، تورم و حساسیت در اطراف گونه‌ها، چشم‌ها یا پیشانی شما میشود.
دیگر علائم سینوزیت عبارتند از سردرد، درد دندان، بوی بد دهان، سرفه، و احساس فشار در گوش. همچنین فرد مبتلا ممکن است در شب خروپف کند و هنگام صحبت کردن صدایی از بینی داشته باشد.
علائم سینوزیت شدید
علائم سینوزیت شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد که معمولاً شدیدتر و ناراحت‌کننده‌تر از علائم سینوزیت خفیف است:
- مخاط غلیظ از بینی
- مخاط در پشت حلق
- درد، حساسیت و تورم در اطراف چشم‌ها، بینی، پیشانی و گونه‌ها.
- گرفتگی یا مسدودی بینی که باعث سختی تنفس از طریق بینی میشود.
عفونت سینوسی درمان نشده ممکن است عوارض شدیدی را به همراه داشته باشد. اگر با عفونت‌های شدید یا مکرر سینوسی روبرو هستید، بهتر است که سریعا به دنبال درمان پزشکی باشید تا از هر گونه عواقب در درازمدت جلوگیری کنید.
علائم سینوزیت چشمی
سینوزیت می‌تواند به طور غیرمستقیم بر چشم‌ها تأثیر بگذارد و علائم مختلفی ایجاد کند:
- درد چشم: فشار و التهاب ناشی از عفونت سینوسی می‌تواند به ناحیه چشم سرایت کرده و باعث درد یا ناراحتی در اطراف چشم شود.
- ترشحات چشمی: افزایش مخاط و ترشحات می‌تواند چشم‌ها را تحریک کرده و باعث آبریزش یا ترشح چشم شود.
- تورم پلک: این بیماری می‌تواند باعث تورم بافت‌های اطراف چشم، از جمله پلک‌ها، شده و چشم‌ها را پف کرده یا متورم نشان دهد.
- تغییرات بینایی: در موارد نادر، سینوزیت مزمن می‌تواند به داخل حفره چشم گسترش یافته و باعث مشکلات بینایی مانند تاری دید شود.
برای اطلاعات بیشتر: علت های چشم درد
سرگیجه سینوزیت و تاری دید به عارضه جدی تری اشاره دارد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در صورت تجربه درد شدید چشم، تغییر در بینایی یا هرگونه علائم چشمی دیگر، فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری و درمان مناسب دریافت کنید.
علائم سینوزیت پیشانی
سینوزیت پیشانی یا فرونتال زمانی رخ می‌دهد که مخاط در سینوس‌ها مسدود شده و تخلیه نمی‌شود، که منجر به افزایش فشار در اطراف چشم و پیشانی میشود. این نوع سینوزیت به‌ویژه در فصل پاییز و زمستان که هوا سرد و خشک است، شایع‌تر است.
علائم شایع سینوزیت پیشانی عبارتند از:
- درد شدید اطراف چشم و پیشانی، که معمولاً بالای ناحیه اربیتال و در دو طرف استخوان ابرو حس میشود.
- درد ممکن است در یک یا هر دو طرف سینوس‌ها باشد و از صبح تا ظهر افزایش یابد.
- تخلیه ترشحات چرکی بینی که باعث کاهش فشار و درد میشود.
- درد ممکن است با ریزش اشک و درد هنگام حرکت چشم همراه باشد.
- تشدید درد هنگام خوابیدن به پشت.
سایر علائم عفونت پیشانی که در صورت مشاهده باید به پزشک مراجعه کنید:
- آبریزش بینی
- سرفه و گلودرد
- گرفتگی بینی
- کاهش حس بویایی
- بوی بد دهان
- تب خفیف یا تب بالای ۳۸.۵ درجه سانتیگراد
- خستگی و درد عمومی
برای اطلاعات بیشتر: راه های درمان آبریزش بینی
بسته به علت، علائم سینوزیت پیشانی می‌تواند متفاوت باشد. اگر بیمار علائم خستگی، تب، بدن درد داشته باشد و با گلودرد همراه باشد، به احتمال زیاد ناشی از عفونت ویروسی است. زمانی که علائم بیمار بهبود نیافته و پس از ۱۰ روز بدتر می شود، سینوزیت باکتریایی است. اگر علائم بیش از چند ماه ادامه داشته باشد، سینوزیت پیشانی ممکن است نتیجه یک ناهنجاری آناتومیکی مانند انحراف تیغه بینی یا پولیپ بینی باشد.
علائم در کودکان
تشخیص این بیماری در کودکان ممکن است دشوار باشد. علائمی که می‌تواند نشانگر سینوزیت در کودک باشند عبارتند از:
- سرفه طولانی
- تورم دور چشم
- مخاط غلیظ سبز یا زرد از بینی خارج میشود
- علائم آلرژی که با دارو نیز بهبود نمی‌یابد
- علائم سرماخوردگی که طی ۱۰ تا ۱۴ روز بهتر نمی‌شوند
- تب بالای ۱۰۲.۲ درجه فارنهایت (۳۹ درجه سانتیگراد) که تب شدید محسوب میشود
علایم سینوزیت در زنان و مردان مشابه است؟
علائم سینوزیت در زنان و مردان معمولاً مشابه است. با این حال، شدت و مدت علائم می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد و به عوامل مختلفی مانند نوع عفونت، وضعیت سیستم ایمنی، و عوامل محیطی وابسته باشد.
علائم سینوزیت در تابستان
اینها علائم عفونت سینوس تابستانی هستند که باید مراقب آن‌ها باشید:
- درد در ناحیه سینوس: درد خفیف، متوسط یا شدید در بالای چشم‌ها و اطراف بینی به دلیل التهاب و تورم حفره‌های سینوسی.
- سردرد سینوسی: سردرد شدید که صبح‌ها در حادترین حالت خود قرار دارد و ممکن است با درد فک و گوش همراه باشد.
- گلو درد و سرفه: گلودرد و سرفه‌های دردناک که در صبح‌ها بدتر می‌شوند.
- بینی گرفتگی: تورم و التهاب سینوس‌ها که باعث گرفتگی بینی و کاهش حس بویایی و چشایی میشود.
- احساس خستگی: عفونت سینوسی که می‌تواند شما را احساس خستگی و نیاز به استراحت را در شما افزایش دهد.
- تب: تب به عنوان نشانه‌ای از تلاش بدن برای مبارزه با عفونت، که می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
- تغییر در رنگ مخاط: مخاط با رنگ زرد، سبز یا قهوه ای که نشانه عفونت است.
- درد دهان: فشار در سینوس ها که می‌تواند باعث درد در نواحی مرتبط مانند دهان، لثه‌ها و دندان‌ها شود.
این علائم میلیون‌ها نفر را در تابستان تحت تأثیر قرار می‌دهد و به احتمال حیلی زیاد توسط فرد با دیگر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شوند.
همچنین بخوانید: علائم آنفولانزا و راه های درمان آن
علائم سینوزیت قارچی چیست؟
سینوزیت قارچی یک عفونت سینوسی است که در نتیجه قارچ ایجاد می شود. علائم سینوزیت قارچی عبارتند از:
- تب
- سردرد سینوسی
- گرفتگی و آبریزش بینی
- کاهش حس بویایی یا بوی بد در بینی
- التهاب (تورم) در بینی و سینوس‌ها
- درد، حساسیت و فشار در ناحیه سینوس. هنگام لمس گونه‌ها یا پیشانی ممکن است درد داشته باشد.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر علائم جدی سینوزیت قارچی هستند، که علائم و مشکلات زیر را برای این افراد به دنبال دارد:
- تغییرات رفتاری و مشکلات عصبی: مشکل در تفکر و استدلال.
- تغییر در رنگ پوست: ممکن است پوست بسیار کم‌رنگ یا سیاه شود.
- درد صورت: بی‌حسی صورت و تورم شدید در گونه‌ها یا چشم‌ها
- پروپتوز: کره چشمی که از حدقه بیرون زده است.
- تغییرات بینایی: از دست دادن بینایی
علت ایجاد سینوزیت
عفونت سینوسی ممکن است پس از سرماخوردگی رخ دهد زیرا سرما مجرای بینی را التهابی می‌کند که می‌تواند سینوس‌ها را مسدود کند و منجر به عفونت شود. همچنین، آلرژی می‌تواند باعث تورم بافت بینی و تولید بیشتر مخاط شده و سینوزیت را ایجاد کند.
سایر شرایطی که می‌توانند منجر به سینوزیت شوند شامل نواحی زیر می‌باشد:
- ناهنجاری‌های ساختاری در بینی
- بزرگی آدنوئیدها
- فعالیت‌های غواصی و شنا
- عفونت های دندانی
- آسیب های بینی
- گیر کردن اجسام خارجی در بینی
ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و آلرژن‌ها می‌توانند نیز عامل این بیماری باشند. برخی از محرک‌های خاص سینوزیت شامل موارد زیر است:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- باکتری استرپتوکوک پنومونیه
- باکتری هموفیلوس آنفولانزا
- باکتری موراکسلا کاتارالیس
- آلرژی‌های بینی و فصلی
چه کسانی بیشتر در معرض سینوزیت هستند؟
افراد زیادی می‌توانند به سینوزیت مبتلا شوند اما اگر شرایط زیر را دارید احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است:
- تورم داخل بینی مانند سرماخوردگی معمولی
- انسداد مجاری تخلیه سینوس‌ها
- بیماری آسم
- تفاوت‌های ساختاری در بینی
- انحراف تیغه بینی
- پولیپ بینی
- نقص سیستم ایمنی یا مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند
- استعمال دخانیات
به نقل از وبسایت webmd
متن انگلیسی :
“The main things that make sinusitis more likely for adults are infections and smoking.”
ترجمه فارسی:
«مهمترین عواملی که خطر ابتلا به سینوزیت را در بزرگسالان افزایش می‌دهند، عفونت‌ها و سیگار کشیدن هستند.»
برای کودکان، مواردی که می‌توانند باعث سینوزیت شوند عبارتند از:
- آلرژی
- تماس با بیماری‌های دیگر کودکان در مهدکودک یا مدرسه
- استفاده از پستانک
- نوشیدن بطری در حالی که به پشت دراز کشیده‌اند
- قرار گرفتن در معرض دود
سینوزیت چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک قبل از تشخیص، ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. او ممکن است با فشار دادن انگشت روی سر و گونه‌ها، فشار و حساسیت شما را بررسی کند و داخل بینی شما را برای یافتن علائم التهاب معاینه کند. در اکثر موارد، پزشک می‌تواند بر اساس علائم و نتایج معاینه فیزیکی، سینوزیت را تشخیص دهد.
دیگر اقدامات پزشک برای تشخیص این بیماری:
- سوال در مورد علائم شما
- انجام تست آلرژی برای شناسایی محرک‌های احتمالی
- استفاده از آندوسکوپ برای بررسی داخل مجرای بینی
- سفارش ام آر آی یا سی تی اسکن برای بررسی مشکلات ساختاری، در برخی موارد
پزشک ممکن است حفره بینی را با استفاده از اتوسکوپ یک دستگاه کوچک دستی با منبع نور، به صورت بصری بررسی کند. این دستگاه همچنین می‌تواند برای معاینه گوش استفاده شود.
در صورتی که علائم ادامه داشته باشد، ممکن است لازم باشد فرد به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کند تا معاینه عمیق‌تری انجام شود.
آیا سینوزیت باعث افسردگی می شود؟
افراد مبتلا به رینوسینوزیت مزمن، بیشتر دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند. دلیل اصلی این تأثیر احتمالاً به این دلیل است که سینوزیت مزمن می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
به نقل از وبسایت HeritageFirstENT علائم مداوم و ناراحتی‌های مرتبط با این بیماری می‌تواند منجر به کاهش کیفیت خواب، خستگی مداوم و مشکل در تمرکز شود، که همه اینها می‌توانند سلامت روان فرد را تحت تأثیر قرار دهند.
متن انگلیسی :
“Researchers discovered that the patients with chronic sinusitis were over 50 percent more likely to develop depression or anxiety. Those with the worst symptoms were the most likely to experience mental health problems.”
ترجمه فارسی:
«محققان دریافتند که بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن بیش از ۵۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی یا اضطراب هستند. کسانی که بدترین علائم را داشتند، بیشترین احتمال ابتلا به مشکلات سلامت روان را داشتند.»
درمان سینوزیت
در حالی که داروها می‌توانند مفید باشند، بسیاری از موارد سینوزیت به طور خودبخود و بدون درمان دارویی بهبود می‌یابند. درمان شما به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله اینکه چه چیزی باعث عفونت سینوس‌های شما شده و چه مدت طول کشیده است.
به عنوان مثال، سینوزیت ناشی از عفونت باکتریایی ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد. اگر سینوزیت ناشی از سرماخوردگی است، احتمالا داروهای بدون نسخه پزشکی تمام چیزی باشد که نیاز دارید. اما اگر این عارضه بیش از ۳ ماه ادامه داشته باشد و مزمن شود، درمان ممکن است پیچیده تر باشد.
اگر می‌خواهید به طور کامل‌تر و دقیق‌تری با روش‌های درمان سینوزیت آشنا شوید، مقاله درمان سینوزیت اطلاعات کاملی را در این باره به شما ارائه می‌دهد.
دشمن سینوزیت چیست؟
برای درمان و تسکین سینوزیت، چندین روش موثر وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید اما یکی از موثرترین روش‌ها برای بهبود علائم این بیماری این است که سینوس‌ها را گرم و مرطوب نگه دارید. اما چگونه؟
- یک حوله گرم و مرطوب روی صورت خود قرار دهید.
- از یک دستگاه مرطوب‌کننده یا دستگاه بخور در خانه استفاده کنید.
- با استفاده از یک ظرف آب گرم (اما نه خیلی داغ) صورت خود را بخور دهید و این بخار گرم را تنفس کنید.
انجام روش‌های بالا در کنار استفاده از آنتی‌هیستامین و قطره بینی ( با توصیه پزشک) می‌تواند ناراحتی را کاهش دهد و مجرای بینی شما را باز کند.
عوارض درمان نکردن سینوزیت مزمن
سینوزیت مزمن، اگر درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی داشته باشد. احتقان بینی، ترشح غلیظ بینی، فشار صورت و کاهش حس بویایی از عوارض درمان نشدن این بیماری هستند.
در موارد شدید، عفونت ممکن است به نواحی اطراف از جمله چشم و مغز سرایت کند و منجر به عوارض جدی مانند مشکلات بینایی، مننژیت یا آبسه مغز شود، اگرچه این موارد بسیار نادر هستند.
به نقل از وبسایت پزشکی SilensoClinic سینوزیت می‌تواند روی کیفیت خواب هم تاثیرات منفی چشمگیری داشته باشد؛
متن انگلیسی :
“One of the main effects of extended chronic sinusitis is poor sleep quality and difficulty breathing, which can have implications for heart health. Chronic sinusitis is easy to treat, and it must be treated.”
ترجمه فارسی:
«یکی از اثرات اصلی سینوزیت مزمن طولانی، کیفیت پایین خواب و دشواری در تنفس است که می تواند پیامدهایی برای سلامت قلب داشته باشد. درمان سینوزیت مزمن آسان است و باید درمان شود.»
علاوه بر این سینوزیت درمان‌نشده می‌تواند بیماری‌های تنفسی دیگر مانند آسم و برونشیت را تشدید کند و باعث افزایش سرفه، خس خس سینه و مشکلات تنفسی شود. تشکیل پولیپ بینی یا تغییرات ساختاری در مجاری بینی نیز ممکن است رخ دهد که باعث انسداد و ناراحتی بیشتر میشود.
چگونه از سینوزیت پیشگیری کنیم؟
سینوزیت ممکن است پس از سرماخوردگی، آنفولانزا یا واکنش آلرژیک ایجاد شود. بنابراین، پیروی از یک سبک زندگی سالم و کاهش قرار گرفتن در معرض میکروب‌ها و آلرژن‌ها می‌تواند به جلوگیری از این التهاب کمک کند.
برای کاهش ریسک ابتلا به سینوزیت به توصیه‌های زیر عمل کنید:
- هر سال واکسن آنفولانزا بزنید.
- دست‌های خود را مرتب بشویید.
- اجتناب از استعمال دخانیات.
- از غذاهای مغذی مانند میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.
- برای درمان آلرژی و سرماخوردگی از داروهای آنتی‌هیستامین استفاده کنید.
- استفاده از یک مرطوب‌کننده برای مرطوب کردن هوای خانه و تمیز نگه داشتن آن.
- قرار گرفتن در معرض دود، مواد شیمیایی، گرده‌گل و سایر مواد حساسیت‌زا یا محرک را محدود کنید.
علاوه بر این موارد باید از قرار گرفتن در معرض افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی فعال مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا خودداری کنید.
با دیدن علائم سینوزیت به چه دکتری مراجعه کنیم؟
اگر درحال تجربه علائم سینوزیت هستید، در ابتدا می‌توانید با پزشک عمومی خود مشورت کنید. اگر علائم مزمن شدند یا بهبود نیافتند، بهتر است به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند درمان‌های مناسب و تسکین طولانی‌مدت را ارائه دهند.
کلام پایانی
سینوزیت، یک بیماری شایع و مزمن است که می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. علائم آن شامل درد و فشار در ناحیه صورت، سردرد، گرفتگی بینی، ترشحات غلیظ و گاهی تب است. این بیماری ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، قارچی، آلرژی و ناهنجاری‌های آناتومیکی ایجاد شود. درمان این بیماری با توجه به علت آن و شدت عفونت متفاوت است. بهتر است در صورت بروز علائم مزمن یا شدید سینوزیت، به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا درمان مناسب و به موقع انجام شده و از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.
