عمل قلب باز کودکان

عمل قلب باز کودکان و نوزادان یکی از پیچیده ترین و حیاتی ترین روش های جراحی در پزشکی مدرن است. نقص های مادرزادی قلبی (CHDs) یکی از ناهنجاری های مادرزادی است که تقریباً در ۱٪ از نوزادان زنده به دنیا آمده مشاهده می شود. طبق گزارشات انجمن قلب آمریکا، حدود ۴۰,۰۰۰ نوزاد هر ساله با نقص های مادرزادی قلبی متولد می شوند. از این تعداد، حدود ۲۵٪ نیاز به جراحی یا مداخله در اولین سال زندگی خود دارند. عمل قلب باز، که شامل باز کردن قفسه سینه و انجام جراحی مستقیم روی قلب است، برای اصلاح نواقصی است ک نوزاد با آن ها به دنیا می آید.

 عمل قلب باز نوزاد چیست؟

عمل قلب باز نوزاد یک جراحی پیچیده و حساس است که برای ترمیم نقص ها و مشکلات ساختاری قلب نوزاد انجام می شود. این جراحی برای برای اصلاح نقص های مختلفی مانند سوراخ های قلب، نقص های دریچه ای، یا مشکلات عروقی انجام می شود. در این نوع جراحی، جراحان یک برش در قفسه سینه ایجاد می کنند تا به قلب دسترسی پیدا کنند. سپس با استفاده از ماشین قلب و ریه مصنوعی، خونرسانی و اکسیژن رسانی به بدن نوزاد را حفظ می کنند تا بتوانند با دقت نقص های قلبی را ترمیم کنند.

چه زمانی عمل قلب باز نوزاد انجام می شود؟

عمل قلب باز نوزاد زمانی انجام می شود که نقص های قلبی به قدری جدی باشند که نیاز به ترمیم فوری یا تخصصی داشته باشند. برخی از شرایطی که ممکن است نیاز به عمل قلب باز در نوزادان داشته باشند عبارتند از:

• نقص های جدی ساختاری قلب: نقص هایی مانند سوراخ های بزرگ بین حفره های قلب (مثل نقص سپتوم بطنی یا دهلیزی)، ناهنجاری های دریچه ای، یا مشکلات جدی در رگ های خونی بزرگ مانند آئورت یا شریان های ریوی.
• مشکلات جریان خون: زمانی که نقص های قلبی باعث اختلال در جریان خون طبیعی شوند، به طوری که نوزاد نتواند اکسیژن کافی به بدن برساند. این شامل شرایطی مانند تترالوژی فالوت یا جابجایی عروق بزرگ است.
• نشانه های شدید بالینی: نوزادانی که علائم شدید مانند تنگی نفس، خستگی شدید، کبودی (سیانوز)، یا عدم رشد مناسب دارند، ممکن است نیاز به جراحی فوری داشته باشند.
• نقص های چندگانه: نوزادانی که دارای چندین نقص قلبی هستند که با یکدیگر تعامل دارند و وضعیت پیچیده ای ایجاد می کنند.

زمان دقیق انجام عمل قلب باز بستگی به شرایط خاص هر نوزاد، نوع و شدت نقص قلبی، و ارزیابی های پزشکی تیم جراحی دارد. برخی نوزادان نیاز به جراحی بلافاصله پس از تولد دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بتوانند منتظر بمانند تا به وزن و سن مناسبی برسند تا جراحی انجام شود. تیم پزشکی شامل متخصصین قلب کودکان و جراحان قلب تصمیم‌گیری های لازم را با توجه به وضعیت هر کودک انجام می دهند.

کدام علائم نشانه نیاز به عمل قلب باز نوزاد است؟

• تنگی نفس
• کبودی (سیانوز) به ویژه در لب ها و ناخن ها
• خستگی شدید و عدم فعالیت
• ضعف در رشد و وزن گیری
• تعریق زیاد
• ورم در ناحیه شکم، پاها و چشم ها
• ضربان قلب نامنظم
• تاخیر در مراحل رشد
• عفونت های مکرر تنفسی

برای بررسی ضرورت عمل قلب باز نوزاد به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

ابتدا به پزشک اطفال مراجعه کنید. آنها می توانند علائم را بررسی کنند و در صورت لزوم شما را به متخصص قلب کودکان ارجاع دهند. متخصص قلب کودکان (کاردیولوژیست کودکان) دارای تخصص و تجربه در تشخیص و درمان بیماری های قلبی در کودکان هستند. آن ها آزمایش های تشخیصی لازم مانند اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب)، الکتروکاردیوگرام (ECG)، یا MRI قلبی را انجام می دهند تا وضعیت قلب نوزاد را ارزیابی کنند. در صورتی که متخصص قلب کودکان تشخیص دهد که نوزاد نیاز به جراحی دارد، شما را به جراح قلب کودکان ارجاع خواهد داد.

لیست بیمارستان های معروف قلب را مطالعه کنید

نحوه انجام عمل قلب باز نوزاد

قبل از جراحی، نوزاد به دقت توسط تیم پزشکی بررسی می شود. این شامل انجام آزمایشات خون، اکوکاردیوگرافی، و سایر تست های تشخیصی است. نوزاد همچنین تحت مراقبت های ویژه قرار می گیرد تا برای جراحی آماده شود. نوزاد تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد تا در طول جراحی هوشیار نباشد و هیچ دردی احساس نکند. جراح یک برش در وسط قفسه سینه (استرنوتومی) ایجاد می کند تا به قلب دسترسی پیدا کند. استخوان سینه با دقت بریده می شود و کنار زده می شود تا قلب قابل مشاهده شود.

برای انجام جراحی بر روی قلب، دستگاه قلب و ریه مصنوعی به کار گرفته می شود. این دستگاه وظیفه پمپاژ خون و اکسیژن رسانی به بدن را در طول جراحی بر عهده دارد، در حالی که قلب متوقف شده است. جراح بر اساس نوع نقص قلبی، اقدام به ترمیم می کند و پس از تکمیل ترمیم، قلب دوباره به کار انداخته می شود و دستگاه قلب و ریه مصنوعی از مدار خارج می شود. استخوان سینه با سیم های خاص بسته می شود و برش جراحی دوخته می شود.

Currently nearly 25 percent of children undergoing open heart surgery are under a month of age, and nearly 70 percent are under 1 year of age.

در حال حاضر، تقریباً ۲۵ درصد از کودکانی که تحت عمل قلب باز قرار می گیرند، کمتر از یک ماه سن دارند و تقریباً ۷۰ درصد از آنها کمتر از یک سال سن دارند.

منبع cincinnatichildrens

مراقبت های بعد از عمل در بیمارستان

در زمان حضور کودک شما در بخش مراقبت های ویژه (ICU)، موارد زیر وجود خواهد داشت:

• یک لوله در مجرای هوایی (لوله اندوتراکئال) و یک دستگاه تنفس مصنوعی برای کمک به تنفس. کودک شما در حالی که داخل دستگاه تنفس مصنوعی است، به حالت خواب (تحت بی‌حسی) نگه داشته می شود.
• یک یا چند لوله کوچک در ورید (خط IV) برای تزریق مایعات و داروها.
• یک لوله کوچک در شریان (خط شریانی).
• یک یا دو لوله سینه‌ای برای تخلیه هوا، خون و مایعات از حفره سینه.
• یک لوله از طریق بینی به معده (لوله نازوگاستریک) برای خالی کردن معده و رساندن داروها و تغذیه برای چند روز.
• یک لوله در مثانه برای تخلیه و اندازه‌گیری مقدار ادرار برای چند روز.
• بسیاری از خطوط الکتریکی و لوله‌ها برای مانیتورینگ کودک استفاده می شوند.

مراقبت های بعد از عمل در منزل

• مراقبت از زخم و برش ها: محل برش ها را با گاز استریل و بانداژ تمیز نگه دارید. از پمادها یا کرم های بدون تجویز پزشک استفاده نکنید. علائم عفونت مانند قرمزی، تورم، ترشحات یا بوی ناخوشایند را بررسی کنید. در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرعادی، به پزشک اطلاع دهید.
• تغذیه: از یک رژیم غذایی سالم و متعادل استفاده کنید که شامل میوه ها، سبزیجات، پروتئین و غلات کامل باشد. اطمینان حاصل کنید که کودک مقدار کافی آب و مایعات مصرف می کند.
• داروها: داروهایی که توسط پزشک تجویز شده اند را به موقع و به میزان مشخص شده بدهید و هر گونه عوارض جانبی را به پزشک گزارش دهید.
• فعالیت بدنی و استراحت: کودک را به انجام فعالیت های سبک و ملایم تشویق کنید. پیاده روی و بازی های سبک مناسب هستند. مطمئن شوید که کودک به اندازه کافی استراحت می کند و خواب مناسبی دارد.
• نظارت بر علائم حیاتی: به صورت منظم ضربان قلب و تنفس کودک را بررسی کنید. در صورت مشاهده علائمی مانند تنگی نفس، تپش قلب شدید، تب یا بی حالی، به پزشک اطلاع دهید.
• ویزیت های منظم با کاردیولوژیست

بیشتر بخوانید: ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف

در  صورت مشاهده ی هر یک از علائم زیر بعد از عمل قلب باز کودکان فورا به پزشک متخصص مراجعه فرمایید:

• اگر کودک شما تب ۱۰۱ درجه یا بالاتر به صورت دهانی یا مقعدی دارد یا دچار لرز شده است.
• محل برش دردناک است، باز می‌شود، ترشحات زرد یا سبز کدر دارد، یا بوی بدی می‌دهد.
• کودک شما مشکل تنفسی دارد یا تغییر رنگ پوست، لب‌ها یا ناخن ها به خاکستری، سفید یا آبی دارد.
• کودک شما دچار استفراغ و یا اسهال، یا دل‌درد است.
• کودک شما در خوردن مشکل دارد، در حین خوردن به سرعت خسته می‌شود، یا اصلاً علاقه‌ای به خوردن ندارد.
• کودک شما علائم کم‌آبی دارد: دهان خشک، بدون اشک، خروجی ادرار کم یا بدون ادرار.

چگونه نوزاد را برای جراحی قلب باز آماده کنیم؟

با جراح قلب، متخصص قلب کودکان و تیم پزشکی دیدار کنید تا در مورد جزئیات جراحی و مراحل بعد از آن صحبت کنید. سوالات خود را در مورد روند جراحی، ریسک ها، مزایا و مراقبت های بعد از عمل بپرسید. نوزاد باید آزمایشات خون، اکوکاردیوگرافی، الکتروکاردیوگرام (ECG) و دیگر تست های تشخیصی را انجام دهد.

ممکن است نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی برای بررسی سلامت عمومی نوزاد باشد.

درباره تفسیر آزمایش خون بخوانید

دستورالعمل های تغذیه‌ای پزشک را برای قبل از جراحی دنبال کنید. ممکن است نیاز باشد نوزاد قبل از جراحی ناشتا باشد. اگر نوزاد داروهای خاصی مصرف می‌کند، حتماً به تیم پزشکی اطلاع دهید. پزشک ممکن است دستورالعمل‌های خاصی برای قطع یا ادامه داروها قبل از جراحی بدهد. از تماس نوزاد با افرادی که دچار عفونت یا بیماری‌های مسری هستند خودداری کنید.

خطرات و عوارض عمل قلب باز نوزاد

• لخته‌های خونی (ترومبوس‌ها)
• حباب‌های هوا (آمبولی هوا)
• ذات‌الریه (پنومونی)
• مشکلات ضربان قلب (آریتمی‌ها)
• حمله قلبی
• سکته مغزی
• عفونت
• مرگ

میزان موفقیت جراحی قلب باز نوزادان

به طور کلی، میزان موفقیت جراحی قلب باز کودکان در کشورهای پیشرفته و مراکز تخصصی بالاست و می‌تواند بین ۹۰% تا ۹۵% یا حتی بیشتر باشد، البته این آمار بسته به شرایط خاص هر کودک و نوع نقص قلبی متفاوت است.

نقص های ساده‌تر مانند نقص سپتوم بطنی (VSD) یا نقص سپتوم دهلیزی (ASD) معمولاً دارای نرخ موفقیت بالاتری هستند. نقص‌های پیچیده‌تر مانند تترالوژی فالوت یا جابجایی عروق بزرگ ممکن است به جراحی‌های پیچیده‌تر و زمان بهبودی طولانی‌تری نیاز داشته باشند، اما حتی این نقص‌ها نیز در بسیاری از موارد با موفقیت درمان می‌شوند.

آیا جایگزینی برای عمل قلب باز نوزاد وجود دارد؟

در برخی موارد، جایگزین‌هایی برای جراحی قلب باز کودکان و نوزادان وجود دارد که ممکن است بسته به نوع و شدت نقص قلبی و وضعیت سلامت کودک مورد استفاده قرار گیرند. این روش‌ها کمتر تهاجمی هستند و می‌توانند ریسک‌ها و زمان بهبودی کمتری داشته باشند. برخی از این جایگزین‌ها عبارتند از:

سخن آخر

جراحی قلب باز در کودکان یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین پروسیجرهای جراحی است که نیاز به تجربه و تخصص بالای تیم پزشکی دارد. این جراحی نه تنها به بهبود کیفیت زندگی کودکان کمک می‌کند، بلکه بسیاری از آنها را از خطرات جدی و تهدیدکننده زندگی نجات می‌دهد. پیشرفت‌های چشمگیر در تکنولوژی‌های پزشکی و روش‌های جراحی در دهه‌های اخیر، میزان موفقیت این جراحی‌ها را به طرز قابل توجهی افزایش داده و زمان بهبودی را کاهش داده است.

بیشتر بخوانید: بررسی وضعیت سلامت قلب

والدین و مراقبان باید با اطلاعات کافی و حمایت از تیم پزشکی، بهترین شرایط را برای بهبود کودک خود فراهم کنند. روش‌های کمتر تهاجمی و نوآوری‌های جدید، جایگزین‌هایی مناسب برای برخی از کودکان فراهم می‌کنند و می‌توانند زمان بهبودی و خطرات جراحی را کاهش دهند. امید است که با افزایش آگاهی و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی پیشرفته، هر کودک با نقص قلبی بتواند شانس بهتری برای زندگی سالم و شاد داشته باشد.