درد بیضه در اثر جراحت، التهاب، عفونت و ورم بیضه و یا وضعیت های اورژانسی مانند پیچش بیضه اتفاق می افتد. این وضعیت ها باعث ایجاد درد مبهم در کیسه بیضه می شوند و گاهی اوقات با تورم همراه هستند. درد بیضه می تواند نشان دهنده مشکلات جدی تری مانند سرطان بیضه باشد.
در این مقاله به طور کامل موضوع درد بیضه را مورد بررسی قرار خواهیم داد و به بررسی علت ها و درمان های آن خواهیم پرداخت.
موارد | توضیحات |
دلایل بروز |
|
راه های پیشگیری |
|
درمان خانگی |
|
درمان پزشکی |
|
درمان طب ستنی |
|
چه عواملی باعث درد بیضه می شوند؟
- جراحت یا صدمات فیزیکی: ممکن است بیضه ها در حین ورزش، بازی یا صدمه ببینند.
- اپیدیدیمیت: این وضعیت در اثر التهاب اپیدیدیم اتفاق می افتد. اپیدیدیم کلافی از یک دسته لوله های نازک در هم پیچیده شده است که اسپرم را از بیضه ها به مجرای اسپرم و سپس خارج از بدن، هدایت می کنند. در این وضعیت کیسه بیضه ممکن است در زمان لمس، متورم و گرم باشد. التهاب اپیدیدیم ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد و در موارد مزمن، بیش از شش هفته طول می کشد.
- سرطان بیضه: سرطان بیضه شایع ترین سرطان در مردان بین ۱۵ تا ۳۵ ساله است. گاهی اوقات ممکن است علائم آن به صورت درد مبهم یا درد در کشاله ران یا بیضه، ورم بیضه و یا احساس سنگینی بیضه و درد در پایین شکم باشد. با عکس برداری می توان علائم سرطان بیضه را بررسی کرد.
- فتق کشاله ران: در فتق کشاله ران، در واقع بخشی از روده از طریق یک بخش تضعیف شده عضلات شکم در نزدیکی کشاله ران، بیرون می زند. معمولا این وضعیت خطرناک نیست اما ممکن است دردناک باشد.
- هیدروسل: هیدروسل زمانی ایجاد می شود که مایع اطراف بیضه جمع می شود. هیدروسل وضعیتی شایع است و گاهی اوقات درد یا عفونت به وجود می آورد.
- هماتوسل: هماتوسل به وضعیتی می گویند که در آن خون اطراف بیضه جمع شده است. معمولا علت آن جراحت است.
- اُرکیت: التهاب (ورم و سوزش) یک یا هر دو بیضه ارکیت یا ارکیتیس نام دارد. عامل آن ممکن است ویروس یا باکتری باشد. در کودکان، ویروس اوریون یک عامل احتمالی ارکیت است. در مورد اوریون ورم معمولا چهار تا شش روز پس از شروع اوریون ایجاد می شود.
- واریکوسل: در واریکوسل، گروهی از رگ هایی که به حد غیر طبیعی بزرگ هستند، اطراف بیضه تشکیل می شوند. این رگ های بزرگ ممکن است در حین فعالیت های روزمره ناراحتی خفیفی ایجاد کنند اما معمولا هنگامی که دراز می کشید درد آرام می شود. واریکوسل ممکن است گاهی بر توانایی باروری تاثیر بگذارد و نیاز به جراحی داشته باشد.
- سنگ کلیه: سنگ کلیه بیشتر زمانی ایجاد می شود که بدن دائما دچار کم آبی می شود. سنگ ممکن است در حالب (لوله ای که ادرار را از کلیه به مثانه می برد) گیر کند و باعث درد در کمر، کشاله ران یا کیسه بیضه شود. سنگ های کوچک در صورتی که مایعات زیاد مصرف کنید ممکن است دفع شوند اما سنگ های بزرگ نیاز به جراحی دارند.
- سندرم درد پس از وازکتومی: مردانی که وازکتومی انجام می دهند گاهی اوقات پس از آن دچار بیضه درد می شوند. این درد ممکن است در اثر افزایش فشار در لوله های منی بر و یا اپیدیدیم اتفاق بیفتد. ممکن است این وضعیت منجر به سندرم درد پس از وازکتومی شود.
- پیچش بیضه: در پیچش بیضه، تا خوردن یا پیچیدن بیضه باعث می شود بندی که به بیضه خون رسانی می کند بسته شده و در نتیجه خون رسانی به بیضه قطع شود. قطع خون رسانی به بیضه درد شدید و برجسته ای ایجاد می کند. برای درمان پیچش بیضه نیاز به جراحی اورژانسی است تا بیضه نجات داده شود.
- باد فتق: باد فتق هنگامی پیش می آید که بخشی از روده در کیسه بیضه می افتد. در این زمان کشاله های ران متورم شده و درد بیضه ها حس می شود. در باد فتق سرفه های شدید، بلند کردن وسیله های سنگین و کارهای سنگین درد بیضه را تشدید می کنند.
- قانقاریای فورنیه: قانقاریای فورنیه نوعی بیماری عفونتی باکتریای است. این بیماری از دیواره شکم آغاز می شود و تا پخش شدن کامل باکتری در بیضه ها ادامه می یابد. این بیماری حتی در آلت تناسلی نیز پخش می شود. علائم بیماری قانقاریا فورنیه شامل تاول های پوستی در اطراف بیضه و آلت تناسلی، پوسته شدن و خوردگی بیضه ها و احساس ترک خوردن پوست بیضه ها، تب و لرز می شود. بیماری قانقاریا فورنیه بیشتر در افراد مسن دیده می شود.
- اسپرماتوسل یا کیست بیضه: اسپرماتوسل فضای پر شده با مایع است که در داخل اپیدیدیم نزدیک بیضه تشکیل می شود. این کیست ها، سرطانی نیستند و معمولا دردی ایجاد نمی کنند اما اگر رشد کنند و بزرگ شوند ممکن است فرد را اذیت کنند.
درد بیضه چگونه معاینه و تشخیص داده می شود؟
پزشک برای این که درد بیضه را تشخیص دهد، در ابتدا شروع به معاینه فیزیکی بخش هایی مثل کشاله ران، شکم و کیسه بیضه می کند. سپس سوالاتی درباره سلامتی و نکاتی دیگر می کند. و در نهایت برای رسیدن به نتیجه ای دقیق تر تست هایی مثل سونوگرافی و تصویربرداری از بیضه و کیسه ی بیضه، آزمایش ادرار، کشت ادرار، بررسی ترشحات از پروستات، که نیاز به معاینه مقعدی دارد را انجام می دهد.
دکتر در حالتی که ایستاده اید و در حالتی که دراز کشیده اید، شما را معاینه می کند. سوالاتی در مورد این که چه مواقعی درد شروع می شود، چقدر طول می کشد، چقدر شدید است و دقیقا کجا درد می گیرد از شما پرسیده می شود.
اگر فعالیتی مانند توالت رفتن، ورزش کردن، مقاربت، نشستن و غیره باعث تشدید درد یا آرام شدن آن می شود به پزشک بگویید. همچنین ممکن است آزمایش خون یا ادرار گرفته شود تا احتمال عفونت بررسی شود. اگر برجستگی در بیضه داشته باشید، ممکن است سونوگرافی برایتان تجویز شود.
همچنین بخوانید: انواع اختلالات نعوظ چگونه درمان می شوند
عوارض درد بیضه
هر درد بیضه می تواند علت خاصی داشته باشد و هر علت می تواند در صورت درمان نشدن عوارضی جانبی را به همراه داشته باشد. برای مثال درد ناشی از پیچ خوردگی بیضه عوارضی مثل آسیب دائمی به کیسه بیضه و بیضه را ایجاد کند، که خود این آسیب در نهایت سبب اخلال در تولید مثل و باروری فرد می شود. پیچ خوردگی بیضه سبب مرگ سلولی می شود و مرگ سلولی یک عفونت خطرناک قابل پخش در سراسر بدن است.
راه های پیشگیری از درد بیضه
هر چند که برای ایجاد درد در بیضه ها علل مختلفی وجود دارد اما روش هایی هم وجود دارد که از بروز درد بتوانید جلوگیری کنید که عبارتند از:
- رابطه ی جنسی بی خطر: آقایان باید سعی کنند قبل از رابطه ی جنسی روش هایی را بکار ببرند تا خطرات ناشی از رابطه ی جنسی را به حداقل برساند. راه کارهایی مانند استفاده از کاندوم می تواند کمک کننده باشد. میزان زیادی از دردهای بیضه می تواند به علت عفونت و التهاب ناشی از رابطه ی جنسی پر خطر باشد.
- تخلیه کامل مثانه: شستن کامل مجاری ادراری و تخلیه مثانه باعث می شود تا ادرار در مجاری باقی نماند و عفونت ایجاد نشود. در صورتی که دچار عفونت مجاری ادراری شوید، درد بیضه نیز بروز می کند.
- استفاده از محافظ مخصوص بیضه: بهتر است آقایانی که ورزشکار هستند از محافظی مخصوص برای بیضه ها استفاده کنند تا در زمان ورزش بیضه ها دچار آسیب نشوند.
- معاینه ماهانه: معاینه ماهانه کمک می کند اگر فرد در بیضه ها دچار مشکل شده باشد، سریعا متوجه شود و شروع به درمان یا پیشگیری کند. در معاینه ماهانه هر دو بیضه چپ و راست معاینه می شوند و در صورت بروز توده، تومور و بیماری های دیگر پزشک سریعا متوجه می شود.
درمان درد بیضه
درمان های خانگی:
روش های زیر می توانند برای آرام کردن بیضه درد مفید واقع شوند:
- سرما دهی: قطعات یخ را داخل دستمال بپیچید و روی بیضه بگذارید.
- هنگامی که دراز می کشید، یک حوله را لوله کنید و زیر کیسه بیضه بگذارید.
- کاپ یا بیضه بند ورزشی بپوشید.
- در وان آب گرم دراز بکشید.
درمان های دارویی:
یکی از راه های درمان درد بیضه ها استفاده از دارو است. داروها یا قرص ها معمولا درمان قطعی نیستند و تنها درد را برای مدتی تسکین می دهند. بهتر است هنگام آغاز درد بیضه داروهای تجویز شده توسط پزشک یا مسکن های بدون نسخه استفاده کنید، در صورتی که از میزان درد کاسته نشد، درد را ریشه یابی و درمان را آغاز کنید. قرص هایی مثل استامینوفن، ایپوبروفن، آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد التهاب برای کاهش درد بیضه مصرف می شوند.
درمان های پزشکی:
از درمان های پزشکی برای درمان درد بیضه عمل جراحی است که در انواع مختلفی برای بیماری های متفاوتی صورت می گیرد.
- جراحی پیچیدگی بیضه که نوعی از جراحی است. در این جراحی پزشک چرخش عروق یا چرخش بیضه ها را برطرف می کند.
- جراحی خروج مایع اطراف بیضه، که در آن پزشک مایع و اسپرم اطراف بیضه را تخلیه می کند و از تجمع مجدد آنها جلوگیری می کند.
- جراحی بیضه نزول کرده، که در حین جراحی مشکل هر کدام از بیضه ها باشد برطرف می شود. در این جراحی بیضه وارد کیسه بیضه نشده است و پزشک این مشکل را برطرف می کند.
- جراحی تکه برداری، که برای بیماری قانقاریا فورنیه صورت می گیرد. در این جراحی بخشی از بافت مرده بیضه برداشته می شود و ادامه درمان به صورت پرتو درمانی یا شیمی درمانی انجام می شود.
درمان های طب سنتی و گیاهی درد بیضه
درمان در طب سنتی و درمان گیاهی درد بیضه به دو صورت انجام می شود:
مصرف مواد خوراکی:
- ۵۰ گرم مویز بدون هسته، ۵۰ گرم زیره و نیم لیتر آب انگور را در سه وعده هر روز میل کنید.
- ۵۰ گرم گیاه پونه دشتی آسیاب شده و ۱۰۰ گرم قائوت را ترکیب کنید و در روز سه بار هر بار به اندازه یک قاشق چایی خوری میل کنید.
- ۵۰ گرم صمغ صنوبر پودر شده را با ۵۰ گرم موم و ۱۰۰ گرم روغن زیتون ترکیب کنید و میل کنید.
- ۵۰ گرم کلم خشک و ۵ عدد انجیر را با آب ترکیب کنید، آن را روزی سه بار به اندازه یک قاشق غذا خوری میل کنید.
- ۵۰ گرم شنبلیله با ۵۰ گرم بذر کتان آسیاب شده را ترکیب کنید. ۱۰۰ گرم عسل و ۳۰۰ میلی لیتر به این ترکیب بیافزایید. هر روز سه بار، هر بار یک قاشق مربا خوری از این مخلوط میل کنید.
- ۵۰ گرم هسته خرما و ۵۰ گرم بذر ختمی و ۲۰۰ گرم سرکه را مخلوط کنید. سه بار در روز هر بار به اندازه بک قاشق مربا خوری از این ترکیب میل کنید.
- ۵۰ گرم برگ تمشک آسیاب شده، ۵۰ گرم موم و ۵۰ گرم روغن گل محمدی را ترکیب کنید. روزانه سه مرتبه هر مرتبه به اندازه یک قاشق مربا خوزی از آن میل کنید.
استعمال خارجی مواد:
- اگر مزاج دموی دارید بابونه، تخم کتان، برگ کلم خشک، مغز ناخنک و آویشن شیرازی را ترکیب کنید، یا آرد باقلا، آرد جو، عدس، تخم گشنیز، برگ کاسنی، اسپرزه، تخم خرفه و برگ تاجریری را ترکیب کنید. یکی از این دو ترکیب را روی بیضه ضماد کنید.
- اگر مزاج سودایی دارید، تخم شنبلیله، بابونه، برگ کلم، مقل ارزق، پیه مرغ اشق، مغز ساق گاو و اکلیل را ترکیب کنید. یا ترکیبی از پختن آرد نخود، آرد باقلا، مویز و آرد جو در روغن بسازید و یکی از این دو را به عنوان ضماد بر روی بیضه قرار دهید.
- اگر مزاج بلغمی دارید ۱۰ گرم از مقل، موم کتان، بابونه و مغز ناخنک را بکوبید، یا ۱۰ گرم از بابونه، ختمی و مغز ناخنک را بپزید آن را در روغن بابونا ترکیب کنید. سپس ضماد به دست آمده را روی بیضه بمالید.
سنگ بیضه چیست؟
یکی از علتهای درد بیضه، ابتلا به بیماری میکروکلسیفیکاسیون یا سنگ بیضه است. در واقع وقتی که ذرات کلسیم در داخل نسج بیضه تجمع مییابند، تشکیل سنگ یا شنریزه میدهند. هنوز دلیل خاصی برای بروز این بیماری شناخته نشده است. هر کدام از بیضهها، حدود ۲۰۰ الی ۳۰۰ لوله اسپرم ساز دارند که در صورت رسوب کلسیم در داخل این لولهها، سنگ و شنریزه تشکیل میشود.
تحقیقات نشان دادهاند سنگهای درون بیضه، احتمال دارد که به سایر اندامهای بدن مانند ریهها یا سیستم عصبی نیز نفوذ کنند. اخیرا علم ژنتیک نشان داده است که این بیماری در افرادی که دارای جهش در ژن SLC34A2 بودهاند رخ میدهد؛ این ژن بر روی کروموزوم ۱۵ قرار گرفته است. بیماری سنگ بیضه در هر سنی از کودکی تا کهنسالی میتواند بروز کند.
البته احتمال ابتلا به آن در سنین قبل از بلوغ و بالای ۶۰ سال، کمتر وجود دارد. نکته مهم در خصوص سنگ بیضه این است که در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، احتمال ابتلا به سرطان بیضه بیشتر خواهد بود.
همچنین بخوانید: با چه روش هایی میتوان آلت تناسلی را بزرگتر کرد؟
علائم سنگ بیضه
بیماری سنگ بیضه، در حالت کلی معمولاً علامت خاصی ندارد. اما در برخی مواقع افراد مبتلا به این بیماری حالاتی مانند خستگی مزمن، اختلالات هورمونی، درد و تورم در بیضه و افسردگی را تجربه خواهند کرد. حال در صورت پیشرفت بیماری، ممکن است کلسیفیکاسیون پروستات نیز رخ دهد. این بیماری موجب میشود که سنگها به نحو بسیار دردناکی دفع شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در موارد زیر باید فورا به پزشک مراجعه کنید تا علت درد ریشه یابی شده و درمان مناسب تجویز گردد:
- درد بیضه ها ناگهانی شروع شود و مداوم رو به افزایش باشد.
- در کیسه بیضه توده وجود داشته باشد.
- در کیسه بیضه حس سنگینی وجود داشته باشد.
- هنگام درد بیضه حالت تهوع، تب و استفراغ هم داشته باشید.
- بعد از آسیب دردناک بیضه همچنان بیضه متورم باشد.
هم چنین بخوانید اختلالات نعوظ به چه علت است؟
درد بیضه در کودکان و نوجوانان نشانه چیست؟
درد بیضه در کودکان و نوجوانان نیز مانند افراد بزرگسال می تواند نشانه موارد مختلفی باشد از جمله:
- عفونت و التهاب: بیضه و مجاری منتقل کننده اسپرم بر اثر عفونت هایی که از رابطه ی جنسی منتقل می شوند و یا عفونت های ادراری دچار التهاب و تورم می شوند.
- بیماری قانقاریا فورنیه: این بیماری نوعی بیماری عفونی باکتریایی است که با علائمی مثل تب و لرز، پوسته پوسته شدن پوست اطراف بیضه، تاول پوستی و… نمایان می شود. هر چند که این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده می شود اما گاها کودکان و نوجوانان نیز دچار بیماری قانقاریا فورنیه می شوند.
- هیدروسل: هیدروسل تجمع مایعات در اطراف بیضه و کیسه بیضه است که می تواند درد ایجاد کند.
- واریکوسل: جمع شدن غیر طبیعی خون در رگ های قسمت بالا و پشت بیضه ها واریکوسل ایجاد می کند. واریکوسل فرد را دچار دردهای شدید بیضه می کند.
- سرطان بیضه: شاید خیلی ها تصور کنند که سرطان بیضه در کودکان بروز نکند اما امکان بروز این بیماری در کودکان و نوجوانان نیز وجود دارد. ایجاد تومورهای سرطانی ناگهانی به همراه خون ریزی در آنها بسیار خطرناک است.